• án sát :

  ht. Chức quan coi về tư pháp trong tỉnh thời phong kiến.

• ân xá :

  hđg. Do đặc ân của nhà nước, tha cho kẻ có tội. Trong hiến pháp của nhiều nước quyền ân xá do Tổng thống hoặc Chủ tịch nước ban hành.

• ba rọi:

  nt. 1. Như ba chỉ. Thịt ba rọi.
  2. Nửa đùa nửa thật ; pha tạp. Tiếng Tây ba rọi: tiếng Pháp nói không rành, tiếng được tiếng mất.

• ba tăng:

  pd. Môn bài theo cách gọi thời Pháp thuộc.

• ba tui :

  (Ba trui) pd. Tốp lính đi tuần thời Pháp thuộc.

• bài bản:

  nd. Lề lối, phương pháp đúng như đã quy định. Làm đúng bài bản. Chơi có bài bản.

• bài chỉ:

  nd. Thẻ thuế, ngày xưa cấp cho từng người đã nộp thuế, thời Pháp thuộc.

• bản đồ học:

  hd. Môn học nghiên cứu về nội dung, phương pháp thực hiện và sử dụng bản đồ.

• bản gốc :

  nd. Bản chính, là văn bản pháp lý được dùng để lập ra các bản sao.

• bản quyền:

  hd. Quyền sở hữu của tác giả hay nhà xuất bản về một tác phẩm được luật pháp quy định. Tôn trọng bản quyền của tác giả.

• bang biện :

  nd. Viên chức thời Pháp thuộc, thuộc hàng tổng nhưng nhỏ hơn cai tổng.

• bang tá :

  nd. Quan nhỏ đại diện tri châu ở một vùng xa trong một châu lớn ở Bắc Bộ hay coi việc trật tự an ninh ở phủ, huyện, thị xã thời Pháp thuộc.

• bánh ú:

  nd. Bánh làm bằng nếp hột, gói lá thành hình tháp nhỏ bốn góc, luộc chín.

• bất hợp lý:

  ht. Không hợp với lẽ phải, không đúng lẽ. Phương pháp sản xuất bất hợp lý.

• bất hợp pháp:

  ht. Không đúng pháp luật. Tính cách bất hợp pháp của một việc.

• bếp :

  nd.1. Nơi có lò lửa để đun nấu.
  2. Người làm thuê chuyên việc nấu ăn. Anh bếp. Chị bếp.
  3. Binh nhất thời Pháp thuộc. Anh cai, anh bếp.

• bêu đầu:

  nđg. Treo đầu kẻ bị tội chết chém ra giữa công chúng. Truyền đem chính pháp bêu đầu (Nh. Đ. Mai).

• biện chứng pháp:

  hd. Cũng gọi phép biện chứng, phương pháp biện luận căn cứ trên nhận thức các sự vật luôn luôn vận động và phát triển dựa trên những mối mẫu thuẫn và sự giải quyết các mối mâu thuẫn.

• biện chứng pháp duy vật :

  nd. Phương pháp biện chứng theo chủ nghĩa duy vật.

• biện lý :

  hd. Người thay mặt Tòa án để điều tra truy tố, buộc tội can phạm ở tòa án sơ thẩm thời Pháp thuộc.

• biện pháp:

  hd. Cách xử liệu đối với một việc gì. Dùng biện pháp ôn hòa. Biện pháp phòng vệ.

• bình đẳng :

  ht. Ngang nhau về thứ bậc và quyền lợi. Mọi người đều bình đẳng trước pháp luật.

• bộ luật:

  nd. Toàn thể luật pháp riêng về môn nào: Bộ luật thương mại, Bộ luật hành chính.

• bố ráp :

  nđg. Làm cho kinh sợ và vây bắt. Danh từ bố ráp có từ thời kỳ thực dân Pháp tái xâm chiếm 1945.

• bút pháp :

  hd. Lối viết văn, lối viết chữ Hán hay vẽ. Bút pháp tài tình.

• cảm từ:

  hd. Từ không quan hệ cú pháp với từ khác, để biểu lộ tình cảm hay để gọi đáp. Ôi ! Ái chà ! Vâng, Dạ.

• can cứu:

  hd . Người dính líu vào việc phi pháp và đang bị tra xét.

• cao đẳng tiểu học:

  hd. Cấp cao nhất của bậc tiểu học trong hệ thống giáo dục thời thuộc địa Pháp tương đương với phổ thông cơ sở ngày nay.

• cáo tố:

  hđg. Trình cho mọi người biết việc làm phi pháp của ai. Cáo tố có căn cứ, Cáo tố vô căn cứ.

• căng:

  pd. Trại tập trung thời Pháp thuộc để giam giữ những người có vấn đề về chính trị.

• cắp:

  nđg. Lấy đồ của người một cách phi pháp nhưng không dùng đến khí giới hoặc phá cửa, đào ngạch. Kẻ cắp, Lấy cắp.

• cấu tứ :

  hdg. Tổ chức để hình thành nội dung một tác phẩm văn học hay nghệ thuật. Phương pháp cấu tứ của một tác giả.

• cấy :

  nđg. 1. Cắm cây con xuống chỗ đất khác cho cây tiếp tục sinh trưởng. Cấy lúa. Cấy rau.
  2. Trồng lúa, làm ruộng. Ruộng cấy hai vụ. Cấy rẽ mấy công ruộng.
  3. Nuôi vi sinh vật trong môi trường thích hợp để nghiên cứu. Cấy vi trùng lao.
  4. Nuôi mô thực vật trong ống nhgiệm để tạo ra một cây mới. Phương pháp cấy mô.

• cc. :

  Ký hiệu do tiếng Pháp chỉ “phân khối”. Tiêm 2 cc, Cho bé bú 220 cc.

• chánh mật thám :

  hd. Người đứng đầu sở mật thám thời Pháp thuộc.

• chánh sở :

  nd. Người đứng đầu một sở thời Pháp thuộc.

• chánh tham biện:

  hd. Người đứng đầu một tỉnh thuộc địa thời Pháp thuộc.

• chạp :

  nd. 1. Tháng thứ mười hai, tháng cuối năm.
  2. Lễ cúng về tháng cuối năm sau khi đi giẫy, chạp mồ mả. Ngày giỗ ngày chạp.

• chạp mả :

  nđg. Thăm và sửa sang các ngôi mộ trong tháng chạp âm lịch, theo tục lệ cổ truyền.

• chế định:

  hdg. Quy định thể lệ lập ra. Cơ quan ấy do luật pháp chế định. Quyền sở hữu là một chế định của Bộ Luật dân sự.

• chế tài:

  hdg. Trừng phạt những người vi phạm pháp luật. Biện pháp chế tài.

• chia :

  nđg. 1. Làm ra thành nhiều phần. Chia tổ thành nhóm. Chia bài văn làm 3 đoạn.
  2. Cùng hưởng hoặc cùng chịu. Các cháu được chia quà. Viết thư chia vui. Ngỏ lời chia buồn.
  3. Tìm một trong hai thừa số của một tích khi đã biết thừa số kia. Phép tính chia.
  4. Tự phân ra nhiều ngả. Đoàn đại biểu chia nhau đi các tỉnh.
  5. Biến đổi động từ theo ngôi số, thời gian, trong một số ngôn ngữ. Học tiếng Pháp phải chú trọng đến cách chia động từ.

• chiến khu :

  hd. 1. Khu vực có xảy ra chiến tranh.
  2. Khu vực tổ chức căn cứ kháng chiến. Chiến khu Đồng Tháp Mười.

• chiến lược:

  hId. 1. Phương châm và biện pháp chiến đấu. Giỏi về chiến lược. Chiến lược Cách mạng.
  2. Mưu lược để thắng một cuộc tranh đua: Đội bóng nước bạn đã dùng một chiến lược rất mới để làm bàn.
  IIt. Thuộc về chiến lược, phục vụ chiến lược hoặc chỉ dùng cho chiến tranh. Vị trí chiến lược. Mặt hàng chiến lược.

• chiến pháp:

  hd. Phương pháp điều khiển chiến tranh.

• chủ nghĩa duy vật lịch sử :

  nd. Học thuyết Mác-xít về sự phát triển của xã hội loài người và phương pháp luận để nhận thức sự phát triển ấy.

• chủ nghĩa hiện thực phê phán :

  nd. Phương pháp sáng tác của chủ nghĩa hiện thực, vạch trần mặt xấu của xã hội cũ trong khi phản ánh thực tế xã hội một cách chân thật.

• chủ nghĩa tương đối:

  nd. Phương pháp luận tuyệt đối hóa một cách siêu hình tính tương đối và có điều kiện của tri thức con người, dẫn đến sự phủ nhận khả năng nhận thức chân lý khách quan, dẫn đến thuyết bất khả tri.

• chủ sự:

  nd. Viên chức đầu phòng việc trong một công sở thời Pháp thuộc.

• chuẩn độ :

  hd. 1. Mực độ định về mức độ vàng hoặc bạc, khi pha trộn với một thứ kim loại khác để đúc tiền. Chuẩn đô của một thứ tiền do pháp luật định.
  2. Mực độ của chất hóa học trộn lẫn với nhau: Chuẩn độ của dung dịch.

• cò rò :

  nđg. Đi chậm chạp và nặng nề.

• cỏ vê :

  pd. Việc lao động cực khổ mà người tù thời Pháp thuộc phải làm. Cũng nói Coọc vê.

• còm-mi:

  pd. Chức tham tá thời Pháp thuộc. Không thông phán cũng còm-mi.

• công hiệu:

  hd. Kết quả của một sự gì, việc gì: Công hiệu của thuốc. Biện pháp có công hiệu.

• công pháp:

  hd. Công pháp quốc tế (nói tắt).

• công pháp quốc tế :

  hd. Chỉ chung những nguyên tắc và quy phạm pháp lý quy định quan hệ giữa các nước.

• công sứ:

  hd. 1. Viên chức người Pháp đứng đầu một tỉnh ở Bắc và Trung Kỳ thời Pháp thuộc.
  2. Đại diện ngoại giao cấp thấp hơn đại sứ.

• công tố :

  hdg. Điều tra, truy tố, buộc tội kẻ phạm tội và trình bày ý kiến của cơ quan tư pháp trước tòa án.

• công tố viên:

  hd. Người thay mặt cơ quan tư pháp trước tòa án.

• cột mỡ :

  nd. Cột bôi mỡ, ở đầu ngọn có treo nhiều đồ để cho người ta trèo lên lấy, trong những ngày lễ thời Pháp thuộc. Tham tiền cột mỡ lắm anh leo (Yên Đổ).

• cơ :

  nd. 1. Đơn vị quân đội địa phương thời phong kiến.
  2. Lính của triều Nguyễn thời Pháp thuộc, chuyên canh gác phục dịch ở dinh thự quan lại. Lính cơ. Cai cơ.

• cơ quan hành chính :

  nd. Cơ quan quản lý chung hay từng mặt công tác có nhiệm vụ chấp hành luật pháp và chỉ đạo thực hiện các chủ trương, kế hoạch của nhà nước. Các bộ, cục, sở là những cơ quan hành chánh.

• cơ quan quyền lực:

  nd. Cơ quan làm ra pháp luật hoặc quyết định những chủ trương quan trọng để thi hành trong cả nước hoặc từng địa phương.

• củ mỉ :

  nt. Ít nói, hơi chậm chạp vì hiền lành. Cũng nói Củ mỉ cù mì.

• cú pháp:

  hd. Cách kết hợp từ thành câu. Cú pháp tiếng Việt.

• cư trú chính trị :

  hdg. Cư trú hợp pháp tại một nước khác khi bắt buộc phải rời bỏ nước mình vì lý do chính trị.

• cưỡng chế :

  hdg. Chế ngự bằng quyền lực nhà nước. Sự cưỡng chế của pháp luật.

• cưỡng hôn:

  hdg. Bắt ép phải làm đám cưới với một người nào. Luật pháp cấm việc cưỡng hôn.

• danh pháp:

  hd. Phương pháp đặt tên trong một ngành khoa học. Danh pháp hóa học.

• dạy học:

  nđg. Chỉ bảo trong sự học hành: Phương pháp dạy học.

• dân luật:

  hd. Pháp luật qui định quan hệ thông thường của quyền lợi nhân dân đối với nhau.

• dẫn rượu:

  nđg&p. 1. Dâng rượu trong cuộc tế lễ theo tục lệ ngày trước.
  2. Đi quá chậm chạp như kiểu đi trong khi dẫn rượu theo nghi lễ. Đi dẫn rượu như thế thì bao giờ mới tới nơi.

• dinh tê:

  pd. Rời bỏ vùng tự do vào sống ở vùng Pháp tạm chiếm thời kháng chiến.

• dõng:

  nd. 1. Bù nhìn làm đích để bắn. Bắn dõng.
  2. Hạng dân tráng trong làng: Có trát về làng bắt dõng đi làm công ích.
  3. Dân nông thôn bị sung vào lính canh phòng thời Pháp thuộc. Lính dõng.

• dự phòng :

  hdg. Đề phòng trước việc không hay có thể xảy ra. Biện pháp dự phòng.

• đá :

  nđg. 1. Dùng bàn chân hất mạnh cho xa ra hay đau đớn. Đá bổng quả bóng. Tay đấm chân đá.
  2. Chỉ một số loài vật chọi nhau, thường bằng chân. Gà đá nhau. Chơi đá dế.
  3. Cắt đứt quan hệ một cách ít nhiều thô bạo. Bị người yêu đá.
  4. Xen lẫn vào cái có tính chất ít nhiều xa lạ. Đá vào ít tiếng Pháp khi kể chuyện. Lối ăn mặc đá quê đá tỉnh.

• đa âm:

  ht. Có từ nhiều âm tiết. Tiếng Pháp là tiếng đa âm.

• đài nước :

  nd.x Tháp nước.

• đạo luật:

  nd. Văn bản pháp luật của nhà nước. Hiến pháp là một đạo luật cơ bản.Các đạo luật về bảo vệ quyền công dân.

• đấu tranh vũ trang:

  nđg. Cuộc đấu tranh bằng lực lượng vũ trang và biện pháp quân sự.

• đề hình:

  hd. Chức quan coi việc tư pháp ngày xưa.

• điển chương:

  hd. Chế độ luật pháp của nhà nước dùng lầm khuôn phép cho hoạt động của các cơ quan và nhân dân.

• điện tử học:

  hd. Môn học nghiên cứu các hiện tượng về điện tử và phương pháp chế tạo các dụng cụ điện tử.

• điều lệnh:

  hd. Những quy định về phương pháp chiến đấu và sinh họat của thành phần quân đội. Chấp hành điều lệnh.

• định ngữ:

  hd. Về ngữ pháp thành phần phụ của danh từ, có chức năng nêu thuộc tính của sự vật hay hiện tượng do danh từ chỉ. Việc ấy. Người này, Cái nhà, Gà con (ấy, này, cái, con là định ngữ).

• đồ giải:

  hdg. Trình bày, giải thích bằng hình vẽ. Phương pháp đồ giải.

• đô trưởng:

  hd. Viên chức cầm đầu bộ máy hành chánh của một đô thành thời Pháp thuộc.

• đốc học:

  hd. Chức quan trông coi việc học thời xưa, hiệu trưởng thời Pháp thuộc.

• đốc lý:

  hd. Thị trưởng một thành phố thời Pháp thuộc .

• đốc phủ:

  hd. Chức quan đứng đầu bộ máy cai trị ở một quận thời Pháp thuộc.

• đội xếp:

  nd. Lính cảnh sát thời Pháp thuộc.

• đồng đẳng:

  ht. Cùng một cấp, một bậc. Đồng đẳng trước pháp luật.

• đồng không nhà trống:

  nd. Chủ trương bỏ nhà, bỏ đồng ruộng, tản cư nơi khác, không hợp tác với quân địch. Chủ trương đồng không nhà trống có từ đời Võ Vương bên Trung Quốc, đã được áp dụng ở nước ta thời chống Pháp tới xâm lược.

• đột biến:

  hIđg. Biến đổi lớn, đột ngột. Tình hình đột biến, cần có biện pháp đối phó.
  IId.1. Sự biến đổi đột ngột. Những đột biến không lường được.
  2. Sự thay đổi ở cá thể sinh vật do thay đổi cấu trúc di truyền. Gây đột biến để tạo giống mới.

• đơn độc:

  ht. Một mình, lẻ loi. Đời sống đơn độc. Chỉ áp dụng đơn độc một biện pháp kỹ thuật.

• đơn giản:

  hIt. Không lôi thôi, khó khăn, không phức tạp. Phương pháp đơn giản.
  IIđg. Làm cho trở thành đơn giản. Đơn giản tổ chức cho đỡ cồng kềnh.

• đù đờ:

  nt. Rất chậm chạp trong hành động. Làm đù đờ thế thì bao giờ xong.

• đứng tên:

  nđg.1. Ghi tên mình để chịu trách nhiệm trước pháp luật. Đứng tên lập hội.2. Làm chủ. Nhà này ai đứng tên?

• gà công nghiệp:

  nd. Gà nuôi theo phương pháp chăn nuôi công nghiệp.

• gác:

  nđg. 1. Để lên trên. Gác chân lên bàn.Chơi gác: chơi mà luôn luôn muốn lợi hơn người.
  2. Giữ lại, dành lại. Gác một số tiền. Gác tình duyên cũ thẳng đường rong (Th. Lữ).
  3. Để sang một bên, sau này sẽ tính. Gác bài báo lại để đăng ở số sau.
  4. (Do tiếng Pháp phiên âm). Canh gác. Phiên gác. Nhà thuốc gác.

• giải pháp:

  hd. Cách giải quyết một vấn đề. Giải pháp chính trị, quân sự.

• giám binh:

  hd. Chức quan võ chỉ huy đội lính khố xanh ở một tỉnh, thời Pháp thuộc.

• giám học:

  hd.1. Hiệu phó học tập trong trường trung học thời Pháp thuộc.
  2. Người coi học trò học buổi tối ở các ký túc xá hoặc ở một trường trung học tôn giáo.

• giáo khoa:

  ht. Thuộc về các môn dạy ở trường học. Sách giáo khoa. Phương pháp giáo khoa.

• hà khốc:

  ht. Hà khắc, độc dữ. Biện pháp hà khốc.

• hạch toán kinh tế:

  nđg.1. Thông báo thường xuyên về các hiện tượng kinh tế trên các mặt số lượng và chất lượng.
  2. Phương pháp quản lý tính sao cho các khoản thu bù được chi phí và có lãi.

• hàng rào quan thuế:

  nd. Biện pháp về quan thuế để bảo vệ sự sản xuất trong nước.

• hành chính (hành chánh):

  ht. Quản lý việc thi hành chính sách, pháp luật của chính phủ, thi hành các công việc sự vụ như văn thư, tổ chức, kế toán... trong cơ quan nhà nước. Khu vực hành chính. Cơ quan hành chính.

• hành chính pháp:

  hd. Pháp luật về hành chính.

• hành pháp:

  hdg. Thi hành pháp luật. Quyền hành pháp. Cơ quan hành pháp.

• hạp long:

  nđg.1. Chặn đường chảy của con sông làm cho chuyển hướng chảy; hàn chỗ đê vỡ.
  2. Nối lại hai rầm cầu bắc từ bờ bên này và bờ bên kia. Đã hạp long cầu Mỹ Thuận. Cũng nói Hợp long.

• hắc điếm:

  hd. Nơi tụ tập ăn chơi và làm điều phi pháp của bọn lưu manh, trộm cướp trong xã hội thời trước.

• hệ thống đếm:

  nd. Phương pháp gọi và ký hiệu các số.

• hiến chương:

  hd.1. Điều ước ký kết giữa nhiều nước định ra những nguyên tắc và thể lệ về quan hệ quốc tế. Hiến chương Đại tây dương. Hiến chương Liên hiệp quốc.
  2. Hiến pháp được vua chấp thuận hoặc được thỏa thuận giữa vua và dân chúng. Đại hiến chương (1215), hiến chương của các nam tước Anh bắt buộc Vua Jean Sa ns Terre (1167-1216) phải chịu ký để ban bố tự do cho dân Anh

• hiến kế:

  hdg. Đóng góp ý kiến hay giải pháp tốt để giải quyết một vấn đề. Hiến kế tổ chức lại sản xuất.

• hiến pháp:

  hd. Pháp luật căn bản của một nước. Hiến pháp qui định quyền hạn, nghĩa vụ của chính phủ và công dân và làm căn bản cho pháp luật.

• hiến ước:

  hd. Thỏa ước có tính cách hiến pháp. Hiến ước Liên Bang: hiến pháp của Liên Bang Thụy Sĩ.

• hiệu lực:

  hd. Tác dụng thực tế đúng như yêu cầu. Hiệu lực của pháp luật. Hiệu lực của thuốc an thần.

• hiệu quả:

  hd. Kết quả do việc làm đưa đến. Biện pháp có hiệu quả.Hiệu quả kinh tế.

• hình bộ:

  hd. Bộ hình, bộ tư pháp ngày xưa.

• hình học giải tích:

  nd. Ngành hình học nghiên cứu các đối tượng hình học bằng công cụ của đại số dựa trên phương pháp tọa độ.

• hình học họa hình:

  nd. Bộ môn hình học nghiên cứu phương pháp biểu diễn các hình không gian trên mặt phẳng và giải các bài toán không gian trên mặt phẳng nhờ các phép biểu diễn đã kể.

• hình pháp:

  hd. Pháp luật về hình sự.

• hóa lý:

  nd. Ngành hóa học vận dụng các quy luật và phương pháp vật lý để nghiên cứu các hiện tượng hóa học.

• hoán dụ:

  hdg. Biện pháp trong cách hành văn dùng tên gọi sự vật này để chỉ sự vật khác, như lấy tên gọi toàn thể để chỉ một bộ phận, lấy tên gọi vật chứa đựng để chỉ cái được chứa đựng, hay ngược lại (ví dụ: Cái cốc và cốc nước).

• học chính:

  hd. Cơ quan coi về việc học thời Pháp thuộc. Nha học chính.

• hộ :

  nt. Về tư pháp chỉ các vụ dân sự, phân biệt với hình (hình sự). Việc hộ.

• hộ pháp:

  hId. 1. Thần bảo vệ đạo Phật, có tượng xây ở hai bên cửa chính của chùa (Ông Thiện và Ông Ác).
  2. Chức sắc cao nhất của đạo Cao Đài.
  IIt. To lớn có vẻ rất mạnh mẽ. Hai cánh tay hộ pháp của ông ấy.

• hội đồng đề hình:

  nd. Tòa án đặc biệt do thực dân Pháp lập ra trước kia ở Đông Dương để xét xử các vụ án chính trị.

• hội kín:

  nd. Tổ chức chính trị bí mật (thời Pháp thuộc chỉ các tổ chức cách mạng).

• hội tề:

  hd. Hội của viên chức trong làng ở Nam bộ thời Pháp thuộc. Ấm ớ hội tề: do dự, nói năng lôi thôi như viên chức trong làng thời trước.

• hồi tố:

  hdg. Có tác dụng đối với hành vi xảy ra trước khi có quy định của luật pháp. Theo nguyên tắc pháp luật không có hiệu lực hồi tố.

• hợp:

  nIđg. Gộp lại, nhập lại. Hợp sức lại cùng làm. Hai con sông hợp lại.IIt. Thích ứng nhau. Biện pháp rất hợp. Hai người không hợp tính nhau.

• hợp long:

  nđg.x Hạp long.

• hợp lý:

  ht&p. Hợp với cách thức, hợp lẽ phải. Phương pháp hợp lý. Sử dụng hợp lý sức lao động.

• hợp pháp:

  ht. Đúng với pháp luật. Hành vi hợp pháp.

• hợp pháp hóa:

  hdg. Làm cho trở nên hợp pháp. Hợp pháp hóa giấy tờ.

• huyện :

  nd. Đơn vị hành chánh dưới tỉnh, gồm nhiều xã (Riêng ở Nam Bộ thời Pháp thuộc, huyện được gọi là quận và gồm một số tổng, một tổng gồm nhiều xã).

• hư từ:

  hd. Về ngữ pháp, từ không có khả năng độc lập làm thành phần câu, chỉ được dùng để biểu thị quan hệ ngữ pháp giữa các thực từ. Giới từ, liên từ là những hư từ.

• hương bộ:

  hd. Hương chức thời Pháp thuộc chuyên giữ sổ sách ở làng xã.

• hương chủ:

  hd. Hương chức thứ hai, sau hương cả ở các làng Nam Bộ thời Pháp thuộc.

• hương dũng:

  hd. Lính địa phương ở làng xã thời Pháp thuộc. Cũng gọi Hương dõng.

• hương hào:

  hd.1. Hào mục ở làng xã thời phong kiến.
  2. Hương chức ở làng xã thời Pháp thuộc ở Nam Bộ, chuyên chuyển các trát đòi, giấy tờ đến dân.

• hương hội:

  hd. Hội đồng tộc biểu trong làng ở Bắc Bộ thời Pháp thuộc.

• hương kiểm:

  hd. Hương chức coi việc tuần phòng trong làng thời Pháp thuộc.

• hương quản:

  hd. Hương chức coi việc tuần phòng, giữ trật tự an ninh trong một làng ở Nam Bộ thời Pháp thuộc.

• hương sư:

  hd.1. Thầy giáo ở trường làng thời Pháp thuộc.
  2. Hương chức ở Nam Bộ thời Pháp thuộc, sau hương cả, hương chủ trong ban hội tề.

• hương trưởng:

  hd. Hương chức lo việc phu phen tạp dịch trong làng thời phong kiến và Pháp thuộc.

• hữu hiệu:

  ht. Có hiệu lực. Những biện pháp hữu hiệu.

• kệ nệ:

  nt. Nặng nề, chậm chạp trong di chuyển. Cũng nói Khệ nệ.

• kề rề:

  nt. Chậm chạp như cố ý kéo dài thời gian.

• kháp:

  nđg. 1. Ráp vào cho vừa, cho khít. Kháp mộng tủ.
  2. Đối chiếu xem có khớp nhau không. Kháp các sổ thu chi.

• kháp :

  nđg. Gặp, giáp mặt. Kháp mặt và nhìn nhau.

• khạp :

  nd. Đồ chứa đựng bằng gốm hình trụ, to, miệng rộng có nắp đậy. Khạp gạo. Muối một khạp cá.

• khâm sứ:

  hd1. Vị thủ hiến người Pháp bên cạnh vua ta trong thời kỳ bảo hộ.
  2. Sứ thần.

• khí công:

  hd. Phương pháp luyện tập dưỡng sinh gồm luyện thở, luyện hình.

• khoa học quân sự:

  nd. Khoa học nghiên cứu về các quy luật của chiến tranh, về phương pháp chuẩn bị và tiến hành chiến tranh.

• khố đỏ:

  nd. Lính Việt Nam trong quân đội Pháp thời thuộc địa, ống chân quấn xà cạp đỏ. Lính khố đỏ.

• khố xanh:

  nd. Lính Việt Nam canh gác ở các tỉnh thời Pháp thuộc, ống chân quấn xà cạp xanh. Lính khố xanh.

• khôn khéo:

  nt. Khôn ngoan, khéo léo trong cách xử sự. Có biện pháp khôn khéo.

• khuyến mãi:

  hdg. Khuyến khích mua bằng các biện pháp như quảng cáo mạnh, giảm giá, tặng quà, xổ số...

• kiểm học:

  hd. Thanh ta các trường học trông coi việc học trong một tỉnh thời Pháp thuộc.

• kiến nghị:

  hd. Ý kiến đề nghị đưa ra về một việc chung để cơ quan thẩm quyền giải quyết. Kiến nghị một biện pháp với chính quyền.

• kiến trúc thượng tầng:

  nd. Toàn bộ những quan điểm về triết học, pháp luật, tôn giáo, nghệ thuật... với các tổ chức tương ứng trong một xã hội.

• kim tự tháp:

  hd. Tháp hình chữ kim (tứ giác đáy vuông) ở Ai-cập, dùng làm mộ các vì vua thời xưa, được xem là kỳ quan thế giới. Kim tự tháp của vua Chéops cao và lớn nhất , từ mặt đất tới chóp 138m.

• kinh lý:

  hdg. Xem xét việc cai trị ở các địa phương trong nước (chức quan thời Pháp thuộc).

• ký âm pháp:

  hd. Phương pháp ký âm.

• kỳ bộ:

  hd. Đảng bộ ở mỗi kỳ (thời Việt Nam còn bị thực dân Pháp chia làm ba kỳ). Hội nghị kỳ bộ.

• ký lục:

  hd. Viên chức chuyên làm công việc sổ sách giấy tờ ở công sở thời Pháp thuộc. Thông ngôn, ký lục chẳng hay, Trở về làng cũ học cày cho xong (cd).

• kỳ quan:

  hd. Công trình kiến trúc hay cảnh vật đẹp đến mức lạ lùng, hiếm có. Bảy kỳ quan thế giới là:Lăng mộ của Halicarnasso, Kim tự tháp ở Ai-cập. Hải đăng Alexa ndrie, Vườn treo ở Babylone, tượng thần Zess, Pho tượng khổng lồ Rhodes, Đền thờ Artémis.

• lai nhai:

  nt. Chậm chạp và kéo dài dai dẳng không dứt. Mưa gió lai nhai mãi mấy ngày liền.

• lập pháp:

  ht. Định ra pháp luật. Quốc hội là cơ quan lập pháp.

• lấy độc trị độc:

  nđg. Dùng thuốc có chất độc trị bệnh ác tính, dùng người ác để trị kẻ ác, dùng biện pháp gian xảo để trị kẻ gian xảo.

• lem lẻm:

  nđg. Nói liếng thoắng, không kể đúng sai, bất cháp phản ứng của những người chung quanh. Lem lẻm cái mồm.

• lẽo đẽo:

  nt. Đi chậm chạp nhưng cứ bước mãi theo một người, một đường hay một hướng. Bé lẽo đẽo theo mẹ đi chợ. Lẽo đẽo cuốc bộ mấy cây số. Cứ lẽo đẽo với cái nghề ấy.

• lễ mễ:

  nt. Có dáng đi chậm chạp nặng nề, do phải ôm, bê vật nặng cồng kềnh. Lễ mễ ôm một chồng sách. Tay mang tay xách lễ mễ.

• lệnh:

  nId. 1. Điều cấp trên truyền cho cấp dưới thi hành. Làm trái lệnh. Không tuân lệnh. Nhận lệnh đi công tác. Vâng lệnh.
  2. Văn bản có tính pháp luật, do chủ tịch nước ký. Lệnh tổng động viên. Lệnh ân xá.
  3. Giấy cho phép làm một việc gì. Viết lệnh xuất kho. Xuất trình lệnh khám nhà.
  4. Thanh la dùng để báo hiệu lệnh. Đánh lệnh. Nói oang oang như lệnh vỡ.5. Vật dụng để báo hiệu lệnh. Cờ lệnh. Súng lệnh.
  IIđg. Ra lệnh. Lệnh cho đơn vị nổ súng.

• lịch pháp:

  hd. Phương pháp dùng năm, tháng, ngày để tính thời gian.

• liêm phóng:

  hd. Cơ quan mật thám thời Pháp thuộc. Sở liêm phóng.

• liên can:

  ht.1. Dính líu vào một vụ phạm pháp ở mức độ không nghiêm trọng.
  2. Dính dáng với việc hay người nào. Tôi không liên can gì đến anh ta. Việc ấy không liên can gì đến anh.

• liên danh:

  hd.1. Hai hay nhiều người cùng đứng chung trong một danh sách để làm việc gì. Liên danh ứng cử viên.
  2. Hai hay nhiều địa danh được ghép thành một tên gọi. Sài Gòn Chợ Lớn là một liên danh chỉ Thành phố Hồ Chí Minh thời Pháp thuộc.

• liên hoàn:

  ht. Các phần, các bộ phận riêng rẽ kế tiếp nhau tạo thành một chuỗi thống nhất. Các biện pháp liên hoàn của kỹ thuật trồng lúa. Bài thơ liên hoàn.

• liên từ:

  hd. Từ kết dùng để đặt giữa hai từ, hai ngữ, hai mệnh đề hoặc hai câu; liên từ tập hợp khi giữa hai thành phần kết hợp không có sự tùy thuộc về ngữ pháp và liên từ phụ thuộc khi có sự tùy thuộc.

• lính cơ:

  nd. Lính của triều Nguyễn thời Pháp thuộc để canh gác và phục dịch ở dinh thự các quan lại.

• lính tập:

  nd. Lính người Việt Nam thời Pháp thuộc.

• lính tẩy:

  nd. Lính người Bắc Phi trong quân đội Pháp ở Việt Nam thời Pháp thuộc.

• lò rèn:

  nd. Nơi chế tạo đồ dùng bằng sắt thép, như dao, cuốc, liềm... theo phương pháp thủ công.

• lọc:

  nđg. 1. Tách cặn, bẩn ra khỏi chất lỏng, chất khí bằng dụng cụ hay biện pháp nào đó. Lọc nước. Thuốc lá đầu lọc.
  2. Tách riêng để lấy ra phần phù hợp với yêu cầu. Lọc giống tốt.

• loong toong:

  pd. Nhân viên chạy giấy và làm việc vặt ở các công sở thời Pháp thuộc. Cũng gọi Tùy phái.

• lô gích toán học:

  nd. Lô-gích hình thức vận dụng các phương pháp toán học nghiên cứu các suy diễn và chứng minh toán học.

• lồng tiếng:

  nđg. Tạo nên phần tiếng nói của phim cho hợp với phim gốc bằng một ngôn ngữ khác. Phim Pháp lồng tiếng Việt.

• lù rù:

  nt. Co ro, chậm chạp như người đau yếu. Trông người lù rù mà rất gan dạ.

• luật :

  nd. 1. Quy luật. Luật tiến hóa, luật cung cầu.
  2. Những điều quy định riêng mọi người phải theo trong một loại hoạt động. Luật bóng đá. Luật thơ Đường.
  3. Pháp luật (nói tắt).
  4. Văn bản do cơ quan quyền lực tối cao ban hành, quy định những phép tắc trong quan hệ xã hội, mọi người phải tuân theo. Luật hôn nhân và gia đình.

• luật gia:

  hd. Người chuyên nghiên cứu về pháp luật.

• luật học:

  hd. Môn học nghiên cứu về pháp luật.

• luật lệ:

  hd. Pháp luật và những điều đã thành lệ mà mọi người trong xã hội phải tuân theo. Chấp hành luật lệ giao thông.

• luật pháp:

  hd.x. Pháp luật.

• luật sư:

  hd. Trạng sư, người dựa vào pháp luật bào chữa cho can phạm trước tòa án.

• lục lộ:

  hd. Ngành chuyên môn về quản lý đường sá thời Pháp thuộc.

• lục sự:

  hd. Viên chức biên chép và giữ gìn giấy tờ về các bản án thời Pháp thuộc.

• lững lờ:

  nt. 1. Chậm chạp và êm ả, tựa như vẫn đứng yên. Dòng sông trôi lững lờ. Mây bay lững lờ.
  2. Tỏ vẻ không tha thiết, không dứt khoát. Thái độ lững lờ.

• lừng lững:

  nt. 1. To lớn, gây ấn tượng đáng sợ. Ngọn núi nhô lên lừng lững.
  2. Chỉ cách di chuyển chậm chạp nặng nề. Chiếc xe tăng lừng lững tiến vào thành.

• lưỡng phân:

  hdg. Từ một chia ra thành hai dựa vào phép đối lập, những nét đối lập. Phương pháp lưỡng phân.

• lương thiện:

  ht. Không làm điều gì trái pháp luật, đạo đức. Người làm ăn lương thiện.

• lưỡng viện:

  ht. Chế độ lập pháp tư sản gồm thượng nghị viện và hạ nghị viện.

• lý liệu pháp:

  hd. Phương pháp phòng chữa bệnh bằng các yếu tố vật lý như ánh sáng, nhiệt điện, xoa bóp, thể dục...

• mã tà:

  nd. Lính cảnh sát thời Pháp thuộc. Lính mã tà.

• ma-phi-a:

  pd. Tổ chức bí mật của những người làm những việc phi pháp như giết người cướp của, buôn lậu v.v...

• máy bay bà già:

  nd. Máy bay kiểu cũ, bay chậm, Pháp dùng trong chiến tranh Đông Dương 1945 - 1954. Cũng gọi Đầm già.

• mật thám:

  hd. Bộ phận chuyen dò xét của cảnh sát thời Pháp thuộc để đàn áp phong trào cách mạng. Sở mật thám. Lính mật thám.

• me:

  nd. Đàn bà Việt lấy Pháp hay Mỹ. Me Tây. Me Mỹ.

• mệnh đề:

  hd. 1. Về luận lý học, lời nói biểu thị một sự phán đoán.
  2. Đơn vị cú pháp làm thành một câu đơn hay là một thành phần của câu ghép.

• miễn dịch:

  hdg. 1. Chỉ cơ thể để kháng được với một bệnh nào đó.
  2. Theo pháp quy thời phong kiến, miễn thi hành lao dịch, quân dịch cho một số người.

• một chạp:

  nd. Tháng mười một và tháng chạp, cuối năm âm lịch. Hoãn tới một chạp năm này.

• mỹ học:

  hd. Khoa học nghiên cứu về cái đẹp và những hình thức, phương pháp phản ánh cái đẹp trong nghệ thuật.

• mỹ thuật:

  hId. Nghệ thuật nghiên cứu quy luật và phương pháp thể hiện cái đẹp bằng đường nét, màu sắc, hình khối.
  IIt. Đẹp, hợp với thẩm mỹ. Cách trình bày rất mỹ thuật.

• nghị viện:

  hd. Cơ quan lập pháp của một nước dân chủ, toàn bộ hay một bộ phận được dân bầu.

• nghĩa vụ:

  hd. 1. Việc làm theo đạo đức hay pháp luật. Nghĩa vụ công dân. Nghĩa vụ đối với cha mẹ già yếu.
  2. Nghĩa vụ quân sự (nói tắt). Đi nghĩa vụ.

• nghiêm cấm:

  hdg. Cấm ngặt. Pháp luật nghiêm cấm.

• ngoại lệ:

  hd. Nằm ngoài quy định chung. Quy tắc ngữ pháp nào cũng có ngoại lệ.

• ngoại suy:

  hdg. Kết luận những hiện tượng suy ra từ cách xem xét các hiện tượng đã biết. Phương pháp ngoại suy.

• ngôi :

  nd. 1. Chức vị được coi là cao nhất trong làng, trong nước. Lên ngôi vua. Ngôi tiên chỉ trong làng.
  2. Ngôi vua (nói tắt). Nhường ngôi. Cướp ngôi.
  3. Chỉ từng đơn vị của một số vật có vị trí riêng ra, nổi bật lên. Ngôi nhà. Ngôi đình làng. Ngôi mộ. Ngôi sao.
  4. Phạm trù ngữ pháp gắn liền với một số từ loại như đại từ, động từ. Trong tiếng Việt phạm trù ngôi chỉ liên hệ với đại từ, trong một số ngôn ngữ khác cũng có các ngôi của động từ.

• ngôn ngữ hình thức:

  nd. Ngôn ngữ trong đó các từ ngữ và quy tắc cú pháp quy định sao cho sự diễn đạt được rõ ràng, chính xác, không mơ hồ, khác với ngôn ngữ tự nhiên.

• ngợp:

  nđg. 1. Choáng váng, rợn rợn trước cái cao quá, rộng quá trong không gian. Từ đỉnh tháp nhìn xuống thấy ngợp. Công việc nhiều phát ngợp.
  2. Chiếm đầy khắp. Cờ xí ngợp đường. Thung lũng ngợp nắng.

• nguội:

  nId. Không còn nóng nữa. Nước đun sôi để nguội. Cơm nguội. Sự hăng hái nguôi dần.
  IId. Phương pháp chế tạo, sửa chữa các sản phẩm kim loại theo lối thủ công. Thợ nguội. Phân xưởng nguội.

• ngữ :

  nd. Đơn vị ngữ pháp trung gian giữa từ và câu. Nghề dạy học là một ngữ danh từ.

• ngữ đoạn:

  hd. 1. Tổng hợp nhiều yếu tố tạo thành một đơn vị trong chuỗi lời nói. “Đời sống xã hội”, “anh ấy tốt” là những ngữ đoạn.
  2. Tổ hợp làm thành một đơn vị ngữ pháp và bản thân đơn vị này là thành tố của một đơn vị ngữ pháp ở bậc cao hơn. Câu “Tác phẩm này chưa mấy phổ biến” là một đơn vị ngữ pháp gồm ngữ đoạn danh từ “Tác phẩm này” và ngữ đoạn tính từ “chưa mấy phổ biến”.

• nhà đoan:

  pd. Cơ quan thuế quan thời Pháp thuộc.

• nhấm nháp:

  nđg. Ăn hay uống từ từ từng chút. Nhấm nháp từng hạt cốm. Vừa nhấm nháp cà phê vừa nói chuyện.

• nhân giống:

  nđg. Dùng biện pháp kỹ thuật để nhân lên với số lượng lớn giống cây trồng và vật nuôi trong sản xuất.

• nhận thức luận:

  hd. Bộ phận của triết học chuyên nghiên cứu về nguồn gốc, hình thức, phương pháp và giá trị của nhận thức về thế giới khách quan.

• nhất thời:

  ht. Một thời, không lâu dài. Biện pháp nhất thời.

• nhớp nháp:

  nt. Bẩn thỉu và ướt át. Người nhớp nháp mồ hôi.

• nhu đạo:

  hd. Phương pháp vũ thuật dùng cái mềm mại lanh lẹ để tự vệ hoặc chống lại sức mạnh. Võ sĩ nhu đạo.

• nội tỉnh:

  hdg. Tự xét bên trong mình. Phương pháp nội tỉnh.

• nửa vời:

  nt. Có tính chất nửa chừng, không dứt khoát, không đến nơi đến chốn. Thái độ nửa vời. Biện pháp nửa vời.

• ở :

  nIđg. 1. Sống thường ngày ở một nơi nào. Suốt đời ở thôn quê. Tôi ở nhà số 7. Ở trọ.
  2. Có mặt trong một thời gian hay thời điểm nhất định. Anh ấy đang ở nhà. Ông ta có ở bên Pháp mấy năm.
  3. Tiếp tục ở lại một nơi. Kẻ ở người đi. Mời khách ở chơi.
  4. Sinh hoạt hằng ngày như thế nào đó. Ở bẩn. Ở bạc. Ở hiền gặp lành.
  5. Làm thuê để phục dịch hằng ngày, sống tại nhà chủ. Đi ở. Người ở.
  IIgi. Biểu thị quan hệ về vị trí, phương hướng hay nguyên nhân. Hội nghị họp ở Huế. Ở giai đoạn cuối của quá trình. Hy vọng nhiều ở lớp trẻ. Lỗi ở tôi.

• phạm pháp:

  hdg.Không theo pháp luật, mắc vào một tội gì. Thiếu nhi phạm pháp.

• phán :

  nd. Công chức bậc trung thời Pháp thuộc. Ông thông, ông phán. Cũng gọi Thông phán.

• phản đối:

  hdg. Chống lại. Phản đối biện pháp độc tài.Ý kiến phản đối.

• pháp bảo:

  hd.1. Đạo lý của Phật để dạy tín đồ.
  2. Đồ thờ quý của nhà chùa.
  3. Phương pháp hiệu nghiệm quý giá để giải quyết một vấn đề lớn. Chiến tranh nhân dân là pháp bảo giữ nước.

• pháp chế:

  hd.1. Thể chế pháp luật về một ngành nào. Pháp chế thương mại.
  2. Chế độ trong đó đời sống và hoạt động xã hội được pháp luật đảm bảo.

• pháp danh:

  hd. Tên đặt cho người qui y Phật giáo. Pháp danh lại đổi tên ra Trạc Tuyền (Ng. Du).

• pháp điển:

  hd. Bộ luật. Pháp điển quân sự.

• pháp định:

  ht. Do pháp luật quy định. Thời giá pháp định. Định nghĩa pháp định.

• pháp lệnh:

  hId. Văn bản do cơ quan đứng đầu nhà nước ban hành, có hiệu lực như luật. Pháp lệnh về bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em.
  IIt. Có tính chất bắt buộc phải thực hiện. Chỉ tiêu pháp lệnh do nhà nước giao.

• pháp luật:

  hd. Quy tắc về hành vi của công dân do nhà nước ban hành, mọi người phải tuân theo. Tuân thủ pháp luật. Vi phạm pháp luật.

• pháp lý:

  hd. Nguyên lý về pháp luật. Cơ sở pháp lý của một bản hợp đồng.

• pháp nhân:

  hd. Được công nhận có quyền lợi và nghĩa vụ như một cá nhân đối với pháp luật.

• pháp quy:

  hd. Những quy định có tính chất pháp luật. Văn bản pháp quy về quản lý xí nghiệp.

• pháp quyền:

  hd. Hệ thống pháp luật tiêu biểu cho quyền lực của một nhà nước, cho bản chất của một chế độ. Quan điểm về nhà nước và pháp quyền.

• pháp trị:

  hd. Chính sách lấy pháp luật mà trị nước.

• pháp viện:

  hd. Tòa án có chức năng xử những vụ án lớn. Pháp viện quốc tế.

• pháp y:

  hd. Bộ môn y học chuyên giúp đỡ cơ quan pháp luật tìm ra sự thật trong các vụ án hình sự.

• phát giác:

  hdg. Bày việc kín phi pháp cho mọi người biết. Phát giác âm mưu phá hoại.

• phẫu thuật:

  hId. Bộ môn y học dùng phương pháp mổ xẻ để chữa bệnh. IIđg. Chữa bệnh bằng cách mổ xẻ.

• phép:

  nd.1. Những quy định chính thức, mọi người trong xã hội phải tuân theo. Giữ nghiêm phép nước. Phép vua thua lệ làng (tng).
  2. Cách thức đối xử hợp đạo lý. Ăn nói cho phải phép. Giữ phép lịch sự.
  3. Những nguyên tắc, phương pháp phải theo trong từng loại hoạt động. Phép dùng binh. Phép đo đạc.
  4. Sự đồng ý của cấp trên, cấp có thẩm quyền. Hiệu trưởng cho phép.Xin phép xây cất.
  5. Nghỉ phép (nói tắt). Đi phép. Về phép.
  6. Khả năng huyền bí tạo nên những điều kỳ lạ. Phép tàng hình. Có phép lạ.

• phép biện chứng:

  nd. Lý luận và phương pháp nhận thức các hiện tượng của hiện thực trong phát triển và sự tự vận động của chúng.

• phép siêu hình:

  nd. Phương pháp xem xét các hiện tượng của hiện thực được coi như bất biến và không phụ thuộc lẫn nhau, phủ nhận mâu thuẫn bên trong là nguồn gốc sự phát triển của sự vật; trái với phép biện chứng.

• phi pháp:

  ht. Trái với pháp luật. Việc phi pháp.

• phiên âm:

  hdg. Ghi lại cách phát âm các từ ngữ của một ngôn ngữ bằng hệ thống ký hiệu riêng hay bằng hệ thống chữ cái của một ngôn ngữ khác. “Phi dê là phiên âm từ tiếng Pháp “friser” .

• phó sứ:

  hd.1. Người làm phó cho chính sứ trong một đoàn đi sứ thời phong kiến.
  2. Người làm phó cho công sứ ở một tỉnh thời Pháp bảo hộ.

• phòng dịch:

  hdg. Phòng ngừa bệnh dịch. Biện pháp phòng dịch.

• phối cảnh:

  hd. Phương pháp hội họa thể hiện được không gian của đối tượng trên mặt tranh.

• phụ đề:

  hd.1. Tiểu đề đặt dưới đầu đề chính.
  2. Câu chú giải trên màn ảnh. Phim Pháp có phụ đề Việt ngữ.

• phù đồ:

  hd. Tháp thờ Phật. Dù xây chín đợt phù đồ, Không bằng làm phúc cứu cho một người (cd).

• phụ tố:

  hd.1. Bộ phận có ý nghĩa ngữ pháp ghép vào để cấu tạo từ. “Hóa” là một phụ tố trong “dân chủ hóa”.
  2. Thành tố phụ.

• phương pháp:

  hd. Cách thức tiến hành. Phương pháp thực nghiệm. Phương pháp học tập.

• phương pháp luận:

  hd. Học thuyết về phương pháp nhận thức khoa học ; tổng thể những phương pháp nghiên cứu trong một khoa học.

• qua :

  nIđg.1. Di chuyển từ bên này sang bên kia. Qua sông.
  2. Đến một nơi nào. Qua nhà bên cạnh. Qua Pháp dự hội nghị.
  3. Hướng sang phía khác, chuyển sang đối tượng khác. Nhìn qua cửa sổ. Lật qua trang sau.
  4. Sống hết một khoảng thời gian. Qua thời thơ ấu. Qua bước khó khăn. Bệnh khó qua khỏi.
  5. Đã trôi đi, thuộc về quá khứ. Một năm qua. Trẻ chưa qua, già chưa tới (tng).
  6. Bước vào một thời gian nào đó. Qua năm mới.
  7. Chịu tác động trực tiếp của một quá trình. Đã qua kiểm tra. Qua một khóa huấn luyện.
  8. Tránh được sự chú ý. Không qua được tai mắt quần chúng.
  IIp. Một cách nhanh, không kỹ. Tạt qua hiệu sách. Dặn qua mấy câu rồi đi.
  IIIgi. Biểu thị quan hệ về phương tiện, môi giới. Kiểm nghiệm qua thực tế. Qua anh, xin gởi lời hỏi thăm cả văn phòng.
  IVtr. Biểu thị ý nhấn mạnh sự phủ định. Không thấy qua một bóng người.Chẳng nói qua một lời nào.

• quản:

  nd. Chức vụ trong quân đội và cảnh sát thời Pháp thuộc, trên cấp đội. Quản khố xanh. Quản cơ (nói tắt).

• quận :

  nd. Đơn vị hành chính nội thành của thành phố, gồm nhiều phường ngang với huyện; đơn vị hành chính dưới tỉnh, ngang huyện, ở miền Nam Việt Nam thời Pháp thuộc và trước 1975.

• quân chủ lập hiến:

  nd. Chế độ quân chủ trong đó các quyền do hiến pháp quy định, có một nghị viện.

• quân pháp:

  hd. Pháp luật thi hành trong quân đội.

• quốc cấm:

  ht. Bị pháp luật cấm. Hàng quốc cấm.

• quốc hội:

  hd. Cơ quan dân cử có quyền lực cao nhất trong một nước, làm ra pháp luật và quyết định các việc lớn của nhà nước.

• quyền:

  nId. 1. Điều mà pháp luật hay xã hội công nhận cho được hưởng, được làm. Quyền công dân. Quyền ứng cử và bầu cử.
  2. Điều do địa vị hay chức vụ mà được làm. Có chức có quyền.Lạm quyền.
  IIt. Tạm giữ một chức vụ khi người chính chưa có hay đi vắng. Quyền giám đốc.

• ráp:

  nđg.x.Nháp đg.

• rỏn:

  pđg. Đi tuần, tuần tra (thời Pháp thuộc).

• sa :

  nđg.1. Từ từ rơi xuống. Sương sa.
  2. Ở vị trí quá thấp so với bình thường. Sa dạ dày.
  3. Rơi vào tình cảnh không hay. Sa lưới pháp luật. Sa vào vòng trụy lạc.

• sang:

  nđg.1. Di chuyển đến một nơi gần hay xa nơi mình đang ở. Sang nhà hàng xóm. Sang nhà bên. Sang Pháp dự hội nghị.
  2. Chuyển qua một giai đoạn, một trạng thái khác. Trời đã sang xuân. Lịch sử đã sang trang.
  3. Chuyển cho người khác quyền sở hữu. Sang nhà cho con. Sang tên chiếc xe đã bán.
  4. Hướng hoạt động nhằm phía khác, đối tượng khác. Nhìn sang bên cạnh. Chuyển sang vấn đề khác.
  5. Đến khoảng thời gian tiếp liền sang thời gian hiện tại. Sang tuần sau. Sang thế kỷ XXI.

• sắc luật:

  hd. Văn bản do người đứng đầu nhà nước ký, quy định những vấn đề thuộc quyền lập pháp của quốc hội trong thời gian quốc hội không họp.

• soái phủ:

  hd.1. Chỗ làm việc của vị soái thời xưa.
  2. Dinh thống đốc Nam Kỳ thời Pháp thuộc.

• số :

  nd.1. Từ hay tổ hợp từ dùng để đếm. Đếm từ số một đến số hai mươi.
  2. Ký hiệu viết số tự nhiên, chữ số (nói tắt). Số 4. Cộng sai một con số.
  3. Tập hợp những vật cùng loại, về mặt đếm được nhiều hay ít. Số học sinh tăng nhanh. Một số tiền lớn.
  4. Số gán cho một vật làm ký hiệu phân biệt nó với những vật cùng loại. Tìm số nhà. Đánh số trang.
  5. Con số dùng trong hộp tốc độ. Xe chạy số4. Sang số cho xe tăng tốc độ.
  6. Số khác nhau ghi trên vé trong một trò chơi may rủi. Quay số. Trúng số.
  7. Bản báo hay tạp chí ra vào một ngày, một kỳ. Số báo chủ nhật. Tạp chí một tháng ra hai số.
  8. Phạm trù ngữ pháp của danh từ, tính từ, động từ, đại từ trong một số ngoại ngữ. Trong tiếng Pháp, danh từ, tính từ, động từ, đại từ thay đổi hình thức từ số ít sang số nhiều.

• số ít:

  nd.1. Số lượng nhỏ. Hạng người ấy là số ít.
  2. Phạm trù ngữ pháp trong các ngôn ngữ có phân biệt số của danh từ, tính từ, động từ và đại từ.

• số nhiều:

  nd.1. Số lớn, số đông.
  2. Phạm trù ngữ pháp trong các ngôn ngữ có phân biệt số của các danh từ, tính từ, động từ và đại từ.

• sơ học:

  hd. Cấp học khởi đầu, thấp nhất thời Pháp thuộc, tương đương với tiểu học ngày nay.

• sơ học yếu lược:

  nd. Cấp học gồm ba năm đầu bậc sơ học, cuối năm lớp ba có thi lấy bằng sơ học yếu lược, thời Pháp thuộc.

• sở thuộc:

  nd. Phạm trù ngữ pháp biểu thị mối quan hệ giữa chủ thể với cái thuộc về chủ thể. Định ngữ sở thuộc của danh từ.

• súng kíp:

  nd. Súng trường loại cũ, chế tạo theo phương pháp thủ công, gây nổ bằng một kíp va đập đặt ở đuôi nòng.

• sứ :

  nd.1. Chức quan nhà vua sai phái đi giao thiệp với nước ngoài. Chỉnh nghi tiếp sứ vội vàng (Ng. Du).
  2. Công sứ ở tỉnh thời Pháp thuộc (nói tắt). Tòa sứ.

• tam bảo:

  . Ba của báu theo Phật giáo. Phật bảo. Pháp bảo và Tăng bảo.

• tam đoạn luận:

  hd. Phương pháp luận lý chia ra ba đoạn: tiền đề, hậu đề và hợp đề, ví dụ: tất cả mọi người đều chết, anh là người vậy anh sẽ chết.

• tam quyền phân lập:

  hd. Nguyên tắc tổ chức nhà nước dân chủ quy định ba quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp độc lập với nhau và giám sát lẫn nhau.

• tảo mộ:

  hdg. Quét mộ, chạp mả. Lễ tảo mộ.

• tân học:

  hd. Nền học vấn mới thời Pháp thuộc, phân biệt với cựu học. Phái tân học.

• tây lai:

  nd. Người có mẹ hay cha Việt Nam và cha hay mẹ người Pháp hoặc người Âu.

• tham tá:

  hd. Viên chức cao cấp thấp nhất thời Pháp thuộc.

• thành văn:

  ht. Đã ghi lại bằng chữ viết. Luật pháp thành văn.

• tháp:

  nd.1. Lầu nhỏ cao để thờ hoặc để canh gác. Tháp Chàm. Tháp canh.
  2. Bộ phận có hình chóp nhọn. Tháp bút.

• tháp:

  nđg.1. Lắp thêm vào. Chiếc đèn lồng tháp kính đỏ.
  2. Ghép. Tháp cành cam lên gốc bưởi.

• thạp:

  nd. Đồ dùng để chứa đựng, loại lớn bằng sành, miệng tròn và rộng, bụng phình, đáy hơi thót. Thạp gạo. Cũng gọi Khạp.

• tháp canh:

  nd. Tháp dùng để ngồi canh phòng. Tháp canh ở ven đường quốc lộ.

• tháp chuông:

  nd. Tháp có treo chuông trong các nhà thờ Thiên Chúa giáo.

• tháp đường:

  dt. Giáo đường xây như cái tháp ở nhiều vùng Trung đông. Tháp đường Hồi giáo.

• tháp ngà:

  nd. Chỉ cách sống ẩn náu của những nhà trí thức chỉ nghĩ đến những điều hiểu biết của mình mà không chịu đem ra ứng dụng ở đời. Sống trong tháp ngà.

• tháp nước:

  nd. Bể chứa nước đặt trên tháp cao để điều hòa, dự trữ nước và tạo áp lực đưa nước đến nơi sử dụng. Cũng nói Đài nước.

• tháp tùng:

  nđg. Đi theo để giúp một nhân vật lãnh đạo cao cấp. Tháp tùng tổng thống có bộ trưởng ngoại giao.

• thẩm quyền:

  hd.1. Quyền xem xét để định đoạt theo pháp luật. Đề án đã được cơ quan thẩm quyền phê duyệt.
  2. Tư cách về chuyên môn được thừa nhận để có ý kiến, có tính chất quyết định về một vấn đề. Hỏi ý kiến những nhà chuyên môn có thẩm quyền.

• thấm tháp:

  nđg. Có một tác dụng nào đó. Chưa thấm tháp vào đâu cả.

• thân binh:

  hd. Quân hộ vệ quan to thời phong kiến; riêng chỉ những người trong nước đi lính cho Pháp tái xâm lược. Bọn lính Pháp và thân binh. Cũng gọi Lính Việt gian.

• thất sách:

  ht. Sai lầm trong mưu tính, trong cách giải quyết. Biện pháp thất sách.

• thầy thông:

  nd. Người làm thông ngôn ở các công sở thời Pháp thuộc.

• thiên vị:

  ht. Có ý bênh vực, nghiêng về một bên. Pháp luật không thiên vị ai.

• thông:

  nd. Thông phán, thông ngôn, viên chức thời Pháp thuộc.

• thống đốc:

  dt.1. Chức đứng đầu một tiểu bang ở một nước liên ban. Thống đốc tiểu bang Thụy Sĩ.
  2. Chức quan Pháp đứng đầu thuộc địa Nam Kỳ thời Pháp thuộc.

• thông lại:

  hđ. Viên chức coi việc giấy má tại huyện thời Pháp thuộc.

• thống lý:

  hd. Người đứng đầu chính quyền ở bản làng dân tộc Mèo thời Pháp thuộc.

• thông phán:

  hd. Viên chức trung cấp làm việc ở các công sở thời Pháp thuộc.

• thống sứ:

  hd. Viên chức người Pháp đứng đầu một phần đất bảo hộ thời Pháp thuộc. Thống sứ Bắc Kỳ.

• thời:

  nd.1. Khoảng thời gian được xác định bởi một đặc điểm. Thời thơ ấu. Thời cổ đại. Thời nay.
  2. Khoảng thời gian thuận lợi cho một việc gì. Làm ăn găp thời. Sống chờ thời.
  3. Phạm trù ngữ pháp của động từ liên hệ với thời gian trong một số ngôn ngữ. Thời hiện tại. Thời quá khứ.

• thời hiệu:

  hd. Thời gian có hiệu lực của một văn bản pháp luật, một quyết định hành chính, một hợp đồng. Hợp đồng đã hết thời hiệu.

• thủ hiến:

  . Công chức cao cấp coi một miền lớn, thời Pháp thuộc. Thủ hiến Bắc kỳ.

• thụ thể:

  hd. Phạm trù ngữ pháp của động từ chỉ hành động mà chủ ngữ nhận chịu tác động. Hắn bị ăn đòn. Các ý kiến phát biểu trong hội nghị.

• thuế thân:

  nd. Thuế đánh vào mỗi người dân từ 18 đến 60 tuổi thời Pháp thuộc.

• thuốc tây:

  nd. Thuốc phòng và chữa bệnh điều chế và sử dụng theo phương pháp tây y.

• thử :

  nđg.1. Làm một việc để xem làm được không, kết quả ra sao. Sản xuất thử. Thử nhớ lại, xem có đúng không.
  2. Dùng những biện pháp kỹ thuật, tâm lý để phân tích, xem xét đặc tính, thực chất của sự vật. Thử máu. Thử vàng. Hỏi để thử lòng.

• thực dụng:

  ht.1. Có giá trị thiết thực, mang lại ích lợi thực tế. Phương pháp thực dụng.
  2. Chỉ nhằm vào lợi ích vật chất thiết thực và trước mắt cho mình. Con người thực dụng. Đầu óc thực dụng.

• thương tá:

  hd. Viên quan giúp việc tổng đốc hay tuần phủ thời Pháp thuộc.

• tị địa:

  hdg. Rời bỏ vùng đất bị giặc chiếm. Hồi thế kỷ XIX, khi thực dân Pháp chiếm Nam Bộ, một số sĩ phu yêu nước đã tị địa.

• tích cực:

  hIt.1. Có tính cách tiến tới thúc đẩy sự phát triển. Phần tử tích cực.
  2. Tỏ ra chủ động, tạo ra sự biến đổi để phát triển. Đấu tranh tích cực. Phương pháp phòng bệnh tích cực.
  IIp. Hăng hái, nhiệt tình với nhiệm vụ. Tích cực học tập. Công tác rất tích cực.

• tiền sự:

  hd. Hành vi phạm pháp đã có trước đó. Tội phạm có tiền sự.

• tiêu cực:

  ht.1. Có tác dụng phủ định, làm trở ngại sự phát triển.
  2. Chỉ chịu tác động mà không phản ứng hay phản ứng yếu ớt. Giải pháp tiêu cực, có tính chất đối phó.
  3. Không lành mạnh. Những hiện tượng tiêu cực trong xã hội.

• tiểu khu:

  hd.1. Đơn vị hành chính cơ sở ở thành phố, dưới khu phố; phường.
  2. Đơn vị hành chính quân sự tương đương với tỉnh của thời Pháp thuộc và của chính quyền Sài Gòn trước 1975.

• tinh diệu:

  ht. Tinh vi, tuyệt diệu. Pháp thuật tinh diệu.

• tòa án:

  nd. Nơi xử những vụ phạm pháp và kiện tụng. Tòa án dân sự. Tòa án hình sự.

• toàn quyền:

  hd.1. Quyền hành hoàn toàn, đầy đủ. Được toàn quyền hành động.
  2. Viên chức cao cấp nhất thay mặt nước Pháp ở một nước thuộc địa. Toàn Quyền Đông Dương thời Pháp thuộc.

• tội :

  nd.1. Hành vi phạm pháp đáng bị xử phạt. Mắc tội tham nhũng. Lập công chuộc tội.
  2. Hành vi trái với đạo đức, tôn giáo. Tội loạn luân. Đến nhà thờ xưng tội.
  3. Khuyết điểm đáng khiển trách. Bị mắng vì tội nói láo.

• tội ác:

  nd. Tội rất nghiêm trọng cả về mặt đạo đức và pháp luật. Tội ác giết người cướp của.

• tội phạm:

  hd.1. Vụ phạm pháp coi là một tội. Hành động vu khống là một tội phạm.
  2. Người phạm tội. Giam giữ các tội phạm.

• tối ưu:

  ht. Tốt nhất, có kết quả cao nhất. Phương án tối ưu. Giải pháp tối ưu.

• tổng dũng:

  hd. Lính dõng ở tổng. Tháp canh tổng dũng.

• tổng đoàn:

  hd. Người chỉ huy tuần tráng trong một tổng thời Pháp thuộc.

• tổng tài:

  hd.1. Chức quan đứng đầu một cơ quan biên soạn của nhà nước thời phong kiến. Tổng tài quốc sử quán.
  2. Chức nắm quyền hành pháp trong lịch sử một số nước. Các tổng tài của đế quốc La Mã.

• trái phép:

  np. Trái với điều pháp luật cho phép. Buôn bán trái phép.

• trắc địa:

  hđg. Nghiên cứu hình dáng, kích thước Trái Đất và dùng phương pháp đo chính xác vẽ bản đồ một phần hay toàn bộ bề mặt Trái Đất. Đoàn trắc địa.

• trì độn:

  ht. Chậm chạp và đần độn.

• trị ngoại pháp quyền:

  hd. Chế độ quy định người ngoại quốc ở một nước không bị pháp luật của nước ấy ràng buộc mà chỉ lệ thuộc pháp luật nước mình.

• trì trệ:

  ht. Chậm chạp trong sự phát triển như ngưng lại, không tiến lên được. Công việc trì trệ. Xã hội trì trệ.

• trợ giáo:

  hd.1. Thầy giáo tiểu học thời Pháp thuộc.
  2. Trợ lý giảng dạy ở bậc đại học,

• trùng trình:

  nđg. Cố ý chậm chạp để kéo dài thời gian. Việc gấp mà cứ trùng trình. Cũng nói Chùng chình.

• trực quan:

  hd.1. Như Trực giác.
  2. Phương pháp giảng dạy dùng những vật cụ thể hay ngôn ngữ cử chỉ làm cho học sinh như được nghe thấy trực tiếp những vật những điều được học. Phương pháp giáo dục trực quan.

• trừng phạt:

  hdg. Dùng hình phạt trưng trị kẻ có tội. Trừng phạt người cố tình vi phạm pháp lệnh.

• trước bạ:

  hdg. Ghi giấy tờ, khế ước vào sổ nhà nước. Khế ước phải trước bạ mới có giá trị trước pháp luật.

• trường bách nghệ:

  nd. Trường đào tạo nhân viên kỹ thuật sơ cấp thời Pháp thuộc.

• tú tài:

  hd1. Học vị của người đỗ thi hương, dưới cử nhân.
  2. Học vị của người tốt nghiệp trung học thời Pháp thuộc và thời chính quyền Sài Gòn trước 1975.

• tu từ:

  nt. Thuộc về tu từ học có tính chất tu từ học. Những biện pháp tu từ. Giá trị tu từ của một lối diễn đạt.

• tùy phái:

  hd. Người chuyên chạy giấy và làm những việc lặt vặt ở công sở thời Pháp thuộc.

• tuyệt diệu:

  ht. Hay, tốt đến kỳ lạ. Nên câu tuyệt diệu, ngụ trong tính tình (Ng. Du). Phương pháp tuyệt diệu.

• từ loại:

  hd. Phạm trù ngữ pháp bao gồm các từ có chung đặc điểm ngữ pháp và ý nghĩa khái quát. Danh từ, động từ, tính từ, giới từ v.v... là những từ loại.

• tư pháp:

  hd. Việc xét xử các hành vi phạm pháp và các vụ kiện tụng trong nhân dân. Cơ quan tư pháp.

• tư pháp quốc tế:

  nd. Những quy tắc và quy phạm pháp lý quy định quan hệ giữa công dân nước này với các nước khác hay công dân các nước khác.

• từ tổ:

  hd. Tổ hợp từ có một quan hệ cú pháp và quan hệ ý nghĩa nhất định.

• vạn bất đắc dĩ:

  nt&p. Như Bất đắc dĩ (nghĩa mạnh hơn). Biện pháp vạn bất đắc dĩ.

• vận trù học:

  hd. Ngành khoa học vận dụng phương pháp toán học và các phương pháp khoa học khác nghiên cứu các vấn đề về sắp xếp, tổ chức.

• viện dân biểu:

  nd. Cơ quan gọi là dân cử thời Pháp thuộc, chỉ có tính cách tư vấn. Viện dân biểu Trung Kỳ.

• viện kiểm sát:

  nd. Cơ quan kiển tra và giám sát việc chấp hành pháp luật.

• vòng:

  nId.1. Đường cong khép kín. Cầm bút chì khoanh một vòng.
  2. Vật được tạo ra có hình một đường tròn. Đôi vòng đeo tai. Vòng hoa.
  3. Vòng tránh thai (nói tắt). Đặt vòng.
  4. Lần di chuyển từ một điểm nào để rồi quay trở về điểm ấy. Vòng lượn của máy bay. Đi một vòng thăm bà con trong xóm.
  5. Chu vi một vật có hình tròn. Số đo vòng ngực.
  6. Phạm vi về mặt giới hạn của một hoạt động. Trong vòng một phút. Sống ngoài vòng pháp luật.
  7. Lần thi đấu hay bỏ phiếu. Bị loại ngay từ vòng đầu.
  IIđg.1. Làm cho có hình vòng cung. Vòng hai tay ôm chặt con.
  2. Di chuyển theo một đường cong. Xe vòng lại phía sau.
  IIIt. Cong, quanh co. Việc này phải làm lại, đi đường vòng.
  IVp. Không theo đường thẳng mà theo đường cong. Không biết đường đi vòng nên đến muộn.

• vựng tập:

  hd. Tập họp nhiều thứ cùng loại. Vựng tập pháp luật.

• xì xồ:

  nđg. Nói chuyện bằng tiếng nước ngoài, nghe không hiểu được. Hai người Pháp đang xì xồ với nhau.

• xu:

  pd. Giám thị ở các công ty cao su thời Pháp thuộc. Thầy xu.

• xử trí:

  hdg.1. Giải quyết vấn đề cụ thể do tình hình đưa đến. Xử trí trong tình huống phức tạp.
  2. Áp dụng biện pháp về tổ chức đối với người có khuyết điểm lớn. Tùy lỗi nặng nhẹ mà xử trí.

• xứ ủy:

  hd. Ban chấp hành đảng bộ xứ (Bắc, Trung hoặc Nam Bộ) thời Pháp thuộc.

• yếu lược:

  hd.1. Giản lược, tóm tắt các điểm chính yếu. Sử học yếu lược.
  2. Cấp học thấp nhất trong hệ thống giáo dục thời Pháp thuộc, tương đương với các lớp 1, 2, 3 ngày nay, gọi là sơ học yếu lược. Đỗ yếu lược.

• yô-gap:

  hd. Hệ thống những cách luyện tập các tư thế, cách thở và định thần theo phương pháp xuất phát từ tôn giáo Ấn Độ.

TỪ ĐIỂN HỮU ÍCH CHO NGƯỜI HỌC TIẾNG ANH

DO NXB LIÊN PHẬT HỘI PHÁT HÀNH