Thư Tòa soạn số 20. Sống trong lòng lịch sử

Nhất Linh – Nguyễn Tường Tam (1906 – 1963) là nhà văn có ảnh hưởng sâu rộng nhất đối với nền văn học Việt Nam cận đại. Ảnh hưởng của ông, qua Tự Lực Văn Đoàn (thành lập năm 1932), cho đến ngày nay, gần một thế kỷ, không thể nói là đã chấm dứt vai trò của nó, mà vẫn còn âm ỉ tác động lên nếp suy nghĩ, cách hành xử, lối viết, lối sống, của nhiều thế hệ cầm bút cũng như độc giả, từ thành thị đến thôn quê; từ những những người cầm quyền cho đến các chính khách đảng phái; từ hàng trí thức khoa bảng cho đến sinh viên, học sinh…

Có được sức ảnh hưởng như thế là bởi ông có viễn kiến: vạch con đường trăm năm của văn hóa, giáo dục, luôn tiên phong, dẫn đạo những khuynh hướng canh tân, cải cách, trong văn học hay trong chính trị xã hội…

Cuộc đời chỉ hơn nửa thế kỷ của ông là cả một pho sách vô giá, để lại nhiều bài học nhớ đời cho hậu thế. Không phải lúc nào cũng thành công, nhưng ông không nản chí, thất vọng: luôn hết lòng, tận tụy thực hiện những gì mình thích và cho là đúng. Viết văn, vẽ, làm báo, xuất bản sách, hoạt động chính trị, hoạt động từ thiện xã hội… không việc nào mà chẳng đam mê, tận tình.

Hai điểm nổi bật trong đời ông là sống mãi với văn chương và, chọn cái chết cho nguyện vọng ích nước lợi dân.

SỐNG: Ngoài các tác phẩm thời danh để lại, tinh thần của Tự Lực Văn Đoàn, là cái sống mãi.

CHẾT: Cái chết do ông chọn lựa, quyên sinh bằng độc dược, là chết để làm bất tử lý tưởng của mình, đồng thời cất lên nguyện vọng của quốc dân. Trong di chúc đề ngày 07.7.1963, ông viết ngắn gọn 71 chữ:

“Đời tôi để lịch sử xử. Tôi không chịu để ai xử tôi cả. Sự bắt bớ, xử tội tất cả các phần tử đối lập quốc gia là một tội nặng sẽ làm cho nước mất về tay cộng sản. Tôi chống đối sự đó và tự hủy mình cũng như Hòa thượng Thích Quảng Đức đã tự thiêu để cảnh cáo những người chà đạp mọi thứ tự do.”

Cuộc đời của người làm văn hóa, làm công việc của trăm năm, ngàn năm, thì các thể chế chính trị nhất thời lấy tư cách gì mà xét xử! Chỉ có lịch sử mới đủ tư cách ấy. Lịch sử đó là gì, là ai? Là những cuốn sử viết theo tài liệu nhà nước ư? Là những sử gia ăn lương các nhà cầm quyền ư? Là những người chịu ơn chính quyền đòi xét xử ông bằng văn từ tạp nhạp viết bằng những ngòi bút bẻ cong chăng? Là những người quí mến ngưỡng mộ hoặc ganh ghét tị hiềm ông chăng? – Không, không phải.

Lịch sử ấy là sự thực. Sự thực thì không bao giờ khác đi theo chuyển dịch của thời thế và hoàn cảnh.

Một con người sống thực với chính mình, sống thực với mọi người thì không bao giờ sợ hãi lịch sử. Ngay khi đang sống, họ đã sống trong lòng lịch sử rồi.

XEM THƯ CÁC SỐ TRƯỚC

• 68. Đường xưa.
• 67. Ngôn ngữ và sự thật.
• 66. Bước sơ tâm.
• 65. Tháng tư nhớ nhà.
• 64. Mưa ngày đầu xuân.
• 63. Một thời cùng hiện.
• 62. Thưởng xuân.
• 61. Cũ và Mới, Mất và Được.
• 60. Niềm thương gửi về.
• 59. Không sợ hãi.
• 58. Trước cơn lửa dữ.
• 57. Quê cha, Đất mẹ.
• 56. Hòa và Hợp.
• 55. Lưu vong khúc.
• 54. Lời ca của gã cùng tử.
• 53. Dõi theo dòng gió bụi.
• 52. Tự do khỏi tự ngã.
• 51. Xuân trong lòng tay.
• 50. Điều làm nên sự vĩ đại.
• 49. Rơi.
• 48. Trầm tư bên vở kịch đời.
• 47. Không tranh.
• 46. Cha mẹ là tất cả.
• 45. Vô gia đình, vô ưu, vô trú.
• 44. Người cao quý.
• 43. Học làm Phật.
• 42. Hạnh phúc được làm con Phật.
• 41. Bão lửa ngày tàn xuân.
• 40. Thế giới ảo.
• 39. Khai tâm cho mùa xuân mới.
• 38. Sao mai, một sớm trời phương đông.
• 37. Cho người, cho mình.
• 36. Tự do, dân chủ, hòa bình.
• 35. Mùa thu.
• 34. Cái còn mãi....
• 33. Trời cao biển rộng.
• 32. Độc hành.
• 31. Tĩnh lặng.
• 30. Trên đỉnh cô phong.
• 29. Sóng và nước.
• 28. Trầm tư bên sông.
• 27. Mùa hoa.
• 26. Hoa xuân.
• 25. Bất sinh.
• 24. Lắng nghe.
• 23. Học Phật.
• 22. Nhẫn.
• 21. Nhìn chúng sanh với lòng từ bi.
• 19. Bài học từ trái tim.
• 18. Bước chân nhẹ nhàng.
• 17. Đường bay siêu tuyệt.
• 16. Mây trắng bay.
• 15. Bắt rắn mùa xuân.
• 14. Ngày tháng mới.
• 13. Bạn hiền.
• 12. Lật từng trang sách vào thu....
• 11. Lõi cây.
• 10. Nguồn cội hiếu kính.
• 9. Con người lịch sử.
• 8. Trở về biển lớn.
• 7. Bản ngã.
• 6. Từ thống khổ vươn dậy.
• 5. Hạnh phúc to lớn của người con Phật.
• 4. Những bước chân trần.
• 3. Nhìn giòng sông trôi.
• 2. Lá thư Xuân Nhâm Thìn.
• 1. Khởi đầu cho một hành trình.

---

      

---