Kinh Vô Lượng Thọ tường thuật, nước trong ao bảy báu nơi cõi Cực Lạc chẳng những có khả năng tẩy sạch cấu ô trong tâm chúng sanh, mà còn biết tùy thuận ý thích và căn tánh của chúng sanh để khai hiển thần thức. Một khi thần thức được khai hiển, thân tâm tự nhiên vui sướng bất tận. Nước dâng cao lên hay hạ thấp xuống, nóng hay lạnh, chảy gấp hay chảy từ từ, hết thảy đều tùy theo ý muốn của từng mỗi chúng sanh mà biến hóa vô cùng. Nếu ai thoạt đầu muốn nước chỉ ngập đến chân, ngập đến hông, đến cổ, hoặc muốn nước phủ toàn thân, thì cũng chỉ là một dòng nước đó nhưng lại biết tùy theo ý nghĩ của mỗi người mà dâng lên hay hạ xuống một cách tự tại, thậm chí nước có thể dâng đến tận hư không để xối xuống. Nước ấy nhất nhất làm cho người tắm trong ao thần thể khai vui.

Dẫu cùng một lúc, cùng một chỗ, có rất nhiều người vào tắm trong cùng một khối nước trong ao, vậy mà nước ấy lại biết tùy theo ý thích của từng người, hiển hiện các sự bất đồng, khiến mọi người tắm trong ao đều được thỏa mãn. Vậy, nước ấy là thứ nước gì? Cảnh giới ấy là cảnh giới nào? Kinh Pháp Hoa nói: “Thôi, thôi, chớ nên nói, pháp của ta mầu nhiệm khó nghĩ nổi.” Tuy là những điều nhiệm mầu của nước cam lồ nơi cõi Cực Lạc chẳng thể nào diễn tả nổi, nhưng chúng ta cũng có thể miễn cưỡng mà suy luận rằng: Thứ nhất, nước ấy ví cho diệu pháp kinh Vô Lượng Thọ có khả năng tùy ý thích, tùy căn tánh của từng mỗi chúng sanh mà diễn biến cảnh giới trí khác nhau, khiến cho mọi chúng sanh đều được lợi ích chân thật nơi Phật pháp. Thứ hai, Phật Di Ðà lúc còn tu nhân đã

trụ trong chân thật huệ để trang nghiêm cõi Tịnh độ, có khả năng khai hóa, hiển thị chân thật tế của Chân thật Trí huệ Vô vi Pháp thân. Nước trong ao thất bảo hiển thị chân thật tế của Chân thật Trí huệ Vô vi Pháp thân là vì tuy Pháp thân Phật thanh tịnh bình đẳng như như nhất vị, nhưng lại có thể phổ môn thị hiện, biến hóa vô lượng vô biên các tướng khác nhau, nhằm làm thỏa mãn tâm nguyện của từng mỗi chúng sanh một cách trọn vẹn. Nước ấy có khả năng phổ môn thị hiện, diễn nói diệu pháp, ai đáng được nghe pháp nào thì nước ấy diễn biến pháp đó bằng âm thanh, ngôn từ và cảnh tướng khác nhau. Nước ấy chẳng những làm thân thể của người tắm trong ao được mát mẻ, thoải mái, vui vẻ, sạch sẽ, mà còn gột sạch hết những mối tình chấp ưu lự, làm cho tinh thần sáng suốt, trong sáng, lắng sạch, thanh tịnh đến mức dường như vô hình vô tướng, khiến thần trí sẵn có trong thức tánh được khai hiển, triệt khai triệt ngộ, đắc Thật tướng Bát-nhã, chánh nhân thành Phật. Đây là ưu điểm của chất nước cam lồ nơi cõi Cực Lạc!

Thể tánh của nước nơi cõi Cực Lạc hết sức thanh tịnh tinh khiết, trong lặng, không nhơ giống như không có hình, không có tướng, nên dù cát báu trải đáy ao ở chỗ sâu đến cùng tận, cũng có thể phản chiếu ánh sáng lên tận mặt nước, khiến người ta có thể trông thấy thấu tận đáy ao. Hiểu một cách sâu xa, thâm thúy hơn, kinh dùng tánh tướng của nước trong ao thất bảo để biểu thị tánh tướng của Chân tâm Tự tánh vốn sẵn thanh tịnh sáng suốt vô cùng tận, có thể rõ thông tất cả thế gian và xuất thế gian pháp đến mức rốt ráo, không ngằn mé. Nói tóm lại,

tướng của nước nơi cõi Cực Lạc là thanh tịnh tinh khiết, không hình không tướng, công dụng của nước ấy là khai hiển thần thức, thân thể vui sướng. Vì tướng lẫn dụng của nước đều vi diệu, không thể nghĩ bàn cho nổi, nên kinh Pháp Hoa mới bảo: “Thôi, thôi, chớ nên nói, pháp của ta mầu nhiệm khó nghĩ nổi.”

Vì sao kinh lại dùng nước trong ao thất bảo để hiển thị Chân tâm Tự tánh? Có ba lý do về mặt Tự thể, Tự tướng và Tự dụng:

• Về mặt Tự thể, kinh dùng nước trong ao thất bảo ví cho Chân tâm Tự tánh vốn chỉ là thanh tịnh bình đẳng, bất tăng bất giảm, bất cấu, bất tịnh. Thí dụ, tuy nước ấy có thể hiện ra các tướng cao thấp, sâu cạn, nóng lạnh, nhanh chậm khác nhau, nhưng Tự thể của nó chỉ thuần là thanh tịnh tinh khiết, không hình không tướng. Thanh tịnh tinh khiết, không hình không tướng cũng chính là Tự thể thanh tịnh bình đẳng, bất tăng bất giảm, bất cấu, bất tịnh của Chân tâm Tự tánh.

• Về mặt Tự tướng, kinh dùng nước trong ao thất bảo ví cho Như Lai Tạng có đầy đủ vô lượng tánh công đức. Tám công đức của nước được nói trong kinh chỉ là con số tiêu biể