• bè :

  nd. 1. Tre, gỗ hay cây ghép lại, thả trôi trên mặt nước. Bên sông thả một bè lau vớt người (Ng. Du).
  2. Phe đảng. A dua chắc những mạnh bè, ai hay quyền ấy lại về tay ai (Nh. Đ. Mai).
  3. Phần nhạc trong một bản nhạc chia riêng cho mỗi thứ đàn hoặc mỗi giọng hát.

• bộ:

  nd. 1. Cơ quan trung ương trong bộ máy nhà nước, lãnh đạo và quản lý một ngành công tác. Bộ tài chính, Bộ giáo dục.
  2. Thành phần từ ghép sau một danh từ chỉ địa phương đoàn thể. Đảng bộ tỉnh, Huyện bộ Việt Minh.
  3. Sổ sách. Vô bộ. Sang bộ.

• buộc :

  nđg. 1. Lấy dây quấn, thắt lại: Trâu buộc ghét trâu ăn (t.ng). Buộc chằng: buộc quanh nhiều vòng. Buộc gộp: buộc chung lại. Buộc gút: buộc thắt thành gút cho chắc. Buộc túm: như buộc gộp. Buộc thắt: như buộc gút.
  2. ghép vào, làm mắc vào. Vậy đem duyên chị buộc vào cho em (Ng. Du).
  3. Bắt phải, ép phải: Khăng khăng buộc mãi lấy người hồng nhan (Ng. Du).

• cạnh:

  nId. Đường ghép của hai mặt phẳng: Cạnh của cái bàn. Cạnh bên: cạnh phía một bên.
  IIp. Gần bên. Ngồi cạnh. Nói cạnh: nói gần nói xa.

• cặp đôi:

  nđg. ghép đôi trai và gái coi như là xứng với nhau. Chúng cặp đôi hắn với cô gái ở cạnh nhà.

• chần :

  nđg. 1. Lấy nước sôi luộc qua một vật gì: Chần lòng lợn.
  2. Lấy chỉ khâu lược qua. Chần trước rồi may sau.
  3. May nhiều đường để ghép chặt vào nhau mấy lớp vải hay một lớp bông giữa hai lớp vải. Chần cổ áo. Chần áo bông.
  4. Đánh hay mắng. Chần cho nó một trận.

• chủ nghĩa :

  hId. Hệ thống các ý niệm, quan niệm, chủ trương của một môn phái triết học, chính trị, kinh tế, văn học, nghệ thuật... Chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Chủ nghĩa hiện thực.
  II. Thành phần ghép sau các danh từ về chủ nghĩa để tạo tính từ. Chế độ xã hội chủ nghĩa. Tư tưởng hiện thực chủ nghĩa.

• cùm:

  nId. I. Đồ dùng để giữ chân người tù, gồm hai tấm gỗ khi ghép lại thì có những khoảng trống chỉ to bằng cổ chân. Tra chân vào cùm.
  IIđg. Cho chân vào cùm để giam giữ. Bị cùm trong xà lim. Trời mưa suốt, bị cùm chân ở nhà.

• đàn sến:

  nd. Đàn hai dây, thùng hình múi ghép tròn, cần dài, phím cao, thích hợp với những điệu nhạc vui, thường dùng trong các ban nhạc hát bội ở miền Nam.

• đánh vần:

  nđg. Đọc từng con chữ, ghép lại thành vần, từng tiếng một. Mới học đánh vần.

• đẳng lập:

  ht. Gồm những yếu tố ngang nhau, không phụ thuộc nhau về ngữ pháp. Từ ghép đẳng lập.

• đinh tán:

  nd. Đinh hình trụ đập bẹp hai đầu để kẹp vào giữa những tấm cần ghép với nhau.

• đóng:

  nđg.1. Khép kín lại. Lắm sãi, không ai đóng cửa chùa (tng). Giờ đóng cửa: giờ nghỉ làm việc.
  2. Làm cho mọi hoạt động ngừng lại. Đóng máy lại. Đóng cửa hiệu.
  3. Đánh vật nhọn cắm vào vật gì. Đóng đinh. Đóng cọc.
  4. Định nơi ở, nơi dinh trại. Đóng quân làm chước chiêu an (Ng. Du).
  5. ghép thành một vật gì. Đóng giày. Đóng sách. Đóng tàu.
  6. Cầm con dấu ép mạnh xuống. Đóng dấu, đóng triện.
  7. Góp phần tiền của mình phải trả. Đóng hụi(họ). Đóng thuế.
  8. Bám thành lớp. Sân đóng rêu. Đóng băng. Đóng khói.
  9. Diễn một vai. Đóng vai Quan Công.
  10. Mang, mặc vào. Đóng khố.

• gạch ngang:

  nd. Dấu gạch ngang, dài bằng hai dấu nổi, dùng để tách riêng ra thành phần chú thích thêm, để ghép thành tổ hợp hai hay nhiều tên riêng, hay đặt ở đầu dòng để viết phân biệt các lời đối thoại, các phần liệt kê. Cũng gọi Gạch dài.

• gán :

  nđg. 1. Đưa của mình cho người để trừ nợ. Gán ruộng cho địa chủ.
  2. Cho là của người nào cái vốn xa lạ với người ấy. Gán cho trẻ con ý nghĩ của người lớn.
  3. ghép đôi trai gái với nhau. Bạn bè gán hai người với nhau.

• gán ghép:

  nđg. Gán vào một cách gượng ép hay để đùa cợt. Gán ghép hai cô cậu với nhau.

• ghế ngựa:

  nd. Đồ dùng làm bằng hai tấm gỗ dày ghép lại để trên hai cái mễ (chân ngựa) để ngồi hay nằm.

• giát :

  nd. Thanh tre mỏng ghép lại với nhau để lót giường, chõng (cũng gọi là vạc). Giát giường.

• khối:

  nd. 1. Lượng khá lớn chất rắn hay chất lỏng ở dạng đông đặc. Nước đóng thành khối băng.
  2. Tập hợp thống nhất nhiều cá thể cùng loại. Khối liên minh công nông. Khối đại đoàn kết dân tộc.
  3. Số lượng nhiều đến không đếm xuể mà chỉ coi như một tổng thể. Cả khối người xuống đường. Việc còn khối.
  4. Phần không gian giới hạn bởi một mặt bằng khép kín. Khối trụ. Khối chóp.
  5. Từ dùng để ghép sau một danh từ chỉ đơn vị độ dài để tạo thành tên đơn vị đo thể tích. Mét khối.

• khớp :

  nd. 1. Nơi tiếp xúc giữa hai đầu xương. Đau khớp chân.
  2. Chỗ có khấc làm hai vật khít vào, ghép chặt vào nhau. Khớp bản lề.

• khớp:

  nđg. 1. Ăn khít với nhau. Bánh răng cưa khớp với nhau.
  2. ghép các bộ phận rời rạc thành một chỉnh thể. Khớp bản đồ các vùng thành bản đồ quốc gia.
  3. Đặt liền bên nhau để đối chiếu xem có phù hợp với nhau không. Khớp các tài liệu.
  4. Đồng nhất, phù hợp với nhau. Chi khớp với thu. Các chứng từ khớp với sổ sách.

• kính vạn hoa:

  nd. Đồ chơi gồm nhiều mảnh gương ghép thành một hình lăng trụ trong có những mẫu nhỏ có màu, làm ra nhiều hình đối xứng rất đẹp.

• liên danh:

  hd.1. Hai hay nhiều người cùng đứng chung trong một danh sách để làm việc gì. Liên danh ứng cử viên.
  2. Hai hay nhiều địa danh được ghép thành một tên gọi. Sài Gòn Chợ Lớn là một liên danh chỉ Thành phố Hồ Chí Minh thời Pháp thuộc.

• mạng cục bộ:

  nd. Hệ thống truyền tin chỉ có khả năng ghép nối các thiết bị tin học trong một phạm vi hẹp (khoảng 1 ki-lô-mét).

• mộng:

  nd. Gờ trên một chi tiết khớp với rãnh hay ổ của chi tiết khác thường bằng gỗ, để có thể lắp ghép hai chi tiết lại với nhau. Mộng cửa. Lắp khép mộng.

• mộng âm dương:

  nd. Rãnh và gờ của hai chi tiết gỗ lắp ghép với nhau bằng mộng.

• mộng mẹo:

  nd. Nói chung về mộng để lắp ghép cho khít, cho chặt. Cái bàn quá cũ, mộng mẹo đã lung lay cả.

• nguyên:

  np. Trước kia, lúc ban đầu; có thể được ghép thẳng vào một danh từ Hán Việt chỉ chức vụ. Hai người nguyên là bạn thân từ hồi nhỏ. Nguyên xưa kia ở đây là đầm lầy. Nguyên giám đốc công ty. Nguyên bộ trưởng.

• p :

  Con chữ thứ 20 trong bảng chữ cái Việt ngữ phối hợp với h thành phụ âm ghép ph.

• phi:

  h. Từ tố phủ định để ghép trước các từ Hán Việt. Khu phi quân sự.

• phụ tố:

  hd.1. Bộ phận có ý nghĩa ngữ pháp ghép vào để cấu tạo từ. “Hóa” là một phụ tố trong “dân chủ hóa”.
  2. Thành tố phụ.

• q :

  . Con chữ thứ 21 trong bảng chữ cái Việt ngữ, phối hợp với u thành phụ âm ghép Qu.

• ray:

  pd. Thanh thép hay sắt ghép nối lại với nhau thành hai đường thẳng song song, làm thành đường cho xe lửa, xe goong chạy. Đặt ray.

• ròng rọc kép:

  nd. Hệ thống nhièu ròng rọc ghép lại để tăng sức kéo.

• t :

  . Con chữ thứ 24 trong bảng chữ cái Việt ngữ. Phối hợp với các con chữ h và r tạo thành các phụ âm ghép th và tr.

• tái:

  h. Từ tố ghép trước một động từ Hán Việt để biểu thị ý “lại, trở lại”. Tái diễn. Tái phát.

• tên hiệu:

  nd. Tên mà trí thức thời xưa thường tự đặt cho mình bằng một từ ghép Hán Việt. Ức Trai là tên hiệu của Nguyễn Trãi.

• thưng:

  nđg. ghép những tấm vật liệu đơn giản làm vách ngăn che kín. Căn buồng thưng ván kín.

• tính :

  nId.1. Đặc điểm tâm lý riêng của mỗi người biểu hiện ở thái độ, hành vi, cử chỉ. Tính nóng như lửa. Tính rất trẻ con.
  2. Đặc điểm làm nên cái cơ bản của sự vật. Tính dẫn điện của kim loại. Tính giai cấp.
  II. Từ tố 1. ghép sau một tính từ để tạo tính từ chỉ tính người. Lành tính. Nóng tính. Kỹ tính.
  2. ghép sau một danh từ Hán Việt để tạo danh từ chỉ tính chất đặc trưng. Nhạc tính. Kịch tính.

• tranh khảm màu:

  nd. Tranh thể hiện bằng cách ghép các mảnh vật rắn có màu sắc như gạch men, đá, kim loại, v.v...

• trăng :

  nd. Gông làm bằng hai tấm gỗ ghép với nhau, có khoét lỗ để đút cổ tội nhân vào, ngày xưa. Đóng trăng.

• trống cái:

  nd. Trống lớn, tang ghép bằng gỗ, hai mặt bịt da thuộc, thường treo ngang. Cũng gọi Trống đại.

• trưởng:

  nId. Người phụ trách chính, đứng đầu một đơn vị tổ chức. Trưởng tiểu ban văn nghệ
  IIt. Người lớn nhất trong hàng anh. Anh trưởng. Chị dâu trưởng. Để lại phần gia tài cho con trai trưởng. III. Từ tố ghép trước (danh từ nôm) hay sau (danh từ Hán Việt) để chỉ người cấp trưởng. Trưởng phòng, trưởng ban, hội trưởng, kế toán trưởng.

• ván:

  nd.1. Tấm gỗ phẳng và mỏng. Xẻ ván đóng thuyền.
  2. Quan tài. Cỗ ván.
  3. Đồ gỗ làm bằng mấy tấm ván ghép lại, kê trên mễ, để nằm. Bộ ván.

• vần:

  nd.1. Bộ phận chủ yếu của âm tiết trong tiếng Việt. “An”, “bạn”, “làn”, “tản” cùng có một vần “an”.
  2. Hiện tượng lặp lại vần hoặc có vần nghe giống nhau giữa những âm tiết có vị trí nhất định trong câu (thường là câu thơ). Gieo vần. Thơ không vần.
  3. Câu thơ. Mấy vần thơ chúc Tết.
  4. Tổ hợp các con chữ phụ âm với con chữ nguyên âm, ghép lại với nhau để viết các âm tiết trong Việt ngữ. ghép vần. Tập đánh vần.
  5. Chữ cái đứng đầu một từ về mặt là căn cứ để xếp các từ trong một danh sách. Danh sách xếp theo vần. Vần T của quyển từ điển.

• vần ngược:

  nd. Vần ghép con chữ phụ âm sau các con chữ nguyên âm. “Am”, “ấp”, “ắt” là những vần ngược.

• vần xuôi:

  nd. Vần ghép con chữ phụ âm trước con chữ nguyên âm. “Bơ”, “ca”, “mi” là những vần xuôi.

• vi:

  h. Từ tố ghép trước danh từ Hán Việt, có nghĩa cực nhỏ. Vi sinh vật. Vi điện tử học.

• vì kèo:

  nd. Bộ phận ghép bằng vật liệu cứng, chắc, đặt ngang trên đầu tường, đầu cột, để đỡ mái.

• vít :

  pd. Vật bằng kim loại hình trục hay hình côn, có ren, thường dùng để kẹp chặt các mối ghép tháo được. Bắt vít cho chặt.

• vô :

  ht. Từ tố có nghĩa “không” được ghép trước một danh từ hay tính từ Hán Việt. Vô duyên. Vô dụng. Vô tận.

• vô bờ:

  nt. Không bờ bến, không giới hạn. Từ ghép sai, vì “vô” là từ tố Hán Việt không thể dùng như Nôm (sẽ phải hiểu là vô ra), không thể ghép với “bờ” danh từ Nôm.

• vuông:

  nIt. 1. Có bề mặt là một hình vuông. Khăn vuông. Chiếc hộp vuông.
  2. Từ dùng ghép sau đơn vị, độ dài để chỉ đơn vị diện tích. Mét vuông.
  3. Góc bằng 90o, bằng nửa góc bẹt. Góc vuông.
  4. Tam giác hay hình thang có một góc vuông. Tam giác vuông.
  IId.1. Đơn vị dân gian để đo vải thời trước bằng bề ngang (hay khổ) của tấm vải. Một vuông vải.
  2. Vật có bề mặt giống hình vuông. Một vuông sân rộng. Vuông cỏ.

• xâu chuỗi:

  nđg.1. ghép lại thành một chuỗi, một tuyến. Xâu chuỗi các sự kiện.
  2.Từ người này liên hệ sang người khác xây dựng cơ sở vận động quần chúng tham gia cách mạng. Bắt rễ và xâu chuỗi.

• xuồng ba lá:

  nd. Xuồng dùng ba tấm ván ghép lại.

TỪ ĐIỂN HỮU ÍCH CHO NGƯỜI HỌC TIẾNG ANH

DO NXB LIÊN PHẬT HỘI PHÁT HÀNH