Trong kinh Hoa Nghiêm và kinh Viên Giác, Đức Phật tuyên bố một câu làm chấn động cả thiên hạ, Ngài nói: ”Hết thảy chúng sanh vốn đã thành Phật.” Phật chẳng dối gạt ai, lời nói này của Phật hoàn toàn chân thật, lời nói này chẳng phải là quyền cũng chẳng phải là thí dụ, mà đây là lời nói mà chỉ có Như Như trí mới hiểu nổi, như kinh Vô Lượng Thọ bảo: “Lấy Huệ vô ngại giải pháp Như Như.” Ở đây kinh dùng đến hai chữ “Như Như” để nói lên bản thể của kinh Vô Lượng Thọ vốn là từ Pháp thân của A Di Đà Phật diễn biến ra. Thế mới biết kinh này đồng với kinh Hoa Nghiêm và kinh Viên Giác, chỉ có người liễu ngộ Tự tánh mới hiểu được cái lý Như Như hàm chứa trong kinh. Thế nhưng, vì sao cái lý “hết thảy chúng sanh vốn đã thành Phật” ấy là bất biến, chẳng hề thay đổi mà chúng ta vẫn chẳng phải là Phật? Đó là vì chúng ta bị mê mất chính mình. Bị mê mất chính mình thì có sâu hay cạn khác nhau, mê nặng nhất là lục đạo phàm phu, mê nhẹ hơn một tí là Thanh văn và Duyên giác, mê nhẹ nhất là Bồ-tát, hoàn toàn chẳng mê thì gọi là Phật.

Nền giáo học của Phật-đà chỉ nhằm để phá mê khai ngộ, chẳng có gì khác. Khai ngộ là khôi phục Tự tánh, tức là khôi phục vô lượng trí huệ và đức năng trong tánh đức của chính mình. Tuy Phật đã dạy chúng ta khá nhiều phương pháp để khôi phục Tự tánh, nhưng các phương pháp ấy đều phải cậy vào sức tinh tấn tu học và sức định-huệ rất thâm sâu của chính mình mới có thể làm nổi, mà sức tu hành và định-huệ của chúng ta thì quá sức kém cỏi, lại cộng thêm muôn thứ chướng ngại của nghiệp lực; cho

nên, tuy Phật diễn nói rất nhiều pháp môn vô cùng vi diệu, nhưng chúng ta chẳng có cách nào khôi phục nổi Tự tánh nếu chỉ cậy vào năng lực của chính mình. Chính vì lẽ đó, trong kinh Vô Lượng Thọ, Đức Phật từ bi nói ra một pháp môn vô cùng kỳ lạ và đặc biệt, một pháp môn hy hữu bậc nhất mà tất cả thế gian khó tin tưởng nổi; đó là pháp Trì danh Niệm Phật của Tịnh tông. Chúng ta chỉ cần y theo pháp môn này tu hành, cầu sanh về Tây Phương Cực Lạc Thế Giới thì A Di Đà Phật sẽ có cách giúp chúng ta khôi phục Tự tánh.

Chúng ta phải biết, hết thảy muôn hình vạn tướng nghiêm tịnh hiện ra trong cõi Cực Lạc đều là do tánh đức của Phật A Di Đà lưu hiện ra để giúp chúng ta khôi phục Tự tánh. Cho nên, khi chúng ta quán chiếu cảnh giới trong cõi nước nghiêm tịnh này bằng Bát-nhã Vô Tri thì tánh đức trong Tự tánh của chúng ta cũng theo đó mà lưu xuất và biến hiện ra. Bản thể của tánh đức trong Tự tánh ấy chính là Tánh Không, tức là không tịch mà hết thảy vô tình và hữu tình chúng sanh đều có cùng một Chân tánh ấy. Tuy bản thể không phải là vật chất, thế mà hết thảy vật chất đều do từ bản thể ấy biến hiện ra. Do vậy, cái không của bản thể chẳng phải là không có gì. Nếu không là không có gì thì dễ hiểu quá rồi, đứa trẻ hai ba tuổi cũng đều hiểu được, Phật cần chi phải nói tới Tam Tạng, Mười Hai Bộ kinh để hiển bày cái không này và chúng ta cần gì phải cầu sanh Cực Lạc để không phục lại Tánh Không này. Như vậy, cái khó thể hiểu nổi của Tánh Không chính là “không tức là có.”

Vì Tánh Không là

“không tức là có,” nên trong Tánh Không ấy mới biến hiện ra cõi Cực Lạc với đầy đủ vô lượng công đức trang nghiêm, mọi thứ trong cõi đó đều tự nhiên làm bằng bảy báu, đất bằng vàng ròng, rộng rãi bằng phẳng, không có hạn lượng, vi diệu đẹp đẽ, thanh tịnh trang nghiêm, siêu vượt mười phương tất cả thế giới. Thế nhưng, Tự tánh vốn sẵn có như vậy thì cớ sao lại nói là Không? Bởi vì cái có này chẳng có hình tướng, âm thanh, mùi vị chi cả, nên mắt chẳng thể thấy, tai chẳng thể nghe, mũi chẳng thể ngữi, lưỡi chẳng thể nếm, tay chẳng sờ được, mà ngay cả trong tâm tưởng cũng chẳng thể nghĩ ra được cái có ấy. Nói cách khác, cái không của Tự Tánh Không thể nhận biết được bằng sáu căn: nhãn, nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý; nhưng nó lại xác thực là có tồn tại nên bất đắc dĩ phải gọi là không. Tuy được gọi là không, nhưng nó lại tồn tại khắp ở mọi nơi, không đâu chẳng có, nên cái không của Tự tánh chẳng phải là không có gì cả mà là tất cả.

Do “không tức là có” là điều rất khó hiểu, chẳng dễ gì dùng sáu căn để hiểu được, nên Phật A Di Đà phải từ trong Tánh Thật Không ấy biến hiện ra cõi nước Cực Lạc với vô lượng vô biên các thứ công đức trang nghiêm để biểu hiện cái tánh