Lời nói được thận trọng, tâm tư khéo hộ phòng, thân chớ làm điều ác, hãy giữ ba nghiệp tịnh, chứng đạo thánh nhân dạyKinh Pháp Cú (Kệ số 281)
Để có đôi mắt đẹp, hãy chọn nhìn những điều tốt đẹp ở người khác; để có đôi môi đẹp, hãy nói ra toàn những lời tử tế, và để vững vàng trong cuộc sống, hãy bước đi với ý thức rằng bạn không bao giờ cô độc. (For beautiful eyes, look for the good in others; for beautiful lips, speak only words of kindness; and for poise, walk with the knowledge that you are never alone.)Audrey Hepburn
Khi gặp phải thảm họa trong đời sống, ta có thể phản ứng theo hai cách. Hoặc là thất vọng và rơi vào thói xấu tự hủy hoại mình, hoặc vận dụng thách thức đó để tìm ra sức mạnh nội tại của mình. Nhờ vào những lời Phật dạy, tôi đã có thể chọn theo cách thứ hai. (When we meet real tragedy in life, we can react in two ways - either by losing hope and falling into self-destructive habits, or by using the challenge to find our inner strength. Thanks to the teachings of Buddha, I have been able to take this second way.)Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV
Yêu thương và từ bi là thiết yếu chứ không phải những điều xa xỉ. Không có những phẩm tính này thì nhân loại không thể nào tồn tại. (Love and compassion are necessities, not luxuries. Without them humanity cannot survive.)Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV
Kinh nghiệm quá khứ và hy vọng tương lai là những phương tiện giúp ta sống tốt hơn, nhưng bản thân cuộc sống lại chính là hiện tại.Tủ sách Rộng Mở Tâm Hồn
Cách tốt nhất để tìm thấy chính mình là quên mình để phụng sự người khác. (The best way to find yourself is to lose yourself in the service of others. )Mahatma Gandhi
Cho dù không ai có thể quay lại quá khứ để khởi sự khác hơn, nhưng bất cứ ai cũng có thể bắt đầu từ hôm nay để tạo ra một kết cuộc hoàn toàn mới. (Though no one can go back and make a brand new start, anyone can start from now and make a brand new ending. )Carl Bard
Những ai có được hạnh phúc cũng sẽ làm cho người khác được hạnh phúc. (Whoever is happy will make others happy too.)Anne Frank
Cho dù người ta có tin vào tôn giáo hay không, có tin vào sự tái sinh hay không, thì ai ai cũng đều phải trân trọng lòng tốt và tâm từ bi. (Whether one believes in a religion or not, and whether one believes in rebirth or not, there isn't anyone who doesn't appreciate kindness and compassion.)Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV
Yếu tố của thành công là cho dù đi từ thất bại này sang thất bại khác vẫn không đánh mất sự nhiệt tình. (Success consists of going from failure to failure without loss of enthusiasm.)Winston Churchill

VỀ MỤC LỤC

Trong bài chia sẻ Phật pháp lần thứ 18 hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu về chánh tinh tấn (正精進), phần thứ sáu trong bát chánh đạo, có nghĩa là nỗ lực tinh cần một cách chân chánh.

Trong các phần trước, chúng ta đã hiểu được thế nào là thấy biết chân chánh (chánh kiến), suy nghĩ chân chánh (chánh tư duy), nói năng chân chánh (chánh ngữ), hành vi chân chánh (chánh nghiệp) và nghề nghiệp mưu sinh chân chánh (chánh mạng). Khi chúng ta tu tập những yếu tố đó, hiệu quả tu tập thường khác biệt rất lớn tùy thuộc vào cách thức tu tập của chúng ta. Như khi xe chạy trên một con đường, cùng hướng về một điểm đến, nhưng đến nơi nhanh hay chậm thì tùy thuộc vào tốc độ của mỗi chiếc xe. Cũng vậy, việc tu tập các yếu tố khác trong bát chánh đạo có hiệu quả đến mức nào sẽ tùy thuộc vào chánh tinh tấn, nghĩa là sự nỗ lực tinh cần tu tập một cách chân chánh.

Chánh tinh tấn không chỉ là nhiệt tình nỗ lực, mà còn phải là sự nỗ lực đúng hướng, đúng chánh pháp. Trong ý nghĩa đơn giản dễ hiểu nhất thì chánh tinh tấn là nỗ lực từ bỏ những điều xấu ác đã phạm vào, ngăn ngừa những điều xấu ác chưa phát sinh, phát triển những điều hiền thiện đang có và làm phát sinh những điều hiền thiện còn chưa phát sinh. Đây cũng chính là những nội dung của bốn chánh cần mà chúng ta đã học qua. Nói cách khác, chánh tinh tấn là sự phát triển tiếp theo khuynh hướng của bốn chánh cần.

Chánh tinh tấn là năng lượng, là động lực của sự tu tập. Nhờ có chánh tinh tấn, sự tu tập của chúng ta mới thực sự có hiệu quả, nghiệp lành được nhanh chóng tích lũy, nghiệp xấu ác được ngăn chặn, giảm thiểu. Nhờ có chánh tinh tấn làm
động lực thúc đẩy, các pháp môn tu tập khác mới có thể nhanh chóng thành tựu, đạt được hiệu quả tốt đẹp.

Chúng ta có thể vận dụng chánh tinh tấn ngay trong cuộc sống hằng ngày, bằng sự chú ý tu dưỡng tâm tánh. Thay vì sống buông thả, chúng ta nên thường xuyên tự quán sát, xem xét để rõ biết những tâm trạng đang diễn ra của chính mình.

Đối với những tâm trạng xấu như sân hận, tham lam, si mê, ganh ghét, đố kỵ, oán giận… ngay khi phát hiện chúng đang có khuynh hướng sinh khởi, ta phải nỗ lực ngăn chặn không để cho sinh khởi; nếu đã sinh khởi, phải nỗ lực ngăn dứt, từ bỏ. Nên quán chiếu thấy rõ những tai hại của chúng đối với bản thân và đối với người khác, và do vậy mà nỗ lực ngăn chặn, từ bỏ, chấm dứt.

Đối với những tâm trạng tốt đẹp như lòng vị tha, tâm từ bi, sự cảm thông chia sẻ… khi thấy đã khởi sinh cần phải nỗ lực nuôi dưỡng, thúc đẩy, làm cho phát triển; nếu còn chưa khởi sinh thì phải nỗ lực làm cho những tâm trạng tốt đẹp ấy được nhanh chóng khởi sinh. Nên quán chiếu những lợi lạc có được từ những tâm trạng tốt đẹp, hiền thiện ấy đối với chính bản thân mình và người khác, do vậy mà nỗ lực nuôi dưỡng và phát triển.

Khi chúng ta thực hiện được những điều như trên, đó là chánh tinh tấn. Tuy nhiên, sự nỗ lực tu tập cũng cần được vận dụng hài hòa theo hoàn cảnh thực tế, phù hợp với năng lực của mỗi người, sao cho luôn mang lại niềm vui trong sự tu tập chứ không phải là sự mệt mỏi, gắng sức thái quá. Đây chính là một yếu tố quan trọng để giúp chúng ta có thể tu tập được lâu dài.

Chúng ta thường có khuynh hướng khởi đầu sự tu tập với
nhiệt tâm mạnh mẽ, sẵn sàng vượt qua mọi sự khó k