vajrasūcī

vajrasūcī

jagadguruṁ mañjughoṣaṁ natvā vākkāyacetasā|

aśvaghoṣo vajrasūcīṁ sūtrayāmi yathāmatam||1||

vedāḥ pramāṇaṁ smṛtayaḥ pramāṇaṁ dharmārthayuktaṁ vacanaṁ pramāṇam|

yasya pramāṇaṁ na bhavetpramāṇaṁ kastasya kuryādvacanaṁ pramāṇam||2||

saptavyādhā daśārṇeṣu mṛgāḥ kālañjare girau|

cakravākāḥ śaradvīpe haṁsāḥ sarasi mānase||3||

te'pi jātāḥ kurukṣetre brāhmaṇā vedapāragāḥ||4||

adhītya caturo vedān sāṅgopāṅgena tavatttaḥ|

śūdrātpratigrahagrāhī brāhmaṇo jāyate kharaḥ||5||

kharo dvādaśajanmāni ṣaṣṭhijanmāni śūkaraḥ|

śvānaḥ saptatijanmāni-ityevaṁ manurabravīt||6||

hastinyāmacalo jāta ulūkyāṁ keśapiṅgalaḥ|

agastyo'gastipuṣpācca kauśikaḥ kuśasambhavaḥ||7||

kapilaḥ kapilājjātaḥ śaragulmācca gautamaḥ|

droṇācāryastu kalaśāttittiristittirīsutaḥ||8||

reṇukā'janayadrāmamṛṣyaśṛṅgamuniṁ mṛgī|

kaivartinyajanayad vyāsaṁ kuśikaṁ caiva śūdrikā||9||

viśvāmitraṁ ca caṇḍālī vasiṣṭhaṁ caiva urvaśī|

na teṣāṁ brāhmaṇī mātā lokācārācca brāhmaṇāḥ||10||

sadyaḥ patati māṁsena lākṣayā lavaṇena ca|

tryahācchūdraśca bhavati brāhmaṇaḥ kṣīravikrayī||11||

ākāśagāmino viprāḥ patanti māṁsabhakṣaṇāt|

viprāṇāṁ patanaṁ dṛṣṭvā tato māṁsāni varjayet||12||

brāhmaṇatvaṁ na śāstreṇa na saṁskārairna jātibhiḥ|

na kulena na vedena na karmaṇā bhavettataḥ||13||

nirmamo nirahaṅkāro niḥsaṅgo niṣparigrahaḥ|

rāgadveṣavinirmuktastaṁ devā brāhmaṇaṁ viduḥ||14||

satyaṁ brahma tapo brahma brahma cendriyanigrahaḥ|

sarvabhūte dayā brahma etad brāhmaṇa lakṣaṇam||15||

satyaṁ nāsti tapo nāsti nāsti cendriyanigrahaḥ|

sarvabhūte dayā nāsti etaccāṇḍālalakṣaṇam||16||

devamānuṣanārīṇāṁ tiryagyonigateṣvapi|

maithunaṁ nādhigacchanti te viprāste ca brāhmaṇāḥ||17||

na jātirdṛśyate tāvad guṇāḥ kalyāṇakārakāḥ|

caṇḍālo'pi hi tatrasthastaṁ devā brāhmaṇaṁ viduḥ||18||

vṛṣalīphenapītasya niḥśvāsopahatasya ca|

tatraiva ca prasūtasya niṣkṛtirnopalabhyate||19||

śūdrīhastena yo bhuṁkte māsamekaṁ nirantaram|

jīvamāno bhavecchūdro mṛtaḥ śvānaśca jāyate||20||

śūdrīparivṛto vipraḥ śūdrī ca gṛhamedhinī|

varjitaḥ pitṛdevena rauravaṁ so'dhigacchati||21||

araṇīgarbhasambhūtaḥ kaṭho nāma mahāmuniḥ|

tapasā brāhmaṇo jātastasmājjātirakāraṇam||22||

kaivartīgarbhasambhūto vyāso nāma mahāmuniḥ|

tapasā brāhmaṇo jātastasmājjātirakāraṇam||23||

urvarśīgarbhasambhūto vasiṣṭho'pi mahāmuniḥ|

tapasā brāhmaṇo jātastasmājjātirakāraṇam||24||

hariṇīgarbhasambhūta ṛṣyaśrṛṅgo mahāmuniḥ|

tapasā brāhmaṇo jātastasmājjātirakāraṇam||25||

caṇḍālī garbhasambhūto viśvāmitro ? mahāmuniḥ|

tapasā brāhmaṇo jātastasmājjātirakāraṇam||26||

tāṇḍūlīgarbhasambhūto nārado hi mahāmuniḥ|

tapasā brāhmaṇo jātastasmājjātirakāraṇam||27||

jitātmā yatirbhavati..................... jitendriyaḥ|

[yatātmā yatirbhavati vijitātmā (jitātmā ca) jitendriyaḥ|]

tapasā tāpaso jāto brahmacaryeṇa brāhmaṇaḥ||28||

na ca te brāhmaṇīputrāste ca lokasya brāhmaṇāḥ|

śīlaśaucamayaṁ brahma tasmātkulama kāraṇam||29||

śīlaṁ pradhānaṁ na kulaṁ pradhānaṁ kulena kiṁ śīlavivarjitena|

bahavo narā nīcakula prasūtāḥ svargaṁ gatāḥ śīlamupetya dhīrāḥ ||30||

mukhato brāhmaṇo jāto bāhubhyāṁ kṣatriyastathā|

urubhyāṁ vaiśyaḥ saṁjātaḥ padbhyāṁ śūdraka eva ca||31||

pāṇḍostu viśrutaḥ putraḥ sa vai nāmnā yudhiṣṭhiraḥ|

vaiśampāyanamāgamya prāñjaliḥ paripṛcchati||32||

ke ca te brāhmaṇāḥ proktāḥ kiṁ vā brāhmaṇalakṣaṇam|

etadicchāmi bho jñātuṁ tad bhavān vyākaroti me||33||

kṣāntyādibhirguṇairyuktastyakta daṇḍo nirāmiṣaḥ|

na hanti sarvabhūtāni prathamaṁ brahmalakṣaṇam||34||

yadā sarvaṁ para-dravyaṁ pathi vā yadi vā gṛhe|

adattaṁ naiva gṛhṇāti dvitīyaṁ brahmalakṣaṇam||35||

tyaktvā krūrasvabhāvaṁ tu nirmamo niṣparigrahaḥ|

muktaścarati yo nityaṁ tṛtīyaṁ brahmalakṣaṇam||36||

devamānuṣa nārīṇāṁ tiryagyonigateṣvapi|

maithunaṁ hi sadā tyaktaṁ caturthaṁ brahmalakṣaṇam||37||

satyaṁ śaucaṁ dayā śaucaṁ śaucamindriyanigrahaḥ|

sarvabhūta dayā śaucaṁ tapaḥ śaucañca pañcamam||38||

pañcalakṣaṇasampanna īdṛśo yo bhaved dvijaḥ|

tamahaṁ brāhmaṇaṁ brūyāṁ śeṣāḥ śūdrā yudhiṣṭhira||39||

na kulena na jātyā vā kriyābhirbrāhmaṇo bhavet|

caṇḍālo'pi hi vṛtastho brāhmaṇaḥ sa yudhiṣṭhira||40||

ahiṁsā brahmacaryaṁ ca viśuddhācca pratigrahaḥ|

phalena na samarthaṁ ca brāhmaṇaḥ syādyudhiṣṭhira||40 a||

ekavarṇamidaṁ pūrvaṁ viśvamāsīdyudhiṣṭhira|

karmakriyāviśeṣeṇa cāturvarṇyaṁ pratiṣṭhitam||41||

sarve vai yonijā martyāḥ sarve mūtrapurīṣiṇaḥ|

ekendriyendriyārthāśca tasmācchīlaguṇairdvijāḥ||42||

śūdro'pi śīlasampannoguṇavān brāhmaṇo bhavet|

brāhmaṇo'pi kriyāhīnaḥ śūdrātpratyavaro bhavet||43||

pañcendriyārṇavaṁ ghoraṁ yadi śūdro'pi tīrṇavān|

tasmai dānaṁ pradātavyamaprameyaṁ yudhiṣṭhira||44||

na jātirdṛśyate rājan guṇāḥ kalyāṇakārakāḥ|

jīvitaṁ yasya dharmārthe parārthe yasya jīvitam|

ahorātraṁ caretkṣāntiṁ taṁ devā brāhmaṇaṁ viduḥ||45||

parityajya gṛhāvāsaṁ ye sthitā mokṣakākṣiṇaḥ|

kāmeṣvasaktāḥ kaunteya brāhmaṇāste yudhiṣṭhira||46||

ahiṁsānirmamatvaṁ cā matkṛtyasya varjanam|

rāgadveṣanivṛttiśca etad brāhmaṇalakṣaṇam||47||

kṣamā dayā damo dānaṁ satyaṁ śaucaṁ smṛtirghṛṇā|

vidyā vijñānamāstikyametad brāhmaṇalakṣaṇam||48||

gāyatrīmātra sāro'pi varaṁ vipraḥ suyantritaḥ|

nāyantritaścaturvedī sarvāśī sarvavikrayī||49||

ekarātroṣitasyāpi yā gatirbrahmacāriṇaḥ|

na tatkratusahasreṇa prāpnuvanti yudhiṣṭhira||50||

pāragaṁ sarvavedānāṁ sarvatīrthābhiṣecanam|

muktaścarati yo dharmaṁ tameva brāhmaṇaṁ viduḥ||51||

yadā na kurute pāpaṁ sarvabhūteṣu dāruṇam|

kāyena manasā vācā brahma sampadyate tadā||52||

asmābhiruktaṁ yadidaṁ dvijānāṁ mohaṁ nihantuṁ hatabuddhiṁkānām|

gṛhmantu santo yadi yuktametanmuñcantvathāyuktamidaṁ yadi syāt||53||

kṛtiriyaṁ siddhācāryāśvaghoṣapādānāmiti

vajra-sūcī samāpteti śubham||