Joseph Goldstein và tôi có lần đi hướng dẫn một khóa tu trên đảo Big Island tại Hawaii. Một ngày, trong khi tôi đang hướng dẫn giờ ngồi thiền đầu tiên sau giờ ăn trưa, tôi cứ nghe tiếng chuông điện thoại reo vang liên tục trong văn phòng bên dưới thiền đường. Tôi biết Joseph đang ở phía bên kia căn nhà nên không hay biết, nhưng tôi hy vọng sẽ có một nhân viên nào đó bắt điện thoại lên. Nhưng không một ai trả lời. Và khi nó tiếp tục reng, tôi bắt đầu nghĩ: “Chắc là phải có việc gì đây. Có chuyện gì quan trọng đây.” Tôi chấm dứt giờ ngồi thiền, đi xuống văn phòng chờ đợi, chỉ chừng vài giây sau, điện thoại lại reng. Tôi trả lời. Người gọi là nhân viên của Cơ quan Phòng thủ dân sự của Hawaii, báo cho biết là có một ngọn sóng thần lớn nhất trong lịch sử sẽ xảy ra trong ngày hôm ấy! Vì chúng tôi đang ở một nơi rất gần bờ biển, nên chúng tôi có chừng bốn mươi lăm phút để di tản. Họ bảo rằng nơi an toàn nhất cũng cách chỗ chúng tôi khoảng một giờ đồng hồ.

Tôi nói với người trên máy: “Cô biết không, chúng tôi có độ bảy mươi người ở đây, và chỉ có hai chiếc xe. Con đường nào dẫn ra khỏi nơi này cũng chạy dọc theo bờ biển. Tôi nghĩ là chúng tôi không thể di tản kịp thời được.” Cô ta trả lời: “Tôi sẽ gọi lại cho chị!”

Vài phút sau cô ta gọi lại, nói là họ sẽ gởi đến một chiếc xe buýt, nhưng rồi vài giây sau lại bảo rằng không còn đủ thì giờ nữa. Cô bảo chúng tôi phải tìm một nơi nào cao nhất mà chúng tôi có thể lên được. Vì vùng đất phía trên trung tâm không thể đến được, nơi an toàn nhất mà chúng tôi có thể đến chỉ cao

bằng lầu hai của tòa nhà chúng tôi mà thôi. Ngọn sóng thần lớn nhất trong lịch sử của Hawaii sắp sửa đổ ập xuống, mà chúng tôi không có một chỗ ẩn náu hoặc tìm được một nơi nào có độ cao an toàn!

Bàng hoàng, tôi gác máy điện thoại và đi vào phòng của Joseph để bàn thảo. Anh ta đang có giờ trình pháp chung với một số thiền sinh. Khi tôi đứng yên lặng phía sau chờ đợi, tôi nghe một thiền sinh than phiền rất nhiều về cái đau nơi đầu gối của anh trong khi ngồi xếp bằng. Tôi tự nhủ: “À, anh nghĩ là anh có vấn đề lớn với cái đau nơi đầu gối hả, anh cứ chờ xem!” Nhưng không phải là tôi không hề bị đau trong khi ngồi thiền, tôi có chứ, và tôi cũng than phiền luôn. Trước khi nghe cú điện thoại ấy, có lẽ tôi đã có một phản ứng khác hơn đối với vấn đề của anh ta. Nhưng trong giờ phút này, tôi đang mang trong đầu cái tin về một nguy cơ sắp đến, và nhận định của tôi về cái gì là quan trọng đã thay đổi rất nhiều.

Cuối cùng, chúng tôi quyết định mang hết vật dụng cần thiết lên một nơi cao nhất trên căn lầu, mặc dù không ai biết nước sẽ dâng cao đến đâu. Và rồi chúng tôi ngồi thiền trong khi chờ đợi ngọn sóng thần. Trong khi ngồi, thời gian trở nên rất là co dãn, một phút có thể dường như cả giờ, và nhiều giờ trôi qua tưởng chừng như chỉ trong một vài phút. Buổi ngồi thiền ấy mãnh liệt vô cùng, mọi người đối diện với cái chết của mình, nó có thể đến bất cứ lúc nào, bị cuốn trôi bởi một khối nước hung tợn. Có người cầu nguyện, có người khóc, có người ngồi yên lặng.

Đối với tôi, mỗi giây phút buông bỏ trong giờ ngồi thiền ấy

như là một tấm gương phản ảnh cái chết của mình. Tôi cương quyết buông bỏ hết tất cả. Mỗi giây phút dính mắc và nghiêng tới tương lai để nắm bắt giây phút kế tiếp đều đau đớn vô cùng. Mỗi giây phút ngồi yên và có mặt trong hiện tại đều an lạc vô cùng. Tôi thỉnh thoảng cũng nghĩ đến anh thiền sinh bị đau nơi đầu gối, không biết anh giờ này ra sao!

Cuối cùng, không có chuyện gì xảy ra. Ngọn sóng thần ấy đã hụt hòn đảo của chúng tôi. Chúng tôi yên lặng thu dọn những vật dụng của mình và đi trở xuống lầu. Chúng tôi vừa phải đối diện với một nguy cơ rất lớn. Và chúng tôi chắc hẳn cũng đã có những cảm nghĩ đổi khác hơn về cái đau nơi đầu gối, cũng như về những nỗi khó khăn thường ngày của mình. Trong một khoảng thời gian, chúng tôi đã được đánh thức dậy để xét lại những gì mới thật sự là có giá trị trong đời sống và biết trân quý những gì đã bảo vệ mình trong những lúc cảm thấy sợ hãi và rối ren.

Chúng ta thực tập thiền quán là để duy trì cái nhìn đổi mới ấy, vì nó là sự thật. Cuộc sống của chúng ta phù du và mong manh. Chúng ta có ai biết chắc được về cái chết của mình không, khi nào và ở đâu? Chúng ta tu tập là để thay vì đuổi theo cái mình không có, hoặc vô vọng nắm giữ những gì luôn đổi thay, ta có thể an trú trong giây phút này và tìm được nơi trú ẩn trong sự buông bỏ. Ta tu tập vì không muốn hoang phí cuộc sống quý báu này.