Font chữ: + A   + A   + A   + A  

Giọng đọc: Trường Tân

Thiền sinh: Con thấy đằng sau rất nhiều những suy nghĩ và hành động của mình đều có cái "tôi ta" dính mắc. Con xin sư chỉ dạy thêm.

Nhà sư: Vậy theo cô thì có tôi ta không? Tôi ta thì không có nhưng có cái gì? Pháp thực sự hiện hữu là hiểu biết sai lầm rằng có tôi, ta (tà kiến). Tôi ta thì không có nhưng có sự hiểu sai rằng có tôi ta. Sự hiểu sai này nằm trong tâm thức của người đó. Nếu không để ý đến thì sẽ không phát hiện ra sự hiểu biết sai lầm này. Sự hiểu sai rằng có tôi ta thì có tồn tại, có sinh khởi, còn tôi ta thì không có.
Ngã chẳng qua thuần túy là một tên gọi. Cái gì được gọi là bản Ngã, cái gì được gọi là Tôi? Thông qua tất cả những phần như là: thái độ, quan kiến, đánh giá…Tất cả những cái đó gom lại thành cái được gọi là Tôi - Tôi là bao những tập hợp đó, ngoài ra không có một cái tôi nào khác.

Thiền sinh: Làm sao để có hiểu biết đúng về cái Ngã (Tôi, Ta) này thưa Sư?

Nhà sư: Ban đầu chúng ta cần thông tin đúng do Đức Phật thuyết giảng, sau đó phải áp dụng vào việc Chánh Niệm, quan sát các phản ứng thân, tâm của mình.
Cái mà chúng ta gọi là Tôi được hình thành trên cơ sở những ý tưởng, thông qua những suy nghĩ. Rõ ràng suy nghĩ của chúng ta bị điều kiện hóa và nó hun đúc nên cái gọi là Tôi. Cái hiểu Tôi Ta được phát hiện thông qua những thói quen, suy nghĩ.
Khi có sự quan sát, ghi nhận đúng và bóc tách những gì đang xảy ra sẽ thấy cơ chế đó rõ ràng hơn, càng hiểu cơ chế này thì phản ứng sẽ càng lắng lại và ít dần, giảm dần. Sự ghi nhận không tham dự, không phán xét, đánh giá đó sẽ tạo ra năng lực chuyển hóa. Khi chúng ta chỉ thuần túy quan sát, không phàn nàn hay đánh giá, không có thích hay không thích, hoàn toàn Pháp vận hành như vậy, không có bất cứ điều kiện nào xen vào thì sẽ không còn cái gọi là Tôi Ta.

Thiền sinh: Vậy khi nào sự hiểu lầm rằng có Tôi Ta biểu hiện ra cho chúng ta thấy?

Nhà sư: Thường thường là cái Ngã hay sự hiểu biêt sai lầm về Tôi Ta được thiết lập một cách rất mạnh mẽ trong các mối quan hệ.
Thích hay không thích chỉ là biểu hiện bề ngoài, giống như trên sân khấu nước: chúng ta chỉ nhìn thấy chỉ là những con rối (không phải là cái hoàn toàn thực), còn người nghệ sĩ điều khiển con rối đứng đằng sau sân khấu mới có ý nghĩa thực chất. Đằng sau những biểu hiện của chúng ta là các ý tưởng, quan điểm, đánh giá, thành kiến … về một cái gì đó. Tất cả những điều này được thiết lập, thông qua các mối quan hệ sẽ thể hiện thái độ thích hay không thích.

Thiền sinh: Vậy trong các mối quan hệ, ví dụ quan hệ Thầy trò, cần nhìn nhận thế nào thưa Sư?

Nhà sư: Chúng ta nên để ý rằng mối quan hệ hình thành trên ý niệm về con người. Khi mà mối quan hệ hình thành trên ý niệm như vậy thì các quy ước, chuẩn mực về xã hội phải được đưa vào. Điều gì xảy ra nếu tôi không tuân thủ các chuẩn mực đó? (im lặng một lát và trả lời) Xã hội sẽ chê bai. Có nhiều giới mà Đức Phật chế ra là để tránh việc thế gian chê trách (giới chế định).
Vẫn là mối quan hệ đó nhưng chúng ta có thể nhìn theo một chiều hướng khác. Khi nhìn theo chiều hướng này chúng ta sẽ thấy các phẩm chất, các phẩm chất có thể giao thoa hoặc đẩy nhau. Ví dụ như trong mối quan hệ thầy trò, mọi người hãy nhìn người thầy như là các phẩm chất, mà không nhìn đó như là một
ông thầy.
Đức Phật là một phẩm chất, như đối với Ân Đức Phật chẳng hạn. Con người ta bao hàm các phẩm chất – đó là các phẩm chất tâm. Bất kỳ cái gì cũng vậy. Nếu nhìn nhận như vậy thì sẽ không còn nảy sinh thêm những điều không cần thiết.
Đức Phật có nói rằng, đại ý: Thấy Như Lai không phải là thấy Như Lai bằng xương bằng thịt, mà thấy được các phẩm chất đó. Chính vì vậy thấy Pháp là thấy được Như Lai, thấy Như Lai là thấy Pháp.

Thiền sinh: Thưa sư, khi gặp một con người nào đấy nếu mà mình chỉ nhìn nhận theo những phẩm chất thì khái niệm con người sẽ mờ dần đi phải không ạ?

Nhà sư: Ở đây chúng ta bóc tách vấn đề ra để hiểu hơn, còn khi nhìn nhận thì cần nhìn nhận được cả hai, chứ không thể chỉ có nhìn nhận những phẩm chất. Ví dụ như trong mối quan hệ thầy trò, thì cần phải nhìn nhận rõ ai là thầy và ai là trò, chứ không thể theo kiểu “bằng vai phải lứa”, “cá mè một lứa” được.
Khái niệm thì vẫn còn đó, nhưng chúng ta sẽ hiểu một cách rõ ràng hơn các phẩm chất của con người đó. Và cũng chính thông qua các phẩm chất này sẽ giúp chúng ta có được niềm tin và củng cố hình ảnh lưu giữ trong tâm thức - cũng chính là khái niệm.

    « Xem chương trước «      « Sách này có 25 chương »       » Xem chương tiếp theo »

_______________

MUA THỈNH KINH SÁCH PHẬT HỌC

DO NXB LIÊN PHẬT HỘI PHÁT HÀNH

Thành viên đang online:
Viên Hiếu Thành Huệ Lộc 1959 Bữu Phước Chúc Huy Minh Pháp Tự minh hung thich Diệu Âm Phúc Thành Phan Huy Triều Phạm Thiên Trương Quang Quý Johny Dinhvinh1964 Pascal Bui Vạn Phúc Giác Quý Trần Thị Huyền Chanhniem Forever NGUYỄN TRỌNG TÀI KỲ Dương Ngọc Cường Mr. Device Tri Huynh Thích Nguyên Mạnh Thích Quảng Ba T TH Tam Thien Tam Nguyễn Sĩ Long caokiem hoangquycong Lãn Tử Ton That Nguyen ngtieudao Lê Quốc Việt Du Miên Quang-Tu Vu phamthanh210 An Khang 63 zeus7777 Trương Ngọc Trân Diệu Tiến ... ...

... ...