Tổ Sư Khương Tăng Hội (?-280) - Lịch sử Phật giáo

Càng giúp người khác thì mình càng có nhiều hơn; càng cho người khác thì mình càng được nhiều hơn.Lão tử (Đạo đức kinh)

Ðêm dài cho kẻ thức, đường dài cho kẻ mệt, luân hồi dài, kẻ ngu, không biết chơn diệu pháp.Kinh Pháp cú (Kệ số 60)

Trong sự tu tập nhẫn nhục, kẻ oán thù là người thầy tốt nhất của ta. (In the practice of tolerance, one's enemy is the best teacher.)Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV

Sự kiên trì là bí quyết của mọi chiến thắng. (Perseverance, secret of all triumphs.)Victor Hugo

Dầu mưa bằng tiền vàng, Các dục khó thỏa mãn. Dục đắng nhiều ngọt ít, Biết vậy là bậc trí.Kinh Pháp cú (Kệ số 186)

Bạn đã từng cố gắng và đã từng thất bại. Điều đó không quan trọng. Hãy tiếp tục cố gắng, tiếp tục thất bại, nhưng hãy thất bại theo cách tốt hơn. (Ever tried. Ever failed. No matter. Try Again. Fail again. Fail better.)Samuel Beckett

Không có sự việc nào tự thân nó được xem là tốt hay xấu, nhưng chính tâm ý ta quyết định điều đó. (There is nothing either good or bad but thinking makes it so.)William Shakespeare

Sống chạy theo vẻ đẹp, không hộ trì các căn, ăn uống thiếu tiết độ, biếng nhác, chẳng tinh cần; ma uy hiếp kẻ ấy, như cây yếu trước gió.Kinh Pháp cú (Kệ số 7)

Một người sáng tạo được thôi thúc bởi khát khao đạt đến thành công, không phải bởi mong muốn đánh bại người khác. (A creative man is motivated by the desire to achieve, not by the desire to beat others.)Ayn Rand

Bạn nhận biết được tình yêu khi tất cả những gì bạn muốn là mang đến niềm vui cho người mình yêu, ngay cả khi bạn không hiện diện trong niềm vui ấy. (You know it's love when all you want is that person to be happy, even if you're not part of their happiness.)Julia Roberts

VỀ MỤC LỤC

Cho đến ngày hôm nay hầu như những Sử gia Phật Giáo như Hòa Thượng Thích Mật Thể, Thiền sư Thích Nhất Hạnh, Giáo sư Học giả Trí Siêu Lê Mạnh Thát v.v… đều công nhận Ngài Khương Tăng Hội là Sơ Tổ của Phật Giáo Việt Nam. Cùng thời với Ngài cũng có những Ngài khác như: Mâu Bác, Chi Cương Lương và Ma Ha Tăng Kỳ Vực cũng đã ở Giao Châu. Ngoài ra Thiền sư Nhất Hạnh còn chứng minh trong “Phật Giáo Việt Nam Sử Luận” là Phật Giáo đã được truyền vào Việt Nam chúng ta vào thế kỷ thứ nhất sau Tây lịch, trực tiếp từ Ấn Độ và gần đây nhất theo Giáo sư Trí Siêu Lê Mạnh Thát chứng minh rằng Phật Giáo được truyền vào Giao Châu của chúng ta từ thời Hùng Vương thứ 18, mà hai người Phật Tử đầu tiên là Chử Đồng Tử và Công chúa Tiên Dung (xem Lịch sử Phật Giáo Việt Nam tập I cùng Tác giả).

Theo Cao Tăng Truyện và xuất Tam Tạng Ký cho biết thì Ngài Khương Tăng Hội là người gốc từ nước Khương Cư (Sogdiana). Cha Ngài sang Giao Chỉ buôn bán và lấy một người con gái Việt Nam sinh ra Ngài, nhưng năm tháng thì không rõ. Cả Cha và Mẹ đều cùng mất năm Ngài 13 tuổi (có nơi nói 10 tuổi) và Ngài xin vào chùa để xuất gia. Ngài rất rành Phạn và Hán ngữ. Điều nầy cũng dễ hiểu, vì Cha Ngài từ Ấn Độ sang, và thời kỳ đó là thời kỳ Bắc thuộc lần thứ nhất, nên bắt buộc Ngài phải học chữ Hán, ngoài ra ở nhà chắc chắn rằng Ngài cũng rất giỏi tiếng Việt, vì Mẹ là người Việt Nam. Từ khi xuất gia cho đến khi thọ giới Cụ Túc, phải đủ 20 tuổi; nghĩa là trong thời gian nầy Ngài phải học các Kinh điển căn bản để được thọ giới Sa Di và Tỳ Kheo

từ chữ Phạn cũng như chữ Hán. Rồi một nhân duyên nào đó Ngài đã được sang nước Ngô (nay là Nam Kinh của Trung Quốc) vào năm Xích Ô thứ 10 (năm 247) (có nơi nói năm thứ 4), lúc đó vào đời Ngô Tôn Quyền và Ngài Khương Tăng Hội tịch vào năm 280 tại Trung Quốc. Như vậy Ngài ở tại Trung Hoa tất cả là 33 năm. Chúng ta không biết tuổi thọ của Ngài bao nhiêu, nhưng nếu đoán là 60 tuổi thì ít nhất năm Ngài 27 tuổi, lúc ấy Ngài mới sang Kinh đô nước Ngô thuở bấy giờ. Đây là cái tuổi đẹp nhất và có năng lực nhất để đi từ Giao Châu sang Nam Kinh. Có như thế Ngô Tôn Quyền mới để ý và cho mời vào Kinh để nạn vấn.

Theo Giáo sư Lê Mạnh Thát thì Ngài có tất cả 7 tác phẩm, trong đó Lục Độ Tập Kinh do chính Ngài biên tập, còn 6 tác phẩm khác thì được liệt kê như sau:1) An Ban Thủ Ý do Ngài An Thế Cao dịch và Trần Huệ chú sớ, Tăng Hội đề tựa. 2) Lục Độ Yếu Mục do Tăng Hội biên tập, nhưng nay không còn. 3) Nê Hoàn Phạm Bối cũng do Tăng Hội biên tập, nhưng nay không còn. 4) Ngô Phẩm (Đạo Hành Bồ Tát) Tăng Hội dịch, nhưng nay không còn. 5) Pháp Cảnh Kinh do An Huyền dịch, Tăng Hội chú sớ và đề tựa. 6) Đạo Thọ Kinh do Chi Khiêm dịch và Tăng Hội đề tựa. Đa phần những Kinh sách nầy được viết hay dịch hoặc sớ giải từ năm 248, nghĩa là sau một năm đến Trung Hoa; nhưng theo Giáo Sư Lê Mạnh Thát thì Lục Độ Tập Kinh được Ngài Khương Tăng Hội soạn bằng tiếng Việt và trước khi sang Trung Quốc. Điều nầy cũng có thể, bởi lẽ từ tuổi 20 sau khi thọ Đại Giới đến 7 năm sau nữa thì trong

thời gian nầy Ngài Khương Tăng Hội có thể đã viết hoàn thành tác phẩm Lục Độ Tập Kinh nầy tại Giao Châu của chúng ta và chúng ta có thể tạm kết luận là Ngài sinh vào năm 220 tại Giao Chỉ; đến năm 247 Ngài sang Trung Quốc, thì lúc ấy Ngài đã 27 tuổi rồi.

Đi vào Đại Tạng Kinh để chúng ta có thể thấu triệt được việc nầy. Căn cứ theo Đại Chánh Tân Tu Đại Tạng Kinh (Taisho Shinshu Daizokyo) quyển thứ 51. Kinh Văn số 2084, trang 834b về việc Cảm ứng khi thời nhà Ngô bao vây chùa, cấm và bắt chư Tăng Ni, mà Xá Lợi hiện nổi tỏa phóng ánh sáng trên Bình bát (Rút từ Dị Lục Tuyên Nghiệm Ký) và Linh Sơn Pháp Bảo Đại Tạng Kinh quyển 190 bộ Sử Truyện thứ 12 thuộc Tam Bảo Cảm Ứng Lược Yếu Lục, quyển thượng được trích dẫn như sau:

“Khi Tôn Hạo (Quy Mệnh Hầu 264-280) thời Đông Ngô có được ngôi vua, Chánh Giải tấu trình sự việc mà nói rằng: “Phật Pháp nên cảm ứng tại Trung Quốc, chỗ liệt bày đồng như các vị Thần ở nước Hồ”. Tôn Hạo bèn ban sắc chiếu, nhóm tập các vị Sa Môn, dàn bày quân lính bao vây chùa, muốn thực hành việc giết phá. Nói cùng Phật sư Khương Tăng Hội rằng: “Phật mà như Thần thì nên kính sùng đó, còn như Phật không có oai linh, thì Hắc y (áo màu đen của người xuất gia) cùng một ngày đồng với mạng của chúng Tăng”. Khi ấy hoặc có người tự quyên sinh, hoặc có người trốn bỏ ra ngoài. Ngài Khương Tăng Hội mới cầu xin thiết trai, cầu hiện oai thần, dùng một bình bát bằng đồng đựng đầy nước đặt để trong sân. Sau khoảng bữa ăn, bỗng chốc thấy có ánh sáng tỏa chiếu và trong bình bát ở giữa sân có tiếng sang sảng, bỗng thấy có Xá Lợi chiếu sáng

nơi thềm cấp phòng nhà, nổi trên bình bát. Tôn Hạo và đại chúng đến xem trước, kinh ngạc mất cả thái độ bình thường, rời khỏi chỗ ngồi, đổi sắc mặt mà bước tới. Ngài Khương Tăng Hội nói:

“Bệ Hạ hãy bảo người có sức rất mạnh khoẻ dùng chày bằng chất Kim Cang nặng trăm cân để đánh, trọn chẳng thể phá được”. Tôn Hạo bằng y theo lời ấy mà cho rằng: Trước Kính bái là bái, rải hoa thiên hương mà xướng cao lời rằng: “Thật là dấu vết Quân Từ Thị đến bờ chưa dứt, thì bánh xe chánh pháp vẫn còn xoay chuyển in dấu vào trong đường tối, oai thần chẳng thiếu ngầm hiện. Ngày nay nếu chẳng như thế thì Tam Bảo hẳn dứt mất”. Nói lời ấy vừa xong thì chái (chỗ ở) nơi quân sĩ bỗng nhiên nổi gió. Mọi người trông xem thảy đều kinh sợ đến ngưng thở. Chày vỡ nát mà Xá Lợi chẳng tổn hoại gì. Ánh sáng từ chày tỏa phóng ngời sáng khắp đầy. Tôn Hạo bằng khâm phục cho thiết lập giảng đường, xây dựng tháp đá tại phía Bắc chợ lớn Kiến Đường, sau vẫn còn tỏa ánh sáng tốt lành.

Đến mùa Thu năm Nguyên Gia thứ 19 (442) thời Tiền Tống, vào nửa đêm nơi chùa tỏa phóng ánh sáng, trên không phát nên hình thể tốt đẹp, có ánh sáng lửa khác lạ, khiến trên bốn tầng từ phía Tây nhiễu quanh đến phía Nam. Lại bị lửa thiêu đốt, nên ánh sáng nhảy vọt lên trên hóa làm hoa sen lớn. Mọi người bèn phát sinh niềm tin, mới về lập chùa đề hiệu Kiến Sơ, đổi tên đất tại chỗ ấy gọi là Đất Phật vậy”.

Đọc đoạn văn trên đây chúng ta biết được rằng: Trước khi Ngài Khương Tăng Hội đến Trung Quốc thì Phật Giáo cũng đã được truyền vào đây từ thời Hán Minh Đế (Hiếu Minh Hoàng Đế 58-75). Vua sinh ngày 15/6/28 và

băng hà ngày 5/9/75. Vào năm 67 thì Ngài Ma Đằng và Ngài Trúc Pháp Lan đã đến Kinh Đô Lạc Dương và dịch Kinh Tứ Thập Nhị Chương tại chùa Bạch Mã. Điều nầy cho chúng ta thấy rằng trước đó trên 180 năm Phật Giáo đã có mặt tại Lạc Dương, nhưng Nam Kinh thì chưa có ảnh hưởng nhiều. Tuy rằng Tăng Ni đã có, nhưng chưa có một vị nào lỗi lạc, chờ đến khi Ngài Khương Tăng Hội từ Giao Chỉ sang đây năm 247 thì Phật Giáo mới bắt đầu khởi sắc.

Theo Linh Sơn Pháp Bảo Đại Tạng Kinh quyển thứ 194, thứ tự Kinh văn số 2116, phần Biện Ngụy Lục, quyển thứ 2 thuộc Sử Truyện Bộ thứ 16 cũng có đề cập đến Ngô Tôn Quyền và Ngài Khương Tăng Hội như sau: “Thượng Thư lệnh Hám Dịch nói với Ngô chúa rằng: “Nếu so sánh Khổng Giáo. Lão Giáo với Phật Pháp thì xa lại càng xa vậy. Tại sao biết thế? Vì Khổng Tử, Lão Tử lập giáo là dựa theo pháp chế của trời, không dám trái với trời. Còn các Đức Phật lập giáo, thì các trời vâng làm, không dám trái với Phật. Do đó mà nói thật chẳng thể so sánh. Ngô chúa khéo thay (phong cho) thành Thái Tử Thái Phó (xuất xứ cựu Ngô thư)”. Như vậy nhờ sự tâu trình của Hám Dịch với cương vị là một Thượng Thư về Phật Giáo so với Lão Giáo và Khổng Giáo mà Ngô Tôn Quyền đã phong cho Hám Dịch trở thành Thái Tử Thái Phó và cũng nhờ sự chiêu cảm sâu xa về Phật Pháp cũng như sự linh ứng Xá Lợi của Đức Phật, nên Ngô Tôn Quyền mới cho xây chùa, tháp thờ Phật và không bức bách chư Tăng Ni thuở bấy giờ.

Cũng theo Linh Sơn Pháp Bảo Đại Tạng Kinh tập thứ 197, kinh văn số 2122, phần Pháp Uyển Châu Lâm thứ 3, quyển thứ

40 cũng có đề cập đến việc Ngài Khương Tăng Hội và Ngô Tôn Quyền như sau: “Năm thứ 4 niên hiệu Xích Ô thời Ngô Tôn Quyền, có Sa môn Khương Tăng Hội là người nước khác (Giao Chỉ) bắt đầu đến Trường Giang thiết lập kinh tượng làm nơi hành đạo. Người nước Ngô cho là chuyện lạ lùng mê hoặc lòng người. Bởi vì nghe tình trạng ấy, nên Ngô Tôn Quyền cho gọi Tăng Hội đến hỏi: “Phật có điềm linh thiêng gì?” Đáp rằng: “Dấu tích linh thiêng sâu xa của Đức Phật để lại Xá Lợi ứng hiện khắp nơi”. Tôn Quyển hỏi ở đâu? Đáp rằng: “Dấu tích của Đức Phật cảm ứng tất cả thì khi cầu khẩn có thể đạt được”. Tôn Quyền nói: “Nếu có được Xá Lợi thì sẽ cho xây dựng chùa tháp.”

Trải qua 21 ngày chí thành thỉnh cầu, liền có Xá Lợi trong bình, sáng sớm trình lên cho Tôn Quyền thấy, ánh sáng chiếu rọi tỏ cung điện. Tôn Quyền cầm bình đổ vào khay đồng, lập tức kêu loảng choảng. Tôn Quyền rất kinh sợ lạ lùng trước điềm lành hiếm có. Tăng Hội tiến đến nói rằng: “Xương cốt linh thiêng của Phật, như Kim Cang bất hoại, lửa đốt không cháy, chày cối giã lõm xuống, mà Xá Lợi không bị tổn hại gì, ánh sáng chiếu rọi khắp nơi làm lóa mắt người nhìn. Lại dùng lửa đốt thì ánh sáng vút lên cao thành đóa hoa sen to lớn. Tôn Quyền vô cùng tin phục, mới cho dựng ngôi chùa tên là Kiến Sơ, đổi địa danh cư trú gọi là xóm Phật Đà”.

Đại Chánh Tân Tu Đại Tạng Kinh quyển thứ 54 trang 239a, kinh văn số 2126 và Linh Sơn Pháp Bảo Đại Tạng Kinh thuộc tập 199, bộ Sự Vựng 5, thuộc Đại Tống Tăng Sử Lược, quyển thượng cũng đã có đề cập đến việc chú thích Kinh Điển rằng: “Phía Nam có Ngài Khương Tăng

Hội đầu tiên và phía Bắc có Ngài Chi Cung Minh”. Như vậy sau khi Ngô Tôn Quyền tin tưởng Phật Giáo cho dựng chùa và tiếp Tăng độ chúng thì Ngài Khương Tăng Hội bắt đầu dịch Kinh sách nhà Phật từ chữ Phạn sang chữ Hán trong thời gian 33 năm Ngài ở Trung Quốc (247-280).

Trước khi Phật Giáo đến Trung Quốc thì tại đó đã có Khổng Giáo và Lão Giáo ngự trị cũng đã trên 600 đến 800 năm rồi. Do vậy các vị Đại Sư của Phật Giáo phải là những bậc tài ba lỗi lạc có tu chứng như các Ngài Ma Đằng, Ngài Trúc Pháp Lan và Ngài Khương Tăng Hội v.v… thì mới chinh phục được Vua Chúa của Trung Hoa, mới khiến có thể tin theo. Sau nầy thì có Ngài Đạo An và Ngài Huệ Viễn cũng là những bậc Thầy vĩ đại của đương xứ Trung Quốc, nên Lão Giáo và Khổng Giáo phải nhường bước qua tác phẩm nổi tiếng “Sa Môn Không Lễ Bái Quân Vương” của Ngài Huệ Viễn, đã làm cho các Đạo khác đương thời phải nể phục.

Trong hóa đồ thứ 48 nói rằng: “Thời nhà Thương, quan Thái Tể hỏi Khổng Tử rằng: “Phu Tử có phải là bậc Thánh không?”. Khổng Tử đáp: “Thánh thì Khâu tôi không dám, nhưng Khâu tôi thì học rộng biết nhiều vậy”. Thái Tể hỏi: “Tam Vương là bậc Thánh phải không?”. Khổng Tử đáp: “Tam Vương là những người khéo léo, trí tuệ mạnh mẽ, còn phải Thánh hay không thì Khâu tôi không biết”. Thái Tể hỏi: “Ngũ Đế có phải là bậc Thánh không?”. Khổng Tử đáp: “Ngũ Đế là những người khéo léo nhân nghĩa, còn có phải Thánh không thì Khâu tôi không biết”. Thái Tể hỏi: “Tam Hoàng có phải là những bậc Thánh không?”. Khổng Tử đáp: “Tam Hoàng là những người khéo léo, nhân thời, còn có phải là Thánh hay không thì Khâu tôi không biết”. Thái

Tể lấy làm lạ hỏi: “Vậy ai là bậc Thánh ư?”. Khổng Tử nhíu mày giây lát nói: “Khâu tôi nghe người ở phương Tây có bậc Thánh không trị mà chẳng loạn, không nói mà tự tin, không giáo hóa mà tự thực hành. Rộng rãi thay! Chẳng thể gọi tên, Khâu tôi nghi đó là bậc Thánh”.

Lời của Khổng Tử vẫn còn đâu đó ở trong Đại Tạng Kinh hay trong Tứ Thư, Ngũ Kinh. Vì ngày ấy cách đây đã trên 2.500 năm lịch sử, các bậc Thánh chỉ có cảm nhận chứ chưa xác định được. Nhưng những sự linh ứng bên trên mà Khổng Khâu đã trả lời cho Thái Tể nghe thì đó chính là sự ra đời của Thái Tử Tất Đạt Đa, con vua Tịnh Phạn và sau nầy tu hành, trở thành Đức Phật Thích Ca Mâu Ni của Đạo Phật. Đạo Phật đã đi vào lòng người từ Ấn Độ sang Trung Quốc và từ Giao Chỉ đến Nam Kinh. Tuy khác hướng, nhưng là những bậc Thiền gia thạch trụ đã mang Giáo Pháp truyền đến xứ người và kể từ đó tiếng tăm vang vọng của Đạo Phật đã ngự trị suốt mấy ngàn năm nay tại lục địa to lớn nầy, mà Phật Giáo Việt Nam của chúng ta cũng đã góp phần không nhỏ vào giai đoạn đầu tiên khi Phật Giáo mới có mặt tại Trung Quốc ở vào những năm tháng đầu của thế kỷ thứ 3 sau Tây lịch.

Như vậy chúng ta có thể tạm kết luận rằng Ngài Khương Tăng Hội chính là Sơ Tổ của Phật Giáo Việt Nam và vào giữa thế kỷ thứ 3 (247) Ngài đã mang Phật Giáo từ Giao Châu sang truyền đạo cho người Trung Quốc, đã khiến cho Ngô Tôn Quyền phải ngưỡng mộ Xá Lợi của Đức Phật, cho xây tháp để thờ. Còn Hám Dịch được Ngô Tôn Quyền phong làm Thái Phó. Có nơi cũng cho biết là Hám Dịch đã

quy y Tam Bảo với Ngài Khương Tăng Hội sau khi đã chứng kiến được việc Xá Lợi hiển linh. Đây là một niềm vinh dự và hãnh diện của Phật Giáo Việt Nam chúng ta. Vậy, đã là chư Tăng Ni cũng như Phật tử, nên cố gắng nêu cao tinh thần tu học, hoằng pháp ở mọi nơi và mọi hoàn cảnh thì Phật Giáo sẽ có chân đứng trong xã hội loài người, dầu cho chúng ta đi đến bất cứ phương trời nào trên thế gian nầy.

Viết xong vào ngày 27 tháng 12 năm 2020, tại thư phòng Tổ Đình Viên Giác Hannover, Đức Quốc.

Warning: Undefined array key 2829 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2830 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2831 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2832 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2833 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2834 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2835 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2836 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2837 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2838 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2839 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2840 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2841 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2842 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2843 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2844 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2845 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2846 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2847 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2848 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2849 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2850 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2851 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2852 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2853 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2854 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2855 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2856 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2857 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2858 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2859 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2860 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2861 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2862 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2863 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2864 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2865 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2866 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2867 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2868 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2869 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2870 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2871 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2872 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2873 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2874 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2875 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2876 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2877 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2878 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2879 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2880 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2881 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2882 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2883 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2884 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2885 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2886 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2887 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2888 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2889 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2890 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2891 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2892 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2893 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2894 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2895 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2896 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2897 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2898 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2899 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2900 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2901 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2902 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2903 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2904 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2905 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2906 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2907 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2908 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2909 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2910 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2911 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2912 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2913 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2914 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2915 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2916 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2917 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2918 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2919 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2920 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2921 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2922 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2923 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2924 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2925 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2926 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2927 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2928 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2929 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2930 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2931 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2932 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2933 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2934 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2935 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2936 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2937 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2938 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2939 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2940 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2941 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2942 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2943 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2944 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2945 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2946 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2947 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2948 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2949 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2950 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2951 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2952 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2953 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2954 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2955 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2956 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2957 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2958 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2959 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2960 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2961 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2962 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2963 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2964 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2965 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2966 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2967 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2968 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2969 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2970 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2971 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2972 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2973 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2974 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2975 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2976 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2977 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2978 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2979 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2980 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2981 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2982 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2983 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2984 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2985 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2986 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2987 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2988 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2989 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2990 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2991 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2992 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2993 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2994 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2995 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2996 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2997 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2998 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 2999 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3000 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3001 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3002 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3003 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3004 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3005 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3006 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3007 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3008 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3009 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3010 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3011 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3012 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3013 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3014 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3015 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3016 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3017 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3018 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3019 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3020 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3021 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3022 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3023 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3024 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3025 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3026 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3027 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3028 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3029 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3030 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3031 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3032 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3033 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3034 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3035 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3036 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3037 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3038 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3039 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3040 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3041 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3042 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3043 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3044 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3045 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3046 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3047 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3048 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3049 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3050 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3051 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3052 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3053 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3054 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3055 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3056 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3057 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3058 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Warning: Undefined array key 3059 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81

Tổ Sư Khương Tăng Hội (?-280)

SÁCH NÓI

Hết phần Tổ Sư Khương Tăng Hội (?-280)

« Xem chương trước « « Sách này có 1528 chương » » Xem chương tiếp theo »

Lịch sử Phật giáo

Thích Như Điển

MỤC LỤC ( 82 )

Sách có 1528 chương, Mục lục chia thành 102 trang: »» 1 »» »» 2 »» »» 3 »» »» 4 »» »» 5 »» »» 6 »» »» 7 »» »» 8 »» »» 9 »» »» 10 »» »» 11 »» »» 12 »» »» 13 »» »» 14 »» »» 15 »» »» 16 »» »» 17 »» »» 18 »» »» 19 »» »» 20 »» »» 21 »» »» 22 »» »» 23 »» »» 24 »» »» 25 »» »» 26 »» »» 27 »» »» 28 »» »» 29 »» »» 30 »» »» 31 »» »» 32 »» »» 33 »» »» 34 »» »» 35 »» »» 36 »» »» 37 »» »» 38 »» »» 39 »» »» 40 »» »» 41 »» »» 42 »» »» 43 »» »» 44 »» »» 45 »» »» 46 »» »» 47 »» »» 48 »» »» 49 »» »» 50 »» »» 51 »» »» 52 »» »» 53 »» »» 54 »» »» 55 »» »» 56 »» »» 57 »» »» 58 »» »» 59 »» »» 60 »» »» 61 »» »» 62 »» »» 63 »» »» 64 »» »» 65 »» »» 66 »» »» 67 »» »» 68 »» »» 69 »» »» 70 »» »» 71 »» »» 72 »» »» 73 »» »» 74 »» »» 75 »» »» 76 »» »» 77 »» »» 78 »» »» 79 »» »» 80 »» »» 81 »» »» 82 »» »» 83 »» »» 84 »» »» 85 »» »» 86 »» »» 87 »» »» 88 »» »» 89 »» »» 90 »» »» 91 »» »» 92 »» »» 93 »» »» 94 »» »» 95 »» »» 96 »» »» 97 »» »» 98 »» »» 99 »» »» 100 »» »» 101 »» »» 102 »»

Quý vị đang truy cập từ IP 216.73.216.105 và chưa ghi danh hoặc đăng nhập trên máy tính này. Nếu là thành viên, quý vị chỉ cần đăng nhập một lần duy nhất trên thiết bị truy cập, bằng email và mật khẩu đã chọn.
Chúng tôi khuyến khích việc ghi danh thành viên ,để thuận tiện trong việc chia sẻ thông tin, chia sẻ kinh nghiệm sống giữa các thành viên, đồng thời quý vị cũng sẽ nhận được sự hỗ trợ kỹ thuật từ Ban Quản Trị trong quá trình sử dụng website này.
Việc ghi danh là hoàn toàn miễn phí và tự nguyện.

Ghi danh hoặc đăng nhập

Thành viên đang online:

Viên Hiếu Thành

Huệ Lộc 1959

Bữu Phước

Chúc Huy

Minh Pháp Tự

minh hung thich

Diệu Âm Phúc Thành

Phan Huy Triều

Phạm Thiên

Trương Quang Quý

Johny

Dinhvinh1964

Pascal Bui

Vạn Phúc

Giác Quý

Trần Thị Huyền

Chanhniem Forever

NGUYỄN TRỌNG TÀI

KỲ

Dương Ngọc Cường

Mr. Device

Tri Huynh

Thích Nguyên Mạnh

Thích Quảng Ba

T TH

Tam Thien Tam

Nguyễn Sĩ Long

caokiem

hoangquycong

Lãn Tử

Ton That Nguyen

ngtieudao

Lê Quốc Việt

Du Miên

Quang-Tu Vu

phamthanh210

An Khang 63

zeus7777

Trương Ngọc Trân

Diệu Tiến ... ...

... ...