• ác mỏ:

  nd. Thứ chim thường gọi là chim vẹt hoặc keo.

• an phủ sứ :

  dt. Chức quan đời trước lo việc cai trị một hạt. Vua Trần Thái Tông chia nước làm 12 lộ, ở mỗi lộ đặt chức quan cai trị gọi là an phủ sứ, chánh và phó.

• anh :

  nd. 1. Con trai cùng cha mẹ hay cùng một cha hay một mẹ đẻ trước. Anh em như thể tay chân (tng).
  2. Trong một họ, dù nội dù ngoại cùng một hàng, bề trên thì gọi là anh. Anh em con cô con cậu. Anh em thúc bá. Anh chồng. Anh họ. Anh nuôi. Anh rể. Anh ruột. Anh vợ.
  3. Cách gọi người dưng, hơn tuổi, hay bạn bè gọi nhau. Anh em bốn bể là nhà. Người dưng khác họ cũng là anh em (cd).
  4. Tiếng vợ gọi chồng hoặc chồng tự xưng với vợ. Anh về gánh gạch Bát Tràng, xây hồ bán nguyệt cho nàng rửa chân (cd).
  5. Tiếng thân yêu của con gái gọi con trai hay con trai tự xưng với con gái. Anh nhớ tiếng, anh nhớ hình, anh nhớ ảnh, Anh nhớ em, anh nhớ lắm, em ơi ! (X. Diệu).
  6. Tiếng gọi người lạ, không cho là quan trọng lắm. Anh thợ nề. Anh chàng. Anh nọ, anh kia v.v...

• ăn vạ :

  nđg.1. Ỳ ra để đòi cho kỳ được hay để bắt đền. Thằng bé nằm ra ăn vạ.
  2. Theo tục lệ xưa, trong làng có ai làm điều trái phép thì làng xóm lại nhà, bắt heo, gà làm thịt để ăn và người có lỗi còn phải nộp tiền phạt cho làng, tiền ấy gọi là tiền vạ hay khoán lệ. Con gái phú ông không chồng mà chửa, Cả làng ăn vạ hết bảy trăm quan (cd).

• ăng-ten:

  pd. Thiết bị để phát hoặc thu sóng điện (cũng thường gọi là dây trời). Ăng-ten ra-đi-ô.

• bác sĩ:

  hd. Học vị cao nhất của một phân khoa đại học, thường gọi là tiến sĩ. Danh từ bác sĩ thường dùng để chỉ riêng về bác sĩ y khoa.

• bạch thoại:

  hd. Tiếng nói thông thường của người Trung Hoa. Văn bạch thoại: lối văn dùng theo tiếng nói thông thường của người Trung Hoa, khác với lối văn viết theo lối cổ văn, gọi là văn ngôn.

• bài:

  nd. Trò chơi dùng những tấm thẻ mỏng thường bằng giấy cứng in hình hoặc chữ gọi là lá bài, quân bài. Đánh bài. Cỗ bài (bộ bài). Chia bài.

• bài cào:

  nd. Môn bài dùng bài tây mà chơi, chia cho nhiều tay, mỗi tay ba quân bài, đếm nút trên lá bài mà ăn thua ; mười nút thì gọi là bù và thua tất cả.

• ban miêu:

  nd. Loại bọ giống bọ quít, mình dài màu xanh lóng lánh (có nơi gọi là bọ xít lửa).

• báng :

  nd. Khoai mì (cũng gọi là sắn).

• báng :

  nđg. Húc bằng sừng (nói trâu bò) (cũng gọi là bạng). Bị trâu báng ở bụng.

• bánh giầy:

  nd. Bánh làm bằng bột gạo, nhân thịt, hành, mộc nhĩ, gói lá chuối, luộc chín.

• bánh giò:

  nd. Bánh làm bằng bột gạo tẻ, có nhân thịt, hành, mộc nhĩ, gói lá chuối thành hình củ ấu, luộc chín.

• bánh khoai:

  nd. Bánh làm bằng bột khoai lang hoặc khoai sọ thái mỏng trộn với bột gạo, nhân ngọt hay mặn, gói lá chuối, luộc chín.

• bánh nếp:

  nd. Bánh làm bằng bột nếp, nhân đậu xanh và mỡ hoặc nhân thịt, gói lá chuối hấp chín.

• bánh tẻ:

  nd. Bánh làm bằng bột gạo, có nhân hành mỡ, gói lá chuối, luộc chín.

• bánh ú:

  nd. Bánh làm bằng nếp hột, gói lá thành hình tháp nhỏ bốn góc, luộc chín.

• báo:

  nd. Loại thú dữ, hình giống con hổ, vóc nhỏ hơn. Cũng gọi là Beo.

• bao nhiêu:

  ns&p. Không biết số lượng. Trăng bao nhiêu tuổi trăng già ? Núi bao nhiêu tuổi gọi là núi non ? (cd).

• bào y :

  hd. Lớp bọc bào thai, thường gọi là nhau.

• Bắc Đẩu :

  hd. Chòm sao ở phương Bắc, gồm có bảy vì sao. Cũng gọi là chòm sao Thất Tinh.

• bắp:

  nd. 1. Cây có trái lớn bằng bắp tay, có nhiều hột bọc quanh cùi (cũng gọi là ngô).
  2. Vật hình hai đầu tròn thuôn. Bắp chuối. Bắp cây. Bắp thịt.

• bia :

  pd. Thứ rượu nhẹ dùng giải khát (thường cũng gọi la-ve). Cốc bia, quán bia.

• bình tinh :

  nd. Thứ khoai nấu ăn được, thường mài ra để làm bột, có nơi gọi là Huỳnh tinh.

• bọc :

  nId. Túi, bị, bao. Mang bọc hành lý.
  IIđg. Gói lại, bao chung quanh. Xương bỏ ra, da bọc lấy (t.ng). Bọc kẽm: bọc một lớp kẽm.

• bóng dài :

  nd. Quả bóng hình thuẫn dài dùng để chơi môn thể thao gọi là môn bóng dài.

• bóng rổ:

  nd. Môn thể thao mỗi đội dùng tay bằng cách nhồi tranh giành bóng và ném vào vòng sắt có mắc lưới gọi là rổ của đối phương.

• bồ cào:

  nd. Thường gọi là cái cào, đồ dùng để cào rác, cào phân.

• bộ lạc:

  hd. Dân ở thành từng bộ, từng đoàn do nhiều gia đình cùng một giống, một họ hợp lại, dưới quyền một thủ lãnh gọi là tù trưởng: Bộ lạc là tổ chức của những nhóm dân còn sơ khai chưa thành quốc gia.

• bô-rat :

  pd. Muối của a-cit bô-rit (cũng gọi là băng toan diêm).

• bông gạo:

  nd. Loại cây lớn, mình có gai, có trái lấy ruột làm bông thường gọi là cây bông gòn.

• buồm :

  nd. Tấm đan bằng gai, cói hoặc bằng vải, treo lên ở thuyền để hứng gió cho thuyền đi. Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa (Ng. Du). Buồm cánh én: buồm hình cánh én treo trước mũi thuyền. Buồm câu: buồm nhỏ nhất ở sau lái. Buồm diều: buồm hình thang nhỏ thường gọi là buồm vuông, treo trên đầu cột buồm chính ở giữa thuyền và trên buồm hạc. Buồm hạc: buồm vuông treo ở dưới buồm diều, ngay cột buồm chính. Buồm hoàng: buồm vuông treo ở dưới buồm hạc và ngay cột buồm chính. Buồm lan, buồm loan: buồm vuông lớn ở dưới buồm hoàng, giăng ngay ở cột chính và sát boong thuyền. Buồm phụng: Như buồm hạc. Buồm thước: buồm vuông treo gần trên đầu cột buồm sau lái. Buồm ưng: buồm chéo lớn ở sau lái.

• bút bi:

  nd. Bút có ngòi là hòn bi nhỏ bằng kim loại, gắn ở đầu ống mực dầu.

• bừa :

  nId. Dụng cụ làm ruộng gồm một khung vuông bằng sắt hay bằng cây, ở dưới có nhiều răng dùng để cào cho bằng đất và sạch cỏ khô: Mồng chín tháng chín có mưa. Mẹ con sắm sửa cày bừa cho xong (c.d). Bừa cào: cũng gọi là cái cào.
  IIđg. Làm bằng phẳng đất và sạch cỏ với cái bừa. Ơn trời mưa nắng phải thì, Nơi thì bừa cạn, nơi thì cày sâu (c.d).
  IIIp. Không thứ lớp, không suy nghĩ. Đánh bừa, khen bừa.

• ca dao:

  hd. Câu hát phổ thông trong dân gian. “Trăng bao nhiêu tuổi trăng già. Núi bao nhiêu tuổi gọi là núi non”là một câu ca dao.

• cà dĩa :

  nd. Giống cà quả lớn bằng ba nắm tay, vỏ trắng hoặc tím, ăn được (có nơi gọi là cà bát).

• cà dược :

  nd. Giống cây độc (cũng gọi là Cà độc dược) dùng để chế thuốc.

• cà đúi:

  nd. Thường gọi là con chuột chũi.

• ca kỹ :

  hd. Con gái, đàn bà chuyên nghề hát, thường cũng gọi là cô đầu hoặc ả đào.

• ca ngợi:

  nđg. Khen để tỏ lòng yêu quí. Ca ngợi lao động. Ca ngợi cảnh đẹp của đất nước.

• căn số :

  hd. Căn của một số, thường gọi là căn số bậc hai hoặc bậc ba. Căn số bậc hai của 16 là 4. Căn số bậc ba của 27 là 3.

• cặp:

  nId. 1. Tập hợp gồm hai cá thể cùng loại đi đôi với nhau. Cặp gà thiến. Cặp nhân tình.
  2. Đồ dùng có hai thanh cây, thanh sắt kẹp lại với nhau (cũng gọi là cái gắp).
  IIđg. 1. Dùng cặp mà kẹp lại.
  2. Kẹp, mang, choàng ở trong tay: Cặp sách đi học.
  3. Ghé sát: Tàu cặp bến. Cặp tàu: cặp theo tàu, đi theo người khác mà chơi. Anh đi chơi đâu cho tôi cặp tàu với.

• cắt :

  nd. Loại chim giống diều hâu, thường gọi là chim bồ cắt.

• cấp :

  nd. Thứ lụa màu, thường gọi là Cấp hoa. X. Cấp hoa.

• cầu cống:

  nd. Cầu và cống: Kỹ sư cầu cống (cũng gọi là kỹ sư kiều lộ).

• cầu vồng:

  nd. Khí tượng hình cung có bảy sắc do sự phản chiếu của tia mặt trời lên trên mây mà thành (cũng gọi là mống). Cầu vồng nằm về hướng nghịch với mặt trời đối với nơi mình đứng.

• chác :

  nđg. 1. Mua, đổi, đưa về cho mình. Bán chác, Đổi chác. Công đâu đi chác tiếng ghen vào mình (c.d). Kiếm chác: kiếm lời nhỏ.
  2. Xước đi một miếng, cắt, chặt bớt (có nơi gọi là chạc). Chác một phần cây.

• chàm :

  nId. Cây bụi thuộc họ đậu, lá dùng để làm màu nhuộm xanh thẫm gọi là màu chàm.
  IIt. Có màu chàm, tức màu giữa màu tím và màu lam. Áo chàm. Mặt như chàm đổ: mặt xanh tím vì sợ. Bàn tay đã nhúng chàm: đã phạm tội.

• chàng hiu :

  nd. Cũng gọi là chẫu chàng hoặc chàng xanh. Giống ếch nhái da xanh, đôi mắt lồi, chân mảnh dài, thường ở trên cây.

• châu chấu:

  nd. Loại côn trùng có cánh thường ở đồng cỏ, cũng gọi là cào cào. Nực cười châu chấu đá xe, tưởng rằng chấu ngã ai dè xe nghiêng (c.d).

• chẽ :

  nd. Một nhánh, một chùm,cũng gọi là chẹn: Chẽ lúa; Chẽ cau.

• chến :

  nd. Một cuộc chơi bài tứ sắc ở Nam Bộ. Nếu mỗi người chơi đậu chến 5 đồng bạc, 4 người cùng đậu 20 đồng, khi nào số tiền này được chung hết cho những người ăn thì tàn một cuộc,gọi là đứt chến.

• chỉ tệ :

  hd. Tiền bằng giấy. Chỉ tệ thường được gọi là giấy bạc hoặc bạc giấy.

• chóc :

  nd.1. Rau mọc ở bưng, lá giống lá hẹ, ăn sống. Cũng gọi Rau chóc lá hẹ.
  2. Cây cùng họ với khoai sọ, củ dùng để ăn hay làm thuốc (gọi là Củ bán hạ).
  3. Chó chóc: loại chó rừng nhỏ con, tiếng kêu “chóc chóc”.

• chọi:

  nđg.1. Đấu sức với nhau để tranh hơn thua. Gà chọi. Nuôi cá chọi. Có ăn có chọi mới gọi là trâu (t.ng).
  2. Cân xứng, đối đáp nhau. Hai câu chọi nhau từng chữ.
  3. Liệng, ném. Chọi đá. Đánh đáo chọi.

• chốc nữa:

  nd. Một lát nữa. Khách ngồi lại cùng em trong chốc nữa (X. Diệu).

• chồm hổm:

  nđg. Ngồi gập đầu gối lại mà đít không sát đất. Ngồi chồm hổm xem chọi gà.

• chơi chữ :

  nđg. Dùng từ đồng âm khác nghĩa với một dụng ý. Câu “Trăng bao nhiêu tuổi trăng già, núi bao nhiêu tuổi gọi là núi non”, đã chơi chữ.

• chủ nghĩa vị lai :

  nd. Khuynh hướng tiền phong chủ nghĩa trong văn học - nghệ thuật châu Âu đầu thế kỷ XX chủ trương xây dựng cái gọi là “nghệ thuật của tương lai, phủ nhận văn hóa truyền thống, ca tụng cái đẹp của công nghiệp máy móc và đô thị lớn, pha trộn tư liệu thực tế với chuyện hoang đường.

• chủ thể:

  hd. Bộ phận chính giữ vai trò cốt yếu; con người trong quan hệ đối lập với thế giới bên ngoài gọi là khách thể. Quan hệ giữa chủ thể và khách thể. Đó là chủ thể chịu tác động của một hành vi.

• chuối:

  nd. Cây ăn quả nhiệt đới, thân hình trụ, lá có bẹ, quả xếp thành buồng gồm nhiều nải. Trồng chuối: chống tay xuống đất, đưa thẳng hai chân lên trời. Chuối cau: Chuối quả nhỏ mập, thịt hơi nhão, vị ngọt, thơm, có hai loại: cau mẵn và cau lai. Chuối cơm: Chuối nhỏ trái, quả to hơn chuối cau, thịt chắc hơn nhưng không ngon bằng. Chuối bom: Quả nhỏ nhưng to hơn chuối cau, thịt chua. Không thơm như chuối cau. Chuối chà: Quả nhỏ như chuối cau nhưng dài hon, thịt dẻo và thơm. Chuối chua: Quả giống như chuối cau nhưng to hơn, lúc mới chín ăn chua, lúc chín muồi ngọt và thơm. Chuối chát: chuối sứ ăn sống nên có vị chát. Chuối dại: Chuối hoang ở rừng. Chuối chiên: Chuối chín tẩm bột chiên với mỡ hay dầu. Chuối già: Chuối quả dài, thịt mềm, vị ngon, khi chín nhiều thì vỏ có lốm đốm như trứng quốc (miền Trung gọi là chuối bà lùn). Chuối khô: Chuôi phơi khô. Chuối hột: Quả có nhiều hột, vị ngon. Chuối lá: Chuối vỏ dày, thật chín mới ăn được và rất hiền. Chuối lửa: Chuối quả đỏ như lửa khi chiín. Chuối mật: Chuối quả lớn, vỏ khi chín thì đỏ bầm, vị rất ngọt. Chuối mọi: Chuối nhỏ, ăn không được ngon. Chuối ngự: Quả nhỏ khi chín vỏ rất mỏng, màu vàng, thịt chắc và thơm, ngày xưa vua thường dùng. Chuối rẽ quạt: Cây cùng họ với chuối, thân có những vết sẹo lá rụng, lá mọc thành hai dãy tỏa ra như nan quạt trồng làm cảnh. Chuối sứ: Cũng gọi Chuối xiêm, Chuối mốc có thể ăn sống (chuối chát) chiên hay phơi khô khi chín (chuối khô, chuối chiên). Chuối tây: Thứ chuối quả lớn, vị như chuối lá. Chuối tiêu: thứ chuối quả dài nhỏ, khi chín thì vỏ lốm đốn, vị ăn tuyệt ngọt. Chuối trứng quốc: Chuối khi chín thì vỏ lốm đốm như trứng con chim quốc.

• chút đỉnh :

  nd. Một phần nhỏ. gọi là chút đính vật thường làm tin (Đồ Chiểu).

• cò :

  nd. 1. Loại chim cẳng cao và mỏ dài: Đục nước béo cò (t.ng). Cò bạch: cò lông trắng; Cò ma: cò ốm mà cao.
  2. Tem dán thư. Ngày trước khi mới bày, tem dán thư có vẽ hình một con cò, nên người ta gọi tem là cò.
  3. (Do tiếng Pháp). Ông cẩm , cảnh sát trưởng.
  4. Đàn nhạc cổ kéo, có hai dây. Cũng gọi đàn nhị.
  5. (do tiếng Pháp). Người sửa bản in bài ở tòa báo, nhà in. Thường gọi là thầy cò.
  6. Phần ở cây súng, bóp ngón tay vào thì nổ. Bóp cò, lảy cò.

• cỏ :

  nd. Cây thấp nhỏ mọc lan trên mặt đất. Cỏ sú: sách thuốc gọi là hương phụ, loại cây lá nhỏ như lá hẹ, rễ có chùm củ da tím sậm, được dùng làm thuốc. Cỏ gà: cỏ trẻ con thường lấy làm trò chơi chọi gà. Cỏ gấu: cỏ thuộc loại cói, dùng làm thuốc. Cỏ may: cỏ hay mắc vào áo quần khi mình đi xước phải nó. Cỏ mần trầu: cỏ có hoa, bông gồm năm bảy nhánh dài, làm cỏ chăn nuôi. Cỏ mật: cỏ cao có hoa, lá sấy khô có mùi thơm như mật, làm thức ăn cho trâu bò. Cỏ mực: sách thuốc gọi là hạn liên thảo, lá vò ra biến thành nước đen như mực, có vị ngọt hơi chua. Cỏ năn: cùng họ với cói không có lá, thường mọc ở ruộng ngập nước. Cỏ roi ngựa: cỏ có hoa màu xanh mọc thành chùm ở ngọn trông như roi ngựa. Cỏ sâu róm: cỏ thấp, hoa có lông trông như con sâu róm (sâu rợm). Cỏ sữa: cỏ cùng họ với thầu dầu, có nhựa mủ như sữa, dùng làm thuốc. Cỏ tranh: cỏ lá dài cứng, mọc đứng, thường dùng để lợp nhà, thân và rễ làm thuốc. Cỏ xước: có hai loại, một là cỏ cùng họ với rau dền, quả nhọn thành gai, hay bám vào quần áo, một là loại cỏ thuốc đông y gọi là ngưu tất, lá hình bầu dục, hoa màu lục.

• cọp :

  nd. Thú dữ, thường ở rừng sâu, hay ăn thịt thú vật khác, cũng gọi là hổ, là hùm. Cọp cái. Sa vào miệng cọp: gặp phải người hung dữ độc ác.

• cốc:

  nd. 1. Đồ dùng để uống rượu, uống nước.
  2. Loại chim như con vịt, hay lặn xuống nước để bắt cá, cũng gọi là chim cồng cộc.
  3. Loại cây có trái như trái ổi, một hột to, thường ngâm nước muối với đường mà ăn.

• công tơ :

  pd. Khí cụ đo và ghi lượng điện, nước, khí đã dùng. Thường gọi là đồng hồ. Công-tơ điện: đồng hồ điện. Công-tơ nước: đồng hồ nước.

• cu :

  nd. 1. Dương vật.
  2. Tiếng dùng để gọi con trai nhỏ: Bố cu, cu Tý.
  3. Loại chim như chim bồ câu, thân hình nhỏ hơn, thường ở đồng, ở rừng thưa, cũng gọi là cu cu: Cu cu ăn đậu ăn mè, Bồ câu ăn lúa chích chòe ăn khoai (c.d). Cu cườm (Cũng gọi Cu gáy): cu có lông ở cổ như vòng cườm. Cu đất: cu lông màu đất. Cu lửa: cu lông màu lửa. Cu xanh: cu lông màu xanh.

• cua:

  nd. Giáp xác có phần đầu và ngực ẩn trong mai cứng, phần bụng ở dưới mai gọi là yếm, có tám chân hai càng và thường bò ngang. Ngang như cua.

• cúc:

  nd. Vật nhỏ bằng nhựa, xương, thủy tinh v.v... thường hình tròn, đính vào quân áo để cài. Cũng gọi là Khuy hay Nút.

• cùi:

  nd. 1. Phần cứng không ăn được ở bên trong quả. Cùi bắp; Cùi mít.
  2. Phần dày mọng nước bên trong vỏ một số quả. Cùi dừa.
  3. Phần dày mọng nước giữa vỏ quả và hạt: Cùi nhãn (Về hai nghĩa 2 và 3, Cùi cũng gọi là Cơm. Cơm dừa. Nhãn dày cơm).

• cung quăng:

  nd. Bọ gậy. Cũng gọi Lăng quăng.

• cuốc:

  nId. Dụng cụ có lưỡi sắt tra vào một đầu cán dùng để bới đất.
  IIđg. Bới đất bằng cuốc. Cuốc đất trồng khoai.
  IIId. Loại chim hay lủi dưới lùm cây nhỏ, thường hay kêu cả mùa hè, giọng rất buồn, cũng gọi là Chim quốc quốc.

• cuống họng:

  nd. Phần trong họng như cái cuống (cũng gọi là thực quản).

• cút:

  nd. Chim giống chim trĩ thường sống ở bìa rừng, ở đồng cũng gọi là Cun cút.

• cút kít :

  nd. Xe nhỏ một bánh, có hai gọng cầm ở hai tay để đẩy, cũng gọi là xe Bù ệt.

• cửa biển:

  nd. 1. Chỗ sông chảy ra biển. Cửa biển Bãi Ngao các sách xưa gọi là Ngao Châu.
  2. Nơi tàu thuyền ra vào, ở bờ biển hay gần bờ biển. Cửa biển Hải Phòng. Cũng gọi Cửa bể.

• cửa đình:

  nd. Tên một lối hát ngày xưa, còn gọi là Hát Giai, là lối hát của cô đầu ở đình làng trong ngày lễ Thành hoàng, hát về sử, về kinh truyện, về sự tích danh nhân.

• dà dách:

  nd. Cũng có nơi gọi là dì dách hoặc xì lác, mượn ở tiếng Quảng Đông nghĩa là hai mươi mốt. Lối chơi bài đếm nút, hai mươi mốt thì lớn, quá số ấy thì thua.

• dam :

  nd. Loại cua đồng nhỏ, có nơi gọi là rạm.

• dành dành :

  nd. Cây nhỏ, lá mặt trên màu sẫm và bóng, hoa trắng thơm, quả chín thịt màu vàng da cam, dùng để nhuộm hay làm thuốc (sách gọi là Chi tử). Rủ nhau đi bẻ dành dành. Dành dành không bẻ, bẻ ngành mẫu đơn (Cd).

• diệc :

  nd. Loại chim ăn cá, cổ cao cẳng dài có nơi gọi là Vạc. Cái cò, cái diệc, cái nông. Sao mày giẫm lúa nhà ông hỡi cò (c.d). Diệc lửa: thứ diệc lông đỏ lửa. Diệc mốc: thứ diệc lông màu mốc mốc.

• diêm :

  nd.1. Muối: Diêm điền
  2. Tiếng diêm sinh gọi tắt: Bao diêm.Hộp diêm (miền Nam gọi là hộp quẹt). Cây diêm, que diêm: que nhỏ một đầu có hóa chất để quẹt ra lửa.

• diêm sinh :

  hd. Chất màu vàng vàng, không có mùi vị, đốt cháy, thường dùng để làm diêm quẹt, thuốc súng, pháo (cũng gọi là lưu hoàng, lưu huỳnh).

• dọi:

  nd. Chì buộc dây thả xuống để lấy đường thẳng, cũng gọi là quả dọi hoặc trái dọi.

• dom :

  nd. 1. Loại cây có quả gọi là quả dom.
  2. Phần cuối ruột già nằm gần hậu môn. Lòi dom.

• dong :

  nđ. Loại cây nhỏ, lá lớn thường dùng để gói bánh. Bánh chưng gói lá dong.

• dở ông dở thằng:

  nt. Cũng gọi là người có chút địa vị xã hội hay có văn hóa nhưng thật ra chẳng được ai coi trọng..

• dương hải học:

  hd. Cũng gọi là: hải học. Môn nghiên cứu về hình thể và cách sinh hoạt của sinh vật hoặc thực vật dưới biển.

• dương mai :

  dt. Y. Bệnh lở độc bắt đầu từ bộ phận sinh dục, cũng gọi là bệnh Tim la hay Giang mai.

• đa:

  nd. Bánh đa: loại bánh làm bằng bột gạo tráng mỏng, người Nam Bộ gọi là bánh tráng.

• Đại Hùng Tinh :

  hd. Chòm sao ở bán cầu phương bắc, cũng gọi là sao Bắc Đẩu.

• đại thử:

  hd. Động vật hình dạng giống con chuột, đuôi dài, có cái bọc lớn ở ngực để mang con. Cũng gọi là Chuột túi, Chồn đãy.

• đàn nguyệt:

  nd. Nam Bộ gọi là đàn kìm, thứ đàn có thùng tròn lớn, cần dài, nhiều phím, có hai dây buộc từ giữa thùng đàn lên đầu cần.

• đăng-ten :

  pd. Vải thưa rút chỉ thành lỗ trống theo hình trang trí, cũng gọi là ren.

• đính hôn:

  hdg. Giao ước sẽ thành hôn, bằng một cuộc lễ gọi là lễ đính hôn (cũng gọi Lễ hỏi).

• đu đủ tía:

  nd. Loại cây nhỏ, lá lớn, có nhiều quả nhỏ, hột dùng làm thuốc xổ. Dầu đu đủ tía chế thành thuốc xổ gọi là dầu xổ. Cũng gọi Thầu dầu.

• đường tròn:

  nd. Tập hợp tất cả các điểm trong mặt phẳng cách đều một điểm cố định gọi là tâm.

• é :

  nd. Rau húng dổi, có hạt gọi là hột é.

• gi :

  dt. Loại chim như chim sẻ, mỏ đen. Cũng gọi là Ri.

• giát :

  nd. Thanh tre mỏng ghép lại với nhau để lót giường, chõng (cũng gọi là vạc). Giát giường.

• giở :

  nđg.1. Mở ra vật gì đang được xếp hay gói lại. Giở tờ báo ra xem. Giở gói cơm nắm ra ăn.
  2. Đưa ra dùng để đối phó. Giở mánh khóe lừa bịp. Giở ngón gian hùng.

• giun:

  nd. Chỉ chung các loại trùn sống dưới đất (cũng gọi trùn) và ký sinh trong cơ thể người và các động vật (cũng gọi là lãi).

• gói :

  nIđg. 1. Bọc, đùm, bao. Gói thuốc. Gói bánh.
  2. Thu gọn lại. Hội nghị gói gọn trong một ngày.
  IId. Tập hợp những gì được gói lại. Một miếng khi đói bằng một gói khi no (tng).

• gỏi sinh cầm:

  nd. Gỏi làm bằng cá tươi nhỏ để cả con.

• gợi :

  nđg. Làm nảy sinh, làm nhớ đến qua một sự liên tưởng. Câu hỏi gợi ra nhiều suy nghĩ. Màu hoa gợi lại nhiều kỷ niệm.

• hải yến:

  hd. Loại chim én ở ven biển và trên các cù lao thường tha rong làm tổ với nước miếng của nó, gọi là yến sào.

• hàm:

  nd. Biến mà giá trị được xác định khi đã biết giá trị của một hay nhiều biến khác (gọi là biến độc lập). Hàm lượng giác.

• hát bội:

  nd. Lối hát cổ truyền dân tộc, giọng hát và điệu bộ đều có ý nghĩa tượng trưng, kịch bản gọi là tuồng, viết theo thể văn cổ, thường lấy đề tài trong lịch sử để đề cao trung hiếu tiết nghĩa. Cũng gọi Hát tuồng.

• hát nói:

  nd. Thể ca trù kết hợp cả ngâm, hát và nói, bài hát nói thường 11 câu, từng cặp vần trắc và vần bằng liên tiếp, mỗi câu mấy chữ cũng được, ngoại trừ câu chót chỉ sáu chữ. Có thể thêm ở trước hay sau bài một hay hai cặp thơ lục bát, gọi là mưỡu đầu hay mưỡu hậu.

• hắc :

  nt. Tỏ ra nghiêm nghị cứng rắn, có vẻ oai vệ. Lúc thường ông ta vui tính nhưng khi vào việc thì hắc lắm. Cô ấy ngồi lái máy kéo trông thật hắc.

• hắc ín:

  nd. Nhựa đen lấy trong than đá (cũng gọi là dầu hắc), để quét lên gỗ chống ẩm, chống mối mọt.

• hổ ngươi:

  nd. Loại cây gai thấp có lá nhỏ khi bị chạm phải thì lá ủ rũ và teo lại (cũng gọi là cây mắc cỡ).

• hộc :

  nd. Loại chim cao cẳng, cũng gọi là hồng hộc, tức ngỗng trời.

• hội thiện:

  nd. Hội làmviệc thiện (cũng gọi là hội hợp thiện).

• húng dổi:

  nd. Rau có hạt gọi là hạt é, dùng pha nước giải khát.

• húng nhồi:

  nd. Rau thơm dùng để ăn tiết canh. Cũng gọi Húng quế. Nam Bộ gọi lá Lá quế (vì có mùi thơm như quế).

• huyện :

  nd. Đơn vị hành chánh dưới tỉnh, gồm nhiều xã (Riêng ở Nam Bộ thời Pháp thuộc, huyện được gọi là quận và gồm một số tổng, một tổng gồm nhiều xã).

• hưởng dương:

  hdg. Nói về người chết được sống trên dương thế không quá sáu mươi tuổi; trên sáu mươi tuổi thì gọi là hưởng thọ.

• khêu :

  nđg. 1. Dùng kim, que hoặc vật gì mà khều ra. Dùng kim khêu ốc. Khêu cái dầm. Khêu bấc đèn.
  2. Gợi lại, làm trổi dậy tình cảm đang chìm lắng. Khêu nỗi nhớ. Khêu mối hận thù.

• kho bạc:

  nd. Cơ quan quản lý tiền bạc của chính phủ. Cũng gọi là Ngân khố.

• khổ thân:

  ht. Khổ cực cho thân mình. Nghĩ ngợi làm gì cho khổ thân.

• kiêu binh:

  hd. Binh lính kiêu căng, vô kỷ luật. Ngày xưa, lính họ Trịnh thường hay đi cướp phá và hay nổi lên làm loạn nên gọi là kiêu binh.

• Kim Tinh:

  hd. Sao Kim, một hành tinh trong hệ mặt trời thường xuất hiện vào lúc mới tối và sắp sáng nên được gọi là Sao Hôm và Sao Mai.

• kỷ niệm:

  hId. Cái được ghi mãi trong tâm trí về một sự kiện. Kỷ niệm một tuổi thơ.
  IIđg.1. Gợi lại cho nhớ một sự kiện quan trọng. Lễ kỷ niệm chiến thắng. Dựng đài kỷ niệm.
  2. Cho, tặng để làm kỷ niệm. Kỷ niệm anh bức tranh.

• la lết:

  nđg. Ngồi la cà khắp nơi.

• lạc lõng:

  nt. 1. Tản mát, đi nhiều ngã, lạc nhau. Gia đình chạy loạn, lạc lõng mỗi người một nơi.
  2. Lẻ loi một mình giữa nơi xa lạ. Lạc lõng nơi xứ lạ. Một ngôi làng lạc lõng giữa rừng sâu.
  3. Không hòa hợp với chung quanh, với toàn thể. Bài văn có những ý lạc lõng.

• láo nháo:

  nt. Chỉ tình trạng lộn xộn nhiều thứ, không có trật tự. Người đứng kẻ ngồi láo nháo. Láo nháo như cháo trộn cơm (t.ng).

• lạp xường:

  nd. Món ăn làm bằng thịt trộn với diêm tiêu, nhồi vào ruột lợn rồi phơi hay sấy cho khô. Cũng gọi Lạp xưởng.

• lây rồi:

  np. Chỉ cốt gọi là xong, không kể kết quả. Chỉ làm lấy rồi.

• lê dân:

  hd. Thường dân, thời xưa gọi là dân đen.

• lô-ga-rít:

  pd. Số mũ của lũy thừa mà phải nâng một số dương cố định (gọi là cơ số) để đạt được số cho trước. Lô-ga-rít thập phân có cơ số 10.

• lúa:

  nd. 1. Cây lương thực, thân cỏ rỗng, quả có vỏ trấu, gọi là thóc. Ruộng lúa. Lúa mùa.
  2. Thóc. Xay lúa.

• lúc :

  nd. 1. Khoảng thời gian ngắn, không xác định. Một lúc sau thì về. Ngồi lạng đi một lúc lâu.
  2. Thời điểm không xác định thường là trong phạm vi một ngày đêm. Lúc trưa. Lúc nửa đêm. Lúc gần sáng.
  3. Thời điểm gắn với một sự kiện nhất định. Lúc khó khăn. Lúc vui lúc buồn.

• mặt cầu:

  nd. Bề mặt gồm các điểm trong không gian cách đều một điểm cố định (gọi là tâm).

• mẫu :

  nd. Kiểu để làm mức, làm chuẩn. Mẫu hàng. Người mẫu: người ngồi làm mẫu cho họa sĩ vẽ. Vở kịch đưa lên sân khấu nhiều mẫu người đặc biệt.

• mo nang:

  nd. Bẹ trắng gói lấy buồng cau,rụng khi buồng cau nở.

• mộc nhĩ:

  hd. Loại nấm hình tai mọc trên cây, ăn được (cũng gọi lá nấm tai mèo hay nấm mèo).

• mụ :

  nt. Mất sáng suốt, mất trí nhớ do đầu óc làm việc căng thẳng. Nghĩ ngợi lắm mụ người đi.

• mù tạt:

  pd. Thứ cây họ cải, hoa vàng, hạt dùng để chế thứ gia vị gọi là hạt cải.

• ném đĩa:

  nd. Môn điền kinh, ném một vật tròn gọi là đĩa.

• ngao:

  nd. 1. Loại hến lớn, cũng gọi là nghêu.
  2. Vật đựng trong vỏ ngao. Một ngao dầu.
  3. Giống chó to và dữ.

• ngồi :

  nđg. 1. Ở trong tư thế đít đặt trên mặt nền hay chân gập lại để đỡ toàn thân. Ngồi xuống cho đỡ mỏi chân.
  2. Ở vị trí nào đó trong một thời gian tương đối lâu. Học kém phải ngồi lại lớp. Năm năm ngồi ghế vụ trưởng.

• ngư lôi:

  hd. Vũ khí phóng dưới nước để đánh phá tàu thuyền (vì hình giống con cá nên gọi là ngư lôi). Tàu phóng ngư lôi.

• nhài:

  nd. Cây nhỡ, hoa màu trắng rất thơm dùng để ướp trà. Cũng gọi lài.

• nháy nháy:

  nt. Trong dấu ngoặc kép, hàm ý mỉa mai. Dân chủ nháy nháy: cái gọi là “dân chủ”.

• nhặng:

  nd. Ruồi xanh. Cũng gọi Lằng.

• niềm tây:

  nd. Niềm riêng, tâm tư. Dừng chân gạn chút niềm tây gọi là (Ng. Du).

• nơm:

  nId. Đồ để chụp cá, cũng gọi là đơm. Được cá quên nơm (tng).
  IIđg. Bắt cá bằng nơm.

• phương trình:

  hd. Đẳng thức diễn tả mối liên hệ giữa một hay nhiều số chưa biết, gọi là ẩn và những số đã biết. Giải phương trình.

• roi :

  nd. Giống cây có quả thịt xốp ăn được, miền Nam gọi là mận.

• sao Kim:

  nd. Hành tinh trong hệ Mặt Trời, đứng hàng thứ hai kể từ sao Thủy ra, có màu sáng xanh, thường thấy vào chiều tối và sáng sớm, nên cũng được gọi là sao Hôm hay sao Mai.

• suy lý:

  hdg. Rủt ra một phán đoán mới từ một hay nhiều phán đoán sẵn có (gọi là tiền đề). Các quy tắc suy lý.

• sứ :

  nd. Cũng gọi là đại, loại cây có hoa thơm. Bông sứ. Cây sứ.

• tạm:

  nIp.1. Chỉ trong một thời gian, trong lúc đợi chờ thay đổi. Tạm thay giám đốc. Hội nghị tạm hoãn.
  2. Chưa đạt yêu cầu nhưng được chấp nhận. Làm tạm đủ ăn. Bài thơ nghe tạm được. Công việc tạm gọi là ổn.
  IIt. Dùng trong một thời gian. Nhà tạm.

• tam muội:

  hd. Theo Phật giáo, sự tập trung tư tưởng vào điều chính đáng. Tu phép tam muội cũng gọi là tu thiền định.

• tê :

  nt. Mất cảm giác ở một bộ phận của cơ thể. Ngồi lâu quá, tê cả chân. Thuốc gây tê. Sướng tê người.

• thạch :

  dt.1. Thức ăn nấu bằng rau câu. Cũng gọi là xu xoa.
  2. Đồ đo lường dùng đong thóc, lớn hơn thăng.

• Thái Bạch:

  hd. Kim Tinh (thường gọi là saoThái Bạch).

• thang nhiệt độ Fahrenheit:

  nd. Thang nhiệt độ trong đó điểm đông đặc của nước (0oC) được ghi là 32 độ và điểm sôi của nước được ghi là 212 độ. Nhiệt độ theo thang nhiệt độ này gọi là nhiệt độ Fahrenheit, ký hiệu F; ví dụ 50oF = 10oC.

• thần kinh:

  hd. Bộ phận trong thân thể hình dáng như khúc dây đâm ra nhiều nhánh, màu trắng nhạt, chủ việc truyền đạt cảm giác, tri giác, vận động (cũng gọi là dây thần kinh). Bệnh thần kinh. Thần kinh căng thẳng.

• thất thần:

  ht. Mất thần sắc vì sợ. Sợ thất thần. Thất thần ngồi lặng lẽ.

• thầy bà:

  nd. Thầy giáo hay nói chung được xã hội cũ gọi là thầy. Thầy bà gì như vậy!

• thế giới thứ ba:

  nd. Tổng thể nói chung những nước gọi là nước đang phát triển.

• thiêng :

  nt.1. Linh ứng, mầu nhiệm. Chẳng thiêng ai gọi là thần (tng).
  2. Rất đúng, rất hiệu nghiệm. Lời anh nói thiêng thật.

• thủ bổn:

  hd. Người giữ tiền bạc thời trước. Thủ quỹ thời trước gọi là thủ bổn.

• thủy đậu:

  hd. Bệnh trẻ con thường gọi là bệnh trái rạ.

• thừa phát lại:

  hd. Viên chức ở tòa án giữ việc chuyển đạt mệnh lệnh của tòa án (ngày trước gọi là mỏ tòa hoặc trưởng tòa).

• tiền đạo:

  hd. Về túc cầu, chỉ hàng cầu thủ chạy phía trước (cũng gọi là hàng tiền đạo) có nhiệm vụ chủ yếu là tiến công.

• tiếng rằng:

  nđg. gọi là, tiếng là. Tiếng rằng ngày nghỉ nhưng không lúc nào thảnh thơi.

• tô giới:

  hd. Đất của một nước buộc phải nhường cho một nước khác (thường gọi là Nhượng địa).

• trào :

  dt. Nước lên xuống, cũng gọi là triều.

• trắc bá diệp:

  hd. Loại tùng, cành và lá đâm ngang. Cũng gọi là Trắc bách diệp.

• tục:

  nId. 1. Cõi đời trên mặt đất, coi là vật chất, tầm thường. Thoát tục.
  2. Người đời, trong dân gian. Làng Phù Đổng, tục gọi là làng Gióng.
  IIp. Tỏ ra thô bỉ, thiếu lịch sự, thiếu văn hóa. Nói tục. Ăn tục nói phét.

• tuyệt bút:

  hd.1. Bài văn, bài thơ viết trước khi chết. Một thiên tuyệt bút gọi là để sau (Ng. Du).
  2. Tác phẩm văn học, hội họa hay, đẹp tột bậc. Bài thơ ấy thật là tuyệt bút.

• vay lãi:

  nđg. Vay với điều kiện khi trả phải thêm một khoản theo tỉ lệ phần trăm gọi là lãi. Vay nặng lãi.

• vi thiềng:

  nId. Lòng thành của kẻ nhỏ mọn; chỉ lễ vật ít oi mang đến biếu kẻ bề trên. gọi là có chút vi thiềng, mong ngài nhân cho.IIđg. Đút lót. Không có gì vi thiềng quan thì việc không xong đâu.

• viện dân biểu:

  nd. Cơ quan gọi là dân cử thời Pháp thuộc, chỉ có tính cách tư vấn. Viện dân biểu Trung Kỳ.

• yếu lược:

  hd.1. Giản lược, tóm tắt các điểm chính yếu. Sử học yếu lược.
  2. Cấp học thấp nhất trong hệ thống giáo dục thời Pháp thuộc, tương đương với các lớp 1, 2, 3 ngày nay, gọi là sơ học yếu lược. Đỗ yếu lược.

MUA THỈNH KINH SÁCH PHẬT HỌC

DO NXB LIÊN PHẬT HỘI PHÁT HÀNH