Lý chân như thật tướng - Bài viết, tiểu luận, truyện ngắn

VỀ MỤC LỤC

Trong lúc đại chúng vân tập tại núi Linh Thứu, trong thành Vương Xá, thì đức Thích Tôn vì muốn diễn thuyết pháp môn Tịnh độ vô thượng thù thắng nên Ngài hiện ra các tướng lành, thần thái uy nghi, toàn thân phóng ra đại hào quang chẳng khác gì màu vàng ròng. Đức Phật phóng đại hào quang, trong đó chứa đựng hằng ngàn lượt ánh sáng biến hóa vô cùng và đẹp đẽ không gì so sánh bằng. Kinh ví đại hào quang này như tấm kính sáng lớn, bởi vì trong ấy hiện ra rõ ràng hết thảy các thứ trang nghiêm thù thắng của mười phương Phật sát. Đức Thế Tôn Hiện tướng lành, rồi lại phóng hào quang là để tạo đầu mối cho Tôn giả A Nan thưa hỏi và cũng là để khiến cho người được thấy liền sanh ý tưởng hy hữu, khó gặp gỡ mà phát tâm Vô thượng Bồ-đề, y theo giáo tu hành, cầu sanh Tịnh độ.

Phật là đấng tôn quí nhất trong thế gian, Ngài có đầy đủ hết thảy các đức được đời tôn trọng, nên được xưng gọi là Thế Tôn. Quang minh của Phật phóng ra cùng khắp, hùng mãnh và sáng chói ví như khối vàng bị nung chảy, sắc vàng chói lọi. Phật quang tỏa sáng rạng ngời, chiếu soi vạn vật trong thập phương cõi Phật, bề ngoài khiến cho muôn loài chúng sanh kính nể khâm phục, bên trong khó thể đo lường nổi. Oai quang ấy chính là tướng trí huệ của Phật phóng ra với ba công dụng: Thứ nhất là phá tan hết thảy vô minh, phiền não tối tăm cho chúng sanh, Thứ hai là quán sát căn cơ và nhân duyên của chúng sanh, Thứ ba là biểu thị pháp. Từ nơi khuôn mặt đẹp lộng lẫy của đức Phật phóng ra quang minh vằng vặc giống như là một tấm gương châu báu to tròn, sáng sạch; trong tấm gương ấy lại hiện ra

các thứ trang nghiêm của sum la vạn hữu trong các thập phương cõi Phật, khiến hội chúng ngộ ra lý Chân như Thật tướng. Đại chúng do thấy hình ảnh ấy mà nhận biết được Pháp thân của Như Lai và ngộ ra lý Chân như Thật tướng. Pháp thân của Như Lai giống tấm gương sáng sạch, hiện ra hình ảnh của xum la vạn tượng trong thập phương thế giới một cách chân thật không móp méo. Pháp thân của Như Lai lại giống như viên ngọc châu phản chiếu màu sắc rực rỡ của những vật xung quanh một cách trung thực, không lẫn lộn, sai lệch. Mặc dù vạn vật trong vũ trụ có lẫn lộn, móc mắc lẫn nhau, nhưng do ánh sáng của gương vốn tịnh sạch sáng suốt, thể của viên ngọc châu lại vốn tròn đầy không có gốc cạnh, không có tỳ vết, nên có khả năng soi chiếu thấy rõ vạn hữu hiện tượng một cách rõ ràng, trung thực, không lẫn lộn, không trái nghịch.

Phàm phu chúng ta do mê mất Tự tánh, sáu căn không tịnh nên khi tiếp xúc với sáu trần thì liền sanh vọng tưởng, phân biệt, chấp trước nên tất cả cái thấy biết đều là hư vọng. Ngay cái thấy biết của chính mình mà còn không tin nổi thì làm sao tin nổi cái thấy biết của người khác, chỉ khi nào chúng ta thật sự đoạn được Kiến Tư hoặc thành bậc A-la-hán thì những ý tưởng của mình mới đáng tin. Còn những cảnh tướng hiện ra trong quang minh Phật, giống như những hình sắc đến đi trong tấm gương châu báu to lớn, ví như nghiệp quả rành rành của chúng sanh. Thế nhưng, trong sự sanh diệt rành rành ấy, chư Phật chỉ thấy vô sanh; thế mà chúng sanh lại thấy có sanh diệt. Đấy là do mê và ngộ có sai khác nên hiện tượng được thấy cũng khác nhau. Thật ra, sanh và

vô sanh đều không có Tự tánh; hễ ngộ thì sanh diệt đều là vô sanh, còn mê thì vô sanh đều thành sanh diệt. Do vậy, từ hình ảnh hiện ra trong Phật quang mà đại chúng thấu rõ được Pháp tánh của sanh và vô sanh vốn chỉ là một thể không hai mà lại có tên gọi khác nhau. Pháp thân Phật được ví như tấm gương châu báo, cảnh tướng dù có thiên biến vạn hóa trong gương, nhưng gương chẳng hề thay đổi, nó vẫn dũng mãnh, trang nghiêm, tròn đầy viên mãn các đức. Từ những nhận xét như vậy, đại chúng thốt nhiên ngộ ra Lý Chân như Thật tướng, đó là: A Di Đà Phật chính là tâm ta, tâm ta chính là A Di Đà Phật. Tịnh độ chính là phương này, phương này chính là Tịnh độ, vô lượng vô biên thế giới đều là Thế giới Cực Lạc, đều là Nhất thể pháp giới, thanh tịnh trong sáng như gương, bình lặng như nước, viên mãn hết thảy các công đức trang nghiêm như viên ngọc báu ma-ni. Thế mà, chỉ do một niệm vô minh mê muội khởi lên mà khiến cho thế giới này bị biến dạng, mất đi diện mục nguyên thủy của nó để trở thành ngũ trược ác thế, càng đi xa càng lạc lối về.

Thế giới Cực Lạc là ngũ thanh an thái, tự tại vui tươi, chỉ cần chúng ta biết quay đầu buông bỏ đi cái tâm phân biệt, vọng tưởng, chấp trước, chịu ngừng lại một chỗ, không còn điên đảo chạy theo trần cảnh nữa, thì chỗ ấy chính là quê hương Cực Lạc, chỗ mà chúng ta muốn trở về. Nơi đây, chúng ta mặc tình ngao du thắng cảnh, chẳng ai tranh dành; bởi vì người của Thế giới Cực Lạc rất tự tại vô ngại, mỗi niệm của họ đều tương ứng với đại thiên nhiên, chẳng ai có tâm ganh tỵ, tranh dành, chiếm đoạt

như người trong thế gian. Do mê, ngộ khác nhau nên cái thấy biết cũng có nhiều sai biệt; chúng ta do mê nên chẳng biết rằng Thánh phàm chẳng có gì sai biệt, hãy mê thì là phàm phu chúng sanh, khi ngộ thì là Phật. Nay, hội chúng do thấy ảnh hiện trong Phật quang mà thấu rõ được Lý Chân như Thật tướng và đồng phát tâm Vô thượng Bồ-đề, nguyện đem A Di Đà Phật nơi Tự tánh của chính mình cùng với cái lưỡi của mình để cùng nhau xoay chuyển pháp luân rộng rãi khắp cùng thập phương thế giới. Trên phần mọi người ai nấy đều có Tự tánh Di Đà, nên khi tâm mọi người thanh tịnh thì đó chính là Tịnh độ. Tâm liễu ngộ liền chuyển phàm thành Thánh, chuyển uế thành tịnh. Ngược lại, nếu chẳng rõ Tự tâm mình vốn là Phật thì sẽ đi ngược lại với bổn tánh, sáu căn bị mê hoặc, từng niệm đều lẫn quẩn trong hư vọng, mãi mê chạy theo thói hư tật xấu để tạo nghiệp. Thân thì thích làm việc lợi mình hại người, tạo nghiệp sát sanh, lại hay chiếm hưởng, đoạt công, đoạt danh, đoạt tài sản của người khác, đó là phạm giới trộm cắp. Miệng thì tạo vọng ngữ, nói lưỡi đôi chiều, nói lời thêu dệt, cố ý hoặc vô tình phê bình, hủy báng người khác để khen mình, đó cũng chính là nói lời độc ác. Ý thì thường khởi sân hận, tham sống, sợ chết, si mê tình ái, đó là ngu si. Do ba thứ nghiệp nơi thân, ngữ, ý này lôi kéo mà tạo ra lắm thứ duyên xấu ác, rồi đời đời kiếp kiếp mãi trôi lăn trong bể khổ trầm luân. Nay chúng ta nghe được kinh giáo này đều muốn thoát ly cảnh khổ trong tam giới, nên phát nguyện cầu vãng sanh về cõi nước có vô lượng sự thanh tịnh của Phật A Di

Đà. Chúng ta muốn vãng sanh Cực Lạc thì phải phát nguyện vãng sanh, phải nương vào sức sám hối, huân tu niệm Phật lâu dài không gián đoạn, không xen tạp để khiến những lỗi lầm nơi mắt, tai, miệng, lưỡi, thân, ý được tiêu trừ, khiến những ô nhiễm của sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp được thanh tịnh; rồi do từ tâm chí thành ấy mà được Phật đến tiếp dẫn sanh về cõi nước Cực Lạc an vui, thanh thái.

Nguyện thứ 45 của Phật A Di Đà chép: “Các chúng Bồ-tát nghe danh hiệu con, tức khắc đạt được thanh tịnh, giải thoát, Phổ Đẳng tam muội, các thâm tổng trì, trụ trong chánh định đến khi thành Phật. Trong định thường cúng vô lượng vô biên tất cả chư Phật, không mất định ý.” Nguyện thứ 11 của Phật Di Ðà cũng nói: “Trong khoảnh một niệm có thể siêu việt ức na do tha trăm ngàn cõi Phật, đi giáp khắp nơi cúng dường chư Phật.” Từ hai nguyện này, chúng ta biết được rằng: Các chư đại Bồ-tát đều có khả năng trụ sâu trong thiền định nên thấy hết tất cả vô lượng chư Phật và trong một khoảnh niệm có thể dạo vòng các cõi Phật, nhưng các bậc Sơ Địa Bồ-tát trở xuống không có công phu định lực này. Hết thảy chư vị trong pháp hội thấy được các cõi báo trang nghiêm là do được chạm quang minh của Phật Thích Ca Mâu Ni và được oai thần gia trì vô cùng thù thắng chẳng thể nghĩ bàn của Phật A Di Đà, nên họ chẳng cần phải có thiên nhãn để thấy tỏ, chẳng cần phải có thiên nhĩ để nghe suốt, chẳng cần phải có thần túc để đến các cõi Phật, và cũng chẳng cần phải là từ nơi đây chết đi để sanh về cõi kia, mà ngay nơi chỗ này họ được thấy rõ vô lượng cõi Phật báo trang nghiêm. Lúc ấy,

tâm lý của Tôn giả A Nan nghĩ rằng: Hôm nay các sắc thân của Thế Tôn hiện ra niềm hoan hỷ, hạnh phúc rất đặc biệt như vậy, lại còn phóng ra hào quang oai nghi, trong hào quang ấy hiện ra các bảo sát của chư Phật trang nghiêm không có gì sánh bằng. Từ quá khứ đến nay, Ngài A Nan chưa từng trông thấy cảnh tượng như vậy, nên trong lòng vô cùng hoan hỷ, sanh khởi niềm kính ngưỡng hy hữu.

Vì sao Phật hiện ra cảnh tướng này? Bởi vì Ngài A Nan là đương cơ của kinh này nên Phật hiện ra cảnh tướng ấy để làm dấu hiệu cho Ngài A Nan thỉnh hỏi. Tôn giả A Nan là một vị Pháp thân Đại sĩ từ quả hướng nhân, thị hiện trong đời để hộ trì Phật pháp. Ngài là người kết tập kinh tạng, là nhân vật cốt lõi trong việc truyền thừa đại giáo của đức Thích Tôn. Tuy Ngài A Nan được Phật truyền tâm ấn, làm tổ thứ hai của Thiền tông, nhưng thật ra Ngài chính là ứng thân của Liên Hoa Sanh Đại sĩ, Sơ tổ Mật giáo, nhận lãnh mật pháp do đấng Thích Tôn phó chúc truyền trao lại. Mật hiệu của Ngài là Tập Pháp Kim Cang, tức là Phật, nhưng vì bổn nguyện của A Nan là truyền trì Phật pháp, nên hiện thân làm thị giả của Phật, tiếp nối dòng huệ mạng Phật, truyền trì Phật pháp từ đời quá khứ dẫn đến tương lai. Trong kinh này, Tôn giả A Nan là đương cơ, nên ngay khi vừa thấy tướng quang minh của Phật phóng ra, liền nhận biết đức Phật đang dùng ảnh quang để quán sát khắp pháp giới chúng sanh và mở ra đầu mối cho Ngài thỉnh hỏi một pháp môn thù thắng, ứng hợp với căn cơ của chúng sanh mà Phật sắp nói ra.

Khi ấy, đức Thế Tôn nơi năm căn: mắt, tai, mũi,

lưỡi, thân, đều hiện ra dáng vẻ vui sướng, trong tâm an lạc hài hòa, diệu tướng trong trẻo như một bức tranh tuyệt vời hiện ra trong gương, như ánh trăng rằm tròn đầy in trong hồ nước in lặng, như ngọc báo ma-ni cao quí hơn tất cả các thứ trân bảo. Thêm nữa, quang minh phóng ra từ thân Phật thật là viên mãn, thanh tịnh, trang nghiêm như không có hình chất. Tuy ánh sáng Phật vô cùng rộng lớn và rực rở, che lấp hết thảy các thứ ánh sáng phát ra từ mặt trời, mặt trăng, đèn lửa, ngọc châu v.v... nhưng nó chẳng làm cho người thấy chói mắt hoặc người xúc chạm cảm thấy nóng bức. Ngược lại, đại chúng do thấy hoặc xúc chạm Phật quang mà thân tâm trở nên nhu nhuyến, mát mẽ và vui sướng lạ thường, các thứ bệnh khổ, các thứ ưu não tự nhiên dừng dứt, chỉ có cảm giác khoái lạc tối cực. Nói cách khác, Phật quang biết tùy theo ý muốn của chúng sanh mà làm cho thân tâm của họ được thanh tịnh, tinh khiết một cách viên mãn như không có hình chất, không có giới hạn. Vì vậy, Phật phóng quang chẳng những chỉ là để biểu tướng pháp, mà còn là để phá tan phiền não tăm tối, cứu khổ chúng sanh. Cũng vào lúc ấy, đức Thích Ca Mâu Ni Phật rất vui nên mới hiện ra thân sắc vui nhuận, các căn thanh tịnh, nét mặt lộng lẫy như vậy. Ngài vui vì đang nghĩ đến những hạnh đức đáng ưa, đáng khâm phục, đáng kính ngưỡng đã thành tựu của A Di Ðà Phật. Lại nữa, Ngài vui vì đang nghĩ đến chúng sanh đã đến lúc được lợi ích giải thoát sau khi được nghe kinh Đại Thừa Vô Lượng Thọ này. Chữ “nét mặt lộng lẩy” trong kinh đã diễn tả vẻ mặt cao quý, vĩ đại, viên mãn hết thảy các đức,

đáng được mọi người tôn trọng và chiêm ngưỡng của đức Thế Tôn. Nét mặt của Phật lúc ấy tỏa ra ánh sáng vượt hơn hẳn hết thảy các thứ ánh sáng khác; trong quang minh vi diệu ấy lại hiện ra bóng ảnh của các cõi báu trang nghiêm của chư Phật mười phương.

Ngày nay, Ngài A Nan vui mừng vì được dịp ngắm nhìn dung nhan rạng rỡ, vui nhuận và quang minh rực rỡ của đức Phật Thích Ca, nên trong lòng khâm phục và hoan hỷ tột bực, liền khởi lên ý tưởng hy hữu, khó gặp, khó thấy. Ngài tự suy nghĩ, Phật quang hiện ra thập phương thế giới chính là dấu hiệu báo trước là Phật sẽ khai diễn pháp hy hữu bậc nhất, nên liền từ chỗ ngồi đứng lên, kéo áo ca sa đắp thân để lộ vai phải, rồi chắp tay, quỳ gối xuống, hướng về đức Phật, kính lễ mà thưa rằng: “Hôm nay Thế Tôn vào Ðại Tịch Ðịnh, trụ Pháp Kỳ Ðặc, trụ Hạnh Ðạo sư, chỗ chư Phật trú, là đạo tối thắng, quá hiện vị lai, Phật Phật nhớ nhau. Thế Tôn vì nhớ chư Phật quá khứ, chư Phật vị lai, hay nhớ chư Phật hiện tại phương khác? Cớ sao oai thần, hiển bày chiếu diệu, đoan tướng sáng ngời, thù diệu như thế! Nguyện Thế Tôn vì chúng con tuyên nói.”

Lúc bấy giờ, đức Thế Tôn sắp khai diễn pháp môn Tịnh độ, nên Ngài nhập vào Ðại Tịch Ðịnh. Ðại Tịch Định còn được gọi là Đại Niết-bàn, là thiền định lìa hết thảy tán động, tịch tĩnh rốt ráo mà hết thảy chư Phật thường luôn an trú. Định này tuy hoàn toàn tịch tĩnh, nhưng lại thường luôn phóng quang để quán sát căn cơ của chúng sanh, xem xét nhân duyên để biết khi nào là lúc khế cơ để diễn thuyết kinh mà chúng sanh có thể hiểu và thực hành được. Xét theo kinh này thì

Ðại Tịch Định chính là Niệm Phật tam muội. Trước khi đức Thế Tôn khai diễn pháp môn Tịnh độ, tuyên nói Nguyện Nhất thừa của Phật Di Ðà, tức là kinh Vô Lượng Thọ, Ngài nhập vào Niệm Phật Bảo Vương tam muội, nên kinh nói là Ngài trụ Hạnh Ðạo sư, tức là trụ nơi sở trụ của Phật Di Ðà, cũng chính là trụ nơi chỗ mà thập phương tam thế chư Phật đều cùng trụ, để nói ra pháp môn Niệm Phật, nên kinh ghi tiếp: “Chỗ chư Phật trú.” Chỗ chư Phật cùng trụ ấy chính là Đại Tịch Định, còn có những cái tên khác như là Phổ Đẳng tam muội, Đại Niết-bàn thường quả hay Niệm Phật tam muội. Chỗ Phật trụ thì chỉ có Phật với Phật mới trụ nổi, chẳng phải là điều mà Nhị Thừa, Bồ-tát đạt đến nổi; thế mà Ngài A Nan lại đoán biết được ý Phật mà hướng về đức Phật thưa rằng: Hôm nay