(LGT: Bài phát biểu của Thượng Tọa Thích Nguyên Siêu, Tổng Vụ Trưởng Tổng Vụ Văn Hóa Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất, trong buổi chiều Thơ Nhạc Giấc Mơ Việt Nam của Trần Trung Đạo được tổ chức tại San Diego ngày 17 tháng 12 năm 2005)

Tiến trình lịch nghiệm của con người được trải dài theo từng tiếng khóc, tiếng cười tự thủa nằm nôi. Ai trong chúng ta không có tiếng khóc đầu đời, nụ cười măng sữa? Đó là sinh thái tự nhiên của mọi người trên mặt đất. Từ một dân tộc nắng xám da người, băng qua bao nhiêu bãi sa mạc hoang vu, khô cằn sỏi đá, dân tộc Ấn Độ đã sinh ra và trưởng thành trên lưng lạc đà, dưới triền núi tuyết, bên bờ sông Hằng, dòng sông Thiêng của nền văn minh cổ Ấn, mà mãi đến hôm nay, tiếng khóc, nụ cười vẫn còn miên man như bất tận được tồn đọng trong vò nước đội trên đầu, hay trên cổ lạc đà băng qua những đồi cát nóng. Cho đến vùng đồng bằng cỏ xanh của sông Dương Tử, nền văn minh Trung Hoa, núi cao, sông sâu, chơm chởm thác ghềnh ngày đêm nguồn nước đổ bất tận. Từ núi sông thiên nhiên đó đã cho con người cái khí thiêng hít thở để un đúc dòng máu của Mẹ được trưởng thành, cao ngất trên non. Hay quê hương Chùa Tháp, thế giới của Chư Thiên mang nhiều sắc thái tâm linh trọng vọng mà từ tuổi hoa niên con người đó đã hiến dâng đời mình trong nếp sống thanh đạm, để rồi mang hành trang vào đời như lẽ tất nhiên. Quê hương nào cũng vậy, dân tộc nào cũng có tuổi măng tơ, hơi ấm đầu đời của Mẹ được bảo tồn qua quê hương đó, của dân tộc đó.

Qua những tác phẩm Giấc Mơ Việt Nam, Tâm Bút, Thơ Trần Trung Đạo… mỗi chúng ta đều nhìn thấy những

chất dinh dưỡng trong các tác phẩm này để nuôi lớn ý thức sinh tồn cho quê hương, dân tộc Việt Nam. Ý thức sinh tồn ấy được thắp sáng tâm linh tác giả qua hương vị giáo pháp giác ngộ, giải thoát, qua tánh đức Bi, Trí, Dũng của một đoàn sinh Gia đình Phật tử Việt Nam. Hành trang đó như một gia tài quý báu được di chúc từ nơi người Cha kính quý muôn đời, từ người Mẹ yêu thương muôn thuở. Tác giả đã mang gia tài đó trang trải lên những trang giấy cống hiến cho đời. Tác giả Thị Nghĩa Trần Trung Đạo đã trải tuổi thơ, tri ân sinh dưỡng cũng như tấm lòng thương quý Mẹ Cha, công đức Thầy Tổ, tâm tình đối với quốc gia dân tộc qua những trang thơ chân thành.

Là nhà văn, nhà thơ, tác giả Trần Trung Đạo đã tâm sự cùng độc giả về đời mình. Quê hương tác giả là xứ Quảng xa xôi, dải đất miền Trung địa linh nhân kiệt nuôi dưỡng bao nhiêu anh hùng dân tộc, bao nhà văn, nhà thơ, anh tài nước Việt. Cũng có lẽ vì mang dòng máu đó, Trần Trung Đạo đã đắm mình trong nỗi u hoài, nhớ thương về Mẹ, về quê hương đổ nát, điêu tàn, về đất nước dân tộc lầm than cơ cực.

Thiếu Mẹ là cả một nỗi mất mát lớn lao không bù đắp được, hồi ức về thuở ấu thơ thiếu vắng bóng Mẹ hiền của tác giả Trần Trung Đạo đã cho người đọc nhìn thấy nếp sống hiu quạnh của hai Cha con tác giả trong “Chuyện Đời Mẹ”:

– Ngày Mẹ chết con chưa tròn một tháng
Cha tảo tần sớm nắng với chiều mưa
Thiếu sữa Mẹ đời con thành đại hạn
Thiếu lời ru con lớn với lọc lừa…

Thương nhớ Mẹ là một nỗi niềm khôn nguôi, để rồi những lúc được kề cận bên Cha nghe kể chuyện, tác giả thường băn khoăn hỏi Cha

về dáng dấp của Mẹ hiền:

– Những đêm mưa con nằm nghe Cha kể
Chuyện đời Cha dài như một dòng sông
Mẹ có đẹp? Cha nhìn xa không nói
Nhưng con nghe dao cắt ở trong lòng.

(Chuyện Đời Mẹ – Trần Trung Đạo)

Dẫu xa xôi cách trở muôn trùng, nhưng tâm tư nhà thơ Trần Trung Đạo lúc nào cũng đầy hình ảnh của Mẹ, tấm lòng thương nhớ Mẹ của tác giả đã thể hiện thành nỗi ước mong Mẹ của mình được an lạc nơi chốn cửu tuyền, hay vãng sanh về Phật quốc, hoa sen sanh chín phẩm mà được thoát khỏi cảnh u đồ, ác đạo. Cho dẫu ngôi mộ của Mẹ tác giả đã thành hoang lạnh, không người chăm sóc:

– …Và phương ấy bao mùa mưa sẽ đến
Nấm mồ hoang hương khói lạnh từ đây
Cầu xin Mẹ bình yên qua chín cõi
Trên dương gian con nối cuộc lưu đày.

(Chuyện Đời Mẹ – Trần Trung Đạo)

Từ nỗi lòng u uẩn, tì