“Không. Dứt khoát là không. Mấy đứa con của tôi không cần chữ nghĩa mà vẫn sống khoẻ mạnh, khôn lanh chẳng thua kém con nhà ai trong xóm này!”
“No. Absolutely not. My children do not need education and are still healthy and smart, not inferior to any other children in this neighborhood!”
Giọng bực tức, điệu bộ bất cần của Hương như thau nước lạnh buốt tạt vào mặt Quyên. Nén lòng, Quyên cố giữ điềm tỉnh để nói hết ý hết lòng mình cho người hàng xóm hiểu:
Huong's angry voice and indifferent demeanor were like a bucket of cold water splashed on Quyen's face. Holding back her emotions, Quyen tried to stay calm to express her thoughts to her neighbor: “If you are illiterate, you cannot be clever with anyone. Now that you are young, you don’t see the need, but when the children grow up, you will truly see the immense benefits of education!”
“Mù chữ thì không thể khôn lanh với ai được chị ạ. Bây giờ còn nhỏ thì thấy không cần, sau này khi các cháu lớn lên mới thật sự thấy cái lợi ích to tát vô cùng của sự học!”
Waving her hand and shaking her head, Huong smiled sarcastically:
Xua tay, lắc đầu, Hương cười mỉa mai:
“No, no. My children only need to know how to add and subtract, enough to calculate money, that’s good enough. Don’t try to convince them to stop. But anyway… I thank you for your kindness in caring for my children, thank you…”
“Khỏi, khỏi. Con tôi chỉ cần biết cộng trừ, đủ để tính toán tiền nong là tốt quá rồi. Chị đừng thuyết phục cho mỏi miệng. Nhưng dù sao… tôi cũng cảm ơn lòng tốt của chị khi đã quan tâm đến mấy đứa con tôi, cảm ơn…”
Teacher Quyen was still patient:
Cô giáo Quyên vẫn kiên nhẫn:
“Think again, I volunteered to tutor the children, I won’t charge a penny for tuition, I will also provide them with books, pens and ink.”
“Chị nghĩ lại đi, tôi tự nguyện dạy kèm cho các cháu, không lấy một xu học phí, sách vở bút mực tôi cũng sẽ cung cấp cho các cháu mà.”
Huong sneered, looked up at the sky and said bluntly:
Hương cười khẩy nhìn trời nói trổng trổng:
“Who knows about that "Okay?"
“Chuyện đó mà ai biết được?”
Putting her lips tightly together, Quyen tried to suppress her anger, her hands shaking slightly, then she sighed in frustration:
Mím chặt đôi môi, Quyên cố kềm nén cơn tức giận, đôi bàn tay rung lên nhè nhẹ, rồi thở dài ngao ngán:
"Okay, but if you think about it again, just call me, the children will be able to study right away."
“Thôi vậy, nhưng nếu chị nghĩ lại, cứ gọi tôi một tiếng, các cháu sẽ được học ngay.”
"I probably don't have time to think about this nonsense about studying again and again. Don't get your hopes up anymore. Goodbye!" Huong said sourly.
“Chắc là tôi không có thì giờ để nghĩ đi nghĩ lại về chuyện học hành vớ vẩn này đâu. Chị đừng có hi vọng gì nữa. Chào chị!” Hương chua chát.
Huong's two words "goodbye" seemed to mean "go away", making Quyen feel hurt. The teacher walked quickly as if she was being chased by a ghost. When she reached the corner of the alley, she stopped and wiped her tears with her sleeve...
Hai tiếng “chào chị” của Hương dường như đồng nghĩa với “cút đi”, khiến cho Quyên thấy xót xa. Cô giáo vội bước nhanh đi như bị ma đuổi, đến khúc quanh đầu hẻm thì đứng lại lấy tay áo chùi nước mắt …
000
“Why did you refuse someone’s kindness and goodwill?”
“Tại sao em lại từ chối lòng tốt, thiện chí của người ta?”
Huong said each word firmly:
Hương buông từng tiếng chắc nịch:
“It’s not necessarily kindness. It’s not necessarily goodwill.”
“Chưa chắc là lòng tốt. Chưa chắc là thiện chí.”
Hoang glared at his wife as if looking at a strange monster. He stood up from his chair, annoyed:
Hoàng trợn mắt nhìn vợ như nhìn một quái nhân dị vật, anh đứng bật dậy khỏi chiếc ghế, bực tức:
“Sao lại chưa chắc?”
“She’s not that nice for no reason. She must have some kind of scheme!”
“Không phải tự dưng mà tốt như vậy. Cô ta chắc phải có mưu đồ gì đó!”
“Sao em lại nghĩ vậy?”
“Because… because she’s my ex-lover!”
“Vì … vì cô ta là người yêu cũ của anh!”
Hoang was stunned. Huong let out a dry laugh, glaring at her husband with sharp eyes:
Hoàng sửng sờ. Hương buông một tiếng cười khô khốc, lườm đôi mắt sắc ngọt nhìn chồng:
“She still loves you. Because she still loves you, she cares about our children. Since the day we moved here to live, hiding in the corner of your family's ancestral land, she seemed very happy and satisfied, because she got to see her old lover, to chat with her neighbor friend when we were young…”
“Cô ta vẫn còn yêu anh. Vì còn yêu nên mới quan tâm đến mấy đứa nhỏ con nhà mình. Từ ngày vợ chồng mình về đây sống, chui rúc trong cái xó xỉnh đất từ đường dòng họ nhà anh, dường như cô ta mừng, sướng bụng lắm, vì được nhìn thấy người yêu năm xưa, được trò chuyện với người bạn tình hàng xóm thuở hai người mới lớn…”
“Shut up. Don't just sit there imagining, guessing others' feelings!”
“Im đi. Đừng có ngồi mà tưởng tượng, đem bụng mình đoán bụng người khác!”
“Are you afraid to hear the truth? I know she's a loyal person, in her heart there's only one love for you, that's why she's been single all these years.”
“Anh sợ nghe sự thật à? Em biết cô ta là loại người chung thuỷ, trong tim chỉ có một tình yêu duy nhất dành cho anh, chính vì vậy mới ở giá bao năm qua.”
“Don't insult others. Will you shut up?”
“Đừng xúc phạm người khác. Cô im không?”
“She's been trying to win our favor step by step, you know? Always giving gifts to the children, now she even wants to be a teacher for the kids with the excuse of deleting Blind.”
“Cô ta đang từng bước lấy lòng vợ chồng mình, anh biết không? Cứ cho quà mấy đứa nhỏ, nay còn định làm cô giáo cho mấy đứa nhóc với cái cớ xoá mù.”
Hoang slammed the table and growled:
Hoàng đập bàn cái rằm, gằn giọng:
“Don’t make me angry. Love, love, love what the hell? Since the day I married you, I’ve been living with you for six years, and now I’m back in the city looking for a way to make a living, ask me, what is there left to love and care for?”
“Đừng có chọc cho tôi nổi sùng lên. Yêu, yêu, yêu cái con khỉ mốc gì? Từ ngày cưới cô làm vợ, về ở rể sáu năm trời, nay lại về thành phố tìm kế mưu sinh, hỏi thử tôi còn cái gì mà yêu với thương?”
“You’re still you. You haven’t lost your body?”
“Anh vẫn còn là anh. Có mất cái thân xác đâu?”
“Still? There’s still a guy with calloused hands. There’s still a guy with disheveled hair who works day and night at the market. There’s still an irresponsible father who doesn’t have the strength or intelligence to take care of his children so they can get a proper education like the neighbors’ children. There’s still an incompetent and useless man who only knows how to work hard to earn every penny, but probably saves to take care of his wife and children, forgetting to take care of himself…”
“Còn à? Còn một thằng tay trắng chai sần. Còn một thằng đầu bù tóc rối quần quật suốt ngày đêm ở chợ. Còn một thằng cha vô trách nhiệm với con cái, không đủ sức lực lẫn tài trí để lo toan cho con cái được ăn học đàng hoàng như con cái hàng xóm. Còn một thằng đàn ông bất tài vô dụng, chỉ biết cắm đầu cắm cổ kiếm từng đồng mà chắc bóp tiện tặn để lo cơm áo cho vợ con, quên lo cái thân mình…”
“Stop boasting, don’t complain!”
“Thôi, anh đừng có kể công, đừng có than thở trách móc!”
“Only a crazy person would still love and remember this bastard. Quyen is not crazy, but a serious Zen student who has been practicing meditation for many years at the temple of Master Thong Kien, Vien Quang Zen Monastery. I have said this over and over again, but you don't remember. Don't be blindly jealous!”
“Có con khùng con điên mới còn yêu, còn tưởng nhớ đến cái thằng mạt máu này. Quyên không phải là thứ khùng điên, mà là một thiền sinh nghiêm túc bao năm theo đạo tràng tu thiền ở chùa của thầy Thông Kiến, thiền tự Viên Quang, Chuyện này tôi nói đi nói lại hoài mà cô không nhớ. Cô đừng có ghen tuông mù quáng!”
“If you don't love me, why would you ask to teach my children for free? My children are always clinging to me, calling me Miss Quyen, Miss Quyen, as if they were not their own mother.”
“Không yêu thương thì mắc mớ gì phải xin dạy không công cho mấy đứa nhỏ nhà mình? Mấy đứa con nhà mình cứ quấn quít, mở miệng ra là cô Quyên, cô Quyên, làm như mẹ tụi nó không bằng.”
“Why don't you think of one thing: she is doing for you, for me, what you and I have not been able to do for our children. We should be ashamed, we should thank her!”
“Sao cô không nghĩ ra một điều: cô ta đang làm thay cho cô, cho tôi, những gì mà cô và tôi đã không làm được cho con cái. Mình phải xấu hổ, phải cảm ơn cô ta chứ!”
The argument between the couple continued, with no end in sight. In the following days, no more teacher Quyen came to Hoang-Huong's house...
Cuộc tranh cãi giữa hai vợ chồng vẫn tiếp diễn, chưa có hồi kết thúc. Những ngày sau đó, không thấy cô giáo Quyên qua lại nhà vợ chồng Hoàng-Hương nữa …
000
Like every day, at dusk, the four sisters Linh, Lieu, Long, and Lan met at the children's park near the beach, calculated the money, and together brought the unsold lottery tickets to the nearby Lottery Company to return them. After that, they happily brought the money to the market to give all to their mother. The two older children stayed to help their mother sell goods and buy food for dinner. The two younger children hurried home to cook and clean the house. This afternoon, all four children were impatient and restless, looking forward to the evening, so they happily and enthusiastically finished all the work from inside the house to the market quickly.
Như mọi ngày, cứ đến chạng vạng, bốn chị em Linh, Liễu, Long, Lân gặp nhau ở công viên thiếu nhi gần biển, tính toán tiền nong, rồi cùng nhau đem vé số bán không hết đến Công ty Xổ số Kiến thiết gần đó giao trả. Xong, chúng hớn hở đem tiền chạy ra chợ nộp hết cho mẹ. Hai đứa lớn ở lại phụ giúp mẹ bán hàng, mua thức ăn cho bữa cơm tối. Hai đứa nhỏ lật đật về nhà nấu cơm, quét dọn nhà cửa. Buổi chều hôm nay cả bốn đứa cùng nôn nóng, bồn chồn mong đến tối, nên mọi việc từ trong nhà ngoài chợ đều được chúng vui vẻ hăng hái làm xong nhanh chóng.
At exactly 6:30 pm, when all four children had come home to take a bath, Hoang pushed his tricycle back to his wife's stall, helping his wife set up her stall with a strange expression on his face. Looking at her husband with dirty clothes, disheveled hair, but his mouth always whistling the familiar tune of the song "Life is still beautiful", Huong could not help but be surprised and curiously asked: "It seems like something unusual happened this afternoon that I noticed you and the kids were much happier?" Hoang pretended to be silly: "Nothing? Earning more money than yesterday, so I'm a little happy." Huong was still suspicious, but did not ask anymore. The couple loaded the goods onto the cart and pushed it home together. The four children ran out of the house, enthusiastically helping their parents bring the goods in. "What happened that you guys are dressed so nicely and cleanly like it's Tet?" Huong asked her children. Lieu smiled and nudged Long's hip. Long stammered:
Đúng 6 giờ 30 chiều, khi cả bốn đứa con đã về nhà lo tắm rửa, Hoàng đẩy chiếc ba-gác về đến hàng của vợ, phụ giúp vợ dọn hàng với nét mặt khác lạ. Nhìn chồng với áo quần lấm lem nhơ nhớp, tóc tai rũ rượi, nhưng miệng cứ luôn huýt sáo âm điệu quen thuộc của bài hát “Cuộc đời vẫn đẹp sao”, Hương không khỏi ngạc nhiên, tò mò hỏi:
“Yes… today is the day… the day…”
“Dường như chiều nay có chuyện gì lạ thường mà em để ý thấy anh, với mấy đứa nhỏ, vui tươi hẳn lên vậy?”
Hoang locked the tricycle with a large chain, stepped forward and raised his voice to drown out his eldest son’s:
Hoàng làm bộ ngớ ngẩn:
“You’ll know what day it is when you get inside!”
“Đâu có gì? Kiếm được tiền nhiều hơn hôm qua, thì vui vẻ chút vậy mà.”
The husband, wife, and children dragged each other into the house. In the middle of the house, on an old, small table covered with a colorful plastic sheet, there was a two-tiered cake among cups, bowls, spoons, chopsticks, and several white envelopes. Huong stared in amazement, looking at the strange things on the table, then at her husband, at each of her children with a tingling joy…
Hương vẫn ngờ vực, nhưng không hỏi nữa. Hai vợ chồng chất hàng lên xe, cùng đẩy về nhà. Bốn đứa con từ trong nhà chạy ra, săng sái phụ giúp cha mẹ dọn hàng vào.
With tears in her eyes, Huong looked at the white cake decorated with roses around the words “Happy 35th birthday, Mom, May 29th”.
“Có chuyện gì mà mấy đứa bây ăn mặc đẹp, sạch sẽ như ngày Tết vậy?” Hương hỏi các con.
As if in a dream, the emotional fingers of the mother of four children trembled slightly as she pulled each flower-filled card out of the envelope.
Liễu cười tủm tỉm, huých tay vào hông Long. Long ấp úng:
“Happy birthday, Mom! I wish you good health!”, the neat handwriting in purple ink of the eldest daughter named Linh.
“Dạ… hôm nay là ngày… là ngày…”
“I wish you eternal youth,” the shaky, clumsy handwriting of the son named Long.
Hoàng khoá chiếc xe ba-gác bằng sợi dây xích to, bước lại lớn tiếng át đi tiếng của con trai lớn:
And here, it was like a dream when little Lieu wrote a poem on the card: “Thirty-five springs, Mom, you are like a stream flowing from the source!”, making Huong laugh through her tears.
“Ngày gì thì vào trong nhà rồi biết!”
The youngest son Lan was extraordinary with a few big, clear words: “I kiss you a billion times, Mom, don’t hit me, it hurts!”.
Vợ chồng con cái kéo nhau vào trong nhà. Giữa nhà, trên chiếc bàn con cũ kỹ đã được trải tấm nhựa hoa hoè sặc sỡ, đang có một chiếc bánh kem hai tầng nằm giữa những ly chén muỗng đũa, và mấy chiếc phong bì trắng. Hương trố mắt kinh ngạc, nhìn những thứ lạ lẫm trên bàn, rồi nhìn chồng, nhìn từng đứa con với một nỗi sung sướng râm ran…
Huong swallowed, looked at her children, then spread her arms wide open to welcome them, all four sisters immediately threw themselves into their mother’s arms. Huong stroked each child's head, tears rolling down her face. It had been a long time since the birth of Long, and today this hard-working mother finally had a birthday party. Huong looked at her husband. Hoang was sitting silently at the table, his eyes red. Huong asked her children:
Rưng rưng nước mắt, Hương ngắm nhìn chiếc bánh kem trắng điểm những đoá hoa hồng chạy quanh hàng chữ “Kính mừng sinh nhật lần thứ 35 của mẹ, ngày 29 tháng 5”.
“Who wrote the greeting cards for you?”
Như đang đi vào chiêm bao, những ngón tay đầy cảm xúc của người mẹ bốn mặt con run nhẹ lên để rút từng tấm thiệp đầy hoa ra khỏi phong bì.
“I wrote them myself. I know how to write and read!” All four sisters said in unison.
“Mừng sinh nhật của mẹ, kính chúc mẹ được dồi dào sức khoẻ!”, dòng chữ nắn nót bằng bút mực tím của đứa con gái đầu tên Linh.
Huong wiped her tears and asked:
“Kính chúc mẹ được trẻ mãi không già”, dòng chữ run rẩy vụng về của đứa con trai tên Long.
“Who taught you to study? When did you start studying?”
Và đây, thật là như trong mơ khi con nhỏ Liễu đề thơ trên thiệp: “Ba mươi lăm cái mùa xuân, mẹ như dòng nước từ nguồn chảy ra!”, làm cho Hương phải phì cười trong nước mắt.
“Teacher Quyen teaches us every noon and evening. We pretend to ask Mom to go out and then go to her house to study. We have been studying for five and a half months now, Mom!” Linh spoke quickly.
Thằng út Lân thật phi thường với mấy chữ to rõ: “Con hun mẹ một tỉ cái, mẹ đừng đánh con đau nghen mẹ!”.
The mother was stunned and looked at a vague, distant place. Hoang half-smiled and said:
Hương nuốt nghẹn, nhìn các con, rồi dang rộng hai cánh tay ra đón đợi, cả bốn chị em lập tức sà vào lòng mẹ. Hương xoa đầu từng đứa con, nước mắt lăn dài. Đã lâu lắm rôi, kể từ ngày sinh thêm thằng nhỏ Long, hôm nay người mẹ tảo tần vất vả này mới có lại được một tiệc sinh nhật. Hương nhìn chồng. Hoàng đang ngồi lặng thinh bên bàn, mắt đỏ hoe. Hương hỏi các con:
“The birthday party was arranged by you. If you want to blame me, blame me, don’t blame them!”
“Ai viết thiệp chúc mừng giùm các con vậy?”
Huong looked at her husband lovingly, smiled brightly and said:
“Con tự viết. Con biết viết, con biết đọc rồi mà!” Cả bốn chị em đồng thanh
“No. I am extremely happy, extremely grateful to you and the children, for giving me the most wonderful moments of my life!”
Hương chùi nước mắt, hỏi:
Then Huong walked back to the table, looked at each thing, and said emotionally:
“Ai dạy các con học? Các con học hồi nào?”
“This happy party is missing someone. My children, I want to have a distinguished guest to join our family… Go invite Ms. Quyen over here, if she doesn’t come, drag her along, and tell her that Mom and Dad are waiting for her alone!”
“Cô giáo Quyên dạy cho tụi con vào mỗi trưa và tối, tụi con giả bộ xin mẹ đi chơi, rồi kéo đến nhà cô học. Học được năm tháng rưỡi rồi mẹ ạ!” Nhỏ Linh mau miệng.
The four sisters seemed to have only waited to hear that, immediately running out happily like a flock of chirping birds. Huong looked, then looked at her husband, shook her head and said:
Người mẹ bàng hoàng ngẩn ngơ, đưa mắt nhìn về một nơi mơ hồ xa xăm. Hoàng cười nửa miệng lên tiếng:
“Their mother is not as good as her!”
“Còn tiệc sinh nhật là do anh bày vẽ ra đó. Có trách la thì trách la anh đây, đừng trách la tụi nó!”
Hoang cheerfully lit the gas lighter. The blue flame lit three large pink candles, and five small green candles. The birthday cake lit up.
Hương âu yếm nhìn chồng, cười rạng rỡ nói:
The light seemed to spread throughout the poor family's damp, shabby house, warming every corner, and warming the cold hearts of people. The light of great love, of bright wisdom, shone into the dark and ignorant area.
“Không. Em vô cùng sung sướng, vô cùng cảm ơn anh và các con, đã cho em những giờ phút tuyệt vời nhất đời!”
Rồi Hương bước lại bên cạnh bàn, nhìn ngắm từng thứ, xúc động nói:
“Tiệc vui này thiếu vắng một người. Các con ơi, mẹ đang muốn có mặt một thượng khách chung vui với nhà mình… Các con hãy đi mời cô Quyên sang đây, cô không đi cũng kéo cho cô đi, nói rằng ba mẹ đang chờ chỉ mình cô thôi!”
Bốn chị em dường như chỉ chờ được nghe bấy nhiêu, lập tức chạy ùa ra ngoài vui tươi như đàn chim ríu rít. Hương nhìn theo, rồi nhìn chồng, lắc đầu nói:
Hoàng tươi tắn, bật chiếc quẹt gaz. Ngọn lửa xanh rờn châm sáng ba ngọn đèn cầy lớn màu hồng, cùng năm ngọn đèn cầy nhỏ màu xanh lá cây. Chiếc bánh sinh nhật sáng lên.
Ánh sáng dường như toả khắp bên trong căn nhà tồi tàn ẩm thấp của gia đình nghèo khổ, sưởi ấm từng ngóc ngách, và sưởi ấm lòng nguội lạnh của con người. Ánh sáng của tình thương rộng lớn, của trí tuệ quang minh, soi vào vùng tối tăm mê muội.