samyaksambuddhabhāṣitaṁ pratimālakṣaṇam

samyaksambuddhabhāṣitaṁ pratimālakṣaṇam

namo buddhāya|

[evaṁ mayā śrutamekasmin samaye] buddho bhagavān jetavane viharati sma| tuṣitavarabhavanāt māturdharmadeśanāgamanakālasamaye śāriputro bhagavantametadavocat| bhagavan bhagavatā gate parinirvṛte vā śrāddhaiḥ kulaputraiḥ [kuladuhitṛbhiśca] kathaṁ pratipattavyam| bhagavānāha-śāriputra ! mayi gate parinirvṛte vā nyagrodhaparimaṇḍalaṁ kāyaṁ kartavyam| yāvatkāyaṁ tāvadvyāmaṁ yāvadvyāmaṁ tāvatkāyaṁ pūjāsatkārārthaṁ pratimā kartavyā| sarvāṅgopāṅgāvayavasthaulyalāvaṇyalālityasalīlatvaṁ chatrākāraṁ śiraḥskandhāṁ(dhasu)saṁsthitoṣṇīṣatvādisusaṁsthānāt| tatrāyāmavistāroccheda(tsedha)sandhibandhanirgamaiḥ pramāṇaṁ bodhisattvānāṁ sugatānāñca pravakṣyāmi tacchṛṇu| tatra tāvat pramāṇaṁ bodhisattvānāṁ svenāṅgulīpramāṇenaśataṁ viṁśatyuttaram, buddhānāṁ pañcaviṁśatyuttaram|

caturaṅgulamuṣṇīṣaṁ keśasthānaṁ tathaiva ca|

sārddhatrayodasī(śī) mātrā mukhabhāgañca tattrayam||1||

lalāṭaṁ nāsikāñcādhaścibukāntaṁ tṛtīyakam|

caturaṅgulaṁ lalāṭaṁ [ca] tulyaṁ nāsikayā bhavet||2||

sādhikaṁ cibukāntaṁ tu cibukaṁ dvayaṅgulaṁ bhavet|

āyāmaṁ nirgamāccaiva caturaṅgulamiṣyate||3||

caturaṅgulau kapolau tu karṇamūlādviniḥśri(sṛ)tau|

hanuḥ syāttryaṅgulocchedo(tsedho)vistāre dvayaṅgulaśca saḥ||4||

sā'dhikaḥ paripūrṇṇaḥ syānmahāsiṁhahanuryathā|

adharo dvayaṅgulāyāmo nirgamoccheda(tsedha)mātrikaḥ||5||

madhye syācchobhanā rekhā sṛkkaṇī mātṛke smṛtau|

caturaṅgulamāyāmaṁ vaktraṁ kuryādvicakṣaṇaḥ||6||

yathopapannasthānāścatvāriṁśaddaśanāḥ smṛtāḥ|

uttaroṣṭho'ṅgulārddhaḥ syāttathaiboccheda(tsedha)nirgamaḥ||7||

tribhāgāṅgulikā kāryā godhistasyaiva ca sthitā|

nāsā dvayaṅgulavistārā sārddhamaṅgulamunnatā||8||

arddhāṅgule same vṛtte nāsāyāḥ śrotasī smṛtau(te)|

nāsāvaṁśaḥ samo madhye vistāreṇārddhamātrikaḥ||9||

netrāntaro'ṅgule jñeyo netre ca caturaṅgule|

vistārāddvayaṅgulau madhye tayostārā tribhāgikī||10||

dṛṣṭiḥ syātpañcabhāgena dvayaṅgulaṁ tryaṅgulaṁ tayoḥ|

aṅgulasya caturthāṁśo visṛ(stṛ)to'kṣiḥ samudgakaḥ||11||

padmapatrākṛtiḥ kāryo netrakośo'ṅgulitrayam|

karavīrasamaṁ sūtraṁ netrayoḥ nāsikāpuṭe||12||

tārā same ca cibuke sṛkkaṇī pariyojayet|

antarastu bhruvaḥ kāryaṁ vistṛtaṁ sārddhamaṅgulam||13||

madhye corṇātra vijñeyā śubhā pūrṇendusannibhā|

nāsikāvatsa(vaṁśa)sūtrorṇā tathā mūrdhva(rdha)jasaṁsthitam||14||

śiromaṇīḥ sa vijñeyaḥ suprabho vimalastathā|

caturaṅgulamucchedāllalāṭopari mastakam||15||

chatrākāraṁ śubhannīlaṁ dakṣiṇāvarttastūrdhvajam|

bhrurekhā syāccaturmātrā karṇāgraṁ cāpi tatsamam||16||

niḥsṛtau dvayaṅgulau karṇau tayoḥ patrārddhamātrikaḥ|

ucchedo(tsedho)mātriko jñeyaḥ śliṣṭaśrotrārddhamātrikāḥ||17||

aṅgulasya caturthāṁsaḥ(śaḥ) karṇāvarttastu vistaraiḥ|

sārddhamātre'ṅgule dve syāt karṇastvantarabhāgataḥ||18||

pārśvau syātāṁ yathāśobhaṁ keśāścāpi tathaiva ca|

arddhapañcamamātrañca karṇapatramapāṅgataḥ||19||

karṇātkarṇāntavijñeyo mastako'ṣṭādaśāṅgulaḥ|

caturdaśāṅgulaṁ pṛṣṭhaṁ tayorantaramiṣyate||20||

catvāriṁśanmātrañca śiraḥ syātpariṇāhataḥ|

grīvocchedā(tsedhā)ccaturmātrā vistārādaṣṭamātṛkā||21||

pariṇāhācca kartavyā caturviśatimātṛkā|

grīvāntānyaṅgulānyaṣṭau skandhāṁso(śo) dvādaśāṅgulaḥ||22||

vināntarāṁśo vṛttaśca skandhaḥ syāllakṣaṇānvitaḥ|

catvāriṁśatamātrāṇi bāhau cāyāmamiṣyate||23||

bāhurviśatimātrastu prabāhuḥ ṣoḍaśastathā|

dvādaśāṅgulahastāgraṁ maṇibandhātprakīrtitaḥ||24||

kukuṇīmaṇibandhābhyāmaṅgulañcāṅgulaṁ smṛtam|

bāhau madhyaparikṣepa iṣṭo viṁśatimātṛkaḥ||25||

prabāhuḥ ṣoḍaśaḥ [śca] syāddviṣaṭko maṇibandhane|

āyāmaṁ saptakaṁ pāṇau talavistārapañcakam||26||

śaṅkhañcakraṁ tale nyastaṁ padma cākuliśāṅkuśam|

sarvalakṣaṇarūpiṇyo le(re)khāḥ kāryyāḥ pṛthagvidhāḥ||27||

pañcāṅgulāyatā madhyā parvārddhonā pradeśinī|

aṅgulārddhavihīnā tu kartavyā syādanāmikā||28||

anāmikātaḥ parvonā kartavyā tu kanīyasī|

triparvāṅgulayaḥ sarvāḥ parvārddhena nakhāḥ[śu]bhāḥ||29||

maṇibandhopariṣṭāttu so'ṅguṣṭhaścaturaṅgulaḥ|

tāvāneva parikṣepaḥ parvārddhena nakhaśca saḥ||30||

aṅguṣṭhāttu pradeśinyā antaraṁ tryaṅgulaṁ smṛtam|

kanīyasī maṇibandhādbhavetpañcāṅgulāyataḥ||31||

agrahastaparikṣepo vijñeyo dvādaśāṅgulaḥ|

dairghyāttṛtīyabhāgaḥ syāt svāṅgulīnāṁ parigrahaḥ||32||

grīvāhṛdayayormadhye sārddhadvādaśamātrikaḥ|

hṛnnābhyo[śca] catuścaiva stanayorapi cāntaram||33||

stanayorupariṣṭācca kakṣe kārye ṣaḍaṅgule|

tadūrdhvaṁ punarāskandhānnavamātrā prakīrtitā||34||

uraso'pi ca vistāraḥ pañcaviṁśatimātrikaḥ|

pariṇāhāduraḥ kāryo vistārāttriguṇaṁ śubham||35||

stananābhyantare(raṁ) caiva ṣoḍaśāṅgulamiṣyate|

avedhaḥ sandhirandhrābhyāṁ nābhimaṇḍalamaṅgulam||36||

nābhimadhyāt parikṣepaḥ ṣaṭcatvāriṁśadaṅgulaḥ|

aṣṭādaśāṅgulaṁ caiva vistāreṇa kaṭirbhavet||37||

nābhimeḍhrontarañca syāt sārddhadvādaśamātrikaḥ|

tadarddhena tu meḍhraḥ syādapānapariṇāhataḥ||38||

pañcamātrāyatau lambau vṛṣaṇau caturaṅgulau|

pañcamātrāṇi catvāri vistārāyāmatastayoḥ||39||

ūrū samāhitau kāryau pañcaviṁśatimātrikau|

suvistāraṁ tayormadhyaṁ māpayeddvādaśāṅgulam||40||

pariṇāhe'pi kartavyaṁ śubhaṁ ṣaṭtriṁśadaṅgulam|

madhye................caturaṅgulaṁ tu jānutaḥ||41||

sandhibandhaścaturmātrā tridvikaṁ jānugulphakam|

guḍhagulphaṁ sirāsthitvaṁ sukumārau stayau (?) śubhau||42||

ṛjuvṛttāyate jaṁghā(ghe) pañcaviṁśatimātrike|

tayormadhye pariṇāha ekaviṁśatimātrikaḥ||43||

caturdaśāṅgulā'yatā gulphāntāścaturaṅgulam|

gulpho dvādaśakāyāmaḥ pādaḥ pādārddhavistaraḥ||44||

pārśvau dvayaṅgulavistārau pārṣṇī ca caturaṅgule|

ṣaḍaṅgulaṁ tva(su)vistāraṁ triguṇaṁ pariṇāhataḥ||45||

pañcāṅgulyo dviparvāṇi parvārddhena nakhāḥ smṛtāḥ|

pañcāṅgulaṁ parikṣepādaṅguṣṭhastryaṅgulāyataḥ||46||

aṅguṣṭhakasamā caiva āyāmena pradeśinī|

ṣoḍaśāṣṭāṣṭabhāgena śeṣā hīnāḥ parasparam||47||

aṅgulyo mātrikocchre(tse)dhādaṅguṣṭhaḥ sārddhamātrikaḥ|

tatra tāmranakhāḥ sārddhāṁ aṅgulāḥ komalāyatāḥ||48||

kūrmapṛṣṭhasamau pūrṇau pādau bahiralaṁkṛtau|

samaśliṣṭānatācchidrau supratiṣṭhataḥ(ṣṭhita) lakṣaṇaiḥ||49||

tayostalaṁ sucakrādicitrākāraṁ tu kārayet|

pādāvatra praśaṁsanti sarvajñā hatakilviṣāḥ||50||

kukkuṭāṇḍaṁ tilākāraṁ caturasraṁ suvartulam|

sarvasāmānyaliṅgānāṁ mukhametaccaturvidham||51||

mahānarasurastrīṇāṁ kukkuṭāṇḍaṁ tilākṛtiḥ|

lāvaṇyaṁ darśanīyaṁ tat kārayet mukhadvayam||52||

pretabhūtapiśācānāṁ rakṣasāṁ vikṛtākṛtiḥ|

maṇḍalaṁ caturasraṁ ca kārayettu mukhadvayam||53||

samā dṛṣṭiḥ prasannā ca buddhānāmavalokane|

nādho nordhvaṁ na dainyena saṁyuktaṁ sarvadarśinām||54||

||iti samyaksambuddhabhāṣitaṁ pratimālakṣaṇaṁ samāptam||