Đất nước Nhật Bản đẹp hơn những gì chúng ta có thể nghĩ tới, nhớ tới, hình dung tới. Đó là những gì tôi cảm nhận trong chuyến đi 10 ngày -- nơi đó được hướng dẫn đi thăm sáu ngôi chùa Phật giáo nổi tiếng và bốn ngôi đền Thần đạo, hầu hết đã vào danh sách Di Sản Văn Hóa Thế Giới UNESCO. Những kiểng chùa đẹp như cổ tích, như phim ảnh, với rất nhiều màu sắc của một mùa hoa anh đào nở. Cảnh vườn đẹp, hồ đẹp, kiểng chùa đẹp, hoa và vườn tre trồng đều rất nghệ thuật.
Japan is more beautiful than we can think of, remember, or imagine. That's what I felt during the 10-day trip -- where I was guided to visit six famous Buddhist temples and four Shinto shrines, most of which are listed as UNESCO World Cultural Heritage. The temple landscapes are as beautiful as fairy tales, as in movies, with many colors of a cherry blossom season. Beautiful gardens, beautiful lakes, beautiful temple landscapes, flowers and bamboo gardens are all very artistic.
Ký ức của tôi về Nhật Bản thời thơ ấu tới giờ là những trang thơ Thiền, nơi đó tôi làm quen với quý ngài Dogen, Basho qua ngôn ngữ thi ca. Điểm kỳ lạ: Thiền Tông và thi ca rất là gần nhau. Cũng như Đức Phật trong những năm đầu thuyết pháp, trong những bản kinh xưa cổ nhất, khi kinh chưa có nhóm chữ khởi đầu “Như vầy tôi nghe” của Ngài Anan, gần như hoàn toàn là thơ, như Kinh Tập, như Kinh Pháp Cú. Có vẻ như, về sau, khi phải nói dài dòng, và khi đã có Ngài Anan vào, Đức Phật mới ít dùng thi ca. Tôi không hiểu vì sao tất cả những chuyện như thế.
My memories of Japan from my childhood until now are the pages of Zen poetry, where I got to know Mr. Dogen and Basho through poetic language. The strange thing: Zen and poetry are very close. Just like the Buddha in the early years of his teachings, in the oldest sutras, when the sutras did not have the opening phrase "Thus have I heard" of Mr. Anan, they were almost entirely poems, like the Sutra Collection, like the Dhammapada. It seems that later, when he had to speak at length, and when Ananda came in, the Buddha used less poetry. I do not understand why all this happened.
Trong tâm trí tôi hình dung về một đất nước Nhật Bản là những dòng thơ Thiền rất mực thơ mộng và kiệm lời. Và nêu lên được cái nhìn về thực tướng vô thường, vô ngã.
In my mind, I pictured a country like Japan with lines of Zen poetry that were extremely poetic and sparing of words. And it brings out the view of the true nature of impermanence and non-self.
Thí dụ, thơ của Ryokan (1758-1831):
For example, the poem of Ryokan (1758-1831):
Gió đã lặng, hoa đã rơi;
Chim hót, núi sẫm màu rồi –
Đây là sức mạnh tuyệt vời của Đạo Phật.
.
Hay thơ của Basho (1644-1694):
The wind has calmed, the flowers have fallen;The birds are singing, the mountains are dark –This is the wonderful power of Buddhism.
Không có gì trong tiếng kêu
của ve sầu cho thấy
chúng sắp từ trần.
.
Hay thơ của Ikkyu (1394–1481):
Or the poem of Basho (1644-1694):
Có một chút ngưng khoảnh khắc
Nếu trời mưa, hãy mặc trời mưa
Nếu gió thổi, hãy để gió thổi.
Nothing in the cry of cicadas suggests that they are about to die.
.
Or the poem of Ikkyu (1394–1481):
Tuy nhiên, vào chùa, muốn tới gần chánh điện là phải mua vé, và không được gặp một nhà sư Nhật Bản nào. Bởi vì, tu viện không đặt ở nơi đông du khách. Vấn đề là, đẹp thì có đẹp, nhưng cái đẹp đầy màu sắc được nhìn thấy không giống như những gì người học Phật thường nghĩ về một Phật giáo Nhật Bản, nơi có nhiều dòng Thiền nổi tiếng đã truyền sang phương Tây và Hoa Kỳ.
There is a momentary pauseIf it rains, let it rainIf the wind blows, let the wind blow.
Một điểm nhận ra rằng, các ngôi chùa nổi tiếng của Nhật Bản đã trở thành những trung tâm du lịch, thu hút du khách tới đông tới chen chúc, và chung quanh chùa, những con đường ven núi đầy các hàng quán, xe cộ -- nghĩa là, một ngôi chùa như thế sẽ nuôi sống được cả một thị trấn dưới chân núi. Cái đẹp này không còn là cái đẹp trên những dòng thi ca.
Ngay cả khi tôi tới thăm Chùa Thiên Long Tự, tổ đình Lâm Tế Tông Nhật Bản, ấn tượng lưu giữ trong ký ức là một tấm bảng giải thích nơi cổng vào, một tấm tranh khổng lồ hình Ngài Bồ Đề Đạt Ma, những vườn hoa phía sau chùa, nơi ven núi và một lối đi trong rừng tre phía sau. Nơi đây, hễ vào chánh điện là phải mua vé. Không có hình ảnh một nhà sư chống gậy nhìn tuyết hay ngó trăng… như trong thơ.
However, in Temples, to get close to the main hall, you have to buy a ticket, and you can't meet any Japanese monks. Because, the monastery is not located in a place where there are many tourists. The problem is, it is beautiful, but the colorful beauty seen is not like what Buddhists often think of a Japanese Buddhism, where many famous Zen sects have been transmitted to the West and the United States.
Chuyện không thơ tí nào: Rất nhiều nhà sư Nhật Bản hiện nay được phép lấy vợ, uống rượu. Tuy vẫn còn một số tu viện và các tăng ni tu theo truyền thống nghiêm ngặt, nhưng không có thống kê nào có thể dựa vào chính xác về số lượng tu sĩ truyền thống. Những gì chúng ta đọc ngày xưa, không còn chính xác về Phật giáo Nhật Bản, chỉ trừ hình ảnh các ngôi chùa đẹp y hệt cổ tích.
One point to realize is that famous Japanese temples have become tourist centers, attracting tourists to come in large numbers, and around the temple, the mountain roads are full of shops and vehicles -- that is, a temple like that would support an entire town at the foot of the mountain. This beauty is no longer the beauty of poetry.
Một lý luận nêu ra từ các vị sư Nhật Bản sống như kiểu – không gọi được là tu sĩ, không gọi được là cư sĩ – vì đó là hạnh tu Bồ Tát.
Even when I visited the Tenryuu Temple, the ancestral temple of the Japanese Rinzai sect, the impression that remained in my memory was an explanatory board at the entrance, a giant painting of Bodhidharma, the flower gardens behind the temple, the mountainside and a path in the bamboo forest behind. Here, to enter the main hall, you have to buy a ticket. There is no image of a monk leaning on a stick looking at the snow or the moon... like in the poem.
Một bài thơ nổi tiếng của một nhà sư Nhật Bản làm khoảng năm 1980 được in lại trong hai tác phẩm: --- “Religion in Japan: Unity and Diversity” của tác giả H. Byron Earhart, nơi trang 269, và sách --- “Japanese Temple Buddhism: Worldliness in a Religion of Renunciation” của tác giả Stephen Grover Covell, nơi trang 62-63, trích dịch như sau:
The story is not poetic at all: Many Japanese monks today are allowed to marry and drink alcohol. Although there are still some monasteries and monks and nuns who practice according to strict traditions, there are no statistics that can be relied on accurately on the number of traditional monks. What we read in the past is no longer accurate about Japanese Buddhism, except for the images of beautiful temples that look like fairy tales.
Tôi là một tăng sĩ
Mặc pháp phục, tay trái tôi cầm xâu chuỗi, tôi đi xe đạp
Tôi đi từ từng nhà Phật tử trong khu vực và tụng kinh.
An argument is raised from Japanese monks who live like – not monks, not laymen – because that is the practice of Bodhisattva.
Tôi là một tăng sĩ
Tôi có một vợ, tôi có một con
Tôi uống rượu sake, tôi ăn thịt
A famous poem written by a Japanese monk around 1980 is reprinted in two works: --- “Religion in Japan: Unity and Diversity” by H. Byron Earhart, on page 269, and the book --- “Japanese Temple Buddhism: Worldliness in a Religion of Renunciation” by Stephen Grover Covell, on pages 62-63, translated as follows:
Tôi ăn cá, tôi nói dối
Dù vậy, tôi là tăng sĩ…
… Tôi đi trên đường của Bồ tát.
I am a monkWearing robes, holding a rosary in my left hand, I ride a bicycleI go from house to house with Buddhists in the area and chant sutras.
Nghĩa là, hoàn toàn không giống gì với thơ Thiền ngày xưa của Nhật Bản. Không phải các sư không biết kinh điển. Nên nhớ rằng, Nhật Bản có nền văn minh kỹ thuật đã phát triển hơn Việt Nam tới một thế kỷ rưỡi. Và cái giá bây giờ là: Phật Giáo suy tàn. Hay là, thay đổi trong một cách khó hình dung được.
I am a monk. I have a wife, I have a child. I drink sake, I eat meat. I eat fish, I lie. Yet, I am a monk… I walk the path of a Bodhisattva. That is to say, completely unlike the Zen poetry of old Japan. It is not that the monks did not know the scriptures. Remember, Japan had a technological civilization that was a century and a half more developed than Vietnam. And the price now is: Buddhism is declining. Or, changing in an unimaginable way.
Theo báo The Guardian ngày 5 tháng 11/2015, bài viết của phóng viên Justin McCurry từ Chikuma, cho biết rằng chùa Nhật Bản đang đóng cửa hàng loạt: hơn 1/3 ngôi chùa toàn quốc sẽ đóng cửa trong 25 năm tới (cả nước Nhật đang có 77.000 ngôi chùa, 25 năm tới sẽ có 27.000 ngôi chùa đóng cửa). (1)
According to The Guardian on November 5, 2015, an article by reporter Justin McCurry from Chikuma said that Japanese temples are closing en masse: more than 1/3 of the temples nationwide will close in the next 25 years (Japan currently has 77,000 temples, and in the next 25 years, 27,000 temples will close). (1)
Cũng nên suy nghĩ rằng, như tại Nhật Bản, các đại học trong hơn 150 năm nay đã cấp cho sinh viên tốt nghiệp các văn bằng Tiến sĩ Phật học và Thạc sĩ Phật học đếm không xuể, nhiều như cây rừng. Nhật Bản có khoảng 800 đại học (86 đại học quốc gia, 95 đại học công lập không ở tầm quốc gia, và 597 đại học tư thục), trong đó hơn 30 đại học là của các tông phái Phật giáo. (2)
It is also worth thinking that, in Japan, for over 150 years, universities have awarded countless PhDs and Masters in Buddhist Studies to graduates, as numerous as trees in the forest. Japan has about 800 universities (86 national universities, 95 public universities not at the national level, and 597 private universities), of which more than 30 universities are of Buddhist sects. (2)
Riêng Dòng Tào Động có 3 đại học: Aichi Gakuin University ở tỉnh Aichi, Komazawa University ở Tokyo và Tohoku Fukushi University ở tỉnh Sendai. Đa số đại học Nhật thành lập từ giữa thế kỷ 19, trong lúc Việt Nam còn đang bị Pháp cai trị tàn bạo. Nghĩa là, kiến thức về Kinh Phật của trí thức Nhật Bản không ngăn nổi làn sóng đóng cửa chùa; có khi kiến thức không chuyển thành sức sống. Nói như thế, để Việt Nam mình học kinh nghiệm: phải đưa Đạo Phật vào đời, phải làm sao cho mọi người có thể sống Chánh Pháp, có thể hít thở Chánh Pháp trong mọi thời.
The Soto Order alone has three universities: Aichi Gakuin University in Aichi Prefecture, Komazawa University in Tokyo, and Tohoku Fukushi University in Sendai Prefecture. Most Japanese universities were established in the mid-19th century, while Vietnam was still under brutal French rule. That is to say, the knowledge of Buddhist scriptures of Japanese intellectuals could not stop the wave of closing temples; sometimes knowledge does not translate into vitality. That said, for Vietnam to learn from experience: we must bring Buddhism into life, we must do everything possible to enable everyone to live the Dharma, to be able to breathe the Dharma in all times.
Nói như thế, không có nghĩa là không có bậc đạo sư ở Nhật Bản. Bởi vì, Trần Nguyên Thắng, Giám đốc ATNT Travels & Tours, người bạn từ thời thơ ấu của tôi và cũng là người giúp tôi đi chuyến Nhật Bản để tìm hiểu về đất nước này (như bạn Thắng nói: “Mình muốn Hải đi, để xem người dân Việt Nam mình phải học một số đức tính và văn hóa nào của người Nhật, vì sao người ta văn minh tiến bộ mà mình không tiến nổi.”), kể rằng Thắng đi du học Nhật Bản từ năm 1970, quen với rất nhiều vị sư Việt Nam sang Nhật du học, trong đó có nhà sư Trí Hiền rất mực kiên tâm tu trì, nơi một Thiền viện nghiêm khắc nổi tiếng có khi đưa ra các lệnh nghe như vô lý: Thầy Viện Trưởng (người Nhật) có lần bảo vị học tăng từ Việt Nam lấy chổi ra quét tuyết ngoài sân đang khi trời tuyết. Thực tế, làm sao quét cho hết tuyết được, khi mưa tuyết vẫn đang bay? Về sau, Thầy Trí Hiền sang Dallas (Texas), xây ngôi chùa gần cộng đồng Việt Nam, và bây giờ đã viên tịch (chúng ta sẽ nói thêm chuyện Thầy Trí Hiền và Thiền sau, có lẽ đề tài khác).
That said, it does not mean that there are no spiritual masters in Japan. Because, Tran Nguyen Thang, Director of ATNT Travels & Tours, my childhood friend and also the person who helped me go to Japan to learn about this country (as Thang said: "I want Hai to go, to see what virtues and culture the Vietnamese people have to learn from the Japanese, why they are civilized and progressive while we cannot progress."), said that Thang went to study in Japan in 1970, and got to know many Vietnamese monks who went to Japan to study, including the monk Tri Hien who was very steadfast in his practice, at a famous strict Zen monastery that sometimes gave orders that sounded unreasonable: The abbot (Japanese) once told a student monk from Vietnam to take a broom to sweep the snow in the yard while it was snowing. In reality, how could he sweep all the snow away when the snow was still falling? Later, Master Tri Hien went to Dallas (Texas), built a temple near the Vietnamese community, and now he has passed away (we will talk more about Master Tri Hien and Zen later, maybe another topic).
Nhưng, Phật giáo Nhật Bản về số lượng không hưng thịnh nổi được. Không phải vì tôn giáo khác vào lấn áp. Thực tế, Đạo Thiên Chúa chỉ khoảng từ 1% tới 2.5% dân số Nhật Bản, nghĩa là rất ít.
However, Buddhism in Japan has not flourished in terms of numbers. This is not because other religions have overtaken it. In fact, Christianity is only about 1% to 2.5% of the Japanese population, which is very small.
Nhiều bản thống kê về tôn giáo Nhật Bản dị biệt nhau. Hai thống kê của chính phủ Mỹ cũng chênh lệch nhau.
Many statistics on Japanese religion differ. Two US government statistics also differ.
Theo thống kê của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ năm 2016, dân số Nhật khoảng 126.7 triệu người (ước tính vào tháng 7/2016). Sở Văn Hóa Nhật Bản ACA nói rằng số lượng thành viên trong các tôn giáo tổng cộng 190 triệu người, tính vào ngày 31/12/2014; có nghĩa là, một số người ghi danh trong nhiều tôn giáo. Thường thường, Phật tử cũng ghi danh là thành viên Thần Đạo. ACA ghi rằng, Nhật Bản có 92 triệu người theo Thần Đạo (48.5%), 87 triệu người theo Phật Giáo (45.8%) và 1.9 triệu giáo dân Ky Tô (1%) và 8.9% (4.7%) theo các tôn giáo khác (tức là, bao gồm : Hồi Giáo, Bahai, Ấn Độ Giáo, Do Thái Giáo).
According to the 2016 US State Department statistics, Japan's population is about 126.7 million (estimated as of July 2016). The Japan Agency for Cultural Affairs (ACA) says that the number of members in religions totaled 190 million as of December 31, 2014; that is, some people are registered in more than one religion. Often, Buddhists are also registered as Shinto members. ACA records that Japan has 92 million Shinto followers (48.5%), 87 million Buddhists (45.8%), 1.9 million Christians (1%) and 8.9% (4.7%) of other religions (i.e., including Islam, Bahai, Hinduism, Judaism).
Theo Thống Kê của CIA Fact Book, dân số Nhật là 126,451,398 (tính vào tháng 7/2017), trong đó theo Thần Đạo 79.2%, theo Phật Giáo 66.8%, theo Thiên Chúa Giáo 1.5%, các đạo khác là 7.1%.
According to CIA Fact Book, Japan's population is 126,451,398 (as of July 2017), of which Shinto followers account for 79.2%, Buddhism 66.8%, Catholicism 1.5%, and other religions account for 7.1%.
Có một điểm lạ là, tuy Thiên Chúa Giáo chỉ có 1% dân số Nhật, nhưng giới trẻ kết hôn lại ưa làm lễ trong nhà thờ Thiên Chúa, theo bản tin Kyodo đăng trên báo Japan Times ngày 23/6/2017. (3)
Strangely, although Catholicism only accounts for 1% of Japan's population, young people who get married prefer to have their ceremony in a Catholic church, according to Kyodo news published in the Japan Times on June 23, 2017. (3)
Bản tin có ghi một châm ngôn mới tại Nhật Bản: Sinh ra theo Thần Đạo, sống đời vô thần, cưới nhau theo nghi thức Thiên Chúa Giáo, và chết theo nghi thức Phật Giáo.
The newsletter has a new motto in Japan: Born in Shinto, live an atheist life, marry according to Catholic rites, and die according to Buddhist rites.
Nói như thế, không có nghĩa là dân Nhật sống kiểu vô thần. Có thể là giới trẻ bận rộn việc học và đi làm, ít quan tâm về tôn giáo. Tuy nhiên, các ngôi chùa nổi tiếng vẫn đông Phật tử Nhật tới để cầu xin, mỗi mùa thi, hay xin duyên lành tình ái, hay xin cho có con học giỏi thông minh, hay để xin tai qua nạn khỏi. Đó là lý do, nhang khói vẫn nghi ngút ở nhiều chùa, xin xăm vẫn thường có tại rất nhiều chùa. Nhưng người Nhật xin xăm, gặp xăm may mắn, là đem về nhà; khi gặp lá xăm xui xẻo, là buộc giấy xăm lại chùa, để xin Đức Phật và các vị Bồ Tát gánh chịu giùm các xui xẻo… Cũng lạ, nhưng tín ngưỡng Phật Giáo kết thân với Thần Đạo tại Nhật Bản rất chặt chẽ. Đây là một điểm nên nghiên cứu, và có thể sẽ là đề tài bài sau.
Saying so, does not mean that Japanese people live an atheist life. It is possible that young people are busy with studying and working, and have little interest in religion. However, famous temples are still crowded with Japanese Buddhists who come to pray, every exam season, or to ask for good luck in love, or to ask for smart and good children, or to pray for safety from disasters. That is the reason why incense smoke still billows in many temples, and fortune telling is still common in many temples. But when Japanese people ask for fortune telling, if they get a lucky fortune, they take it home; when they get an unlucky fortune, they tie the fortune paper to the temple, to ask Buddha and Bodhisattvas to bear the bad luck for them... It is strange, but Buddhism is very closely related to Shinto in Japan. This is a point worth studying, and may be the topic of the next article.
Nơi đây, xin ghi lời cảm ơn bạn Trần Nguyên Thắng (https://www.atnttour.com) đã giúp người viết có một chuyến đi tìm hiểu Nhật Bản tuyệt vời, cho kinh nghiệm sâu sắc và rất nhiều suy nghĩ về những đối chiếu văn hóa giữa hai nước.
Here, I would like to thank Tran Nguyen Thang (https://www.atnttour.com) for helping the writer have a wonderful trip to learn about Japan, giving him profound experiences and many thoughts on cultural comparisons between the two countries.
Một trong những ngôi chùa người viết quan tâm là các tổ đình Tào Động và Lâm Tế. Không biết tại sao, nhưng mơ hồ cứ nghĩ là cần tới thăm. Trong tâm còn nghĩ rằng thế nào cũng sẽ có vài bài thơ trấn môn nơi cổng các chùa này, và mình sẽ nhờ anh bạn từng đi du học kia dịch ra tiếng việt để hiểu. Không thuần túy vì mê thơ, nhưng mơ hồ là thế.
One of the temples that the writer is interested in is the Caodong and Lam Te temples. I don't know why, but I vaguely think that I need to visit. In my mind, I also think that there will be some poems guarding the gate of these temples, and I will ask my friend who studied abroad to translate them into Vietnamese to understand. Not purely because of my love for poetry, but that's how I vaguely think.
Chỉ có cơ duyên tới tổ đình Lâm Tế, ngôi chùa có tên là Tenryū-ji, dịch ra tiếng Việt là Thiên Long Tự, là ngôi chùa chính yếu của dòng Thiên Long thuộc Lâm Tế Nhật Bản, nằm ở Kyoto. Chùa này do sư Ashikaga Takauji thành lập năm 1339, xây hoàn tất năm 1345. Ngôi chùa này thuộc nhóm Ngũ Đại Danh Sơn của Kyoto. Năm 1994, chùa này được phong là Di Sản Văn Hóa Thế Giới UNESCO.
I only had the chance to visit the Lam Te temple, the temple named Tenryū-ji, translated into Vietnamese as Thien Long Tu, is the main temple of the Thien Long lineage of the Japanese Lam Te, located in Kyoto. This temple was founded by Ashikaga Takauji in 1339 and completed in 1345. It is one of the Five Great Mountains of Kyoto. In 1994, it was designated a UNESCO World Cultural Heritage Site.
Một ngôi chùa nổi tiếng khác cũng tại Kyoto là Kinkaku-ji (Kim Các Tự, tức chùa Gác Vàng), khởi lập năm 1397, thuộc Lâm Tế, nhưng phái Shōkoku-ji.
Another famous temple in Kyoto is Kinkaku-ji (Golden Pavilion), founded in 1397, belonging to the Rinzai sect, but the Shōkoku-ji sect.
Kiến trúc nguyên thủy xây năm 1397 vốn dùng làm nơi an trí cho vị Shogun có tên Ashikaga Yoshimitsu. Chữ Shogun có nghĩa là một vị Tướng chỉ huy nhiều sứ quân, nắm quyền quân sự thực sự. Con ông cho đổi hành cung làm chùa và thiền viện cho tín đồ Phật giáo phái Lâm Tế. Trong cuộc chiến Onin (1467-1477), chùa bị đốt cháy rụi nhưng rồi được xây lại.
The original structure built in 1397 was used as a residence for a Shogun named Ashikaga Yoshimitsu. The word Shogun means a general who commands many warlords and holds real military power. His son converted the palace into a temple and Zen monastery for followers of the Rinzai sect of Buddhism. During the Onin War (1467-1477), the temple was burned down but was rebuilt.
Kinkaku (Gác Vàng) trong khuôn viên chùa chỉ là một trong nhiều công trình kiến trúc ở chùa. Ngôi gác có ba tầng soi bóng xuống ao Kyoko-chi. Vách gác hai tầng trên đều dát vàng lá, ánh lên rực rỡ nên gác mới có tên là Gác Vàng. Cảnh trí gác, ao, vườn và lối đi có tiếng là hài hòa mỹ thuật.
Kinkaku (Golden Pavilion) in the temple grounds is just one of many architectural structures in the temple. The three-story pavilion reflects on the Kyoko-chi pond. The walls of the upper two floors are covered with gold leaf, shining brightly, so the pavilion is called the Golden Pavilion. The scenery of the pavilion, pond, garden and walkway is known for its artistic harmony.
Nhưng khi tới Kim Các Tự, chỉ được đứng nhìn qua ao. Bởi vì nhiều năm nay, du khách đông quá, chính quyền để bảo tồn đã không cho ai vào ngôi chùa dát vàng này. Bạn Thắng nói rằng, bốn thập niên trước, khi bạn là du học sinh đã được vào đây vì lúc đó du khách được cho vào xem trong chùa.
But when you come to Kinkaku-ji, you can only stand and look across the pond. Because for many years, there have been too many visitors, the government, in order to preserve it, has not allowed anyone to enter this gilded temple. Thang said that four decades ago, when he was an international student, he was allowed to enter here because at that time tourists were allowed to visit the temple.
(1) The Guardian: https://www.theguardian.com/world/2015/nov/06/zen-no-more-japan-shuns-its-buddhist-traditions-as-temples-close
(1) The Guardian: https://www.theguardian.com/world/2015/nov/06/zen-no-more-japan-shuns-its-buddhist-traditions-as-temples-close
(2) Danh sách Đại học Phật Giáo Nhật Bản: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Buddhist_universities_and_colleges
(2) List of Buddhist Universities in Japan: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Buddhist_universities_and_colleges
chưa kể Soka University, có chi nhánh ở Quận Cam.
not including Soka University, which has a branch in Orange County.
(3) Japan Times: https://www.japantimes.co.jp/news/2017/06/23/national/christian-style-weddings-grow-popular-japan-allure-optics-religion/#.Wul1UojwY2w
(3) Japan Times: https://www.japantimes.co.jp/news/2017/06/23/national/christian-style-weddings-grow-popular-japan-allure-optics-religion/#.Wul1UojwY2w
H1: Xe kéo cho các du khách đi dọc Độ Giang Kiều tới Thiên Long Tự ở vùng núi Arashiyama, Kyoto.
H1: A rickshaw carries tourists along the Do River Bridge to Thien Long Temple in the Arashiyama mountains, Kyoto.
H2: Nơi vào cổng Thiên Long Tự, bản doanh Lâm Tế Tông.
H2: The entrance to Thien Long Temple, the headquarters of Lam Te Tong.
H3: Nhìn vào Thiên Long Tự là tấm tranh Bồ Đề Đạt Ma khổng lồ, muốn vào xem phải mua vé.
H3: Looking at Thien Long Tu is a giant painting of Bodhidharma, to see it you have to buy a ticket.
Điều kiện duy nhất để cái ác ngự trị chính là khi những người tốt không làm gì cả. (The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing.)Edmund Burke
Trang chủ
Xem Mục lục 
Viên Hiếu Thành 
Mùi vị của hạnh phúc
Hiệp Tá Đại Học... Thổ
Chiến tranh, bạo lực, hận thù, bất bạo động và lòng từ bi
MỘT LẦN NỮA THÔI
Gió heo may đã về
Lắng nghe với niềm tin trọn vẹn
Giảng rộng Năm giới của cư sĩ tại gia 
Hạnh phúc đích thực của một đại gia từ Hollywood
