Tới đây, thần thức đã trải qua tổng cộng bảy giai đoạn, với sự xuất hiện của chư Phật và các vị thiện thần. Với phương thức khai thị như trên trong mỗi giai đoạn, vô số chúng sanh đã được giải thoát. Mặc dù vậy, số lượng chúng sanh bị vô minh che lấp, bị nghiệp lực lôi kéo, vẫn còn rất lớn. Vô minh và nghiệp báo làm điều kiện cho nhau, khiến cho thần thức phải trầm luân mãi mãi.

Sau khi đã gặp các vị thiện thần, được thấy Phật Minh Trì và quyến thuộc, thần thức sẽ đến giai đoạn nhìn thấy xuất hiện 58 vị ác thần, mình đầy lửa, miệng hút máu. Đây là biến dạng của các vị thiện thần. Khi gặp các ác thần, thần thức vô cùng sợ hãi, nên lại càng không nhận ra. Trong lúc này, thần thức tập trung cao độ vì căng thẳng.

Trong hoàn cảnh này, đối với người không được nghe pháp thì dù có một biển tri thức cũng không giúp ích được gì. Ngay cả những bậc thầy đã từng tu tập cũng có thể sẽ mù quáng và không biết là mình đang sắp lạc vào cõi luân hồi. Thông thường, thần thức trong giai đoạn này càng thấy sợ hãi hơn, nên phải đọa vào ác đạo và chịu khổ đau. Tuy nhiên, những người đã từng tu tập Mật tông sẽ có thể nhận ra được rằng các vị ác thần đó chính là những Bồ Tát bảo hộ cho mình. Vì thế, giống như người gặp lại bạn cũ đã lâu ngày, người ấy sẽ tin tưởng ngay vào các ác thần, thể nhập vào đó và được giải thoát. Sở dĩ như thế là vì những người tu tập Mật tông vốn đã thấy hình ảnh các vị ác thần này từ lúc còn sống, và khi hình ảnh của các vị xuất hiện, họ có thể nhận ra được ngay.

Đối với những người không hiểu được bản chất

thực sự của hình ảnh các vị ác thần, sẽ hốt nhiên thấy những hình ảnh đó rất dữ tợn, tưởng rằng đó là kẻ thù của mình nên khởi niệm căm thù, và kết quả là đọa vào các nẻo ác.

Người đã từng tu tập và tạo nhiều thiện nghiệp, thường thì vừa tắt hơi thở đã thấy chư Phật hiện đến tiếp dẫn vào cõi Tịnh độ, đầy ngũ sắc, thiên nhạc, ánh sáng. Nhục thân của những vị ấy sẽ để lại xá lợi.

Nếu thần thức ngộ được tâm thức mình ngay trước khi chết, thần thức sẽ thể nhập vào pháp thân thường trú. Nếu ngộ được tâm thức mình trong giai đoạn mang thân trung ấm, thần thức sẽ thể nhập cõi Tịnh độ của chư Phật. Nếu ngộ được tâm thức trong giai đoạn đầu thai, thần thức sẽ gặp được pháp môn này trong đời sống tiếp sau đó.

Đây là một pháp môn vi diệu, chỉ cần nghe tới đã có thể từ bỏ vô minh, trong một niệm đã chứng giác ngộ, không rơi trở lại các đường ác.

         a. Ngày thứ tám mang thân trung ấm

Khi đến giai đoạn các vị ác thần xuất hiện, chủ lễ gọi tên người chết ba lần rồi tiếp tục khai thị như sau:

“Này thiện nam (hoặc tín nữ, nói rõ tên... ), hãy lắng nghe. Mặc dù các vị thiện thần đã hiện ra, nhưng ngươi vẫn chưa nhận rõ nên còn trôi nổi đến đây. Hôm nay là ngày thứ tám, các vị ác thần hiện ra. Ngươi hãy nhận rõ.

“Này thiện nam (hoặc tín nữ, nói rõ tên... ), đức Phật Hoạt Bi (Heruka) hiện rõ trước mắt ngươi. Thân của Ngài màu đỏ sậm, có ba đầu sáu tay, bốn chân dạng ra. Đầu bên phải màu trắng, bên trái màu đỏ, ở giữa màu đỏ thẩm. Thân ngài như có lửa bốc ra, răng bóng loáng như đồng, miệng cười phát ra những âm thanh ‘a

la la’, ‘ha ha’ và ‘su hu’. Tóc ngài màu đỏ, dựng ngược, mình đầy đầu lâu, rắn rết. Sáu tay của ngài cầm các món: bánh xe, giáo mác, kiếm sắc, chuông đồng, lưỡi cày và đầu lâu.

“Đừng sợ hãi, đừng tán loạn. Đó chính là biến hiện của tâm thức ngươi. Thực ra, đây cũng chính là đức Phật Đại Nhật biến hiện ra. Nhận hiểu được như thế, ngươi sẽ giải thoát.”

Một khi biết rõ như vậy, thần thức sẽ thể nhập vào tâm thức mình và sanh về cõi Tịnh độ.

         b. Ngày thứ chín mang thân trung ấm

Mặt khác, nếu sợ sệt và chạy trốn, qua ngày thứ chín thần thức sẽ thấy xuất hiện cõi Kim Cương (Vajra) trước mặt. Chủ lễ gọi tên người chết rồi khai thị như sau:

“Này thiện nam (hoặc tín nữ, nói rõ tên... ), hãy lắng nghe. Hôm nay là ngày thứ chín, Phật Hoạt Bi Kim Cương (Vajra Heruka) sẽ hiện rõ trước mắt ngươi. Thân của ngài màu xanh đậm, có ba đầu sáu tay, bốn chân dạng ra. Đầu bên phải màu trắng, bên trái màu xanh, ở giữa màu đỏ thẩm. Sáu tay ngài cầm các món: chày kim cương, sọ người, giáo mác, chuông đồng, và lưỡi cày.

“Đừng sợ hãi, đừng tán loạn. Đó chính là biến hiện của tâm thức ngươi. Thực ra, đây chính là đức Phật Bất Động biến hiện ra. Nhận hiểu được như thế, ngươi sẽ giải thoát”

Một khi biết rõ như vậy, thần thức sẽ thể nhập vào tâm thức mình và sanh về cõi Tịnh độ.

         c. Ngày thứ mười mang thân trung ấm

Tuy thế, cũng có nhiều chúng sanh vì ác nghiệp nặng nề nên sợ sệt và chạy trốn. Thần thức của những chúng sanh ấy, qua ngày thứ mười sẽ thấy xuất hiện cõi Bảo Sanh trước mặt. Chủ lễ gọi tên người chết rồi khai thị như sau:

“Này thiện nam (hoặc tín nữ, nói rõ tên... ), hãy lắng nghe. Qua ngày

thứ mười, Phật Hoạt Bi Bảo Sanh (Ratna Heruka) sẽ hiện rõ trước mắt ngươi. Thân của ngài vàng sậm, có ba đầu sáu tay, bốn chân dạng ra. Đầu bên phải màu trắng, bên trái màu đỏ, ở giữa màu vàng sậm. Sáu tay ngài cầm các món: bảo vật, khí giới, thịt người, chuông đồng và đầu lâu.

“Đừng sợ hãi, đừng tán loạn. Đó chính là biến hiện của tâm thức ngươi. Thực ra, đây chính là đức Phật Bảo Sanh biến hiện ra. Nhận hiểu được như thế, ngươi sẽ giải thoát.”

Một khi biết rõ như vậy, thần thức sẽ thể nhập vào tâm thức mình và sanh về cõi Tịnh độ.

         d. Ngày thứ mười một mang thân trung ấm

Nhưng dù được khai thị như trên, vẫn có những thần thức bị nghiệp lực lôi kéo nên không nhận ra tâm thức của mình. Qua ngày thứ mười một, những thần thức này sẽ thấy xuất hiện cõi Liên Hoa[17] trước mặt. Chủ lễ gọi tên người chết rồi khai thị như sau:

“Này thiện nam (hoặc tín nữ, nói rõ tên... ), hãy lắng nghe. Hôm nay là ngày thứ mười một, đức Phật Hoạt Bi Liên Hoa (Padma) sẽ hiện rõ trước mắt ngươi. Thân của ngài màu đỏ sậm, có ba đầu sáu tay, bốn chân dạng ra. Đầu bên phải màu trắng, bên trái màu xanh, ở giữa màu đỏ sậm. Sáu tay ngài cầm các món: hoa sen, đinh ba, chùy sắt, chuông đồng, đầu lâu và trống nhỏ.

“Đừng sợ hãi, đừng tán loạn. Đó chính là biến hiện của tâm thức ngươi. Thực ra, đây chính là đức Phật A-di-đà biến hiện ra. Nhận hiểu được như thế, ngươi sẽ giải thoát.”

Một khi biết rõ như vậy, thần thức sẽ thể nhập vào tâm thức mình và sanh về cõi Tịnh độ.

         e. Ngày thứ mười hai mang thân trung ấm

Dù được khai thị nhiều lần như trên, vẫn có những thần thức bị nghiệp lực lôi kéo nên

không nhận ra tâm thức của mình. Qua ngày thứ mười hai, những thần thức này sẽ thấy xuất hiện cõi Nghiệp Thức (Karma) trước mắt với vô số quỷ thần. Chủ lễ gọi tên người chết rồi khai thị như sau:

“Này thiện nam (hoặc tín nữ, nói rõ tên... ), hãy lắng nghe. Qua ngày thứ mười hai, đức Phật Hoạt Bi Nghiệp Thức (Padma) sẽ hiện rõ trước mắt ngươi. Thân của ngài màu lục sậm, có ba đầu sáu tay, bốn chân dạng ra. Đầu bên phải màu trắng, bên trái màu đỏ, ở giữa màu lục sậm. Sáu tay của ngài cầm các món: gươm, đinh ba, chùy sắt, chuông đồng, đầu lâu và lưỡi cày.

“Đừng sợ hãi, đừng tán loạn. Đó chính là biến hiện của tâm thức ngươi. Thực ra, đây chính là đức Phật Bất Không Thành Tựu biến hiện ra. Nhận hiểu được như thế, ngươi sẽ giải thoát.”

Một khi biết rõ được như vậy, thần thức sẽ thể nhập vào tâm thức mình và sanh về cõi Tịnh độ.

Nhờ được nghe những lời khai thị như trên, thần thức sẽ có thể nhận rõ được mọi cảnh tượng mình trông thấy đều chính là do tâm thức biến hiện, và do đó được giải thoát.

Như có người thấy một con sư tử nhồi bông, sanh tâm sợ hãi. Nếu có ai chỉ rõ cho biết đó chỉ là một con thú nhồi bông, người ấy sẽ không còn sợ hãi. Ở đây cũng thế, tâm thức biến hiện ra những hình thù dữ tợn, choáng hết cả không gian, nhưng nếu nhận ra được đó chính là tâm thức của mình, như mẹ gặp con, như người quen biết lâu ngày gặp lại nhau, thần thức sẽ giải thoát.

Nếu không hiểu được những lời khai thị này, dù một người có thiện nghiệp cũng có thể sợ hãi và đi vào cõi luân hồi.

          f. Ngày thứ mười ba mang thân trung ấm

Đến đây, nếu vẫn chưa nhận được tâm

thức của mình, thần thức sẽ nhìn thấy tám loại ác thần với các hình dạng khác nhau xuất hiện trước mắt. Chủ lễ cần gọi tên người chết và khai thị như sau:

“Này thiện nam (hoặc tín nữ, nói rõ tên... ), hãy lắng nghe. Hôm nay là ngày thứ mười ba, tám vị ác thần đang hiện ra trước mắt ngươi. Đừng sợ hãi.

“Từ phương đông, ác thần màu trắng xuất hiện, tay trái ôm xác chết, tay phải cầm đầu lâu. Đừng sợ hãi.

“Từ phương nam, ác thần màu vàng xuất hiện, tay cầm cung tên.

“Từ phương tây, ác thần màu đỏ xuất hiện, tay cầm da cá sấu (Makara).

“Từ phương bắc, ác thần màu đen xuất hiện, tay cầm chày kim cương và đầu lâu.

“Từ phương đông nam, ác thần màu da cam ăn thịt người xuất hiện.

“Từ phương tây nam, ác thần màu lục uống máu người xuất hiện.

“Từ phương tây bắc, ác thần màu vàng ăn thịt người xuất hiện.

“Từ phương đông bắc, ác thần màu xanh ăn thịt người xuất hiện.

“Tất cả các ác thần, tụ tập quanh năm vị thần đã nói ở trên[18] đều xuất hiện rất rõ ràng trước mắt ngươi. Đừng sợ hãi.

“Này thiện nam (hoặc tín nữ, nói rõ tên... ), hãy lắng nghe. Sau các vị ác thần đó, sẽ đến các loài quỷ thần mặt thú hiện ra.

“Từ phía đông, xuất hiện vị thần màu đỏ, đầu sư tử, tay cầm xác người.

“Từ phía nam, xuất hiện vị thần màu đỏ, đầu cọp, tay dài chỉ xuống chấm đất.

“Từ phía tây, xuất hiện vị thần màu đen, đầu chó sói, tay cầm lưỡi dao và thịt người.

“Từ phía bắc, xuất hiện vị thần màu xanh thẩm, đầu chó sói, ăn thịt người.

“Từ phía đông nam, xuất hiện vị thần màu vàng, đầu kên kên, mang trên vai xác chết, tay cầm xương khô.

“Từ phía tây nam, xuất hiện vị thần màu đỏ sậm, đầu

chim ó, mang trên vai da người.

“Từ phía tây bắc, xuất hiện vị thần màu đen, đầu chin quạ, tay cầm đầu lâu và lưỡi kiếm, ăn thịt người.

“Từ phía đông bắc, xuất hiện vị thần màu xanh thẩm, đầu chim cú, tay cầm chày kim cương và lưỡi kiếm.

“Tám vị quỷ thần này, tụ tập quanh năm vị thần nói ở trên, cùng hiện rõ trước mắt ngươi.

“Đừng sợ hãi, đừng tán loạn. Đó chính là biến hiện của tâm thức ngươi. Nhận hiểu được như thế, ngươi sẽ giải thoát.”

         g. Ngày thứ mười bốn mang thân trung ấm

Cho đến lúc này, nếu thần thức vẫn chưa nhận ra được tâm thức của chính mình, chủ lễ cần tiếp tục khai thị như sau:

“Này thiện nam (hoặc tín nữ, nói rõ tên... ), hôm nay là ngày thứ mười bốn, sẽ có bốn vị hộ pháp hiện rõ trước mắt ngươi, hãy nhận ra.

“Từ phía đông, xuất hiện vị hộ pháp màu trắng, đầu cọp, tay cầm đầu lâu.

“Từ phía nam, xuất hiện vị hộ pháp màu vàng, đầu heo, tay cầm thòng lọng.

“Từ phía tây, xuất hiện vị hộ pháp màu đỏ, đầu sư tử, tay cầm dây sắt.

“Từ phía bắc, xuất hiện vị hộ pháp màu xanh lục, đầu rắn, tay cầm chuông đồng.

“Hãy nhận ra các vị đó là hộ pháp hiện đến bảo hộ cho ngươi.

“Này thiện nam (hoặc tín nữ, nói rõ tên... ), sau ba mươi vị ác thần kể trên, sẽ có hai mươi tám vị khác tiếp tục xuất hiện, đầu mình khác nhau, tay cầm các món đồ khác nhau. Đừng sợ hãi. Bất cứ cảnh tượng gì hiện ra, đều là sự biến hiện của tâm thức ngươi. Đây là lúc quyết định, hãy nhớ những lời khai thị của các vị đạo sư.

“Này thiện nam (hoặc tín nữ, nói rõ tên... ), pháp thân thường trụ xuất hiện dưới dạng thiện thần từ một phần của tánh không Bát-nhã, hãy nhận ra. Cõi

Tịnh độ đã xuất hiện dưới dạng ác thần, từ một phần của hào quang chư Phật, hãy nhận ra. Khi ngươi ngộ được rằng năm mươi tám vị ác thần vốn xuất phát từ tâm tưởng của ngươi, và hiểu rằng mọi cảnh tượng đều là xuất phát từ tâm thức ngươi, thì lập tức ngươi sẽ được giải thoát thể nhập vào Phật tánh.

“Này thiện nam (hoặc tín nữ, nói rõ tên... ), nếu ngươi không thấu hiểu điều đó, ngươi sẽ sợ hãi và trốn chạy, và tiếp tục chịu trầm luân khốn khổ. Không nhận ra điều đó, các ác thần đối với ngươi là thần chết, ngươi sẽ bỏ trốn, thậm chí bất tỉnh, ngươi sẽ tiếp tục trôi lăn trong cõi luân hồi. Nếu ngươi bình tĩnh, không bị những cảnh tượng đó lôi kéo cũng như không sợ hãi chúng, ngươi sẽ thoát khỏi luân hồi.

“Này thiện nam (hoặc tín nữ, nói rõ tên... ), thân thể lớn nhất của các vị thiện và ác thần to lớn như bầu trời, thân trung bình như núi Tu-di và thân nhỏ nhất cũng bằng mười tám thân người hợp lại. Đừng sợ hãi. Tất cả hiện ra dưới dạng ánh sáng và hình ảnh. Ngươi chỉ cần hiểu đó chính là hào quang của tâm thức ngươi tỏa ra, hào quang đó sẽ thể nhập với những ánh sáng và hình ảnh, ngươi sẽ giác ngộ và được giải thoát. Hãy nhớ thế!

“Này thiện nam (hoặc tín nữ, nói rõ tên... ), đừng sợ sệt bất cứ cảnh tượng gì mà ngươi nhìn thấy. Hiện nay ngươi chỉ có tâm thức với những khuynh hướng mà ngươi không tự ý thức hết, ngoài ra không có gì khác cả. Dù cho ngươi có bị treo cổ, bị hành quyết, ngươi cũng không thể chết. Trong thực tế, ngươi đang ở trong dạng tự nhiên nhất của tánh không, ngươi không phải sợ sệt gì cả. Ngay cả thần chết cũng xuất phát từ tâm

thức ngươi, không có thực chất. “Cái không” không thể nào hủy diệt “cái không”. Ngươi có thể tin chắc cùng ta rằng: Tất cả thiện thần, ác thần đều không có thực thể, các vị đó xuất phát từ tâm thức của ngươi. Chỉ cần thấu hiểu như thế, ngươi sẽ giác ngộ giải thoát. Hãy tha thiết quán tưởng đến Tam bảo, hãy quy y Tam bảo. Hãy quán tưởng các vị Phật, Bồ Tát, các bậc đạo sư và tự nhủ: ‘Con đang ở giai đoạn chuyển tiếp, xin các ngài hãy cứu độ con.’

“Và hãy cùng ta đọc bài kệ này:

“Phải chăng chỉ vì vô minh,

Con phải trầm luân trong cõi Ta-bà?

Trong hào quang chiếu sáng,

Con dứt hết mọi nỗi sợ hãi.

 

Cầu mong các vị thiện thần, ác thần,

Hãy cứu độ con.

Hãy tiếp dẫn con vào cõi Phật.

 

Xa bạn bè thân yêu,

Con đang du hành đơn độc.

Tâm thức con biến hiện,

Thành những hình ảnh trống rỗng.

 

Cầu mong chư Phật đại bi,

Giúp con dứt hết mọi nỗi sợ hãi.

Hào quang của các trí chiếu hiện,

Cầu mong con sẽ nhận biết được,

Không sợ hãi!

Khi thiện thần, ác thần xuất hiện,

Cầu mong con sẽ nhận biết được,

Không sợ hãi!

 

Phải chăng con khổ đau vì ác nghiệp?

Cầu mong tâm thức con sẽ xóa sạch khổ đau.

Pháp âm rền vang như sấm dậy.

Cầu mong sẽ biến thành sáu âm[19] huyền diệu.

 

Nếu bị nghiệp lực lôi kéo,

Biết đâu là nơi an trú?

Cầu mong chư Phật đại bi

Giúp con an trú.

 

Nếu bị nghiệp lực lôi kéo,

Biết bao điều khổ đau!

Cầu mong con đạt được,

Đại định trong hỷ lạc và chánh kiến.

 

Cầu mong năm yếu tố,[20]

Sẽ không trở thành thù nghịch.

Cầu mong con thấy được năm cõi Tịnh độ.

“Hãy đọc bài kệ này với lòng tin tưởng. Tất cả mọi nỗi sợ hãi sẽ biến mất và ngươi sẽ giác ngộ giải thoát, sanh về cõi Tịnh độ. Hãy nhớ kỹ, đừng để bị lung lạc.”