Về thu xếp lại... - Về thu xếp lại...

VỀ MỤC LỤC

về thu xếp lại
ngày trong nếp ngày
vội vàng thêm những lúc yêu người
(TCS)

Khó khăn mà nam cũng như nữ ở tuổi chớm già phải thích nghi, điều chỉnh là những thay đổi trong đời sống tính dục, mặc dù ở phương Đông chúng ta ít nói đến tính dục một cách công khai. Trong nhiều ngàn năm, tính dục ở phương Đông được coi như là một bản năng "xấu", cần che đậy lại, giấu giếm đi. Che đậy, giấu giếm, nhốt kỹ như vậy mà nó còn gây ra bao chuyện rắc rối huống chi thả lỏng nó ra. Một ông Liễu Hạ Huệ nào đó đã phải đốt một lò lửa, nhảy qua nhảy lại suốt đêm. Một Trư Bát Giới bị mọi ngươì cười cợt. Thế nhưng các nhà nghiên cứu về tình dục học đã phải sững sờ trước các pho kinh sách về tình dục vô cùng phong

phú ở phương Đông từ xưa của Ấn Độ, của Nhật Bản, của Trung Quốc, và ngay tại nước ta cũng có không ít những toa thuốc bí truyền kiểu "nhất dạ ngũ giao sinh lục tử", với không ít những chuyện tiếu lâm ít nhiều đều có đề cập tình dục, một cách nói bóng gió, dĩ nhiên. Thế nhưng gần đây, như đã nói, sự bùng nổ thông tin đã mang lại nhiều đổi thay trong cái nhìn về tính dục. Không ít lần chúng ta thấy ở các cột điện dán đầy những lời quảng cáo chữa yếu sinh lý, liệt dương v.v... Và ngày càng nhiều sách báo phim ảnh nói về những vấn đề thầm kín này một cách công khai. Có lẽ đã đến lúc không nên che đậy giấu giếm mà nên giúp cho mọi người hiểu biết, có đầy đủ tri thức, những thông tin đúng đắn hữu ích về vấn đề này để chọn lựa, quyết định về một trong những lãnh vực quan trọng của cuộc sống. Sự che giấu thông tin, sự ngu dốt sẽ đồng lõa với tội ác vì liên quan đến tính dục là cả một chương dài về bệnh lý, các loại bệnh lây truyền qua đường tình dục, trong đó kể cả Sida (AIDS). Ở đây chỉ đề cập những đổi thay về tính dục ở tuổi chớm già, những thích nghi, điều chỉnh cần thiết để có một cuộc sống yên vui và hạnh phúc.

Như một cánh hoa nở trọn thì đến giai đoạn héo tàn, ở nữ giới là hiện tượng tắt kinh, mãn kinh (menopause), không còn khả năng sinh sản nữa và ở nam giới cũng có một giai đoạn tương tự được gọi

là "climacteric" mặc dù không có cái gì “tắt”, cái gì “mãn” rõ rệt. Rất nhiều người muốn chối bỏ thực tế này và tìm đủ mọi cách kể cả những huyền thoại để duy trì ảo tưởng. Nhưng thực tế vẫn là thực tế vì đây là một hiện tượng sinh lý bình thường như ở tuổi dậy thì đã xuất hiện kinh nguyệt, phóng tinh v.v... Trước hết không có chuyện tắt một cái... rụp như ta tưởng. Đây là một giai đoạn kéo dài nhiều năm, nhiều khi rất thoải mái tự nhiên nếu "không có gì ầm ĩ", nếu tự mình đừng cho là chuyện ghê gớm, gắn với suy tàn, chết chóc, hết thời. Thực ra nhiều khi sự biến động tâm lý do cảm xúc gây stress bất lợi nhiều hơn là những thay đổi sinh lý.

Ở nữ giới, dứt kinh (không còn kinh nguyệt nữa) chỉ là một phần của giai đoạn mãn kinh. Thay đổi tùy người, nhưng nói chung, xảy ra ở khoảng tuổi bốn mươi lăm đến năm mươi lăm, tuỳ theo di truyền, khí hậu, điều kiện sống. Ở những người phụ nữ hút thuốc lá, dứt kinh có thể đến sớm hơn. Phụ nữ bắt đầu có kinh sớm thì thường dứt kinh trễ. Khả năng có con giảm dần sau đó - ít nhất là một năm - do vậy đã có những trường hợp tưởng là đã dứt kinh, không thể có con nữa nhưng lại bị mang bầu. Trước đây, hằng tháng, buồng trứng đã tiết ra kích thích tố nữ là Estrogen, chuẩn bị cho lớp nội mạc tử cung đón trứng rụng, sau đó thể vàng (khi trứng rụng, phần bọc trứng còn

lại gọi là thể vàng) tiết ra Progesteron để "lót ổ" đón trứng một khi trứng được thụ tinh. Nếu trứng không thụ tinh, nghiã là không gặp tinh trùng thì lớp nội mạc đó sẽ tróc ra, tự hủy đi, tạo ra cái gọi là kinh nguyệt. Rồi chu kỳ tiếp diễn cho tháng tiếp theo. Nay ở tuổi tiền mãn kinh, trứng đã không rụng nữa, không còn tiết Estrogen nữa và gây ra một hội chứng gọi là hội chứng mãn kinh: có thể đột ngột, có thể từ từ, bắt đầu bằng sự có kinh không đều đặn nữa, ngày càng thưa dần rồi chấm dứt hẳn. Cũng có trường hợp rong kinh, "trồi sụt" bất thường... nói chung ta vẫn gọi là rối loạn kinh nguyệt thường thấy trong thời kỳ này . Hệ thống sinh dục nữ sẽ dần teo đi, kích thích tố nữ dừng sản xuất. Do vậy, các dấu hiệu "nữ tính" sẽ giảm sút, nhiều người thấy giọng trầm lại, ồ ề như nam giới, cơ thể bớt những đường cong, tóc khô, dễ gãy, da khô, ráp, mất lớp mỡ dưới da làm cho da nhăn nheo, ngực mềm nhão do tuyến vú teo dần, và đôi khi xuất hiện râu ở mép, lông tay lông chân rậm rạp hơn, xoăn tít hơn. Dễ mập ra, mỡ tập trung ở bụng và đùi làm cho dáng vẻ bệ vệ nặng nề như đã nói. Thường thấy xuất hiện những cơn "bốc hỏa" ở mặt, ở cổ, ngực, mồ hôi túa ra, kèm với khó ở, nhức đầu, mệt mỏi, cáu gắt, bứt rứt, tim đập nhanh và thường đi với sự "lãnh cảm", không còn thấy hứng thú về tình dục do âm hộ, âm đạo khô, teo dần. Nhiều người có

cảm giác suy sụp, chán nản, hay tự chỉ trích mình, dễ nóng nảy, gắt gỏng và tánh tình dễ thay đổi, mới vui vẻ đó đã quạu quọ, cau có ngay. Người ta đã chứng minh ảnh hưởng của Estrogen bằng cách cho bù kích thích tố này, các hiện tượng trên... biến mất. Thế nhưng, sử dụng liệu pháp bù kích thích tố là một con dao hai lưỡi, phải có chỉ định của bác sĩ và phải được kiểm soát chặt chẽ vì có thể có những phản ứng phụ, không kể có khả năng gây ung thư. Hiểu tiến trình sinh lý của người nữ như vậy rồi ta thấy ai đó trong tuổi này bỗng dưng thay đổi tánh tình, đâm ra cau có, gắt gỏng, quạu quọ bất thường thì có thể nghĩ "Ấy là do Estrogen đó!".

Tuổi "mãn kinh" ở nam giới có khác hơn. Trước hết là đến chậm hơn khoảng năm bảy năm, và tiến triển cũng chậm hơn. Cũng chẳng có cái gì rõ ràng như ở nữ giới, nhưng tình trạng "khủng hoảng" tâm sinh lý có thể kéo dài từ tuổi bốn mươi đến sáu mươi và trầm trọng hơn. Các yếu tố tâm lý xã hội ảnh hưởng khá mạnh. Đàn ông ở tuổi này là tuổi phần lớn đã thành đạt, có một vị trí nhất định trong xã hội, có kinh tế tương đối ổn định, có người còn khá giả và có chức vụ, quyền lực. Nhiều người do công việc làm ăn, công tác, luôn phải dự các buổi hội họp, dự các bữa tiệc tùng, ăn nhậu, thuốc lá rít liên tục và say sưa với những thành công này khác, chịu ảnh hưởng mạnh của nhóm bạn bè, dễ đột ngột mắc những thứ bệnh nặng không ngờ trước, như cao huyết áp,

nhồi máu cơ tim, tai biến mạch não, đái đường... Nhưng một trong những nỗi lo âm ỉ mà sâu sắc là hiện tượng bất thường về tình dục. Nhiều người một hôm ngạc nhiên thấy mình muốn ... đi tu, không còn cảm thấy ham muốn tình dục gì nữa, hoặc tình dục biến đổi dưới dạng này hay dạng khác, cái mà người ta vẫn gọi là “lệch lạc”. Nhiều lúc họ bỗng cụt hứng , "nghẹn ngào", có khi nói như giới... chuyên môn là "khóc ngoài quan ải" trong lúc mà họ tưởng họ đang ở thế mạnh, uy lực trùm thiên hạ. Thế rồi nào tam tinh hải cẩu bổ thận hoàn, nào ngọc dương, nào ngầu pín... để ráng tìm cách phục hồi, ráng chứng tỏ năng lực nam tính của mình, nhưng có người khi thành công khi thất bại, có người "có khói mà không có lửa", rồi sợ hãi tìm đến các cột điện quảng cáo chữa yếu sinh lý, liệt dương, nhược dương, suy nhược sinh dục... Thuốc gì cũng mua, giá nào cũng mua, và tìm đến các nhà "chuyên môn". Đa số là bịp, đôi khi thành công nhờ yếu tố tâm lý trị liệu nhiều hơn. Có người chỉ nhờ ăn hột sầu riêng mà hết... yếu sinh lý, do hột sầu riêng trông giống... tinh hoàn. Nhiều người trốn chạy bằng cách ngày càng lao vào công việc, "bỏ bê" gia đình, nhiều người vội vàng tìm kiếm những mối tình dễ dãi ở các quán bia ôm, ổ mại dâm, nhất là sau khi nhậu nhẹt, say xỉn, bị khích bác, chế diễu của bạn bè, và do đó có nguy cơ mắc thêm bệnh lây truyền qua đường tình dục. Các yếu tố

sinh lý, sự nghiệp, xã hội, gia đình... tác động chằng chịt tạo ra những rối loạn khó biết rõ nguyên nhân đưa đến những khó khăn đặc biệt cho người đàn ông, nhiều khi không thể chia sẻ cùng ai. Trong khi đó những nghiên cứu cho thấy người vợ ở tuổi này, sau khi thoát khỏi trách nhiệm với con cái, lại "quan tâm" đến chồng nhiều hơn, "chăm sóc" chồng kỹ hơn, tạo thêm những rắc rối cho gia đình nhiều khi phải đi tới ly thân, ly dị , mặc dù lý do tình dục này ít khi được "thật thà khai báo" trong các cuộc điều tra xã hội học ở ta... Khả năng tính dục và có con ở đàn ông có thể kéo dài hơn nhưng cũng yếu dần đi vì kích thích tố nam là Testosteron do tinh hoàn tiết ra đã cạn dần, tinh trùng đã không đủ cả số lượng và chất lượng. Lúc này nam giới cũng có những triệu chứng giống với mãn kinh ở nữ giới, cũng có những cơn bốc hỏa, đổ mồ hôi, tim đập nhanh, chóng mặt, mất ngủ, nhức mỏi... Dáng vẻ bệ vệ, lên cân, bụng to, lưng gù và đôi khi do thiếu kích thích tố nam nên giọng nói trở nên "thanh tao" hơn, rụng tóc, rụng râu... như Nhạc Bất Quần, dù không hề vung kiếm. Nhưng nỗi lo âu lớn nhất vẫn là cảm giác "cuồng phong cánh mỏi". Một anh bác sĩ, bạn tôi, đẹp trai, hào hoa phong nhã, nay ngoài năm mươi đã mắt mờ tai kém, có một bài thơ khá hay tôi còn nhớ được hai câu: "Con chim già trong ta, không còn bay được nữa". Con chim, ấy là anh muốn nói về cái tuổi

trẻ vùng vẫy, một thời không xa. Nói chung, đàn ông ở tuổi "tắt kinh" này dễ chán nản, lo lắng, bực bội, nhức đầu, cáu gắt, mệt mỏi. Thất bại trong công ăn việc làm, cạnh tranh căng thẳng trong nghề nghiệp, khó khăn chồng chất trong đời sống gia đình sẽ càng làm nặng nề thêm tình trạng này ở người đàn ông. Việc phải về hưu đối với nhiều người - nếu không được chuẩn bị trước - sẽ là nỗi khổ đau nhất vì phải từ bỏ công việc, quyền hành và một số người còn bị đánh giá yếu kém, thua sút những ngươì trẻ tuổi sẵn sàng tranh đoạt địa vị làm cho tình trạng thêm bi đát. Những người đàn ông lao động tay chân vất vả, quần quật kiếm sống qua ngày dĩ nhiên