Mỗi khi nói đến thiền thì nhiều người trong chúng ta lập tức nghĩ đến Phật giáo, hoặc là liên tưởng đến hình ảnh đức Phật ngồi thiền hay hình ảnh những vị thiền sư… Quả thật thiền là một phương pháp hành trì căn bản và phổ biến trong đạo Phật, tuy nhiên thiền không phải chỉ có trong Phật giáo. Thiền có trước khi Phật giáo hình thành, các tôn giáo cổ ở Ấn Độ như Bà La Môn đều dùng phương pháp thiền định, ngay cả những tôn giáo khác ở Âu-Mỹ cũng thực hành thiền. Ngày nay thiền phổ biến sâu rộng từ đông sang tây, nhiều tôn giáo, nhiều thành phần trong xã hội tham gia hành thiền. Tuy nhiên có sự khác biệt lớn giữa thiền định của Phật giáo với các nhóm tôn giáo khác, nếu các tôn giáo khác thực hành thiền để khai mở luân xa, cầu đắc thần thông hay mục đính sức khỏe… thì Thiền trong Phật giáo là để an định tâm ý, thanh lọc tâm ý vì có định mới sanh tuệ (trí tuệ này không phải là sự thông minh như người thế gian).

Thiền định có nhiều phương pháp hành trì khác nhau, nếu Phật giáo Nam truyền thì có thiền Minh Sát, bắc tông thì có công án, tham thoại đầu. Thiền có cách sổ tức, chỉ, quán… tùy theo căn cơ và trình độ của mỗi người mà có phương pháp thích hợp, dùng hơi thở, quán hơi thở để tập trung tâm ý vào một đề mục, một công việc nào đó, sống chết với việc ấy ngay tại phút giây hiện tại, không để sáu căn dính mắc sáu trần…

Ngày nay khoa học kỹ thuật và y học cũng nghiên cứu về thiền. Họ dùng các phương tiện khoa học và kỹ thuật hiện đại nhất để đo điện não đồ, nghiên cứu sự khác biệt của hoạt động não bộ trong lúc tập thiền. Các khoa học gia và

các bác sĩ đều công nhận khi thực hành thiền thì điện não đồ lắng dịu, áp dụng vào thực tế để chữa trị trầm cảm, căng thẳng rất hiệu quả. Trong thực tế có nhiều trường áp dụng hướng dẫn thực hành thiền cho học sinh, cảnh sát Canada cũng có những đơn vị thực tập thiền, nhiều nhà tù cũng cho tù nhân thực hành thiền, kết quả rất khả quan và đầy khích lệ. Những tù nhân chịu thực hành thiền đã trở nên lắng dịu ôn hòa, họ trở nên hiền hơn, hiểu biết và chấp nhận sự trả giá ở tù vì tội lổi đã gây ra. Nếu những tù nhân này lúc trước thường gây gỗ, đánh nhau, bạo loạn, bức hiếp kẻ yếu...Sau khi tập thiền thì những hiện tượng vi phạm ấy giảm hẳn đi. Thiền đã làm cho họ tỉnh thức, thay đổi hẳn đi. Một số quản giáo, cai ngục cũng thấy hiệu quả của việc thực hành thiền và họ cũng tham gia ngồi thiền. Cụ thể như ni sư Giới Hương và các vị pháp hữu đã đi khắp các nhà tù ở tiểu bang Wisconsin để hướng dẫn thiền cho các tù nhân, ngoài ra còn có thầy De Hong ở Cali cũng thường xuyên vào các nhà tù để hướng dẫn Phật pháp và thiền cho các tù nhân. Tâm Thường Định và bạn hữu cũng hướng dẫn thiền ở các trường học, nhà tù...

Mới đây tôi đọc được trên tờ Natural Awakenings (số ra tháng 6/2020), một tờ Nội san của hệ thống Whole Food cung cấp cho khách hàng (Whole Food là hệ thống siêu thị chuyên về sản phẩm organic và những sản phẩm tự nhiên, chuyên phục vụ cho những khách hàng khá giả và giàu có). Ronica O’Hara, một chuyên viên sức khoẻ trình bày sáu cách làm cho máu lưu thông lên não bộ tốt hơn và dĩ nhiên từ đó trí óc chúng ta khoẻ mạnh hơn.

Trong sáu cách ấy, phương pháp thứ năm có liên quan đến Phật giáo (tác giả bài báo này không hẳn là Phật tử) phương pháp thứ năm “Chanting meditation” có nghĩa là: Thiền, trì chú, cầu kinh, hát thánh ca...

Thiền, không còn xa lạ với người phương Tây, trong số họ có nhiều người thực hành thiền để tâm thần thư thái, khoẻ mạnh chứ không hẳn thực hành vì ý nghĩa tâm linh, cho dù thực hành với mục đích nào cũng đều tốt cả. Tôi thấy bài viết hay, hữu ích nhất là trong thời đaị hôm nay, những bệnh tật liên quan đến não bộ rất nhiều: đãng trí, mất trí nhớ, đột qụy… thử thực hành theo biết đâu đem lại lợi ích cho mình và nhất là lại có liên quan đến một phương pháp thực hành của đạo Phật. Vì thế tôi cố dịch bài này sang tiếng Việt, gởi tặng cho mọi người.

Trong sáu phương pháp mà tác giả trình bày dưới đây, ngoài chuyên môn về dinh dưỡng và thể thao thì việc thiền và châm cứu có nguồn gốc từ phương Đông và đã có lịch sử hàng ngàn năm. Việc thiền định trong Phật giáo là một phương pháp căn bản để thanh tịnh tâm, phát triển trí huệ. Thiền định là pháp tu quan trọng trong nhà Phật, ngoài ý nghĩa tôn giáo tâm linh, ngày nay các nhà khoa học, bác sĩ phương Tây ứng dụng thiền để chữa trị bệnh tâm lý cho người và cả thân bệnh. Bài viết này trình bày rõ ràng lợi ích của việc ứng dụng thiền. Thiền làm giảm sự xung động của thân, xoa dịu căng thẳng, tăng lưu thông máu lên não, c