Người có trí luôn thận trọng trong cả ý nghĩ, lời nói cũng như việc làm. Kinh Pháp cú
Cách tốt nhất để tìm thấy chính mình là quên mình để phụng sự người khác. (The best way to find yourself is to lose yourself in the service of others. )Mahatma Gandhi
Điều người khác nghĩ về bạn là bất ổn của họ, đừng nhận lấy về mình. (The opinion which other people have of you is their problem, not yours. )Elisabeth Kubler-Ross
Mục đích của cuộc sống là sống có mục đích.Sưu tầm
Nụ cười biểu lộ niềm vui, và niềm vui là dấu hiệu tồn tại tích cực của cuộc sống.Tủ sách Rộng Mở Tâm Hồn
Kẻ yếu ớt không bao giờ có thể tha thứ. Tha thứ là phẩm chất của người mạnh mẽ. (The weak can never forgive. Forgiveness is the attribute of the strong.)Mahatma Gandhi
Nếu muốn đi nhanh, hãy đi một mình. Nếu muốn đi xa, hãy đi cùng người khác. (If you want to go fast, go alone. If you want to go far, go together.)Ngạn ngữ Châu Phi
Rời bỏ uế trược, khéo nghiêm trì giới luật, sống khắc kỷ và chân thật, người như thế mới xứng đáng mặc áo cà-sa.Kinh Pháp cú (Kệ số 10)
Điều quan trọng không phải vị trí ta đang đứng mà là ở hướng ta đang đi.Sưu tầm
Ngay cả khi ta không tin có thế giới nào khác, không có sự tưởng thưởng hay trừng phạt trong tương lai đối với những hành động tốt hoặc xấu, ta vẫn có thể sống hạnh phúc bằng cách không để mình rơi vào sự thù hận, ác ý và lo lắng. (Even if (one believes) there is no other world, no future reward for good actions or punishment for evil ones, still in this very life one can live happily, by keeping oneself free from hatred, ill will, and anxiety.)Lời Phật dạy (Kinh Kesamutti)
VỀ MỤC LỤC
Tôi sinh ra đời khi Thế chiến thứ hai bắt đầu bùng nổ tại Âu châu. Thế nhưng tại một tỉnh lỵ nhỏ bé tại miền Nam trên quê hương tôi, nơi tôi sinh ra đời, thì người dân vẫn sống yên lành. Thật ra gốc gác của gia đình tôi ở thật xa nơi này, tận miền Bắc. Cha tôi là một công chức trong chính quyền thuộc địa, được thuyên chuyển về cái tỉnh lỵ này một năm trước khi tôi ra đời. Tuy thế, khi lớn lên tôi vẫn cứ xem cái tỉnh lỵ bé tí xíu đó là cả một góc quê hương gần gũi và thân thiết nhất đối với tôi, nơi mà người ta chôn buồng nhau của mẹ tôi và cái cuống rốn của tôi.
Tỉnh lỵ nằm ở cửa một con sông nhỏ, mở ra một vùng biển sình lầy, sau này từng là một trong các cửa ngõ của những người vượt biên, và ngày nay cũng đã trở thành một tỉnh lỵ sầm uất. Thế nhưng cái khung cảnh êm đềm và nếp sống thật đơn sơ của cái tỉnh bé xíu đó của hơn ba phần tư thế kỷ trước vẫn còn in đậm trong ký ức tôi. Tôi vẫn còn nhớ ngôi trường và cả lớp học của tôi. Tôi vừa học hết ‘lớp năm’, còn gọi là ‘lớp đồng ấu’, thì Thế chiến thứ hai lan đến cái tỉnh nhỏ bé đó. Gia đình cha mẹ tôi cùng các gia đình khác ‘chạy giặc’, còn gọi là ‘tản cư’. Mọi người thuê ghe tiến sâu vào các vùng rừng ngập nước và hoang vu, gần biên giới xứ Cao Miên, ngày nay là nước Kampuchea. Tôi biết chiến tranh là như thế nào từ những ngày thơ ấu đó.
Câu chuyện mà tôi sắp thuật lại không nhằm mục đích nêu lên một biến cố lịch sử nào cả, mà chỉ là để gợi lại một vài sự kiện làm bình phong cho một câu chuyện rất riêng
Tỉnh lỵ nằm ở cửa một con sông nhỏ, mở ra một vùng biển sình lầy, sau này từng là một trong các cửa ngõ của những người vượt biên, và ngày nay cũng đã trở thành một tỉnh lỵ sầm uất. Thế nhưng cái khung cảnh êm đềm và nếp sống thật đơn sơ của cái tỉnh bé xíu đó của hơn ba phần tư thế kỷ trước vẫn còn in đậm trong ký ức tôi. Tôi vẫn còn nhớ ngôi trường và cả lớp học của tôi. Tôi vừa học hết ‘lớp năm’, còn gọi là ‘lớp đồng ấu’, thì Thế chiến thứ hai lan đến cái tỉnh nhỏ bé đó. Gia đình cha mẹ tôi cùng các gia đình khác ‘chạy giặc’, còn gọi là ‘tản cư’. Mọi người thuê ghe tiến sâu vào các vùng rừng ngập nước và hoang vu, gần biên giới xứ Cao Miên, ngày nay là nước Kampuchea. Tôi biết chiến tranh là như thế nào từ những ngày thơ ấu đó.
Câu chuyện mà tôi sắp thuật lại không nhằm mục đích nêu lên một biến cố lịch sử nào cả, mà chỉ là để gợi lại một vài sự kiện làm bình phong cho một câu chuyện rất riêng
tư và giản dị, một câu chuyện về một ngọn đèn dầu. Nói là một câu chuyện, thế nhưng thật ra cũng không hẳn là một câu chuyện, bởi vì các tình tiết nêu lên trong câu chuyện thật hết sức giản dị và tầm thường, một câu chuyện giữa một đứa bé và một người mẹ.
Thời bấy giờ, nơi cái tỉnh lỵ nhỏ bé của tôi, không có nhà nào có điện cả, tối đến phải thắp đèn dầu. Sau bữa cơm chiều, khi trời chập choạng tối thì mẹ tôi thắp một ngọn đèn dầu ở gian nhà trên, cha tôi thường ngồi đọc sách bên cạnh chiếc đèn này. Chiếc đèn có chân cao và ống khói cũng cao, dễ bị lật đổ, bấc bằng vải, đốt bằng dầu lửa, người thời bấy giờ gọi là dầu hôi. Thế nhưng chiếc đèn mà tôi sắp nói đến trong câu chuyện này không phải là chiếc đèn này, mà là chiếc đèn riêng của mẹ tôi.
Lúc trời bắt đầu sụp tối thì lúc nào mẹ tôi cũng có một chiếc đèn bên cạnh. Chiếc đèn này bé tí xíu, mang một cái tên rất ngộ nghĩnh là đèn chong cóc. Tôi cũng chẳng hiểu cái tên gọi chong cóc ấy có nghĩa là gì. Mãi về sau này khi lớn lên, tôi mới hiểu đấy là ngọn đèn của những người dân quê cầm tay ra đồng vào buổi tối để bắt ếch. Chữ chong là tiếng miền Nam, có nghĩa là rọi sáng hay soi sáng. Người đân nơi đồng ruộng miền Nam không nói thắp đèn mà nói là chong đèn. Thật vậy lúc trời sụp tối là lúc mà một số sinh vật rời khỏi chỗ ẩn nấp để đi kiếm ăn, nói lên một sức sống âm thầm và yên lặng, khác hơn với sức sống ồn ào và náo nhiệt của con người và các sinh vật khác, thức dậy giữa ban ngày dưới ánh nắng chói chang.
Lúc trời chiều
Thời bấy giờ, nơi cái tỉnh lỵ nhỏ bé của tôi, không có nhà nào có điện cả, tối đến phải thắp đèn dầu. Sau bữa cơm chiều, khi trời chập choạng tối thì mẹ tôi thắp một ngọn đèn dầu ở gian nhà trên, cha tôi thường ngồi đọc sách bên cạnh chiếc đèn này. Chiếc đèn có chân cao và ống khói cũng cao, dễ bị lật đổ, bấc bằng vải, đốt bằng dầu lửa, người thời bấy giờ gọi là dầu hôi. Thế nhưng chiếc đèn mà tôi sắp nói đến trong câu chuyện này không phải là chiếc đèn này, mà là chiếc đèn riêng của mẹ tôi.
Lúc trời bắt đầu sụp tối thì lúc nào mẹ tôi cũng có một chiếc đèn bên cạnh. Chiếc đèn này bé tí xíu, mang một cái tên rất ngộ nghĩnh là đèn chong cóc. Tôi cũng chẳng hiểu cái tên gọi chong cóc ấy có nghĩa là gì. Mãi về sau này khi lớn lên, tôi mới hiểu đấy là ngọn đèn của những người dân quê cầm tay ra đồng vào buổi tối để bắt ếch. Chữ chong là tiếng miền Nam, có nghĩa là rọi sáng hay soi sáng. Người đân nơi đồng ruộng miền Nam không nói thắp đèn mà nói là chong đèn. Thật vậy lúc trời sụp tối là lúc mà một số sinh vật rời khỏi chỗ ẩn nấp để đi kiếm ăn, nói lên một sức sống âm thầm và yên lặng, khác hơn với sức sống ồn ào và náo nhiệt của con người và các sinh vật khác, thức dậy giữa ban ngày dưới ánh nắng chói chang.
Lúc trời chiều
hay chạng vạng, kể cả những lúc đêm đã xuống hẳn, tôi thường hay đứng trước sân nhà, nhìn những con cóc nhảy chồm chồm, muỗi mòng và đom đóm bay lượn hằng đàn, tiếng ểnh ương ì ọp. Mẹ tôi cấm bước xuống cỏ vì rất nhiều rắn rết. Không một ánh đèn, quang cảnh mờ mờ hiện lên dưới ánh sao đêm, hoặc rạng rỡ dưới ánh trăng vằng vặc vào những ngày rằm. Trong sân có một cây xoài, bên cạnh là một hàng cây cau cao vút, phía sau các cây cau là một con đường mòn cặp theo bờ con sông Cái lớn. Đêm tối có một sức sống của nó. Tiếc thay ngày nay không mấy người có dịp trông thấy cái sức sống trong đêm tối đó của thiên nhiên. Ánh đèn điện sáng choang, cùng mọi thứ ồn ào, từ truyền hình cho đến quán ăn, nhà hát, đã làm mất đi cái thiêng liêng của đêm tối.
Tuy còn bé thế nhưng tôi rất thích ngắm nhìn vạn vật mờ ảo trong bóng đêm. Quay vào nhà thì tối nào cũng vậy, mẹ tôi sau khi dọn dẹp và rửa chén bát và nồi niêu xong, thì bước lên nhà trên, ngồi vào một chiếc chiếu trải dưới đất, khâu vá quần áo cho tôi và hai em tôi, trước mặt là chiếc đèn chong cóc. Thời bấy giờ, người phụ nữ nào cũng biết may vá cả, là con gái thì phải học may học vá với mẹ từ lúc còn bé. Mẹ tôi đưa hai tay kề gần ngọn đèn, luồn từng mũi kim. Bóng hình của mẹ tôi cúi xuống ngọn đèn, hắt lên thật lớn, lung linh trên vách tường màu trắng phía sau lưng. Mỗi lần mẹ kéo sợi chỉ cho thẳng, thì hình bóng cánh tay trên tường cũng đưa cao, chạm lên đến tận trần nhà. Trên tường và trần nhà vào buổi tối lúc nào cũng có những con thằn lằn, người miền
Tuy còn bé thế nhưng tôi rất thích ngắm nhìn vạn vật mờ ảo trong bóng đêm. Quay vào nhà thì tối nào cũng vậy, mẹ tôi sau khi dọn dẹp và rửa chén bát và nồi niêu xong, thì bước lên nhà trên, ngồi vào một chiếc chiếu trải dưới đất, khâu vá quần áo cho tôi và hai em tôi, trước mặt là chiếc đèn chong cóc. Thời bấy giờ, người phụ nữ nào cũng biết may vá cả, là con gái thì phải học may học vá với mẹ từ lúc còn bé. Mẹ tôi đưa hai tay kề gần ngọn đèn, luồn từng mũi kim. Bóng hình của mẹ tôi cúi xuống ngọn đèn, hắt lên thật lớn, lung linh trên vách tường màu trắng phía sau lưng. Mỗi lần mẹ kéo sợi chỉ cho thẳng, thì hình bóng cánh tay trên tường cũng đưa cao, chạm lên đến tận trần nhà. Trên tường và trần nhà vào buổi tối lúc nào cũng có những con thằn lằn, người miền
Bắc gọi là thạch sùng. Tôi thường nhìn những con thằn lằn rình mồi và bóng hình cánh tay của mẹ trên tường, nhịp nhàng đưa lên và hạ xuống. Thỉnh thoảng bóng hình bàn tay cầm kim của mẹ chạm cả vào một con thằn lằn đang bò trên trần.
Vào các thời kỳ xa xưa đó nhà cửa quét vôi, sơn dầu dường như chưa có hoặc hiếm hoi, mỗi năm thường phải thuê thợ quét vôi trắng trong nhà, tường vách bên ngoài thì pha thêm màu vàng. Bóng dáng mẹ tôi ngồi khâu vá nổi bật trên vách và trần nhà trắng xóa. Ngày nay, khi hồi tưởng lại hình ảnh đó tôi thường nghĩ rằng trong bóng đêm của cuộc sống, mỗi người trong chúng ta dường như đôi khi cũng có thể chợt thấy hiện lên với mình các hình ảnh rất sinh động và rất thật như vậy, thế nhưng đôi khi chỉ vì chúng ta không để ý nên không nhận thấy mà thôi. Bóng dáng hắt lên tường của một bàn tay cầm kim kéo thẳng sợi chỉ cùng với những con thằn lằn bò trên vách tìm mồi, in đậm trong ký ức của tôi. Bóng đêm trong cuộc sống dường như rất thiêng liêng và cần thiết, giúp chúng ta trông thấy cái rạng rỡ của một buổi sáng hừng đông.
Trở lại với thực tế thì sau những năm cả gia đình chạy giặc, sống sợ hãi và gian nan trong rừng, thì người Pháp trở lại Đông Dương. Các cơ quan hành chánh lại được thiết lập trở lại nơi cái tỉnh lỵ nhỏ bé trên bờ của một vùng biển sình lầy đó. Cha tôi thuê xuồng đưa gia đình trở về và tìm lại được chức vụ cũ. Thế nhưng sau đó thì cha tôi xin thuyên chuyển lên Sài Gòn. Chiến tranh không những vẫn tiếp diễn mà còn trở nên kinh hoàng hơn nữa. Các trục lộ bị đào phá, an ninh không
Vào các thời kỳ xa xưa đó nhà cửa quét vôi, sơn dầu dường như chưa có hoặc hiếm hoi, mỗi năm thường phải thuê thợ quét vôi trắng trong nhà, tường vách bên ngoài thì pha thêm màu vàng. Bóng dáng mẹ tôi ngồi khâu vá nổi bật trên vách và trần nhà trắng xóa. Ngày nay, khi hồi tưởng lại hình ảnh đó tôi thường nghĩ rằng trong bóng đêm của cuộc sống, mỗi người trong chúng ta dường như đôi khi cũng có thể chợt thấy hiện lên với mình các hình ảnh rất sinh động và rất thật như vậy, thế nhưng đôi khi chỉ vì chúng ta không để ý nên không nhận thấy mà thôi. Bóng dáng hắt lên tường của một bàn tay cầm kim kéo thẳng sợi chỉ cùng với những con thằn lằn bò trên vách tìm mồi, in đậm trong ký ức của tôi. Bóng đêm trong cuộc sống dường như rất thiêng liêng và cần thiết, giúp chúng ta trông thấy cái rạng rỡ của một buổi sáng hừng đông.
Trở lại với thực tế thì sau những năm cả gia đình chạy giặc, sống sợ hãi và gian nan trong rừng, thì người Pháp trở lại Đông Dương. Các cơ quan hành chánh lại được thiết lập trở lại nơi cái tỉnh lỵ nhỏ bé trên bờ của một vùng biển sình lầy đó. Cha tôi thuê xuồng đưa gia đình trở về và tìm lại được chức vụ cũ. Thế nhưng sau đó thì cha tôi xin thuyên chuyển lên Sài Gòn. Chiến tranh không những vẫn tiếp diễn mà còn trở nên kinh hoàng hơn nữa. Các trục lộ bị đào phá, an ninh không
có, cha tôi phải thuê thuyền cặp bờ biển đưa gia đình đến tỉnh Kampot của xứ Cao Miên, ngày nay là hải cảng Sihanoukville của nước Kampuchéa. Từ Kampot lấy xe đò đi Nam Vang, ngày nay là thủ đô Phnom Penh, và từ Nam Vang lại lấy xe đò đi Sài Gòn.
Cậu bé nhà quê cảm thấy choáng ngộp trước một đô thị to lớn, ồn ào và tấp nập, nào là xe đạp, xe xích lô, xe thổ mộ chở khách do ngựa kéo, thỉnh thoảng có các xe cá bốn bánh, chở hàng hóa hoặc dọn nhà, do hai con ngựa kéo. Những người buôn gánh bán bưng khắp nơi. Thế nhưng những gì khiến tôi choáng váng và kinh ngạc hơn cả là ánh đèn điện. Lần đầu tiên tôi trông thấy ánh sáng tỏa ra từ nền văn minh và kỹ thuật tân tiến. Cha mẹ tôi mua một căn nhà trong một con hẽm nhỏ. Trên trần nhà lòng thòng một bóng đèn điện, bóng đèn chỉ bằng một quả cam thế nhưng chiếu sáng cả gian nhà trên. Dưới bếp cũng lòng thòng một bóng đèn khác nhưng nhỏ hơn. Thế nhưng ánh sáng tỏa ra từ hai chiếc bóng đèn điện sáng choang đó cũng đã đánh mất đi những gì rất thân thiết với tôi. Ánh đèn mờ ảo và lung linh của chiếc đèn chong cóc hắt lên gương mặt của mẹ tôi, trong lúc mẹ tôi chăm chú luồn từng đường chỉ mũi kim, từ nay chỉ là những gì còn sót lại trong ký ức của tôi mà thôi, kể cả ánh đèn mờ mờ và di động, trong những lúc mẹ tôi lục đục trong bếp, cũng không còn.
Vừa dọn vào nhà mới thì công việc đầu tiên của mẹ tôi là dẫn tôi và em tôi đi học trong một ngôi trường tiểu học bé xíu gần nhà, ngôi trường mang tên là Nguyễn Bá Tòng. Người mẹ nào mà lại chẳng muốn thắp
Cậu bé nhà quê cảm thấy choáng ngộp trước một đô thị to lớn, ồn ào và tấp nập, nào là xe đạp, xe xích lô, xe thổ mộ chở khách do ngựa kéo, thỉnh thoảng có các xe cá bốn bánh, chở hàng hóa hoặc dọn nhà, do hai con ngựa kéo. Những người buôn gánh bán bưng khắp nơi. Thế nhưng những gì khiến tôi choáng váng và kinh ngạc hơn cả là ánh đèn điện. Lần đầu tiên tôi trông thấy ánh sáng tỏa ra từ nền văn minh và kỹ thuật tân tiến. Cha mẹ tôi mua một căn nhà trong một con hẽm nhỏ. Trên trần nhà lòng thòng một bóng đèn điện, bóng đèn chỉ bằng một quả cam thế nhưng chiếu sáng cả gian nhà trên. Dưới bếp cũng lòng thòng một bóng đèn khác nhưng nhỏ hơn. Thế nhưng ánh sáng tỏa ra từ hai chiếc bóng đèn điện sáng choang đó cũng đã đánh mất đi những gì rất thân thiết với tôi. Ánh đèn mờ ảo và lung linh của chiếc đèn chong cóc hắt lên gương mặt của mẹ tôi, trong lúc mẹ tôi chăm chú luồn từng đường chỉ mũi kim, từ nay chỉ là những gì còn sót lại trong ký ức của tôi mà thôi, kể cả ánh đèn mờ mờ và di động, trong những lúc mẹ tôi lục đục trong bếp, cũng không còn.
Vừa dọn vào nhà mới thì công việc đầu tiên của mẹ tôi là dẫn tôi và em tôi đi học trong một ngôi trường tiểu học bé xíu gần nhà, ngôi trường mang tên là Nguyễn Bá Tòng. Người mẹ nào mà lại chẳng muốn thắp
lên một ngọn đèn trong tâm trí của con cái mình. Vị hiệu trưởng đưa một quyển sách tập đọc hỏi tôi từng chữ cái, tôi nói đúng không sai chữ nào, tôi thuộc lòng hai mươi bốn chữ cái, thế nhưng nguyên một chữ thì tôi chỉ đánh vần được một vài chữ dễ. Vị hiệu trưởng nói với mẹ tôi : « Dì ơi, tôi xếp cháu lớn vô lớp tư, bởi vì nó lớn rồi, nếu xếp chung với mấy đứa nhỏ trong lớp năm thì cũng khó coi, nhưng nó phải tự cố gắng thì mới được. Còn thằng em thì tôi xếp nó vô lớp năm. Dì chịu không ? » Mẹ tôi trả lời : « Chuyện đó là tùy Thầy ». Lúc đó tôi lên mười và em tôi thì lên tám. Tôi nghĩ rằng lời nói của vị hiệu trưởng rất đúng, cho đến ngày hôm nay, trong khi viết các dòng chữ này, thì tôi vẫn còn tự mình cố gắng. Chốc nữa nếu muốn đứng lên thì phải chống tay vào thành bàn để lấy đà.
Trở lại với ngôi nhà của cha mẹ tôi, thì gian nhà trên có môt tấm phản lớn, hai cái giường và một chiếc bàn nhỏ giữa nhà, trong hộc bàn mẹ tôi luôn để một ít tiền cắc để các em tôi và tôi ăn quà, và đồng thời cũng là để cho những người ăn xin đi ngang. Đặc biệt hơn cả là trong nhà có một cái tủ đứng khá lớn và khá cao, có hai cánh cửa, một cánh có gương soi. Trên đầu tủ mẹ tôi đặt một bát hương và một chiếc đèn chong cóc. Thế nhưng chiếc đèn cũng chỉ làm vì, mẹ tôi chẳng bao giờ châm một que diêm. Mỗi đầu tháng và ngày rằm thì mẹ tôi bắc ghế trèo lên, cắm một nén hương vào chiếc bình hương trên đầu tủ thế thôi. Duy nhất chỉ vào dịp Tết thì mẹ tôi mới mang
Trở lại với ngôi nhà của cha mẹ tôi, thì gian nhà trên có môt tấm phản lớn, hai cái giường và một chiếc bàn nhỏ giữa nhà, trong hộc bàn mẹ tôi luôn để một ít tiền cắc để các em tôi và tôi ăn quà, và đồng thời cũng là để cho những người ăn xin đi ngang. Đặc biệt hơn cả là trong nhà có một cái tủ đứng khá lớn và khá cao, có hai cánh cửa, một cánh có gương soi. Trên đầu tủ mẹ tôi đặt một bát hương và một chiếc đèn chong cóc. Thế nhưng chiếc đèn cũng chỉ làm vì, mẹ tôi chẳng bao giờ châm một que diêm. Mỗi đầu tháng và ngày rằm thì mẹ tôi bắc ghế trèo lên, cắm một nén hương vào chiếc bình hương trên đầu tủ thế thôi. Duy nhất chỉ vào dịp Tết thì mẹ tôi mới mang
chiếc đèn xuống, cơi bấc, châm dầu, thắp lên một đóm lửa, đặt đèn lên chiếc bàn nhỏ, chưng dọn hoa quả và bánh trái cúng ông bà.
Gia đình chúng tôi sống trong khung cảnh êm đềm và giản dị đó được vài năm, trong khi chiến tranh vẫn tiếp diễn khắp nơi trên giải đất quê hương. Thế rồi một hôm, bất thần mẹ tôi ngã bệnh. Cha tôi thường vắng nhà, sau cùng thì đi biệt. Mẹ tôi thường hay khóc, đêm đêm bên cạnh gối có đặt thêm một chiếc khăn, thay vì là chiếc đèn chong cóc. Hơn một năm sau thì mẹ qua đời. Cha tôi trở về, bán nhà, mua một căn nhà khác, mang hai em tôi và tôi về sống với một người dì ghẻ. Câu chuyện chiếc đèn dầu chong cóc chấm dứt ở đây, và thật ra thì câu chuyện cũng chỉ giản dị là như thế.
Nắm lấy hai tay mẹ,
Xương xương từng đốt gầy.
Con nhìn vào mắt mẹ,
Thoang thoáng một vầng mây.
Nắm lấy hai tay mẹ,
Xương xương từng ngón lạnh.
Nhìn vào trong mắt mẹ,
Áng mây trời xanh xanh.
Nắm lấy hai tay mẹ,
Vất vả đôi bàn tay,
Nuôi con từ thuở bé ?
Cả khung trời bao la.
Con nắm hai tay mẹ,
Mẹ nhìn con thật gần,
Hắt hiu trong mắt con,
Xa xôi hình bóng mẹ.
Trong mắt mẹ, ô kìa !
Bùng lên tia nắng ấm.
Âm ấm đôi tay gầy:
Vạt nắng một mùa xuân?
Trong tim con hoa nở,
Đặt vào hai tay mẹ,
Cánh hoa hồng ngày xưa,
Thuở ngày xưa bên mẹ.
Trông kìa, hai tay mẹ,
Phơi áo con trong nắng,
Thoăn thoắt đôi tay gầy,
Giữa trưa hè nắng gắt.
Hiu hắt gương mặt mẹ,
Giọt nước mắt chưa nhòe?
Đáy tim con bật khóc,
Nhạt nhòa một ngày xưa.
Đôi bàn tay mẹ lạnh,
Nhăn nheo mười ngón gầy,
Đáy tim con se thắt,
Giá buốt một ngày đông.
Cặm cụi từng mũi kim,
Âm thầm hình bóng mẹ,
Vá quần con trong đêm,
Bên chiếc đèn leo lét.
Trông kìa, hình bóng mẹ,
Lung linh in trên vách,
Đang nắm lấy tay con:
Gia đình chúng tôi sống trong khung cảnh êm đềm và giản dị đó được vài năm, trong khi chiến tranh vẫn tiếp diễn khắp nơi trên giải đất quê hương. Thế rồi một hôm, bất thần mẹ tôi ngã bệnh. Cha tôi thường vắng nhà, sau cùng thì đi biệt. Mẹ tôi thường hay khóc, đêm đêm bên cạnh gối có đặt thêm một chiếc khăn, thay vì là chiếc đèn chong cóc. Hơn một năm sau thì mẹ qua đời. Cha tôi trở về, bán nhà, mua một căn nhà khác, mang hai em tôi và tôi về sống với một người dì ghẻ. Câu chuyện chiếc đèn dầu chong cóc chấm dứt ở đây, và thật ra thì câu chuyện cũng chỉ giản dị là như thế.
Nắm lấy hai tay mẹ,
Xương xương từng đốt gầy.
Con nhìn vào mắt mẹ,
Thoang thoáng một vầng mây.
Nắm lấy hai tay mẹ,
Xương xương từng ngón lạnh.
Nhìn vào trong mắt mẹ,
Áng mây trời xanh xanh.
Nắm lấy hai tay mẹ,
Vất vả đôi bàn tay,
Nuôi con từ thuở bé ?
Cả khung trời bao la.
Con nắm hai tay mẹ,
Mẹ nhìn con thật gần,
Hắt hiu trong mắt con,
Xa xôi hình bóng mẹ.
Trong mắt mẹ, ô kìa !
Bùng lên tia nắng ấm.
Âm ấm đôi tay gầy:
Vạt nắng một mùa xuân?
Trong tim con hoa nở,
Đặt vào hai tay mẹ,
Cánh hoa hồng ngày xưa,
Thuở ngày xưa bên mẹ.
Trông kìa, hai tay mẹ,
Phơi áo con trong nắng,
Thoăn thoắt đôi tay gầy,
Giữa trưa hè nắng gắt.
Hiu hắt gương mặt mẹ,
Giọt nước mắt chưa nhòe?
Đáy tim con bật khóc,
Nhạt nhòa một ngày xưa.
Đôi bàn tay mẹ lạnh,
Nhăn nheo mười ngón gầy,
Đáy tim con se thắt,
Giá buốt một ngày đông.
Cặm cụi từng mũi kim,
Âm thầm hình bóng mẹ,
Vá quần con trong đêm,
Bên chiếc đèn leo lét.
Trông kìa, hình bóng mẹ,
Lung linh in trên vách,
Đang nắm lấy tay con:
Hãy ngước lên, này con!
Ngoài kia, trong âm thầm,
Cây cỏ đang đơm hoa.
Hừng đông đang ló dạng:
Xao xuyến một ngày xuân.
Bures-Sur-Yvette, 24.01.25
Hoang Phong
Warning: Undefined array key 2404 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2405 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2406 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2407 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2408 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2409 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2410 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2411 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2412 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2413 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2414 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2415 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2416 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2417 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2418 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2419 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2420 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2421 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2422 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2423 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2424 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2425 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2426 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2427 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2428 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2429 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2430 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2431 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2432 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2433 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2434 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2435 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2436 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2437 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2438 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2439 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2440 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2441 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2442 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2443 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2444 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2445 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2446 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2447 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2448 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2449 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2450 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2451 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2452 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2453 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2454 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2455 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2456 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2457 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2458 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2459 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2460 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2461 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2462 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2463 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2464 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2465 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2466 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2467 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2468 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2469 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2470 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2471 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2472 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2473 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2474 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2475 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2476 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2477 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2478 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2479 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2480 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2481 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2482 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2483 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2484 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2485 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2486 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2487 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2488 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2489 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2490 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2491 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2492 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2493 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2494 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2495 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2496 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2497 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2498 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2499 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2500 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2501 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2502 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2503 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2504 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2505 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2506 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2507 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2508 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2509 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2510 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2511 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2512 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2513 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2514 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2515 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2516 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2517 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2518 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2519 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2520 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2521 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2522 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2523 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2524 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2525 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2526 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2527 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2528 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2529 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2530 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2531 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2532 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2533 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2534 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2535 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2536 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2537 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2538 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2539 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2540 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2541 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2542 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2543 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2544 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2545 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2546 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2547 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2548 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2549 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2550 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2551 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2552 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2553 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2554 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2555 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2556 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2557 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2558 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2559 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2560 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2561 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2562 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2563 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2564 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2565 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2566 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2567 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2568 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2569 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2570 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2571 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2572 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2573 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2574 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2575 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2576 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2577 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2578 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2579 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2580 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2581 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2582 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2583 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2584 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2585 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2586 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2587 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2588 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2589 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2590 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2591 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2592 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2593 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2594 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2595 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2596 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2597 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2598 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2599 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2600 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2601 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2602 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2603 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2604 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2605 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2606 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2607 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2608 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2609 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2610 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2611 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2612 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2613 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2614 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2615 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2616 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2617 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2618 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2619 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2620 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2621 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2622 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2623 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2624 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2625 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2626 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2627 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2628 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2629 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2630 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2631 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2632 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2633 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2634 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2635 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2636 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2637 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2638 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2639 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2640 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2641 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2642 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2643 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2644 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2645 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2646 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2647 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2648 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2649 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2650 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2651 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2652 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2653 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2654 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2655 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2656 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2657 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2658 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2659 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2660 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2661 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2662 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2663 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2664 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2665 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2666 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2667 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2668 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2669 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2670 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2671 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2672 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2673 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2674 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2675 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2676 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2677 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2678 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2679 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2680 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2681 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2682 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2683 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2684 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2685 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2686 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2687 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2688 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2689 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2690 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2691 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2692 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2693 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2694 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2695 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2696 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2697 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2698 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2699 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2700 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2701 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2702 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2703 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2704 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2705 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2706 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2707 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2708 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2709 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2710 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2711 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2712 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2713 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2714 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2715 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2716 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2717 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2718 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Warning: Undefined array key 2719 in /ssd/data/rmth2012/includes/thuphong.php on line 81
Câu chuyện một chiếc đèn dầu
Hết phần Câu chuyện một chiếc đèn dầu
« Xem chương trước « « Sách này có 1526 chương » » Xem chương tiếp theo »
Mời xem phần:
Câu chuyện một chiếc đèn dầu
Hồi ký
MỤC LỤC ( 67 )
Sách có 1526 chương, Mục lục chia thành 102 trang: »» 1 »» »» 2 »» »» 3 »» »» 4 »» »» 5 »» »» 6 »» »» 7 »» »» 8 »» »» 9 »» »» 10 »» »» 11 »» »» 12 »» »» 13 »» »» 14 »» »» 15 »» »» 16 »» »» 17 »» »» 18 »» »» 19 »» »» 20 »» »» 21 »» »» 22 »» »» 23 »» »» 24 »» »» 25 »» »» 26 »» »» 27 »» »» 28 »» »» 29 »» »» 30 »» »» 31 »» »» 32 »» »» 33 »» »» 34 »» »» 35 »» »» 36 »» »» 37 »» »» 38 »» »» 39 »» »» 40 »» »» 41 »» »» 42 »» »» 43 »» »» 44 »» »» 45 »» »» 46 »» »» 47 »» »» 48 »» »» 49 »» »» 50 »» »» 51 »» »» 52 »» »» 53 »» »» 54 »» »» 55 »» »» 56 »» »» 57 »» »» 58 »» »» 59 »» »» 60 »» »» 61 »» »» 62 »» »» 63 »» »» 64 »» »» 65 »» »» 66 »» »» 67 »» »» 68 »» »» 69 »» »» 70 »» »» 71 »» »» 72 »» »» 73 »» »» 74 »» »» 75 »» »» 76 »» »» 77 »» »» 78 »» »» 79 »» »» 80 »» »» 81 »» »» 82 »» »» 83 »» »» 84 »» »» 85 »» »» 86 »» »» 87 »» »» 88 »» »» 89 »» »» 90 »» »» 91 »» »» 92 »» »» 93 »» »» 94 »» »» 95 »» »» 96 »» »» 97 »» »» 98 »» »» 99 »» »» 100 »» »» 101 »» »» 102 »»
Quý vị đang truy cập từ IP 216.73.216.2 và chưa ghi danh hoặc đăng nhập trên máy tính này. Nếu là thành viên, quý vị chỉ cần đăng nhập một lần duy nhất trên thiết bị truy cập, bằng email và mật khẩu đã chọn.
Chúng tôi khuyến khích việc ghi danh thành viên ,để thuận tiện trong việc chia sẻ thông tin, chia sẻ kinh nghiệm sống giữa các thành viên, đồng thời quý vị cũng sẽ nhận được sự hỗ trợ kỹ thuật từ Ban Quản Trị trong quá trình sử dụng website này.
Việc ghi danh là hoàn toàn miễn phí và tự nguyện.
Ghi danh hoặc đăng nhập
Thành viên đang online:
Viên Hiếu Thành Huệ Lộc 1959 Bữu Phước Chúc Huy Minh Pháp Tự minh hung thich Diệu Âm Phúc Thành Phan Huy Triều Phạm Thiên Trương Quang Quý Johny Dinhvinh1964 Pascal Bui Vạn Phúc Giác Quý Trần Thị Huyền Chanhniem Forever NGUYỄN TRỌNG TÀI KỲ Dương Ngọc Cường Mr. Device Tri Huynh Thích Nguyên Mạnh Thích Quảng Ba T TH Tam Thien Tam Nguyễn Sĩ Long caokiem hoangquycong Lãn Tử Ton That Nguyen ngtieudao Lê Quốc Việt Du Miên Quang-Tu Vu phamthanh210 An Khang 63 zeus7777 Trương Ngọc Trân Diệu Tiến ... ...
... ...
Viên Hiếu Thành Huệ Lộc 1959 Bữu Phước Chúc Huy Minh Pháp Tự minh hung thich Diệu Âm Phúc Thành Phan Huy Triều Phạm Thiên Trương Quang Quý Johny Dinhvinh1964 Pascal Bui Vạn Phúc Giác Quý Trần Thị Huyền Chanhniem Forever NGUYỄN TRỌNG TÀI KỲ Dương Ngọc Cường Mr. Device Tri Huynh Thích Nguyên Mạnh Thích Quảng Ba T TH Tam Thien Tam Nguyễn Sĩ Long caokiem hoangquycong Lãn Tử Ton That Nguyen ngtieudao Lê Quốc Việt Du Miên Quang-Tu Vu phamthanh210 An Khang 63 zeus7777 Trương Ngọc Trân Diệu Tiến ... ... ... ...