• ác :

  nd. Cành cây mới đâm ra. Nhánh ác.

• ải:

  nt. Bẩy ra, mục nát. Để lá khô ải đi rồi mới bón cây. Cày cho ải đất.

• anh đào:

  dt. Thứ cây lá nhỏ có răng cưa, hoa trắng, quả tròn nhỏ, vỏ nhẵn bóng màu đỏ hay vàng, vị ngọt.

• anh túc:

  hd. Cây á phiện.

• ẩn bóng :

  nđg. Ở dưới bóng, nương tựa vào. Lộc còn ẩn bóng cây tùng, Thuyền quyên còn đợi anh hùng sánh đôi (cd).

• ẩn hoa :

  ht. Nói về giống cây như nấm, khi kết hoa không thấy được. Loài ẩn hoa.

• ấu:

  nd. Cây mọc ở nước, quả màu tím đen, có hai gai nhọn và to dáng như sừng, bên trong có chất bột ăn được. Thương nhau trái ấu cũng tròn (tng).

• bà cô:

  nd. 1. Người phụ nữ nhiều tuổi mà chưa có chồng, hoặc đang tuổi lấy chồng mà chết.
  2. Từ dùng để mắng rủa người phụ nữ khó tính, cay nghiệt.

• bả dột:

  nd. cây cùng họ với cúc, lá dài mọc đối, dùng làm thuốc.

• ba gạc:

  nd. Cây cùng họ với trúc đào, lá to dài và nhọn, rễ dùng làm thuốc.

• ba giăng:

  nd. Giống lúa thường cấy vụ thu, thời gian từ khi gieo mạ đến khi lúa chín là ba tháng. Cũng gọi Ba trăng. cấy ba giăng. Lúa ba trăng.

• ba kích:

  nd. Cây leo cùng họ với cà phê, rễ thắt lại từng quãng trông như ruột gà, dùng làm thuốc.

• bá súng:

  nd. Phần của cây súng được kê vào vai hay cầm ở tay khi bắn. Bá súng lục.

• ba tiêu:

  hd. Cây chuối. Giọt ba tiêu thánh thót cầm canh. (Ô. N. Hầu). Giọt ba tiêu là giọt sương trên tàu chuối.

• ba trợn:

  nt. Không thể tin cậy được vì những biểu hiện xấu như không đứng đắn, không thật thà, thích ba hoa. Thằng cha ba trợn.

• bạc hà:

  nd. 1. Thứ cây nhỏ, lá có mùi thơm thường dùng làm vị thuốc. Dầu bạc hà.
  2. Cây giống như cây môn, tàu trắng, dùng để xào, nấu canh.

• bạc má:

  nd. Dùng trong tên gọi một số động vật có vệt trắng ở hai bên má, hai bên đầu. Chim bạc má. Cá bạc má. Cây bạc má. Khướu bạc má.

• bạc thau:

  nd. Cây cùng họ với khoai lang, mặt dưới lá có lông trắng như bạc, dùng làm thuốc.

• bách:

  hd. 1. Như Bá.
  2. Cây thuộc loại thông, lá thường xanh quanh năm, trồng làm cảnh.

• bách bộ:

  hd. Cây leo mọc hoang, củ có chùm, dùng làm thuốc.

• bạch cập:

  hd. Cây thân cỏ cùng họ với lan, hoa màu hồng tím, củ và thân dùng làm thuốc.

• bạch đầu lông:

  hd. Loại cây nhỏ đầu ngọn trắng, dùng làm vị thuốc.

• bạch đông nữ:

  hd. Cây nhỏ, lá to có lông, hoa trắng, mọc thành cụm dày ở ngọn, cành lá dùng làm thuốc.

• bạch hạc:

  hd. Cây nhỏ, hoa màu trắng hình cò bay, dùng làm thuốc.

• bách hợp:

  hd. Cây nhỏ cùng họ với hành tỏi, hoa to màu trắng, vảy của củ dùng làm thuốc.

• bách hương:

  hd. Loại cây như cây thông, cành lá đâm ngang.

• bách lý hương:

  hd. Thứ cây nhỏ có hoa thơm màu xanh kết từng chùm.

• bách nhật:

  hd. Cây thân cỏ cùng họ với rau dền, cụm hoa hình đầu, màu tía, có thể đến một trăm ngày mới tàn, trồng làm cảnh.

• bạch phụ tử:

  hd. Cây nhỏ, cùng họ với thầu dầu, hoa đỏ như san hô, thường trồng làm cảnh, hạt có tác dụng tẩy xổ.

• bạch tiền:

  hd. Cây cùng họ với hoa lý, lá mọc đối, rễ dùng làm thuốc.

• bạch truật:

  hd. Thứ cây nhỏ chừng một thước, lá nhỏ như lông, rễ màu trắng dùng làm vị thuốc.

• bám:

  nđg.1. Níu, giữ chặt vào. Bám cành cây để đu người lên.Đỉa bám chân.
  2. Theo sát, không rời. Bám sát người đi trước.
  3. Dựa vào để sống, không rời ra. Sống bám vào cha mẹ. Ăn bám.

• ban:

  nd. Cây nhỡ, lá hình móng bò, hoa trắng.

• bàng :

  nd. 1. Một thứ cỏ cao và thẳng dùng để dệt chiếu đan buồm v.v... Cũng gọi cói.Bao bàng.
  2. Một loại cây lớn lá to hình quạt, cành xoè ngang ra như cái tán lớn. Ấm trà góp lá bàng lá vối. Pha mùi chát chát chua chua (Ng. C. Trứ).

• báng:

  nd. Một thứ cây có củ dùng làm bột để ăn. Bột báng.

• bánh tẻ:

  nt. Chỉ cây hay bộ phận của cây không non nhưng cũng không già. Tre bánh tẻ. Lá bánh tẻ.

• bát:

  nđg. Lái thuyền về tay phải (trái với cạy là về tay trái).

• bát tiên :

  nd. Loại cây có hoa tròn to như cái bát.

• bằng lăng:

  nd. Loại cây lớn, gỗ màu nâu vàng có thể dùng đóng thuyền và nhiều vật dụng.

• bắp:

  nd. 1. Cây có trái lớn bằng bắp tay, có nhiều hột bọc quanh cùi (cũng gọi là ngô).
  2. Vật hình hai đầu tròn thuôn. Bắp chuối. Bắp cây. Bắp thịt.

• bấc :

  nd. 1. Ruột xốp của vài thứ cây nhỏ, thường dùng làm tim đèn. Đêm khuya rót dĩa dầu đầy, bấc non chẳng cháy, oan mầy dầu ơi (cd).
  2. Gió nhẹ từ phương Bắc.
  IIt. Nhẹ (nghịch với chì là nặng). Thịt heo non, sao không ngon không béo. Tiếng bấc tiếng chì, chi cho héo dạ em (cd).

• bẫm :

  nt&p. 1. Nhiều. Ăn bẫm.Cày sâu cuốc bẫm.
  2. Có thể mang lại nhiều lợi. Vớ được món bẫm.

• bần:

  nd. Thứ cây thường mọc gần nước, có rễ phụ nhô ngược lên khỏi mặt bùn. Cây bần ơi hỡi cây bần, lá xanh không thắm, lại gần không thơm (cd).

• bật :

  nđg. 1. Làm cho vật gì nảy lên, bật ra. Bật dây đàn. Bão làm bật gốc cây.
  2. Hiện rõ hẳn lên. Màu mây hồng nổi bật trên nền trời xanh.
  3. Làm cho nảy lửa hay ánh sáng. Bật quẹt máy (bật lửa).
  4. Nảy ra, phát ra. Bật cười. Cây bật chồi.

• bầu:

  nd. 1. Loại cây leo, có quả lớn, nấu ăn được. Bầu vừa rụng rốn, mướp đơm hoa (Yên Đổ).
  2. Vật giống hình quả bầu. Bầu rượu túi thơ.
  3. Khối tình cảm chất chứa. Bầu nhiệt huyết. Bầu tâm sự.
  4. Chỉ đàn bà có chửa. Mang bầu chịu tiếng thị phi (cd).
  5. Chủ gánh hát, người dìu dắt các nghệ sĩ, tài tử. Ông bầu của một đội bóng đá. Ông bầu cải lương.

• be :

  nId. 1. Bình nhỏ đựng rượu. Rượu ngon chẳng lọ be sành (cd).
  2. Mạn thuyền tàu. Be thuyền.
  3. Cây gỗ đốn chưa xẻ ra. Xe be.
  IIđg Đắp thành bờ. Công anh đắp đập be bờ, Để cho người khác mang lờ đến đơm (cd).

• bè :

  nd. 1. Tre, gỗ hay cây ghép lại, thả trôi trên mặt nước. Bên sông thả một bè lau vớt người (Ng. Du).
  2. Phe đảng. A dua chắc những mạnh bè, ai hay quyền ấy lại về tay ai (Nh. Đ. Mai).
  3. Phần nhạc trong một bản nhạc chia riêng cho mỗi thứ đàn hoặc mỗi giọng hát.

• bẹ :

  dt. Phần của lá cây thuộc loại cau, tre, chuối v.v... bao quanh thân cây. Bẹ chuối, bẹ cau.

• bén rễ:

  nđg. Rễ đã ăn xuống đất. Đó với đây như cây bén rễ, Anh không thương mình, há dễ thương ai (cd).

• bể cạn :

  nd. Hồ xây bằng vôi gạch dùng để chứa nước hoặc nuôi cá, trồng cây cảnh.

• bề dày:

  nd. 1. Bề sâu của một thể đặc: Bề dày của vỏ trái đất phỏng độ 40 cây số.
  2. Chiều sâu của thời gian. Bề dày lịch sử.

• bến :

  nd. Chỗ thuyền, tàu đậu: Trăm năm dầu lỗi hẹn hò. Cây đa bến cũ con đò khác đưa (cd).

• bí :

  nd. Loài cây dây có quả nấu ăn được. Khi xưa ăn đâu ở đâu, Bây giờ có bí chê bầu rằng hôi (cd).

• bìm :

  nd. Loại cây leo, thường mọc ở các bờ rào. Dây bìm, dây sắn.

• bình bát:

  nd. 1. Loại cây thuộc họ na, trái ăn được.
  2. Bình và bát của các nhà sư đi khất thực.

• bình minh :

  hd. Lúc sáng sớm, mặt trời mới mọc. Nào những buổi bình minh cây xanh nắng gội (Thế Lữ).

• bíu :

  nđg. Bám vào băng cách nắm chặt. Bíu cành cây mà leo lên đó.

• bo bo :

  nd. Cây loại ngũ cốc, hạt lớn hơn gạo, nấu ăn được. Chè bo bo.

• bỏ hoang :

  nđg. Để hoang, không cày cấy, không ở. Ruộng bỏ hoang như vàng bỏ biển (t.ng).

• bọ quít :

  nd. Loại bọ hình thù như bọ hung cánh màu lục biếc rất đẹp, thường sống trên cây cam, quít.

• bọ rầy :

  nd. Loại bọ hình thù như bọ quít những nhỏ hơn, thường phá hại cây lá mùa màng.

• bọ vừng :

  nd. Bọ cùng họ với bọ hung nhưng nhỏ hơn, cánh nâu vàng, thường ăn lá cây vừng.

• bọ xít :

  nd. Loại bọ có mùi rất hôi và thường sống trên cây lá.

• bón:

  nđg. 1. Vun quén. Bón cây bằng phân chuồng.
  2. Cho ăn từng tí một. Bón cháo cho người bệnh.

• bòn bon:

  nd. Cây ăn quả, quả nhỏ tròn, vỏ màu vàng, ruột có múi, vị chua ngọt.

• bồ:

  nd. Loại cây mềm yếu, dùng ví thân phận người con gái. Phận bồ từ vẹn chữ tòng (Ng. Du).

• bồ bồ :

  nd. Loại cây thuộc họ cây lác, lá trơn, mình láng, có củ, có hoa dùng làm thuốc.

• bồ công anh :

  hd. Cây thân cỏ thuộc họ cúc, mọc hoang, dùng làm thuốc.

• bồ đề:

  phd. Tên một loại cây lớn có quả dùng làm chuỗi tràng hạt, thường trồng ở chùa miếu. Theo tích còn truyền lại, Thích-Ca Mâu-ni đã ngồi tu niệm và đã thành chính quả dưới gốc bồ đề, nên bồ đề thường dùng để chỉ nơi tu hành. Cùng nhau nương cửa bồ đề (Ng. Du).

• bồ hòn:

  nd. Loại cây có quả tròn như quả dâu, vị rất đắng, xát với nước thì ra bọt. Khi thương trái ấu cũng tròn, khi ghét bồ hòn cũng méo (t.ng).

• bồ kết:

  nd. Loại cây lớn, thân cây nhiều gai, có quả dẹp, phơi dùng để gội đầu.

• bồ liễu:

  hd. Cây bồ và cây liễu, hai thứ cây lá yếu dùng ví với người phụ nữ: Chút thân bồ liễu nào mong có rày (Ng. Du).

• bồ ngót:

  nd. Loại cây nhỏ, lá có thể nấu canh ăn hoặc đâm lấy nước pha vô bột hay nếp làm bánh..

• bồ quân:

  nd. Cây nhỏ, thân có gai, lá hình trái soan, quả chín màu đỏ tím, ăn được.

• bồ thảo:

  hd. Loại cây lác

• bồi :

  nđg. 1. Phủ đất thêm, đắp thêm vào. Khúc sông bên lở, bên bồi, Bên lở thì đục, bên bồi thì trong (cd) ; Đất bồi: đất do nước cuốn từ miền thượng lưu bồi vào nơi đất thấp.
  2. Vun bón, bù thêm vào. Cây kia hoa đỏ cành tươi. Ai vun, ai xới, ai bồi mầy xanh ? (cd).
  3. Phết, dán lên nhiều lớp cho bền chắc hơn. Bồi bức tranh.

• bồn binh :

  nd. Vườn có cây hoa, hình tròn, ở chỗ công cộng (trước kia thường có ban nhạc nhà binh hay lại đó tấu nhạc cho dân chúng nghe).

• bộng :

  nIt. Trống rỗng: Cây bộng ruột.
  IId. 1. Lỗ trống trong thân cây: Chim làm tổ trong bộng cây.
  2. Nồi đất lớn. Nồi bộng.

• bông gạo:

  nd. Loại cây lớn, mình có gai, có trái lấy ruột làm bông thường gọi là cây bông gòn.

• bông lẹo:

  nd. Loại cây có hoa đỏ giống như mụt lẹo.

• bông ngọt:

  nd. Thứ cây có hoa và lá dùng nấu canh ăn được.

• bông tơi:

  . Loại cây nhỏ có lá dùng nấu canh.

• bông trang :

  nd. Loại cây nhỏ, có hoa chùm xòe màu đỏ hoặc trắng. Gió đưa gió đẩy bông trang. Bông búp về nàng, bông nở về anh (c.d).

• bông vải :

  nd. Loại cây có trái, ruột đầy tơ trắng, chế biến làm sợi dệt vải.

• bở :

  nt. 1. Không dai, xốp. Dễ cắn, dễ xới, dễ rách. Tháng ba cày bở ruộng ra. Tháng tư gieo mạ, thuận hòa mọi nơi (c.d).
  2. Món lợi lớn mà không tốn công sức. Kiếm được món bở.
  3. Mệt mỏi rã rời. Mệt bở cả người.

• bờ bụi :

  nd. Bờ hai bên có cây cỏ mọc rậm.

• bời lời :

  nd. Cây mọc trong rừng gỗ nhẹ, sớ đặc, thường dùng làm cột nhà.

• bụi :

  nd. Đám cây cỏ mọc rậm sát vào nhau: Lạy ông tui ở bụi này (t.ng). Bụi cỏ. Bụi gai. Bụi tre.

• bụi rậm:

  nd. Bụi có nhiều cây chằng chịt, khó ra vào: Giếng sâu, bụi rậm, trước sau tìm quàng (Ng. Du).

• búi rễ :

  nd. Toàn bộ rễ của mọt cây trồng, giống như một búi tóc.

• búp:

  nd. 1. Hoa hay cây mới nụ: Chen lá lục những búp lài mở nửa (H. Cận). Búp măng: nụ cây tre. Ngón tay búp măng: ngón tay mũm mĩm và nhọn dài. Búp sen: hoa sen mới nụ.
  2. Vật giống hình búp hoa, búp cây tròn nhỏ: Búp len. Búp phấn: đồ mềm hình tròn để thoa phấn.

• bừa :

  nId. Dụng cụ làm ruộng gồm một khung vuông bằng sắt hay bằng cây, ở dưới có nhiều răng dùng để cào cho bằng đất và sạch cỏ khô: Mồng chín tháng chín có mưa. Mẹ con sắm sửa cày bừa cho xong (c.d). Bừa cào: cũng gọi là cái cào.
  IIđg. Làm bằng phẳng đất và sạch cỏ với cái bừa. Ơn trời mưa nắng phải thì, Nơi thì bừa cạn, nơi thì cày sâu (c.d).
  IIIp. Không thứ lớp, không suy nghĩ. Đánh bừa, khen bừa.

• bứa:

  nId. Cây to cùng họ với măng cụt quả màu vàng có cùi ngọt ăn được.
  IIp. Ngang bướng, không kể phải trái. Cãi bứa.

• bưng :

  nId. Đồng nước lầy rộng lớn, có cây nhỏ. Nơi tổ chức các cuộc kháng chiến chống xâm lăng. Đi bưng: đi kháng chiến.
  IIđg. 1. Cầm hai tay mà đưa lên: Hai tay bưng chén rượu đào, Xin mời quân tử uống vào cho vui (c.d).
  2. Bít, phủ bọc kín: Nghĩ đà bưng kín miệng bình (Ng. Du). Tối như bưng: tối quá như bị bóng đen bọc kín.

• bưởi :

  nd. Loại cây có trái hình quả cam nhưng lớn gấp ba, bốn lần, ruột có múi ăn ngon. Em đi bán bưởi bán bòng, Bưởi chua bòng chát buồn lòng lắm em (c.d).

• bương :

  nd. 1. Cây giống như tre, thân thẳng, to, mỏng mình. Cột bương.
  2. Ống đựng làm bằng thân cây bương, thường dùng để đựng nước ở vùng núi.Xách bương đi tưới rau.

• cà :

  nId. Loại cây rau có quả nấu, nướng hoặc ướp muối mà ăn: Cải chửa ra cây, cà mới nụ (Yên Đổ).
  IIđg. Cọ xát, chà đi chà lại bằng chày. Tục cà răng. Trâu bò cà lưng vào cây. Cà tiêu.

• ca cao :

  pd. Giống cây có trái đem rang khô, nghiền thành bột dùng pha với sữa hoặc làm sô-cô-la. Uống ca cao.

• cà chua :

  nd. Giống cây có quả chín thì đỏ, vị chua, dùng như rau ăn sống hoặc nấu chín. Nước cà chua.

• cà dược :

  nd. Giống cây độc (cũng gọi là Cà độc dược) dùng để chế thuốc.

• cà kheo (cà khêu):

  nd. Đồ dùng bằng gỗ hoặc bằng tre gồm hai cây dài, ở giữa mỗi cây có đóng một cái bậc đứng, người ta để hai chân lên hai bậc ấy, nhích cây mà đi.

• cà ổi :

  nd. Cây thân gỗ thuộc loại sồi dẻ, gỗ rắn và bền, hạt ăn được.

• cà phê :

  pd. Cây có trái nhỏ, trong trái có hạt đem phơi rang rồi xay thành bột pha nước uống. Bình pha cà phê.

• cách:

  nt. Phân, ngăn xa nhau: Băn khoăn đường đất cách xa (Nh. Đ. Mai) Khoảng cách. Cách 3 cây số.

• cải :

  nd.Loại rau có lá hoặc củ ăn được. Gió đưa cây cải về trời. Rau răm ở lại chịu lời đắng cay (c.d). Hột cải: hột hoa cải vị cay. Cải bẹ. Cải bắp. Cải hoa. Cải cúc: cải giống nhỏ. Cải đường: cải ngọt dùng làm đường.

• cam :

  nd. Cây về loại chanh, bưởi, trái ruột nhiều múi, nước nhiều, ăn ngon và bổ: Chẳng chua cũng thể là chanh, chẳng ngọt cũng thể cam sành chín cây (c.d).

• cam thảo :

  hd. Loại cây có rễ và nhựa dùng chế thuốc ngậm tiêu đàm hoặc trị ho.

• cản:

  nd. Cái gì để ngăn chặn. Cây cản ôtô, Đấp cản trên sông.

• cán cân:

  nd. Cây ngang ở cái cân để định mức đồng đều, thăng bằng khi cân, chỉ cái gì định sự công bằng, đồng đều: Cán cân công lý.

• can qua:

  hd. Cái mộc và cây giáo ; chỉ chiến tranh. Dấn thân vào đám can qua (Ng. Du).

• cánh cung :

  nd. Bộ phận của cây cung hình cong đều đặn. Dãy núi hình cánh cung.

• cành trâm:

  nd. Cây cài tóc. Như Thoa.

• cảo bản:

  hd. Loại cây nhỏ dùng làm thuốc trị bệnh hàn thấp hoặc phong tê.

• cao lương :

  hd. 1. Thịt béo và gạo ngon, món ăn ngon và quí: Miếng cao lương phong lưu nhưng lợm... (Ôn. Nh. Hầu).
  2. Cây lương thực cùng họ với bắp, thân và lá lớn, gốc ngắn, hột to tròn.

• cao su:

  pd. 1. Loại cây trong thân có mủ, đặc lại thì dẻo và dãn.
  2. Hợp chất chế từ mủ cao su.

• cát cánh :

  hd. Loại cây lá hình bầu dục có răng cưa, dung làm thuốc.

• cau :

  nd. Loại cây ở vườn, thân nhỏ và cao vút, có quả dùng để ăn với trầu: Có trầu mà chẳng có cau, Làm sao cho đỏ môi nhau thì làm (c.d). Cau hoa: cau còn non. Cau tươi: cau còn xanh vỏ (trái với cau khô). Cau tầm phổng: cau mềm và ốp. Cau tầm vun: cau già.

• cau bụng :

  nd. Cây dáng như cây cau, gốc thân phổng to, trồng làm kiểng ở các công viên.

• cay :

  nt. 1. Vị nồng như ớt làm nóng tê đầu lưỡi. Ớt nào là ớt chẳng cay, gái nào là gái chẳng hay ghen chồng (c.d).
  2. Tức tối vì đau đớn, thất vọng. Học đã sôi cơm nhưng chửa chín, Thi không ăn ớt thế mà cay (T. T. Xương).

• cày :

  nId. Nông cụ có cán tra vào trâu bò cho kéo một đầu, một đầu có lưỡi sắt để xới đất lên. Phải kéo cày thay trâu.
  IIđg. Dùng cày để xới lật đất. cấy cày vốn nghiệp nông gia... (c.d).

• cạy:

  nđg 1. Làm cho long ra, nạy bung ra. Kẻ trộm cạy tủ.
  2. Lái thuyền về bên trái, đối với bát. Anh ơi sóng gió liên miên. Ra công bát cạy cho thuyền tới nơi (c.d).

• cày cấy:

  nđg. Cày và cấy, chỉ công việc làm ruộng.

• cày ải:

  nđg. Cày rồi để đó cho bở, cho ải đất trước mùa trồng trỉa. Cày ấp: cày nghiêng lưỡi cho đất lật thành luống. Cày nỏ: cày lên để cho đất khô. Cày rang: cày lần thứ nhì. Cày trở: cày lật đất lại. Cày vỡ: cày lần thứ nhất. Cày dầm: cày lúc ruộng còn nước để ngâm cho đất mềm. Cày ngang: cày lại theo đường chéo chữ thập với đường cày trước. Cày mò: cày ở ruộng ngập nước ở vùng đồng trũng.

• cày bừa:

  nđg. Cày và bừa, sửa soạn đất để trồng trỉa: Thương anh dầu dãi nắng mưa. Hết khơi ruộng thấp, cày bừa ruộng cao (c.d)

• cay chua :

  nt. Cay và chua, Khổ cực, đau đớn. Cay chua chi lắm hở mình, Say nhau rồi lại phụ tình như chơi (c.d).

• cay cú :

  nt. Đau xót, tức tối vì thất bại. Hắn sẽ cay cú lắm cho mà coi.

• cày cục:

  nđg. Làm việc mải miết, hết sức cố gắng. Cày cục thi cho đỗ.

• cay đắng:

  nt. Cay và đắng, chỉ sự khổ sở, đau xót. Từng cay đắng, lại mặn mà hơn xưa (Ng. Du).

• cay độc:

  nt. Cay nghiệt và độc ác. Lời mỉa mai cay độc.

• cày máy:

  nd. Cày có nhiều lưỡi do máy kéo hay chạy bằng máy

• cay mắt:

  nt. Làm cay con mắt: Khí cay mắt.

• cay nghiệt:

  nt. Cay chua và ác nghiệt. Càng cay nghiệt lắm càng oan trái nhiều. (Ng. Du).

• cay sè :

  nt. Cảm giác khó chịu do thiếu ngủ hoặc bị khói xông. Cũng nói Cay xè.

• cặc :

  nd. Tiếng tục để gọi dương vật. Roi cặc bò: roi làm bằng gân bò phơi khô quấn chéo nhau. Cặc bần: rễ nhỏ ngược lên khỏi mặt bùn của cây bần.

• căm xe :

  nd. Cây to ở rừng. gỗ màu gụ hay nâu đỏ, cứng và nặng, sớ mịn

• cằn cọc :

  nt. Không đủ sức lớn như bình thường. Cây cối cằn cọc.

• cằn cỗi:

  nt. Nhỏ, đẹt, không lớn nổi, mất hết sức sống, sức sáng tạo. Cây cối cằn cỗi. Trí óc cằn cỗi.

• cẩm chướng :

  nd. Loại cây có hoa nhỏ nhiều màu, trồng làm kiểng.

• cần bật:

  nd. Cần cong hình lưỡi liềm ở giữa có sợi dây ngang như cây cung, dùng để bật (bắn) bông vải.

• cần vọt:

  nd. Cây dài đặt ngang trên một cái trục một đầu cột tảng đá nặng, một đầu buộc một cây nhỏ dài khác thòng xuống giếng mà lấy nước. Lấy nước giếng bằng cần vọt.

• câu kỷ :

  nd. Giống cây thuộc loại rau, lá giống rau kỷ, cộng móc như lưỡi câu, thường trồng ở vườn trên liếp, lá và ngọn để nấu canh.

• câu liêm :

  hd. Móc sắt hình lưỡi liềm tra vào đầu một cán dài để hái trái hay giựt nhánh cây ở cao, chỉ trăng lưỡi liềm. Mồng một lưỡi trai, mồng hai lưỡi gà, mồng ba lưỡi liềm, mồng bốn câu liêm (c.d).

• cầu noi:

  nd. Tấm ván bắc từ thuyền lên bờ hay vài cây tre bắc qua dòng nước. Bắc cầu noi.

• cậy :

  nđg. 1. Nhờ làm giúp một việc gì. Trẻ cậy cha già cậy con (t.ng).
  2. Ỷ vào ưu thế của mình. Chó cậy gần nhà, gà cậy gần chuồng (t.ng).

• cầy bông lau:

  ndx. Cầy móc cua.

• cây bút:

  nd. 1. Đồ dùng để viết, vẽ. Cây bút lông. Cây bút chì. Cây bút máy.
  2. Người viết văn. Một cây bút cừ khôi. Cũng nói Cây viết.

• cây cảnh:

  nd. Loại cây dùng trang trí cho đẹp.

• cấy cày :

  nđg. Như Cày cấy.

• cây cối:

  nd. Các loại cây nói chung. Bảo vệ cây cối.

• cây công nghiệp:

  nd. Cây cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp.

• cầy cục :

  nđgx. Cày cục.

• cậy cục:

  nđg. Cầu cạnh một cách vất vả. Cậy cục xin việc làm.

• cấy cưỡng :

  nđg. cấy ép, không đúng thời vụ.

• cầy giông:

  nd. Cầy to bằng con chó, lông xám đen, có bờm dọc lưng, có túi thơm gần hậu môn.

• cầy hương:

  nd. Cầy nhỏ hơn cầy giông, lông nâu đen, không có bờm, có túi thơm gần hậu môn.

• cây leo :

  nd. Cây không mọc đứng được mà phải tự quấn thân chung quanh những cây trên giàn, như mướp, gấc...

• cây lương thực:

  hd. Cây cung cấp thức ăn cho người như lúa, ngô, khoai, sắn v.v...

• cầy móc cua :

  nd. Cày lông thô, đuôi xù, thường ăn cua. Cũng gọi Cầy bông lau.

• cây nhà lá vườn :

  nd. Hoa quả và nói chung những thứ nhà mình sản xuất. Biếu anh chục cam cây nhà lá vườn.

• cây nông nghiệp:

  nd. Cây cung cấp thức ăn cho người và gia súc.

• cây nước :

  nd. Khối nước dâng cao như một cây to ở trung tâm bão.

• cây số :

  nd. Trụ xây chôn bên lề đường để làm mốc cho khoảng cách từng kilômét. Đường rẽ ở chỗ cây số 23.

• cây thân cỏ :

  nd. Cây có thân mềm không hóa gỗ hay rất ít hóa gỗ.

• cây thân gỗ :

  nd. Cây có thân hóa gỗ.

• cây thuốc :

  nd. Cây để làm thuốc chữa bệnh.

• cầy vòi :

  nd. Cầy chuyên leo lên cây để ăn quả.

• cây xanh:

  nd. Cây có màu xanh để cải thiện khí hậu cho khu vực nhà ở.

• chà :

  nd. Cành cây nhiều nhánh nhỏ, thường dùng để rào hay thả dưới nước để nuôi cá. Cấm chà. Thả chà. Chà chạnh: cành cây mắc vào nhau. Chà chuôm: cành cây thả dưới nước cho cá tôm chui vào.

• chà là:

  nd. Cây thuộc loại cau dừa, quả ngọt ăn được.

• chạc:

  nd. Nhánh cây đâm ngang. Cây nhiều chạc. Chạc nai: nhánh gạc nai.

• chai:

  nId. 1. Nhựa cây đóng cục lại: Chai thông.
  2. Lọ lớn có cổ dài: Chai rượu. Chai lít: chai chứa đúng một lít.
  3. Chỗ da đã cứng, đã chai: Chai ở chân.
  IIt. 1. Cứng, dày. Da đã chai.
  2. Cứng cỏi, cứng rắn. Lòng đã chai.
  3. Dày dạn, không biết xấu hổ. Mặt chai mày đá.

• chàm :

  nId. Cây bụi thuộc họ đậu, lá dùng để làm màu nhuộm xanh thẫm gọi là màu chàm.
  IIt. Có màu chàm, tức màu giữa màu tím và màu lam. Áo chàm. Mặt như chàm đổ: mặt xanh tím vì sợ. Bàn tay đã nhúng chàm: đã phạm tội.

• chang :

  nd. Rễ cây lộ trên mặt đất: Trốc chang.

• cháng :

  nd. 1. Tên một thứ tiền xưa. Tiền cháng.
  2. Chỗ thân cây đâm hai hoặc ba nhánh. Cháng hai, cháng ba.

• chanh:

  nd. Loại cây có quả tròn như quả cam nhỏ, có nhiều nước chua: Chanh khế một lòng, bưởi bòng một dạ (t.ng). Chanh cốm: chanh còn xanh. Chanh giấy: chanh mỏng vỏ.

• chay :

  nIt. Lạt, không có cá thịt. Đồ chay. Cơm chay.
  IId. 1. Lễ cúng của chùa để siêu độ cho người chết. Quấy như quỉ quấy nhà chay (t.ng). Làm chay: làm lễ cúng chay.
  2. Loại cây có trái nhỏ, vị hơi chua và ngọt, vỏ cây dùng ăn với trầu: Ăn trầu mà có vỏ chay, Vôi kia có lạt cũng cay được mồm (c.d).

• chăm bón:

  nđg. Chăm nom vun bón cây trồng. Chăm bón thửa ruộng xấu.

• chăm chút:

  nđg. Trông nom, săn sóc chu đáo. Chăm chút cây cảnh.

• chẳng :

  np. 1. Như tiếng không nhưng có ý quả quyết hơn. Chẳng học mà hay, chẳng cày mà có (t.ng). Chẳng chè, chẳng chén sao say, Chẳng thương chẳng nhớ, sao hay đi tìm (c.d).
  2. Nhấn mạnh ý nghĩa của từ hay cụm từ đứng sau. Tưởng là ai, chẳng hóa ra là hắn. Chẳng thà để con tôi dốt.

• chặt :

  nđg. Chém mạnh cho đứt. Chặt cây đẵn gỗ.

• châm biếm:

  hdg. Chế giễu để chỉ trích. Tranh châm biếm. Giọng châm biếm cay độc.

• chân chim :

  nd. Cây có lá kép hình giống chân chim.

• chậu:

  nd. Đồ bằng sứ, bằng sành dùng để rửa, giặt, trồng cây v.v... Không soi chậu úp cũng mang tiếng đời (N.Đ.Chiểu).

• chè :

  nd. Loại cây trồng để lấy lá nấu nước uống. Chè chuyên nước nhất, hương dồn khói đôi (Ô. Nh. Hầu). Chè hộp: chè để trong hộp. Chè hột. Chè Huế. Chè Tàu. Chè xanh.

• chen :

  nđg. 1. Len, lẫn vào giữa đám đông: Cỏ cây chen đá lá chen hoa (Th. Quan). Chen vai thích cánh: so tài với kẻ khác, tranh đấu.
  2. Xen vào, lẫn lộn với nhau. Tiếng nhạc ngựa lần chen tiếng trống (Đ. Th. Điểm).

• chĩa :

  nId. Đồ dùng, cán dài, mũi có một hay vài ba răng nhọn để đâm bắt cá. Cây chĩa.
  IIđg. 1. Đâm bằng chĩa. Đi chĩa cá.
  2. Hướng thẳng đầu mũi vào một mục tiêu. Nòng súng chĩa lên trời. Chĩa mũi nhọn đấu tranh vào...

• chiêm :

  nt. Thời gian gieo cấy ở miền Bắc Việt Nam, trồng vào đầu mùa lạnh khô khoảng tháng 10, 11, thu hoạch vào đầu mùa nóng, mưa, khoảng tháng 5, 6. Thóc chiêm. Na chiêm. Vụ chiêm. cấy chiêm. Cánh đồng chiêm.

• chiết. :

  1. San, sớt vật lỏng từ bình này qua chai kia. Chiết rượu vào chai nhỏ.
  2. Bứng bớt cây ở chỗ quá rậm để trồng qua chỗ khác. Chiết chuối con, chiết hoa vạn thọ.
  3. Cắt một nhánh hai một phần cây để trồng. Chiết cam. Trồng bằng cách chiết.

• chín:

  nIs. Số đếm sau số tám. Một câu nhịn, chín câu lành (t.ng). Chín chữ cù lao: sự khó nhọc của cha mẹ đối với con.
  IIt.1. Đã nấu rồi và có thể ăn được: Cơm chín. Chín dừ (nhừ): chín mềm rục vì nấu lâu. Chín tới: vừa chín.
  2. Nói về trái cây khi đã ăn được, không còn xanh chua, không còn non. Ổi chín, lúa chín. Chín cây: chín còn ở trên cây. Chín ửng: mới chín , mới ửng hồng ngoài da (trái cây).
  3. Chỉ con tằm khi đổi màu và bắt đầu kéo tơ. Con tằm đã chín. IIIp. Đến mức đầy đủ, thuần thục. Nghĩ chín.

• chín mõm:

  nđg. Chỉ quả cây chín đến mức mềm nhũn, dễ giập nát. Quả đu đủ chín mõm. Cũng nói Chin mòm.

• chịu lời :

  nđg.1. Nhận lời, hứa hẹn vâng theo: Cậy em, em có chịu lời (Ng. Du).
  2. Phải trả lãi, trả lời. Chịu lời năm phân.

• chò :

  nd. Cây rừng to cùng họ với cây dầu, thân tròn và thẳng, gỗ có thớ thẳng, dùng làm nhà, đóng thuyền. Chò có nhiều loại: chò chai: chò gỗ trắng; chò chỉ: chò gỗ đỏ; chò nhớt: chò gỗ vàng lạt; chò tía: chò gỗ hồng.

• chò :

  nd. Đồ dùng ba chân để kê đĩa đựng trái cây trên bàn thờ.

• chõ :

  nđg.1. Xen vào việc không phải của mình. Nói chõ vào.
  2. Gie ra ngòai. Cành cây chõ xuống ao.Chõ xuống: chúc xuống.
  3. Nói với miệng hướng về phía có người nghe. Nói chõ sang buồng bên. Loa chõ vào đầu xóm.

• chó :

  nd. Gia súc thuộc nhóm ăn thịt, nuôi để giữ nhà hay đi săn, tiếng để mắng người ngu si, kẻ bị khinh bỉ. Chó cậy gần nhà, gà cậy gần chuồng. Ngu như chó. Dữ như chó.

• chó đẻ :

  nd. Cây nhỏ cùng họ với thầu dầu, mọc hoang, lá mọc thành hai dãy, dùng làm thuốc và làm phân xanh.

• chóc :

  nd.1. Rau mọc ở bưng, lá giống lá hẹ, ăn sống. Cũng gọi Rau chóc lá hẹ.
  2. Cây cùng họ với khoai sọ, củ dùng để ăn hay làm thuốc (gọi là Củ bán hạ).
  3. Chó chóc: loại chó rừng nhỏ con, tiếng kêu “chóc chóc”.

• chòi :

  nId. Lều làm cao để ở hoặc để canh giữ. Che chòi giữ mả tâm tang chọn bề (N.Đ.Chiểu).
  IIđg. 1. Thọc cho rơi xuống: Cây cao quả chín đồi mồi, Càng trông mỏi mắt, càng chòi mỏi tay (c.d).
  2. Ngoi lên từ dưới nước hoặc dưới đất. Dế chòi lên mặt đất. Cây không chòi lên được vì đất cằn.
  3. Muốn lên địa vị cao hơn. Đũa mốc chòi mâm son (t.ng).

• chòi mòi :

  nd. Cây nhỏ cùng loại với thầu dầu, quả chín màu đỏ tía ăn được, cũng dùng làm thuốc.

• chọn mặt gửi vàng :

  nth. Chọn người tin cậy để trao gửi cái quan trọng, cái quý giá.

• chóp rễ :

  nd. Bộ phận hơi phình ở đầu rễ cây để bảo vệ rễ khi xuyên qua đất.

• chọt :

  nđg.1. Đánh cắp. Bị chọt mất cái đồng hồ.
  2. Thọc: Chọt trái cây trên cao.

• chổi :

  nd. Đồ dùng để quét: Chổi lông. Chổi cau: chổi lá cau tước khô. Chổi lông gà: chổi bằng lông gà. Chổi quét sơn. Chổi sể (chổi xể): thường làm bằng cành cây chổi để quét rác.

• chổi :

  nd. Cây nhỏ cùng họ với sim, ổi, phân cành rất nhiều, dùng làm chổi quét hay cất lấy dầu xoa bóp (dầu chổi).

• chôm chôm :

  nd. Cây ăn quả, quả giống như vải, có gai dài và mềm.

• chồn :

  nd. Thú rừng ăn thịt, hình dạng giống như cầy nhưng mõm ngắn hơn.

• chông chà:

  nd. Cây cành gai, tre gai dùng để rào ngăn.

• chột :

  nt. 1. Cằn cỗi, không lớn nổi: Cây chột. Con trâu chột đi sau cơn bệnh.
  2. Bị hỏng một con mắt. Chột mắt.
  3. Khó chịu vì sợ phát hiện điều mình giấu giếm. Hắn hơi chột khi mọi người nhìn mình.

• chớn :

  nd.1. Thanh cây đặt ngang cửa, sát đất chỗ mới bước vào nhà. Chớn cửa.
  2. Ngấn, mé. Chớn nước.

• chớp :

  nd. Giống lúa tương đối ngắn ngày, thường cấy ở các ruộng sâu sau khi gặt chiêm, trước mùa lụt. Chân ruộng chớp.

• chủ lực :

  hd. Sức quan trọng hơn cả: Chủ lực quân. Cây bút chủ lực: cây bút chính trong một bộ biên tập.

• chùm ruột:

  nd. Loại cây có quả tròn nhỏ dính từng chùm như dây ruột: Mứt chùm ruột.

• chủng :

  nđg. cấy vắc xin hay độc tố vi khuẩn vào da thịt, để phòng, chẩn đoán hay nghiên cứu bệnh. Chủng ngừa dại cho chó.

• chuồi :

  nđg. Từ trên cho tuột xuống hay đẩy vào. Chuồi cây gỗ xuống nước. Chuồi gói quà vào túi.

• chuối:

  nd. Cây ăn quả nhiệt đới, thân hình trụ, lá có bẹ, quả xếp thành buồng gồm nhiều nải. Trồng chuối: chống tay xuống đất, đưa thẳng hai chân lên trời. Chuối cau: Chuối quả nhỏ mập, thịt hơi nhão, vị ngọt, thơm, có hai loại: cau mẵn và cau lai. Chuối cơm: Chuối nhỏ trái, quả to hơn chuối cau, thịt chắc hơn nhưng không ngon bằng. Chuối bom: Quả nhỏ nhưng to hơn chuối cau, thịt chua. Không thơm như chuối cau. Chuối chà: Quả nhỏ như chuối cau nhưng dài hon, thịt dẻo và thơm. Chuối chua: Quả giống như chuối cau nhưng to hơn, lúc mới chín ăn chua, lúc chín muồi ngọt và thơm. Chuối chát: chuối sứ ăn sống nên có vị chát. Chuối dại: Chuối hoang ở rừng. Chuối chiên: Chuối chín tẩm bột chiên với mỡ hay dầu. Chuối già: Chuối quả dài, thịt mềm, vị ngon, khi chín nhiều thì vỏ có lốm đốm như trứng quốc (miền Trung gọi là chuối bà lùn). Chuối khô: Chuôi phơi khô. Chuối hột: Quả có nhiều hột, vị ngon. Chuối lá: Chuối vỏ dày, thật chín mới ăn được và rất hiền. Chuối lửa: Chuối quả đỏ như lửa khi chiín. Chuối mật: Chuối quả lớn, vỏ khi chín thì đỏ bầm, vị rất ngọt. Chuối mọi: Chuối nhỏ, ăn không được ngon. Chuối ngự: Quả nhỏ khi chín vỏ rất mỏng, màu vàng, thịt chắc và thơm, ngày xưa vua thường dùng. Chuối rẽ quạt: Cây cùng họ với chuối, thân có những vết sẹo lá rụng, lá mọc thành hai dãy tỏa ra như nan quạt trồng làm cảnh. Chuối sứ: Cũng gọi Chuối xiêm, Chuối mốc có thể ăn sống (chuối chát) chiên hay phơi khô khi chín (chuối khô, chuối chiên). Chuối tây: Thứ chuối quả lớn, vị như chuối lá. Chuối tiêu: thứ chuối quả dài nhỏ, khi chín thì vỏ lốm đốn, vị ăn tuyệt ngọt. Chuối trứng quốc: Chuối khi chín thì vỏ lốm đốm như trứng con chim quốc.

• chuôm :

  nd.1. Vùng nước đọng ở ngoài đồng. Tát chuôm bắt cá.
  2. Cành cây thả xuống nước cho cá, tôm nhỏ vào núp để mà bắt. Thả chuôm bắt cá mấy đời cá hay (V. D).

• chùy :

  nd.1. Binh khí có một đầu tròn lớn hay tròn nhọn như trái thông: Bị đánh một chùy.
  2. Hình dáng như cây chùy, như đầu trái thông. Trục chùy.

• chuyên canh :

  ht. Chuyên trồng một loại cây nông nghiệp nhất định. Vùng chuyên canh lúa.

• cò :

  nd. 1. Loại chim cẳng cao và mỏ dài: Đục nước béo cò (t.ng). Cò bạch: cò lông trắng; Cò ma: cò ốm mà cao.
  2. Tem dán thư. Ngày trước khi mới bày, tem dán thư có vẽ hình một con cò, nên người ta gọi tem là cò.
  3. (Do tiếng Pháp). Ông cẩm , cảnh sát trưởng.
  4. Đàn nhạc cổ kéo, có hai dây. Cũng gọi đàn nhị.
  5. (do tiếng Pháp). Người sửa bản in bài ở tòa báo, nhà in. Thường gọi là thầy cò.
  6. Phần ở cây súng, bóp ngón tay vào thì nổ. Bóp cò, lảy cò.

• cỏ :

  nd. Cây thấp nhỏ mọc lan trên mặt đất. Cỏ sú: sách thuốc gọi là hương phụ, loại cây lá nhỏ như lá hẹ, rễ có chùm củ da tím sậm, được dùng làm thuốc. Cỏ gà: cỏ trẻ con thường lấy làm trò chơi chọi gà. Cỏ gấu: cỏ thuộc loại cói, dùng làm thuốc. Cỏ may: cỏ hay mắc vào áo quần khi mình đi xước phải nó. Cỏ mần trầu: cỏ có hoa, bông gồm năm bảy nhánh dài, làm cỏ chăn nuôi. Cỏ mật: cỏ cao có hoa, lá sấy khô có mùi thơm như mật, làm thức ăn cho trâu bò. Cỏ mực: sách thuốc gọi là hạn liên thảo, lá vò ra biến thành nước đen như mực, có vị ngọt hơi chua. Cỏ năn: cùng họ với cói không có lá, thường mọc ở ruộng ngập nước. Cỏ roi ngựa: cỏ có hoa màu xanh mọc thành chùm ở ngọn trông như roi ngựa. Cỏ sâu róm: cỏ thấp, hoa có lông trông như con sâu róm (sâu rợm). Cỏ sữa: cỏ cùng họ với thầu dầu, có nhựa mủ như sữa, dùng làm thuốc. Cỏ tranh: cỏ lá dài cứng, mọc đứng, thường dùng để lợp nhà, thân và rễ làm thuốc. Cỏ xước: có hai loại, một là cỏ cùng họ với rau dền, quả nhọn thành gai, hay bám vào quần áo, một là loại cỏ thuốc đông y gọi là ngưu tất, lá hình bầu dục, hoa màu lục.

• cọ :

  nd. 1. Loại cây kè, lá dùng lợp nhà hoặc chằm tơi. Đồi cọ, Nhà lợp lá cọ. 2. Dụng cụ để tô màu, vẽ; chổi để quét sơn.

• cọ dầu :

  nd. Cây thuộc họ cau, quả nhỏ hình trứng, vỏ quả có chất dầu ăn được và dùng trong công nghiệp.

• cò quay :

  nd. Trò đánh bạc quay một cái cây hình mỏ cò qua một vòng có ghi số, mỏ cò chỉ số nào thì người đặt số ấy trúng.

• cọ xát:

  nđg. Cọ mạnh với nhau, tiếp xúc với trở ngại. Gió to làm cành cây cọ xát vào nhau. Còn trẻ chưa cọ xát với thực tế.

• cóc :

  nId. Động vật giống ếch nhái, da xù xì. Cóc vái trời: làm một việc vô lối. IIp. Không, chẳng. cấy thưa thừa thóc, cấy mau cóc ăn (t.ng). Ngó lại văn đàn, cóc có xu (T. Đà).

• còi:

  nt. Cằn cỗi, nhỏ yếu. Cây đã còi. Lợn còi.

• còi cọc :

  nt. Như Còi. Cây còi cọc.

• com-pa :

  pd. Khí cụ gồm hai cây gỗ hoặc sắt dính với nhau ở một đầu có trục nhỏ, mở ra khép vào được, dùng để vẽ vòng tròn.

• cong :

  nt. Không thẳng, uốn khum: Phải cung rày đã sợ làn cây cong (Ng. Du).

• cổ thụ:

  hd. Cây lâu đời: Xanh om cổ thụ tròn xoe tán (Th. Quan).

• cô-ca:

  ad. Cây ở Nam Mỹ, lá có chất kích thích để chế Cô-ca-in.

• cô-ca-in :

  ad. Chất lấy ở lá cây cô-ca, để gây tê và gây nghiện.

• cốc:

  nd. 1. Đồ dùng để uống rượu, uống nước.
  2. Loại chim như con vịt, hay lặn xuống nước để bắt cá, cũng gọi là chim cồng cộc.
  3. Loại cây có trái như trái ổi, một hột to, thường ngâm nước muối với đường mà ăn.

• cỗi:

  nt. Già, không cồn sức phát triển. Cây đã cỗi.

• cội :

  nd. Gốc cây to, sống lâu năm. Chim lạc bầy thương cây nhớ cội... (c.d).

• cối xay :

  nd. Cây bụi mọc hoang, lá có lông, hoa vàng, quả có hình như chiếc cối xay. Cũng gọi hoa giằng xay.

• côn :

  nd. Cây ngắn dùng để đánh võ. Múa côn.

• cồng:

  nd. Cây rừng to cùng họ với bứa, gỗ thường dùng làm nhà, đóng thuyền.

• công lênh :

  nd. Công trạng: Rủ nhau đi cấy xứ Đoài, công lênh chẳng được, được vài chút con (c.d).

• cộng sinh :

  hdg. Nói về các sinh vật không cùng một loại sống chung, các bên cùng làm lợi cho nhau. Cây họ đậu thường có vi khuẩn cộng sinh ở rễ.

• cốt:

  nđg. Đẵn chặt. Cốt cây về làm củi.

• cột số:

  nd. Cột chỉ độ dài của đường tính bằng kilômét cũng gọi cây số; cột cây số.

• cột xăng :

  nd. Thiết bị để bán xăng cho xe cơ giới. Cũng gọi Cây xăng.

• cỡ :

  nId. 1. Khuôn khổ: Cỡ giấy 65 x 100.
  2. Độ lớn, tầm mức. To quá cỡ. Lên dây cót hết cỡ.
  IIp. Ước chừng, độ chừng. Còn cỡ mười cây số nữa thì đến tỉnh lỵ. Cỡ bao nhiêu: chừng lối bao nhiêu.

• cớm:

  nt. 1. Chỉ cây cằn cỗi vì thiếu ánh mặt trời. Cây bị cớm.
  2. Chỉ đất do bóng râm che rợp khiến cây trồng bị cớm. Miếng ruộng cớm nắng.

• củ :

  nd. Phần của cây ở dưới đất, chất cứng giòn. Tháng giêng trồng củ từ, tháng tư trồng củ vạc (t.ng). Củ cải.Củ cải đường. Củ chuối. Củ hành. Củ kiệu. Củ khoai. Củ sắn. Củ tỏi. Củ từ: củ khoai từ.

• củ bình vôi:

  nd. Cây leo có củ hình bình vôi, dùng làm thuốc.

• củ cẩm:

  nd. Cây có củ vỏ xù xì, vỏ màu tím, làm thức ăn.

• củ dong :

  nd. Cây thân cỏ lá to, cuống lá có đốt, phần thân ngâm phồng thành củ hình thoi dài, màu trắng chứa nhiều tinh bột làm thức ăn.

• củ khỉ :

  nd. Cây nhỏ có gai, trái và rễ dùng làm thuốc, lá dùng nấu canh. Cũng gọi Củ kỷ, Câu kỷ.

• củ mài:

  nd. Cây leo mọc ở rừng, củ hình trụ chứa nhiều bột, dùng làm thuốc hay thức ăn.

• củ mì :

  nd. Cây thân thẳng mang nhiều sẹo lá, lá có cuống dài, phiến xơ hình chân vịt, củ chứa nhiều tinh bột dùng để ăn. Củ mì. Bột khoai mì. Cũng gọi Củ sắn.

• cù nèo:

  nd. Cây đầu có móc dùng để móc kéo, lấy vật ở cao hay xa. Dùng cù nèo hái ổi. Dùng cù nèo để móc cỏ đã phát.

• củ từ :

  nd. Cây trồng, thân leo, củ hình thuôn dài để ăn. Cũng gọi Khoai từ.

• cúc:

  nd. Cây cảnh nhiều loại, hoa có nhiều màu, nhiều dáng.

• cúc tần:

  nd. Cây bụi cùng họ với cúc, lá có mùi thơm, hoa hình ống màu tím, mọc ở bãi hoang, bờ rào.

• cụm :

  nd. 1. Một đám cây mọc sát vào nhau. Cụm cây. Cụm cỏ. Cụm hoa. Cụm rừng.
  2. Tập hợp gồm một số đơn vị cùng loại gần nhau ở cùng một chỗ. Cụm dân cư. Cụm pháo hoa.

• cung:

  nd. 1. Khí giới gồm một thanh gỗ uốn cong, căng dây ở giữa buộc hai đầu dùng để bắn tên. Phải cung rày đã sợ làn cây cong (Ng. Du).
  2. Đồ hình cung dùng để kéo đàn nhị, đàn vĩ cầm, v.v...
  3. Phần của đường tròn giới hạn bởi hai điểm.

• cung:

  nđg. 1. Co tay thành hình cung, Cung tay đấm vào ngực.
  2. Làm cho xơ bông tơi ra bằng cây cung hay bằng máy. Máy cung bông.

• cung quế :

  nd. 1. Cây quế trong cung trăng; chỉ sự thi đỗ. Bẻ cành cung quế, hái hoa vườn quỳnh.
  2. Buồng các cung phi ở vách có trát quế.

• cuốc:

  nId. Dụng cụ có lưỡi sắt tra vào một đầu cán dùng để bới đất.
  IIđg. Bới đất bằng cuốc. Cuốc đất trồng khoai.
  IIId. Loại chim hay lủi dưới lùm cây nhỏ, thường hay kêu cả mùa hè, giọng rất buồn, cũng gọi là Chim quốc quốc.

• Cuội :

  dt. Thằng nhỏ ngồi dưới gốc cây đa trên cung trăng theo tục truyền: Thằng Cuội đứng giữa cung trăng. Cầm rìu cầm rựa đốn săng kiền kiền (c.d). Dối như Cuội: hay nói dối quá.

• cừ:

  nId. Ngòi, rạch nước: Khai cừ cho nước chảy. Cừ đóng tàu.
  IIt&p. Giỏi hơn người, lớn, rộng. Đó là những cây vợt cừ. Bắn rất cừ.

• cữ :

  nId. 1. Cái dùng làm chuẩn. Dùng thước làm cữ mà đo. cấy đúng cữ.
  2. Khoảng thời gian xảy ra một hiện tượng thời tiết trong mỗi đợt - Cữ rét cuối năm. Cữ trời sang thu.
  3. Thời kỳ kiêng khem của người mới sinh. Còn trong cữ. Giường cữ: giường dùng trong cữ.
  IIđg. Kiêng. Cữ ăn thịt. Cữ rượu.

• cừ khôi:

  ht. Tài giỏi, tinh anh hơn người: Một cây viết cừ khôi. Tay cừ khôi.

• cứng :

  nt. 1. Rắn, không gãy được: Ví dầu cây cứng rễ bền, Gió lay chẳng chuyển sấm rền nào rung (c.d).
  2. Không mềm mại, không dịu dàng; không cử động được. Động tác còn cứng. Quai hàm cứng lại không nói được.
  3. Không lưu loát. Văn cứng đờ.
  4. Không để tác động bên ngoài làm xao động, lay chuyển. Lúa đã cứng cây. Có cứng mới đứng đầu gió. Thái độ quá cứng.
  5. Có trình độ cao, vững vàng. Học lực rất cứng.
  6. Hơi mặn quá yêu cầu của khẩu vị. Nước mắm cứng.

• cứng cát:

  nt. Mạnh, khỏe và vững chắc. Thằng bé mới một tuổi mà trông cứng cát lắm. Cây lúa đã cứng cát. Nét chữ cứng cát.

• cửu lý hương:

  hd. Cây nhỏ mọc hoang cùng họ với cam, lá có mùi hắc, dùng làm thuốc.

• da :

  nd. Đa, cây to có rễ phụ từ cành thòng xuống, trồng để lấy bóng mát.

• dà :

  nId. Loại cây có vỏ ngâm ra màu nâu,dùng để nhuộm. IIt. Có màu nâu đỏ. Áo dà. Nhuộm màu dà.

• dạ cẩm :

  nd. Cây bụi cùng họ với cà phê, cành có cạnh, lá thuôn, hoa nhỏ màu trắng, cành và lá dùng làm thuốc.

• dạ hợp:

  hd. Cây cùng họ với hồi, lá to, dài, hoa trắng, thơm, mọc ở đầu cành, trồng làm cảnh, thường cũng gọi Mộc lan.

• dạ hương :

  hd. Cây cảnh,hoa nhỏ hình ống phểu dài, về đêm thơm ngào ngạt.

• dác :

  nd. Lớp trắng của thân cây,giữa vỏ cây và lõi cây. Dác cây. Gỗ dác.

• dài :

  nt. 1. Có một khoảng cách khá xa từ nơi này đến nơi kia, từ đầu này đến đầu kia. Đường dài mấy mươi cây số. Khúc vải dài 20m.
  2. Có chiều dài hơn mức bình thường. Áo sơ mi tay dài. Bàn tay năm ngón còn có ngón ngắn ngón dài (t.ng).
  3. Chiếm một thời gian khá lâu. Thức khuya mới biết đêm dài (t.ng). Một ngày đêm dài 24 giờ.
  4. Luôn một mạch không ngó với lại, cứ tiếp tục như thế. Địch thua chạy dài. Nghỉ dài. Đói dài.

• dại :

  nt. Phơi ra giữa trời. Cây trồng nơi dại nắng.

• dài đuỗn:

  nt. Dài và thẳng đờ ra. Cây gỗ dài đuỗn. Cũng nói Dài đuồn đuỗn (nghĩa mạnh hơn).

• dành dành :

  nd. Cây nhỏ, lá mặt trên màu sẫm và bóng, hoa trắng thơm, quả chín thịt màu vàng da cam, dùng để nhuộm hay làm thuốc (sách gọi là Chi tử). Rủ nhau đi bẻ dành dành. Dành dành không bẻ, bẻ ngành mẫu đơn (Cd).

• dao :

  nd. Đồ bằng sắt có lưỡi dùng để cắt, thái. Dao vàng bò đãy kim nhung, Biết rằng quân tử có dùng ta chăng (t.ng). Lưỡi dao cạo: lưỡi lam. Cán dao: chuôi dao. Dao bài: dao có lưỡi hình lá bài. Dao bàn: dao nhỏ dùng ở bàn ăn. Dao bào: lưỡi dùng trong cái bào; thứ dao dùng để bào trái cây thành từng miếng nhỏ, thứ dao lưỡi rất mỏng hai cạnh đều bén dùng để cạo râu. Dao bảy: dao dài chừng bảy tấc ta. Dao bầu: dao lưỡi rộng, phần giữa phình ra. Dao bổ (bửa) củi: dao dùng để bổ củi. Dao cạo: dao để cạo râu. Dao cau: dao để bửa cau. Dao cầu: dao thái thuốc bắc. Dao con: dao nhỏ. Dao cưa: cái cưa. Dao chìa vôi: dao nhỏ có đầu giẹp nhọn để bôi vôi vào lá trầu. Dao díp: dao nhỏ xếp được (dao nhíp). Dao găm: dao mũi nhọn dùng để đâm. Dao khắc: dao để khắc, chạm. Dao mổ: dao dùng trong việc mổ xẻ. Dao nạo: dụng cụ một đầu tròn có răng cưa, dùng để nạo dừa, nạo khoai. Dao nhíp: như dao díp. Dao pha: dao lớn để chặt, cắt, chẻ, thái... Dao phay: dao lớn dùng làm cá. Dao quắm: dao mũi vểnh lên. Dao rọc: dao dùng rọc giấy. Dao rựa: như Dao pha. Dao tu: thứ dao dài bén để chặt cây. Dao trổ: như Dao khắc. Dao vọ: dao đầu mũi cong. Dao vôi: như dao chìa vôi.Dao xén: như Dao cắt, Dao xắt: dao để thái thuốc bắc (cũng gọi Dao tể). Dao xếp: như Dao nhíp. Dao yếm: có hình dạng như dao bầu nhưng to hơn, dùng trong việc bếp núc.

• dày xít :

  nt. Dày chặt, sát nhau: Cây mọc dày xít.

• dầm :

  nIđg. Ngâm lâu trong nước. Dầm cải trong nước muối.
  IIt.1. Hứng chịu. Dầm mưa dãi nắng.
  2. Chỉ mưa lai rai và lâu. Mưa dầm.
  3. Thấm ướt cả áo quần. Ướt dầm, đái dầm.
  4. Chỉ đất nhuyễn trong nước. Ruộng dầm. Cày dầm.

• dâm bụt:

  nd. Loại cây nhỏ, có hoa nhiều cánh đỏ, thường trồng hai bên bờ giậu. Cũng nói Râm bụt.

• dân cày:

  nd Dân sống về nghề cày cấy, nghề nông.

• dâng :

  nd. Con đuông, sâu ở trong thân hoặc đọt cây (dừa, chà là).

• dâu (dâu tằm):

  nd. 1. Cây lá hình tim, dùng để nuôi tằm, quả tụ thành khối, khi chín màu đỏ sẫm.
  2. (Dâu rượu). Cây bụi thấp, cành có lông tơ, quả có nhiều núm mọng nước, trông như quả dâu tằm, dùng để chế rượu. Rượu dâu.

• dầu chổi:

  nd. Tinh dầu cất từ cây chổi dùng để xoa bóp để gây nóng, giảm đau.

• dầu giun :

  nd. Cây thân cỏ, lá khía răng, chứa tinh dầu làm thuốc tẩy giun.

• dầu hắc :

  nd. Thứ dầu đen, chế bằng cách đốt cây dương tùng.

• dầu rái :

  nd. Cây to mọc ở rừng, quả có hai cánh,gỗ có nhựa để trét thuyền, gàu.

• dầu ta :

  nd. Dầu lấy từ các loại hạt cây ép, dùng để thắp đèn.

• dây:

  nd. 1. Vật hình sợi dung để buộc, nối, truyền dẫn v.v.... Dây gai. Lên dây đồng hồ. Đường dây điện cao thế.
  2. Thân có hình dạng sợi của một số cây leo, cây bò. Dây khoai lang. Trồng mấy dây bí.
  3. Tập hợp nhiều vật xếp nối tiếp nhau thành một hình dài. Pháo dây. Bát bán cả dây, không bán lẻ.
  4. Mối liên hệ tinh thần gắn bó nhau. Dây thân ái.

• dây gắm:

  nd. Cây hạt trần mọc ở rừng, thân leo, vỏ màu nâu đen có sợi, hạt ăn được, thân dùng làm dây buộc thuyền bè. Cũng nói Gắm.

• dây leo :

  nd. Cây leo.

• de :

  nd. Cây gỗ to mọc ở rừng, gồm nhiều loài, cùng họ với quế, gỗ thơm mềm, nhẹ và mịn, thường dùng để đóng rương hòm.

• dẻ :

  nd. Cây gỗ to mọc ở rừng gồm nhiều loại, có loại quả ăn được. Hạt dẻ.

• dế dũi:

  nd. Dế màu nâu xám, chân trước to và khỏe, cánh ngắn hơn thân, cắn phá rễ và gốc cây non.

• dị dưỡng:

  ht. Nói về loại cây không có lục diệp chất nên tự nuôi dưỡng với những chất hữu cơ. Nấm là loại thực vật dị dưỡng. Các động vật sống dị dưỡng.

• diêm :

  nd.1. Muối: Diêm điền
  2. Tiếng diêm sinh gọi tắt: Bao diêm.Hộp diêm (miền Nam gọi là hộp quẹt). Cây diêm, que diêm: que nhỏ một đầu có hóa chất để quẹt ra lửa.

• diễn :

  nd. Cây thuộc loại tre nứa, thân thẳng và to, mình dày, thường dùng làm vật liệu xây dựng.

• diện tích:

  hd. Mặt rộng: Diện tích cày cấy.

• diếp :

  nd. Cây cùng họ với cúc, lá to, mỏng thường dùng làm rau sống.

• dó:

  nd. Cây nhỡ, lá hình bầu dục dài, hoa trắng, vỏ cây dùng làm giấy. Giấy dó.

• dọc:

  nd. Cây to cùng họ với bứa, quả hình trứng có vị chua, ăn được, hạt có dầu.

• dom :

  nd. 1. Loại cây có quả gọi là quả dom.
  2. Phần cuối ruột già nằm gần hậu môn. Lòi dom.

• dong :

  nđ. Loại cây nhỏ, lá lớn thường dùng để gói bánh. Bánh chưng gói lá dong.

• dong riềng :

  nd. Cây trồng thân cỏ, lá to màu tím nhạt, củ giống củ riềng, chứa nhiều tinh bột, để ăn hay chế bột làm miến.

• du :

  hd. Loại cây thường ở đầu làng, cửa ải, tượng trưng cho quê hương. Du quan. Tang du: cây dâu, cây du.

• dù:

  nd. 1. Đồ hình cái lọng nhỏ dễ mang, dùng để che mưa nắng. 2. Đồ giống cây dù lớn, dùng để nhảy từ máy bay đang bay xuống đất. Nhảy dù: nhảy xuống bằng dù. Tập nhảy dù. Thả dù pháo sáng.3. Binh chủng nhảy dù. Sư đoàn dù. Lính dù.

• dúi:

  nd. Thú gặm nhấm, sống dưới hang đất tự đào, ăn rễ cây và củ.

• dung :

  nd. Cây gỗ mọc ở rừng, hoa thơm, gỗ trắng mịn, dùng làm vật liệu xây dựng nhỏ.

• duốc cá:

  nd. Cây họ đậu, gồm nhiều loại, lá dùng để duốc cá.

• duối:

  nd. Cây cùng họ với dâu tằm, thân thường cong queo, quả nhỏ khi chín màu vàng, trồng làm hàng rào.

• dưa :

  nd. Quả sinh ở các loại cây leo, ăn được. Dưa bở: thứ dưa ruột ăn bở. Dưa chuột, dưa leo: thứ dưa mình nhỏ như con chuột, để ăn sống hoặc làm dưa. Dưa gang: Như Dưa bở. Dưa hấu: Dưa vỏ xanh, ruột đỏ hay vàng. Dưa hường: Dưa vỏ xanh, ruột hường. Dưa lê: dưa quả hơi tròn, khi chín vỏ màu trắng ngà hay vàng nhạt, thịt quả giòn, thơm, ngọt. Dưa tây: dưa quả tròn dẹt, thịt quả màu hồng phớt.

• dừa :

  nd. Cây về loại cau có quả to, ở trong nhiều nước, thịt dùng ăn hoặc nấu dầu v.v... Đạp vỏ dưa, thấy vỏ dừa thì sợ (t.ng). Dừa gáo: dừa quả nhỏ tròn. Dừa lửa: dừa quả có vỏ đỏ. Dừa nước: dừa quả nhỏ, mọc hai bên bờ nước. Dừa xiêm: dừa quả nhỏ thường dùng để lấy nước uống. Dầu dừa: dấu ép ở cơm dừa ra.

• dứa :

  nd. Cây ăn quả thân ngắn, lá dài, cứng, có gai ở mép và mọc thành cụm ở ngọn, quả có nhiều mắt, phía trên có một cụm lá, ăn được. Cũng gọi Khóm, Thơm.

• dừa cạn:

  nd. Cây thân nhỏ thuộc họ trúc đào, toàn cây dùng làm thuốc chữa huyết áp cao và bệnh bạch huyết.

• dứa dại:

  nd. Cây mọc hoang lá dài, cứng, có gai ở mép và ở sống, quả giống quả dứa.

• dược thảo :

  hd. Cây dùng làm vị thuốc.

• dương :

  nd. Cây về loại liễu, bốn mùa xanh tươi. Gốc dương trơ một cội già khói lan (H. Trừu).

• dương liễu :

  hd. Loại cây lớn có lá nhỏ dài li ti, thường xanh quanh năm. Cũng gọi Liễu.

• dương xỉ :

  hd. Cây không hoa, lá non cuộn hình ốc, thường mọc ở chỗ râm và ẩm.

• đa :

  nd. Loại cây lớn hay trồng ở các đình chùa, có rễ phụ mọc từ cành thõng xuống được cho là sống lâu. Cũng gọi Da.

• đa canh :

  ht. Chỉ đất đai có thể trồng nhiều loại cây trên cùng một diện tích. Vùng nông nghiệp đa canh.

• đại:

  nd. Cây có nhựa mũ, lá khi rụng để lại trên thân những vết sẹo lớn, hoa màu trắng hay hồng, trồng làm cảnh. Cũng gọi Sứ cùi.

• đại bi :

  hd. Cây mọc hoang cùng họ với cúc, lá có lông và mùi như long não, dùng làm thuốc.

• đại bộ phận :

  hd. Phần lớn hơn nhiều so với phần còn lại. Đại bộ phận diện tích đã cấy xong.

• đại hoàng:

  hd. Cây nhỏ thuộc họ rau răm, dùng làm vị thuốc.

• đại hồi:

  hd. Loại cây có trái dùng để cất lấy tinh dầu. x. Hồi.

• đại mạch:

  hd. Cây cùng họ với lúa mì, hạt để chế rượu bia hay nuôi gia súc.

• đài nguyên :

  hd. Vùng đất bằng ở rìa Bắc các lục địa, chỉ có rêu, cỏ thấp và cây bụi, nước đóng băng quanh năm.

• đại thụ:

  hd. Cây lớn lâu đời. Cũng nói Đại thọ.

• đàn hương :

  hd. Loại cây nhỏ, lá hình thuôn, gỗ nặng và thơm dùng làm hương liệu hoặc vị thuốc.

• đảng sâm :

  hd. Cây bò hay leo, có nhựa mủ, hoa hình chuông màu vàng nhạt, rễ dùng làm thuốc.

• đào:

  nd. Loại cây có hoa đẹp màu đỏ hồng và trái ăn được. Hỏi ngày về chỉ độ đao bông, Nay đào đã quyến gió đông (Đ. Th. Điểm).

• đào lộn hột:

  nd. Cây ăn quả cùng họ với sấu, quả nâu đỏ hoặc vàng, bên trên có hột nằm ở ngoài quả.

• đay :

  nd. 1. Loại cây có vỏ dùng làm sợi để làm bao tải, làm dây. Dây đay. 2. Loại cây nhỏ, lá dùng nấu canh. Canh rau đay.

• đay Ấn Độ :

  nd. Cần sa, cây có chất ma túy.

• đẵn:

  nIđg. Dùng dao, búa làm đứt ngang thân cây. Đẵn cây.
  IId. Đoạn thân cây đã đẵn ra. Một đẵn mía.

• đằng la :

  hd. Loại cây leo, chỉ vợ lẻ. Trước hàm sư tử, gởi người đằng la (Ng. Du).

• đất đỏ:

  nd. Đất xốp, màu đỏ nâu. Cây cao su ưa đất đỏ.

• đất màu:

  nd.1. Lớp đất tốt nhất trong loại đất trồng trọt.
  2. Đất ruộng khô, chuyên trồng các loại cây hoa màu.

• đất nặng:

  nd. Đất chứa nhiều hạt sét, khó cày bừa.

• đậu :

  nd. Cây nhỏ, có nhiều loại, quả dài chứa một dãy hạt, quả hay hạt dùng làm thức ăn.

• đậu khấu:

  nd. Cây họ gừng, rễ to, lá dài, quả hình trứng, dùng làm thuốc và gia vị.

• đè :

  nđg.1. Ấn sức nặng lên trên vật gì. Bị cây đè lên. Sưu thuế đè lên đầu dân.
  2. Noi theo, nhắm vào. Xăm xăm đè nẻo Lam Kiều lần sang (Ng. Du). Cứ đè lúc hắn vắng mặt mà nói.

• đề :

  nd. Cây to thuộc loại đa, lá có mũi nhọn dài, thường trồng ở chùa. Cũng gọi Bồ đề.

• địa cốt bì:

  hd. Vị thuốc đông y chế biến bằng vỏ của rễ cây củ khỉ.

• địa hoàng:

  hd. Cây thân cỏ, lá mọc vòng ở gốc, củ chế thành thục địa, dùng làm thuốc.

• địa vật:

  hd. Vật thiên nhiên hay nhân tạo trên mặt đất như sông núi, cây cối, nhà cửa v.v...

• điển điển:

  nd. Thứ vỏ cây xốp nhẹ, dùng làm nút chai, đế giày, lấy ở cây điển điển. Cũng gọi Cây điên điển.

• điền thanh:

  hd. Cây cùng loại với rau nhút, thường dùng làm phân xanh.

• đinh hương:

  hd. Cây thuộc họ với sim, ổi, nụ hoa trông như cây đinh, mùi thơm, dùng làm gia vị và làm thuốc.

• đinh lăng:

  nd. Cây nhỏ, lá khía sâu thành mảnh loăn xoăn, trồng làm cảnh.

• đõ :

  nd. Dụng cụ nuôi ong, làm bằng một đoạn thân cây rỗng, bít kín hai đầu, ở giữa khoét lỗ để ong ra vào làm tổ.

• đoác :

  nd. Cây rừng cùng họ với cau, trong ngọn có một thứ nhựa có thể ủ thành rượu.

• đoạn :

  nId. Phần ngăn tách riêng ra của một vật có chiều dài. Cưa cây tre làm mấy đoạn. Chép một đoạn bài thơ.
  IIđg. 1. Xong rồi, kết thúc hay chuyển sang phần khác. Gặt hái vừa đoạn. Nói đoạn, anh bỏ đi.
  2. Cắt đứt quan hệ tình cảm. Đoạn tình máu mủ.

• đòn tay:

  nd. Rầm dọc đặt trên kèo để đỡ sườn mái nhà. Có cây mới có dây leo, Có cột, có kèo, mới có đòn tay (cd).

• đót :

  nd.1. Cây thân cỏ, cụm hoa dùng làm chổi. Chổi đót.
  2. Ống để cắm điếu thuốc vào mà hút. Ống đót ngà.

• đổ :

  nđg.1. Ngã nằm ngay xuống. Bão làm đổ cây cối. Tường đổ. Con trâu bị đổ trong vụ rét.
  2. Không còn đứng vững, không tồn tại được nữa. Nội các đổ. Bị lật đổ.
  3. Làm cho vật được chứa đựng ra khỏi vật đựng. Làm đổ mực. Đổ thóc vào bồ.
  4. Tạo vật rắn bằng cách cho chất dẻo hay chất nhão vào khuôn. Đổ móng xây tường. Đổ bánh đúc.
  5. Thoát hoặc làm cho thoát ra ngoài. Mồ hôi đổ như tắm. Đổ máu.
  6. Dồn nhiều về một chỗ. Sông đổ ra biển. Thác đổ.
  7. Quy cho người khác để giấu trách nhiệm của mình. Đổ tội. Đổ cho hoàn cảnh.
  8. Chuyển đột ngột sang trạng thái khác. Trời đổ tối. Đổ đốn.
  9. Trở về một phía từ một điểm làm mốc. Các tỉnh từ Phan Thiết đổ vào.
  10. Phát ra tiếng, nói về chuông trống. Chuông đổ. Đã đổ lung tung tiếng trống thành (Th. T. Thị).

• đỗ quyên:

  hd. Cây nhỏ, lá thường tụ ở ngọn cành, hoa đỏ, đẹp, nở vào dịp Tết, trồng làm cảnh.

• đỗ trọng:

  nd. Cây có vỏ cho nhiều sợi dính nhau, dùng làm thuốc.

• đốc:

  nđg. Nói về cây ăn quả biến hóa. Ngô bị đốc.

• độc canh:

  hd. Lối trồng một thứ cây hay hoa màu mà thôi. Phá thế độc canh lúa.

• độc lập:

  hIt. Đứng một mình, không dựa vào ai, không nhờ cậy ai, không bị ai kềm chế. Độc lập về chính trị và kinh tế.
  IId. Tình trạng một nước, một dân tộc có chủ quyền. Chống đế quốc giành lại nền độc lập.

• đồi mồi:

  nId. 1. Loại rùa lớn ở bể, mai có hoa đẹp.
  2. Mai của con đồi mồi. Lược đồi mồi.
  IIt. Chỉ trái cây chín nổi lốm đốm như đồi mồi. Cây cao quả chín đồi mồi, càng trông mỏi mắt, càng chòi mỏi tay (cd).

• đồng :

  nd. Khoảng đất trồng cây nhỏ thấp hoặc cỏ mọc. Đi đồng: đại tiện. Đồng cạn: đồng không ngập nước. Đồng chiêm:đồng lúa chiêm, lúa tháng năm. Đồng chua: đồng mà đất có chất chua. Đồng sâu: đồng ruộng có nước ngập.

• đồng áng:

  nd. Nói chung việc ruộng đất, cầy cấy. Công việc đồng áng.

• đồng hồ:

  hd.1. Vật có máy tự chuyển động hai cây kim để chỉ giờ và phút. Đồng hồ chỉ hai giờ. Đồng hồ báo thức. Đồng hồ đeo tay. Đồng hồ treo tường.
  2. Khí cụ để đo, bên ngoài giống như đồng hồ. Đồng hồ điện. Đồng hồ nước.

• động mồ:

  nđg. Mồ mả bị động chạm, như rễ cây đâm vào, thú đào hang đụng vào hài cốt.

• độp :

  nd. Tiếng gõ mạh vào gỗ,tiếng vật nặng rơi. Trái cây rơi trên tàu lá, nghe độp một cái.

• đời sống:

  nd.1. Toàn bộ hiện tượng diễn ra ở cơ thể sinh vật trong suốt thời gian sống. Đời sống cây lúa.
  2. Toàn bộ những hoạt động và sự kiện trong một lĩnh vực nào đó của con người trong xã hội. Đời sống riêng. Đời sống tinh thần. Đời sống văn hóa.
  3. Toàn bộ những điều kiện sinh hoạt của con người trong xã hội. Đời sống nhiều khó khăn. Những vấn đề đời sống.
  4. Lối sống của xã hội hay một hạng người trong xã hội. Đời sống xa hoa của vua chúa. Đời sống lam lũ của công nhân. Đời sống mới.

• đơn:

  nd. Cây cùng họ với cà phê, có hoa đẹp, trồng làm cảnh.

• đơn:

  nd. Cây thuộc nhiều loài, to hay nhỏ, có thể dùng chữa bệnh đơn.

• đơn tử diệp:

  hd. Loại cây mà hạt chỉ có một lá mềm, như cây lúa, cây cau v.v...

• đu :

  nIđg. Di động thân thể lơ lửng trong khoảng không, chỉ với điẻm tựa ở bàn tay. Nắm cành cây đu lên.
  IId. Đồ chơi gồm một thanh ngang treo bằng hai sợi dây để người chơi đứng lên nhún cho đưa đi đưa lại. Đánh đu.

• đu đủ:

  nd. Loại cây thân thẳng, cuống lá dài, có trái chín vàng đỏ, ăn ngon.

• đu đủ tía:

  nd. Loại cây nhỏ, lá lớn, có nhiều quả nhỏ, hột dùng làm thuốc xổ. Dầu đu đủ tía chế thành thuốc xổ gọi là dầu xổ. Cũng gọi Thầu dầu.

• đùng đình:

  nd. Cây thuộc họ dừa mọc thành khóm, bẹ lá có sợi dùng để khâu nón.

• đức :

  nlo&d.1. Tiếng tôn xưng các bậc thần thánh, vua chúa. Đức Mẹ, Đức Phật. Đức Thánh Trần.
  2. Cách cư xử, thái độ tốt đẹp, hợp với đạo lý. Nhân, nghĩa, lễ, trí, tín là năm đức căn bản.
  3. Điều tốt lành do ăn ở có đạo đức để lại cho con cháu. Cây xanh thì lá cũng xanh, Cha mẹ hiền lành để đức cho con (cd).
  4. Ân huệ của người trên đối với kẻ dưới. Đức cù lao (chỉ công ơn cha mẹ).

• đước:

  nd. Cây cao mọc ở rừng nước mặn, gỗ thường dùng làm than.

• được:

  nđg.1. Có quyền, có phép. Được nghỉ. Được đi chơi. Được xuất ngoại.
  2. Thắng, hơn. Được làm vua, thua làm giặc (tng).
  3. Tiếp nhận, hưởng một điều gì. Được tin. Được tiếng thơm. Được khen thưởng.
  4. Đạt một mức độ nào đó về số lượng. Bé được một tháng. Đi được năm cây số.
  5. Chỉ thụ thể của động từ. Cao su được dùng để làm vỏ xe. Từ “được” được dùng theo nhiều từ loại.
  IIt. Đạt yêu cầu tốt. Cô ấy được người, được nết.
  IIIp.1. Biểu thị việc vừa trình bày đã đạt kết quả hay có khả năng thực hiện. Nghe được mấy câu. Quả ăn được, Việc khó nhưng làm được.
  2. Nhấn mạnh sự thuận lợi, giảm nhẹ ý phủ định. Gặp được người tốt. Trong người không được khỏe.

• đương quy:

  hd. Tên một loại cây dùng làm vị thuốc.

• gạc:

  nd. 1. Chỗ cành cây phân thành hai ba cành nhỏ hơn, sừng già phân nhánh của hươu, nai.
  2. Vải thưa nhẹ, vô trùng, để băng vết thương.

• gai :

  nd. Cây thân cỏ, gốc hóa gỗ, lá dùng làm bánh, vỏ thân cây dùng lấy sợi. Bánh gai. Dây gai.

• gãi :

  nđg. Lấy móng tay cào nhè nhẹ lên da. Gải vào chỗ ngứa: động đến điểm người ta thích nhất. Gãi đầu, gãi tai: tỏ vẻ bối rối. Cày gãi: cày qua loa, không sâu.

• gai góc:

  nd&t. Gai, cây có gai, chỉ những khó khăn phải vượt qua. Rừng cây rậm rạp đầy gai góc. Những gai góc trên đường đời. Tính người gai góc.

• gáo:

  nd. Cây to cùng họ với cà phê, thân thẳng, lá rộng, gỗ màu ngà, nhẹ, thường dùng làm guốc và tiện các đồ dùng.

• gạo:

  nd. Cây gỗ to, cùng họ với cây gòn, hoa to, màu đỏ, quả có sợi bông dùng nhồi nệm, gối.

• gay:

  nđg. Vặn vòng dây vào cột chèo để siết chặt cây chèo. Gay chèo.

• gắm:

  nd. Cây hạt trần mọc ở rừng, thân leo, vỏ màu đen có sợi, dùng làm dây buộc thuyền bè.

• găng :

  nd. Cây bụi, thân và cành có gai, quả tròn màu vàng, thường trồng làm rào.

• găng tây:

  nd. Cây to hay cây bụi, thân tròn, nhiều gai, thường trồng làm rào hay để lấy bóng mát.

• găng trâu:

  nd. Cây găng có quả lớn thường trồng làm thuốc.

• gấc :

  nd. Loại cây leo có quả to, ruột đỏ thường được dùng nấu với xôi. Ăn mày đòi xôi gấc (tng).

• gấu :

  nd. Loại thú ăn thịt cỡ lớn, đuôi ngắn, đi bằng bàn chân, thường trèo lên cây ăn mật ong.

• gây:

  nđg. Làm cho nảy sinh. Trồng cây gây rừng. Gây khó khăn cho công việc.

• gầy nhom:

  nt. Gầy tóp như cây que. Đứa bé suy dinh dưỡng, gầy nhom.

• ghè :

  nđg. 1. Đập vào mép hay cạnh vật rắn cho vỡ hay mẻ dần. Ghè mảnh ngói.
  2. Đánh đập nhiều cái liên tiếp. Ghè cho một trận.
  3. Cạy ra. Ghè răng ra để đổ thuốc cho hắn.

• ghép :

  nđg. 1. Giáp, đâu lại với nhau. Ghép hai miếng ván.
  2. Nối phần cây chiết ra vào một cây khác cho mọc mầm; lấy bộ phận tốt thế vào bộ phận cơ thể hư đã cắt bỏ. Ghép thận, ghép da mặt.
  3. Buộc phải nhận, phải chịu. Ghép vào tội.

• giá :

  nd. Cây bụi nhỏ vùng nước mặn, có mủ trắng độc, ăn da.

• giá súng:

  nd. Phần gỗ ở cây súng kê lên vai mà bắn.

• giàn :

  nd. 1. Vật bắc ngang bắc dọc để cho cây leo. Vườn xuân hoa nở đầy giàn (cd). Giàn hoa. Giàn nho.
  2. Gác trên bếp để đồ vật. Giàn bếp.
  3. Tre, cây hoặc sắt bắc lên để đứng mà xây cất.
  4. Ván đặt có tầng để đứng ngồi xem hát trông các rạp hát xưa. Coi hát thả giàn.

• giàn đờn (đàn):

  nd. Tập hợp gồm nhiều cây đàn hòa hợp lại.

• giang:

  nd. Cây thuộc loại tre nứa, thường dùng để đan lát hay làm lạt buộc. Ống giang. Lạt giang.

• giáo ban:

  hd. Bệnh hại cây bông, cây lúa, do một loại vi khuẩn gây ra.

• giáp:

  nt.1. Sát nhau. Hai nhà giáp nhau. Những ngày giáp Tết. Cây to hai người ôm không giáp.
  2. Trọn một vòng về thời gian hay khoảng cách. Đi giáp làng. Ông ấy mất vừa giáp năm.

• giằng xay:

  nd.1. Tay quay ở cối xay lúa.
  2. Cây hoa có năm cánh, cộng hoa như cái giằng xay.
  3. Côn trùng lớn hơn con muỗi khi đậu thì quay như cái giằng xay.

• giấc hòe:

  nd.1. Giấc ngủ ở dưới cây hòe mơ thấy mình vào làm quan ở Nam Kha; giấc ngủ mơ thấy mình được giàu sang.
  2. Giấc ngủ. Cơm hoa biếng nhắp, giấc hòe kém yên (Nh. Đ. Mai).

• giâm:

  dt. Cắm cành cây có mộng xuống đất cho mọc rễ. Giâm cành.

• giần sàng:

  nd. Cây thân cỏ mọc hoang, cụm hoa tỏa ra như hình cái giần, dùng làm thuốc.

• giâu:

  nd. Loại cây lớn, quả tròn hoặc dài mọc thành chùm.

• giâu gia xoan:

  nd. Cây nhỏ, hoa trắng mọc thành chùm, quả như quả xoan, ăn được.

• giấy bản:

  nd. Giấy thô làm bằng vỏ cây dó, thường dùng để viết bằng bút lông.

• giấy dó:

  nd. Giấy làm bằng bột vỏ cây dó, xốp, bền và mịn.

• giòn :

  nt.1. Dễ gãy, dễ vỡ. Cành cây giòn. Kẹo giòn.
  2. Chỉ âm thanh vang và gọn nghe vui tai. Tiếng cười rất giòn. Pháo nổ giòn.
  3. Có vẻ đẹp khỏe mạnh. Nước da đen giòn.

• giọt sành:

  nd.1. Loài cào cào đầu nhọn, râu dài, màu nâu đất hay vàng lục. Cũng gọi Giạt sành.
  2. Tên loại cây nhiều người cho rằng giọt sanh sinh ra trên đó.

• giổi:

  nd. Tên loại cây gỗ cứng. Gỗ giổi.

• giống:

  nd.1. Vật dùng để sản xuất những vật đồng loại trong trồng trọt chăn nuôi. Thóc giống. Lợn giống.
  2. Cây trồng hay thú nuôi cùng loại có những đặc điểm giống nhau. Giống lúa mới. Giống cam Vinh. Giống ếch Cu-ba.
  3. Các nhóm người lớn, phân biệt với nhau bởi một số di truyền như màu da, hình dạng v.v... Giống da vàng. Giống da trắng.
  4. Hạng, loại người (hàm ý khinh khi). Giống nịnh bợ. Giống gian trá.
  5. Chỉ giới tính của động vật. Giống đực. Giống cái.

• giụm:

  nđg. Họp chung lại với nhau. Một cây làm chẳng nên non, Ba cây giụm lại nên hòn núi cao (cd).

• giun kim:

  nd. Giun thân nhỏ bằng cây kim, sống ký sinh ở phần ruột già gần hậu môn.

• giướng:

  dt. Loại cây dâu để làm giấy.

• gõ kiến:

  nd. Loại chim mỏ dài hay đậu vào thân cây mà mổ, để bắt kiến ăn.

• gon:

  nd. Cây lát lớn bẹ dùng để dệt chiếu đan buồm. Chiếu gon.

• gòn:

  dt. Cây có trái ruột toàn bông tơ, dùng để nhồi vào nệm gối.

• gỗ :

  nd. Thịt của cây dùng làm đồ vật. Gỗ dán, gỗ ép: ván ép. Gỗ lúp: gỗ có nhiều vân đẹp. Gỗ mộc: gỗ thường. Gỗ tạp: gỗ xấu.

• gỗ dác:

  nd. Phần gỗ non của cây ở ngoài lõi, màu nhạt hơn lỏi.

• gỗ vang:

  nd. Cây nhỏ có gai quả hóa gỗ, gỗ màu đỏ, dùng để nhuộm và làm thuốc. Cũng gọi Tô mộc.

• gỗ xẻ:

  nd. Gỗ cưa dọc thớ cây để làm vật liệu sản xuất.

• gốc :

  nd. 1. Phần dưới của thân cây gần đất. Cây bị trốc gốc.
  2. Đơn vị cây. Năm gốc cam, mười gốc quít.
  3. Phần cốt yếu của mọi vật. Thay đổi tận gốc.
  4. Nhóm nguyên tử có một hóa trị riêng và có thể vào trong một hóa hợp như là một nguyên tử riêng biệt. Gốc a-xit.

• gộc :

  nId. Gốc và rễ còn lại khi cây đã đốn. Đào gộc tre. Củi gộc.IIt. To lớn bậc nhất. Điếu xì gà to gộc. Một nhà tư bản gộc.

• gơ :

  nđg. Gây giống một số cây trồng. Gơ dây khoai lang.

• gụ :

  nd. Cây to ở rừng, cho gỗ quý màu nâu sẫm có vân đen. Sập gụ. Cũng gọi Gõ.

• gục:

  nđg. 1. Gập hẳn đầu xuống. Gục xuống bàn.
  2. Gãy gập xuống; quỵ vì đã hết sức. Cây cối đổ gục bên đường. Làm quá sức rồi gục đấy.

• gừng :

  nd. Loại cây có củ dài chia từng ngấn, vị cay. Tay bưng dĩa muối chấm gừng, Gừng cay muối mặn xin đừng bỏ nhau (cd). Nước mắt gừng: nước mắt không thật.

• hà :

  nd. Chỉ nhiều loại động vật thân mềm. 1. Hàu nhỏ sống từng đám trên mặt đá hay thân cây ngập nước ở ven biển.
  2. Sâu thân dài không có vỏ bọc, đục thủng gỗ trong nước.
  3. Sâu cánh cứng, sống trong củ khoai, làm khoai hỏng.
  4. Sâu ăn phía dưới bàn chân người và một số động vật.

• hà thủ ô:

  hd. Loại cây dây, lá có nhiều gân, củ, dây và rễ đều dùng làm thuốc được. Có hà thủ ô đỏ (củ màu đỏ) và hà thủ ô trắng (củ màu trắng).

• hải đường:

  hd. Cây có hoa, cánh hoa dày không hương, màu đỏ rất đẹp, trồng làm cảnh.

• hàm ếch:

  nd. Cây thân cỏ cùng họ với cây diếp cá, lá hình trứng nhọn, hoa trắng dùng làm thuốc.

• hàng lối:

  nd. Hàng do được sắp xếp. Cây trồng có hàng lối.

• hạnh:

  nd. Cây về loại mơ, loại đào lá hình bầu dục dài, quả hình trứng dài.

• háp :

  nt.1. Chỉ cây cối, hoa quả bị khô héo, thiếu nhựa sống. Chuối chín háp.
  2. Chỉ người chưa lớn tuổi nhưng khô gầy như người già. Anh chàng già háp.

• hạt:

  nd.1. Phần trong quả. Hạt quả đào.
  2. Phần để làm giống ương cây. Gieo hạt.
  3. Trái nhỏ, hoa màu của các thứ cây như bắp, lúa, tiêu, đậu v.v... Hạt bắp.
  4. Vật tròn nhỏ như hạt. Hạt ngọc. Hạt cát. Hạt sương.

• hạt é:

  nd. Hạt của cây húng dổi, ngâm vào nước vỏ hóa nhầy, dùng pha nước giải khát. Cũng nói Hột é.

• hạt kín:

  nd. Ngành thực vật gồm những cây có hạt nằm kín trong quả, như đậu, cam.

• hạt tiêu:

  nd. Quả của cây hồ tiêu phơi khô dùng làm gia vị.

• hạt trần:

  nd. Ngành thực vật gồm những cây hạt lộ ra ngoài, không nằm trong quả như cây thông, cây tuế,...

• hay:

  nIp. Thường, năng. Xấu hay làm tốt, dốt hay nói chữ (tng).
  IIt&p.1. Giỏi, tốt. Trăm hay không bằng tay quen (tng). Hát hay.
  2. Biết, hiểu rõ. Học chẳng hay, cày chẳng biết (tng).
  3. Đem lại sự tốt lành, có dáng dễ gây thiện cảm. Tin hay bay xa (tng). Con bé trông rất hay.
  IIIl. Hoặc là. Hững hờ nào biết rằng nàng hay ta (Nh. Đ. Mai).

• hẹn hò:

  nd. Hẹn gặp nhau. Trăm năm dầu lỗi hẹn hò, Cây da bến cũ con đò khác đưa (cd).

• hèo:

  nd.1. Cây thuộc họ cau, thân thẳng có nhiều đốt thường dùng làm gậy.
  2. Gậy làm bằng thân cây hèo. Đánh cho mấy hèo.

• hét ra lửa:

  nđg. Có thái độ hống hách, cậy quyền ỷ thế.

• hệ sinh thái nông nghiệp:

  nd. Đơn vị gồm cây trồng và vật nuôi sinh sống trên cùng một địa bàn, về mặt các quan hệ giữa cây trồng và vật nuôi với nhau và với địa bàn sinh sống.

• hiên :

  nd. Cây loại cỏ cùng họ với hành tỏi, hoa to màu vàng sẫm, dùng để ăn và làm thuốc. Cũng nói Hoa hiên.

• hình cung:

  nd. Hình giống như cây cung.

• hít hà:

  nđg.1. Hít vào và thở hà ra mỗi khi bị cay hoặc bị đau ở da thịt. 2. Xuýt xoa, than vãn. Anh ăn nhằm miếng ớt cay, Hít hà với mẹ người hay mất rồi (cd).

• hoa :

  nd.1. Cơ quan sinh sản hữu tính của cây hạt kín, thường có màu sắc và hương thơm. Hoa bưởi. Cười tươi như hoa.
  2. Cây trồng để lấy hoa làm cảnh. Vườn hoa.
  3. Vật có hình giống bông hoa. Hoa tuyết. Hoa đèn. Pháo hoa.
  4. Dạng chữ đặc biệt to hơn chữ thường, dùng ở đầu câu và đầu danh từ riêng.

• họa :

  nđg.1. Đánh đàn theo cây đàn khác cho hòa âm. Bàn vây điểm nước đường tơ họa đàn (Ng. Du).
  2. Theo vần một bài thơ mà làm một bài thơ khác.
  3. Hưởng ứng. Một tiếng cười vang lên và nhiều tiếng cười khác họa theo.

• hoa đồng tiền:

  nd. Cây thân cỏ, lá có lông, cánh hoa mọc ở rìa cụm, tỏa thành hình tròn như đồng tiền, màu đỏ hay vàng.

• hoa giấy:

  nd.1. Loại cây leo có hoa nhiều màu, cánh hoa mỏng như giấy.
  2. Giấy ngũ sắc hình tròn nhỏ để ném chơi trong các buổi hội hè liên hoan. Ném hoa giấy.
  3. Hoa giả làm bằng giấy.

• hoa mõm chó:

  nd. Cây thân cỏ, lá dài, hoa tía, trắng hay vàng có tràng hình giống mõm thú, trồng làm cảnh. Cũng gọi Hoa mép dê.

• hoa phấn:

  nd. Loại cây nhỏ có hoa đẹp, chỉ thơm về ban đêm.

• hoai:

  nt. Chỉ phân đã mất mùi hôi và biến thành mùn, cây cối dễ hấp thụ. Phân hoai.

• hoang :

  nt. 1. Bỏ không, không được chăm sóc, cày cấy. Xin ai đừng bỏ ruộng hoang, Bao nhiêu tấc đất, tấc vàng bấy nhiêu (cd).
  2. Không được con người nuôi trồng. Cây ổi mọc hoang. Mèo hoang.
  3. Ngoài hôn nhân hợp pháp, không được chính thức thừa nhận. Chửa hoang. Con hoang.

• hoàng bá:

  hd. Loại cây cao chừng 10 thước, hoa vàng, vỏ cây dùng làm thuốc.

• hoàng cầm:

  hd. Cây thân cỏ, cùng họ với bạc hà, hoa màu tím xanh, rễ dùng làm thuốc.

• hoàng cúc :

  hd. Cây hoa cúc hoa màu vàng.

• hoàng đàn:

  hd. Cây hạt trần, mọc ở núi cao, gỗ quý dùng làm đồ đạc.

• hoàng kỳ:

  hd. Cây thuộc họ đậu, lá kép lông chim, rễ phồng to dùng làm thuốc.

• hoàng lan:

  hd. Cây to cùng họ với na, hoa thơm, màu vàng lục.

• hoàng liên:

  hd. Loại cây lá như lá liễu có hoa màu trắng không thơm (cũng gọi huỳnh liên), rễ màu vàng, dùng làm thuốc.

• hoàng tinh:

  nd. Cây thuộc họ hành tỏi, thân rễ hơi giống củ gừng, dùng làm thuốc.

• hoàng tinh (huỳnh tinh):

  nd. Thứ cây mọc chùm, lá lớn bằng hai bàn tay, có củ tròn dài, nấu ăn hoặc lấy bột. Cũng gọi Củ dong.

• hoang vu:

  ht. Không khai phá, có nhiều cây cỏ mọc tự nhiên. Rừng núi hoang vu.

• hoành:

  nId. 1. Cây tre hay đoạn gỗ tròn gác ngang để đóng rui lợp nhà theo kiến trúc cổ truyền.
  2. Hoành phi (nói tắt). Bức hoành sơn son.
  IIt. Theo chiều ngang. Bề hoành.

• hoắc hương:

  hd. Cây thân cỏ, cùng họ với bạc hà, lá vò ra có mùi thơm, dùng làm thuốc.

• hòe :

  nd. Loại cây có hoa vàng dùng để nhuộm giấy vàng hoặc làm vị thuốc. Buồn trong dặm liễu, đường hòe (N. Đ. Chiểu).

• hom:

  nd.1. Đoạn thân cây để giâm thành cây mới. Hom dâu.
  2. Lông cứng ở đầu hạt thóc. Thóc có hom.
  3. Xương cá rất nhỏ, xương dâm. Mắc hom cá.
  4. Bộ phận có hình nón thủng ở chóp để đậy miệng lờ, miệng đó. Cái hom giỏ.

• hỏm :

  nt. Lõm vào và hẹp. Hốc cây sâu hỏm.

• hòn :

  nd.1. Viên tròn. Hòn bi.
  2. Một cục, một khối. Hòn gạch. Hòn đá. Hòn đảo. Hòn cù lao.
  3. Đơn vị núi hay đảo lẻ loi. Hòn đảo. ... Ba cây giụm lại nên hòn núi cao (cd).

• hồ bi:

  nd. Cây to ở rừng, cùng họ với gụ, thân đôi khi có những ụ to, gỗ màu đỏ nhạt.

• hổ chuối:

  nd. Rắn hổ mang có màu da trắng nhợt như thân cây chuối.

• hồ lô:

  hd. Cây bầu quả to phơi khô làm đồ đựng nước hoặc rượu.

• hổ ngươi:

  nd. Loại cây gai thấp có lá nhỏ khi bị chạm phải thì lá ủ rũ và teo lại (cũng gọi là cây mắc cỡ).

• hồ thỉ tang bồng:

  hd. Cung bằng cây dâu và tên cỏ bồng. Chỉ chí lớn của người làm trai tung hoành ở bốn phương, trong văn học thời xưa.

• hốc :

  nd. Chỗ lõm sâu vào thân cây hay đào sâu xuống dưới đất. Hốc đá. Hốc mắt.

• hồi :

  nd. Cây to, quả gồm tám múi khô cứng xếp thành hình sao, mỗi múi chứa một hạt, có mùi thơm, dùng làm gia vị hay cất lấy tinh dầu.

• hồng:

  nd.1. Loại cây có quả, đến khi chín thì quả đỏ hồng. Đỏ như quả hồng. Hồng ngâm: quả hồng ngâm trong nước vôi.
  2. Loại cây có hoa màu sắc rất đẹp và rất thơm, thân cây có nhiều gai. Anh kia sao khéo hoài công, Tham hái hoa hồng bị mắc phải gai (cd). Hồng bạch: hồng có hoa trắng.

• hồng bì:

  nd. Cây ăn quả cùng họ với cam, quả nhỏ, vỏ có lông, vị chua ngọt. Cũng gọi Quất hồng bì.

• hồng hoa:

  nd. Cây thân cỏ, hoa màu đỏ cam, dùng để nhuộm và làm thuốc. Cũng gọi Rum.

• huệ :

  nd. Loại cây có củ như củ hành, hoa trắng thơm.

• húng:

  nd. Tên gọi chung một số loại cây cùng họ với bạc hà, thường dùng làm rau thơm.

• húng cây:

  nd. Húng mọc thành cây giống như húng quế nhưng mùi thơm khác.

• huyền sâm :

  hd. Cây nhỏ thuộc loại hoa mõm chó, rễ dùng làm thuốc.

• huyết dụ:

  hd. Cây nhỏ, lá dài màu đỏ thẫm, quả hình cầu chứa một hạt, dùng làm thuốc. Áo dài màu huyết dụ.

• huyết giác:

  hd. Cây nhỏ, lá dài, phần gỗ đỏ trong thân cây sống lâu năm dùng làm thuốc.

• huỳnh bá:

  hd. Loại cây to, có quả, dùng làm thuốc.

• huỳnh cầm:

  hd. Loại cây ở nơi ẩm thấp, dùng làm thuốc. Hùynh liên, huỳnh bá, huỳnh cầm, Gia vào cho bội nhiệt tâm mới bình (N. Đ. Chiểu).

• huỳnh liên:

  hd. Loại cây lá như lá liễu. Có hoa nhỏ màu vàng, dùng làm thuốc.

• huỳnh tinh:

  hd. Cây mọc hoang ở nhiều nơi miền Bắc Việt Nam sống lâu năm, có củ màu vàng trắng, dùng làm thuốc. Cũng gọi Hoàng tinh.

• huỳnh tinh:

  hd. Cây thuộc họ hành tỏi, củ hình thoi chứa nhiều chất bột, để ăn và làm thuốc. Bột huỳnh tinh. Cũng gọi Hoàng tinh.

• hướng dương:

  hd. Cây thân cỏ thuộc họ cúc, cụm hoa hình cầu rất to, hướng về mặt trời, trồng lấy hạt để ăn hoặc ép dầu.

• hướng động:

  hd. Sự chuyển động của cây do tác động của ngoại cảnh, làm cho cây nghiêng về một phía nhất định.

• hương nhu:

  hd. Cây thân cỏ cùng họ với bạc hà, hoa màu tím, toàn cây có mùi thơm, dùng làm thuốc và nấu nước gội đầu.

• hương phụ:

  hd. Vị thuốc đông y, chế biến từ củ cây cỏ gấu.

• ích mẫu:

  hd. Cây thân cỏ cùng họ với bạc hà, thân lá và quả dùng làm thuốc. Cao ích mẫu.

• kè :

  nd. Loại cây có lá xòe lớn, phơi khô dùng làm tơi, nón. Nón lá kè.

• kẻ :

  nd.1. Tiếng để chỉ trống về người. Khác màu kẻ quí người thanh (Ng. Du). Kẻ giàu, kẻ nghèo. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây (tng). Kẻ thù. Kẻ gian.
  2. Chỉ địa phương, đơn vị dân cư ở Bắc Bộ, thường là nơi có chợ búa. Kẻ Mơ. Kẻ Sặt.

• ké :

  nd. Tên gọi chung một số loại cây nhỏ quả có gai móc.

• ké đầu ngựa:

  nd. Cây nhỏ thuộc họ cúc, quả, cành, lá dùng làm thuốc.

• kén:

  nđg.1. Chọn lựa kỹ theo những tiêu chuẩn nhất định. cấy lúa phải kén mạ, nuôi cá phải kén giống (tng).
  2. Tự đặt ra những tiêu chuẩn cao hơn bình thường. Cô ta rất kén. Giống cây này rất kén đất trồng. Kén ăn.

• keo:

  nd. Cây thuộc loại phượng, lá nhỏ, quả nhỏ, dài.

• kể :

  nđg.1. Nói có đầu có đuôi cho người khác biết. Kể chuyện đời xưa. Kể những điều mắt thấy tai nghe.
  2. Nói ra lần lượt từng điều. Kể tên từng người dự họp.
  3. Chú ý đến, coi là đáng quan tâm. Một số lượng đáng kể. Cơm kể ngày, cày kể buổi (tng).
  4. Coi là, xem như. Việc ấy kể như đã hoàn tất.
  5. Xem ra. Nó nói kể cũng có lý.

• kết :

  nđg.1. Đan, bện. Kết tóc thành bím.
  2. Tập hợp lại và làm cho gắn chặt với nhau. Kết bè kết đảng.
  3. Gắn bó nhau bằng quan hệ tình cảm. Kết bạn. Ra đi anh có dặn rằng:Đâu hơn thì kết, đâu bằng chờ anh (cd).
  4. Dính và đặc lại. Nhựa cây kết đặc lại.
  5. Hình thành quả hay củ. Đơm hoa kết quả.
  6. Kết thúc, kết luận. Đoạn kết. Đúc kết.

• khai quang :

  hdg. Đốt phá sạch cây cối um tùm ở một vùng để sáng sủa, không còn vướng mắc vì mục đích này hay mục đích khác. Thời chiến tranh quân đội Mỹ đã dùng chất độc hóa học để khai quang nhiều vùng rừng núi của ta.

• khảm:

  nd. Bệnh cây do vi-rút tạo những mảng khác màu ở cạnh nhau.

• khảm:

  ndg. Gắn vỏ cây vào khe thuyền cho kín. Thuyền vừa đóng xong còn phải khảm.

• khay:

  nt. 1. Có cảm giác nồng cay và hơi rát cổ họng. Rượu mạnh khay cả cổ.

• khắc bạc:

  ht. Khắt khe, cay nghiệt.

• khẳng khiu:

  nt. Gầy đến như khô cằn. Chân tay khẳng khiu. Cành cây trụi lá khẳng khiu.

• khế:

  nd. Cây to, hoa nhỏ màu tím, quả có năm múi, mọng nước, có loại chua loại ngọt, ăn được. Bánh xe răng khế (có răng giống như múi khế).

• khí tượng nông nghiệp:

  nd. Khoa học nghiên cứu về ảnh hưởng của thời tiết đối với cây trồng, gia súc để phục vụ nông nghiệp.

• khiếm thực:

  hd. Tên vị thuốc đông y chế biến từ thân, rễ, hạt của cây cỏ súng.

• khoai:

  nd. 1. Chỉ chung các loại cây có củ chứa tinh bột, ăn được.
  2. Khoai lang (nói tắt). Cơm độn khoai.

• khoai lang:

  nd. Cây thân cỏ, mọc bò, hoa hình phểu, củ có da trắng hay đỏ, dùng làm lương thực.

• khoai môn:

  nd. Loai cây có tàu lá lớn, củ tròn, có nhiều tinh bột, dùng để ăn.

• khoai tây:

  nd. Cây cùng họ với cà, củ tròn, vỏ màu vàng nhạt, dùng để ăn.

• khoảng :

  nd. 1. Phần không gian hay thời gian được giới hạn một cách đại khái. Những khoảng trống trong rừng. Làm trong khoảng mười ngày.
  2. Độ dài không gian hay thời gian nói theo ước lượng. Còn khoảng ba cây số nữa. Khoảng bảy giờ tối.

• khoát :

  nd. Chỉ bề ngang bề rộng của gỗ. Cây gỗ khoát một thước.

• khoèo:

  nId. Cây dài có móc ở đầu.
  IIđg. Dùng cây khoèo hay chân tay mà móc. Khoèo trái cây. Khoèo chân nhau.
  IIIt. Chỗ chân tay hơi quắp lại do bị tật. Chân khoèo từ thuở nhỏ.
  IVp. Nằm khoèo: Nằm cong chân và rút vào mình Nằm khoèo mà ngủ.

• khoèo nèo:

  nd. Cây khoèo. x. Khoèo Id.

• khô :

  nt. 1. Hết nước, trở nên ráo, cứng. Áo phơi chưa khô. Cây khô. Lá khô.
  2. Ít nước so với bình thường. Trời khô. Cam khô nước.
  3. Không có nước so với bình thường. Cá kho khô. Cây khô.
  4. Thiếu tình cảm nên không gây được cảm tình. Tính khô như ngói. Văn quá khô.

• khô héo:

  nt. 1. Héo đi, không còn tươi xanh. Cây cỏ khô héo vì nắng hạn quá lâu.
  2. Không còn hăng hái, hết vẻ vui tươi. Khô héo cả ruột gan. Nụ cười khô héo.

• khô mộc:

  nd. Tên gọi chung các loại phong lan mọc bám trên các cành cây to, thường có hoa đẹp và thơm.

• khổ nhục kế:

  hd. Giả như mình bị kẻ địch đánh đập hành hạ, để tạo sự tin cậy trong tập thể mình gia nhập.

• khô queo:

  nt. Rất khô, khô đến như quắt lại. Trái cây khô queo trên cành.

• khổ sâm:

  hd. Loại cây lá nhỏ dáng như lông chim, hoa vàng, rẻ dùng làm vị thuốc.

• khôi :

  nd. Cây nhỏ cùng họ với sú, lá dùng làm thuốc.

• khởi tử:

  hd. Vị thuốc đông y chế từ quả của cây củ khỉ.

• khua động:

  nđg. Làm động có tiếng ồn. Cành cây khua động.

• khuynh diệp:

  hd. Cây to, thân thẳng, trồng để lấy bóng mát và gây rừng, lá có tinh dầu, có thể cất làm thuốc. Cũng gọi Bạch đàn.

• khứ hồi:

  hp. Cả đi lẫn về trên cùng một đường. Mua vé khứ hồi. Phải ngót hai trăm cây số khứ hồi.

• kiểm dịch:

  nđg. Xem xét để phát hiện và ngăn chặn bệnh dịch. Kiểm dịch thực vật (để ngăn ngừa sâu bệnh của cây trồng).

• kiền kiền:

  nd. Cây gỗ to mọc ở rừng, gỗ rắn, bền, dùng trong xây dựng.

• kiếp :

  nd.1. Đời người từ lúc sinh ra đến khi chết. Ăn đời ở kiếp với nhau. Mối thù truyền kiếp.
  2. Đời người coi là do định mệnh số vận. Kiếp nô lệ. Kiếp sau xin chớ làm người, Làm cây thông đứng giữa trời mà reo (N. C. Trứ).

• kiêu :

  nt.1. Cao. Cây kiêu bóng mát.
  2. Tự cao, tự cho là mình hơn người. Mới khá lên một chút đã kiêu.

• kim:

  nd.1. Đồ dùng làm bằng kim loại nhỏ như cây tăm, một đầu nhọn dùng để khâu may. v.v... Ngọc lành còn đợi giá cao, Kim vàng cũ đợi lụa đào mới may (cd).
  2. Vật nhỏ, dài có một đầu nhọn, giống như cây kim. Kim đồng hồ. Kim tiêm. Kim găm (kim ghim).

• kim anh:

  hd. Cây thuộc họ hoa hồng, hoa màu trắng, quả dùng làm thuốc.

• kim cải:

  nd. Cây kim và hạt cải, chỉ duyên vợ chồng khăng khít với nhau như nam châm hút cây kim, hổ phách hút hạt cải. Phải duyên kim cải cùng nhau (Ng. Du).

• kim chỉ nam:

  nd. Cây kim chỉ hướng Nam, đường lối nên theo.

• kim giao:

  hd. Cây to thuộc nhóm hạt trần, gỗ mịn có vân đẹp, dùng làm đồ mỹ nghệ.

• kim ngân :

  hd. Cây leo, cành màu đỏ, hoa trắng về sau ngả vàng, dùng làm thuốc.

• kim thoa:

  hd. Cây trâm bằng vàng.

• kinh giới:

  hd. Loại cây nhỏ, lá nhọn, hoa màu lục, được dùng làm rau, làm thuốc.

• ký lục:

  hd. Viên chức chuyên làm công việc sổ sách giấy tờ ở công sở thời Pháp thuộc. Thông ngôn, ký lục chẳng hay, Trở về làng cũ học cày cho xong (cd).

• ký sinh:

  hdg. Sống bám vào sinh vật khác. Cây ký sinh.

• kỹ thuật:

  hd. 1. Chỉ chung các phương thức để phục vụ sản xuất và đời sống trong xã hội. Trang bị kỹ thuật. Phát triển kỹ thuật.
  2. Phương thức hoạt động trong một hoạt đọng ngành nghề. Kỹ thuật quân sự. Kỹ thuật cấy trồng. Kỹ thuật bóng đá.

• ký-ninh:

  pd. Thuốc làm bằng chất đắng lấy trong vỏ cây canh-ki-na để trị bệnh sốt rét.

• lả :

  nđg. 1. Bị ngã rũ xuống, không đủ sức đứng thẳng. Hàng cây lả ngọn.
  2. Bị kiệt sức như người mềm nhũn ra, không làm gì nổi nữa. Đói lả. Lả đi vì mất nhiều máu.

• lá cẩm:

  nd. Cây thân cỏ lá dài, hoa đỏ hay hồng, lá giã lấy nước nhuộm bánh hay thổi xôi có màu tím sẫm.

• lá lảu:

  nd. Lá các loại cây rụng xuống hay được hái để dùng. Kiếm ít lá lảu làm bánh. Mái lều lợp bằng đủ thứ lá lảu. Cũng nói Lá lẩu.

• lá lốt:

  nd. Cây mọc ở chỗ ẩm có bóng mát, lá hình giống lá trầu, dùng làm rau hay bọc thịt băm để nướng. Bò nướng lá lốt.

• lá mầm:

  nd. Lá của cây mầm trong hạt.

• lác:

  nd. 1. Cỏ lác. Năn, lác mọc đầy ruộng.
  2. Cây cói để dệt chiếu, dệt bao. Chiếu lác.

• lạc tiêu:

  nd. Cây leo mọc hoang, lá hình tim, tua cuốn và hoa mọc ở kẽ lá, quả chín vàng dùng làm thuốc, ngọn non làm rau luộc.

• lách:

  nd. Loại lau thân cây lớn. Đường đi những lách cùng lau, Cha mẹ ham giàu gả ép duyên con (c.d).

• lại:

  nIđg. 1. Đi đến chỗ người ở gần hay trong một phạm vi rất gần. Hôm nào rảnh lại tôi chơi. Lại đây tôi hỏi.
  2. Đi ngược chiều với chiều vừa đi. Đi đi lại lại trong phòng. Ngoài đường kẻ qua người lại.
  3. Di chuyển theo hướng ngược với hướng ban đầu hay theo hướng tập trung ở một nơi. Quay lại chỗ khi nãy. Xe cộ dồn cả lại. Buộc lại với nhau.
  4. Chỉ sự thu hẹp, thu nhỏ lại của một hoạt động, quá trình hay sự vật. Co rúm lại. Người quắt lại.
  5. Chỉ tính chất ngược lại của quá trình hay hoạt động trước đó. Trả lại không nhận. Chống lại.
  6. Chỉ sự lặp lại một họat động. Làm lại bài văn. Nhắc lại để quên. Buộc lại hàng sau xe cho chắc hơn.
  7. Chỉ sự lặp đi lặp lại nhiều lần một hành động. Nhắc đi nhắc lại. Đài cứ phát lại bài hát ấy.
  8. Kìm lại, không cho mở rộng, không cho phát triển. Giữ lại. Ngưng lại ngay, không nói như thế.
  9. Chỉ sự trở về trạng thái cũ. Cây cối lại xanh tươi.
  IIp.1. Biểu thị sự tái diễn hay tiếp nối của một hoạt động, một hiện tượng. Trời lại rét. Nó lại biến đâu rồi.
  2. Biểu thị tính chất trái với lẽ thường của hoạt động, hiện tượng. Hôm nay lại ngủ muộn. Ai lại thế.
  3. Biểu thị sự đối phó. Cãi không lại hắn. Một mình làm không lại mấy miệng ăn.

• làm:

  nđg. 1. Bỏ sức lao động ra để tạo một thành quả hay cái thiết yếu cho cuộc sống của mình. Làm bánh. Làm thơ. Làm nhà. Đi làm suốt ngày. Dám nghĩ dám làm.
  2. Đem sức lao động vào việc thuộc một nghề. Làm ruộng. Làm thợ. Làm thầy giáo.
  3. Tổ chức, tiến hành một việc lớn trọng thể. Làm nên sự nghiệp. Làm cách mạng. Làm lễ khánh thành.
  4. Làm nhiệm vụ hay những việc thuộc quyền hạn của chức vụ hay địa vị. Làm chủ tịch xã. Làm dâu.
  5. Được dùng trong một mục đích nhất định. Làm gương. Làm mẫu. Cây trồng làm cảnh.
  6. Gây ra, tạo ra, là nguyên nhân. Làm vui lòng. Làm phiền. Làm vỡ.
  7. Kết quả của sự phân ra hay hợp lại. Tách làm đôi. Gộp làm một.
  8. Tự tạo cho mình một dáng vẻ, một thái độ để ứng xử. Làm cao. Làm khách. Làm ngơ. Làm như không quen biết.
  9. Thực hiện một hành vi trong cuộc sống hằng ngày như ăn, uống, ngủ... Làm một giấc.Làm vài bát cơm. Làm một ván cờ.
  10. Giết gia súc để làm thức ăn. Làm lợn đãi tiệc. Làm vài con gà.

• làm ruộng:

  nđg. Làm những việc như cày, cấy v.v... để tạo ra sản phẩm nông nghiệp. Nghề làm ruộng.

• lan:

  nd. Cây cảnh có hoa đẹp và thơm. Lan mấy đóa lạc loài sơn dã (Ôn. Nh. Hầu).

• lãnh canh:

  hdg. Làm ruộng chia lúa thu hoạch với chủ ruộng. Lãnh canh mấy sào ruộng của ông hàng xóm. Cũng nói Lĩnh canh, cấy rẽ.

• lao:

  nId. 1. Binh khí thời xưa hình gậy dài, đầu nhọn bịt sắt. Đâm lao phải theo lao (t.ng).
  2. Dụng cụ thể thao hình cây lao để phóng xa. Kỷ lục phóng lao.
  IIđg. 1. Phóng đi một vật dài. Lao cây sào. Mũi tên lao đi vun vút.
  2. Di chuyển nhanh về phía trước. Xe bị lao xuống vực. Chạy lao theo.
  3. Dốc tòan bộ sức lực, tâm trí vào việc gì. Lao vào công việc.
  4. Chuyển rầm cầu lên mố và trụ cầu. Mới lao được một nhịp cầu.

• lão :

  nId. 1. Người già khoảng 70 tuổi trở lên. Ông lão. Bà lão. Sống lâu lên lão làng (t.ng).
  2. Chỉ người đàn ông thuộc hạng già hay đứng tuổi. Lão thầy bói. Lão chủ keo kiệt.
  IIt.1. Già, hết sức phát triển. Cây dừa lão.
  2. Thêm trước danh từ chỉ người để chỉ người có nhiều kinh nghiệm chuyên môn, đáng kính trọng. Lão nghệ nhân. Lão danh y.

• lão luyện:

  ht. Có nhiều kinh nghiệm, nhiều năm trong nghề. Người thợ rèn lão luyện. Cây bút lão luyện.

• lát :

  nd. Cây gỗ to cùng họ với xoan, gỗ có vân đẹp thuộc loại gỗ quý.

• lạt sạt:

  nt. Tiếng cành lá chạm nhau. Gió thổi tàn cây lạt sạt.

• lau:

  nd. Cây cùng loại với mía, mọc hoang thành bụi, hoa trắng. Đầy vườn cỏ mọc lau thưa... (Ng. Du).

• lay dơn:

  pd. Cây có thân hình củ như củ hành, hoa đẹp, có nhiều màu khác nhau, xếp dọc một trục dài.

• lay động:

  nđg. Chuyển động nhẹ ở một vị trí nhất định. Bóng cây lay động trên mặt nước. Bài thơ làm lay động lòng người.

• lăng tiêu:

  nd. Loại cây dây leo, có hoa thơm.

• lấm:

  nIt. 1. Bị bẩn do bùn đất hay dính dơ. Quần áo lấm bê bết. Chân lấm tay bùn.
  IId. Có bùn nhuyễn do mới cày bừa. Giữ lấm cho ruộng để chuẩn bị cấy.

• le:

  nd. Cây nhỏ thuộc họ lúa, mọc ở rừng, có hình dạng giống cây trúc. Rừng le. Măng le.

• lè tè:

  nt&p. Thấp đến gần sát đất. Cây thấp lè tè.

• léo :

  nđg. Buộc xoắn với đầu dây. Léo dây vào cây đu.

• lẽo đẽo:

  nt. Đi chậm chạp nhưng cứ bước mãi theo một người, một đường hay một hướng. Bé lẽo đẽo theo mẹ đi chợ. Lẽo đẽo cuốc bộ mấy cây số. Cứ lẽo đẽo với cái nghề ấy.

• lê :

  nd. Cây ăn quả cùng họ với táo tây, hoa trắng, quả vỏ vàng có nấm, vị ngọt.

• lệ chi:

  hd. Cây trái vải.

• lệ liễu:

  hd. Cây liễu lớn, cành lá dài rũ xuống.

• lên nước:

  nđg.1. Có bề mặt nhẵn và bóng láng do cọ xát nhiều. Chiếc sập gụ lên nước bóng loáng.
  2. Kiêu ngạo và cậy thế lấn át người khác. Được thể nó càng lên nước.

• lênh khênh:

  nt. Cao lỏng khỏng. Người cao lênh khênh như cây sào.

• lêu dêu:

  nt&p. Cao quá cỡ, mất cân đối so với bề ngang. Người lêu dêu như con hạc. Cây cọ già cao lêu dêu.

• liệt địa:

  ht. Nhiều, nằm ngổn ngang dưới đất. Cây cối ngã liệt địa.

• liễu :

  nd.1. Loại cây cành mềm, lá nhỏ dài, rũ xuống thướt tha. Rặng liễu đìu hiu đứng cạnh hồ.2. Trong văn chương thường dùng chỉ phụ nữ. Vóc liễu. Tấm thân liễu yếu.

• lim:

  nd. Thứ gỗ chắc cứng thuộc loại gỗ quý thường dùng làm nhà, làm cầu. Tiếc thay cây gỗ lim chìm, Đem làm cột giậu cho bìm nó leo (c.d).

• loa kèn:

  nd. Cây loại có hoa to, màu trắng hình loa.

• lọc xọc:

  nt&p. Chỉ tiếng những vật nhỏ bị xóc, lắc trong vật đựng. Bao diêm lọc xọc trong túi. Rít điếu cày lọc xọc.

• lon:

  nd. Thú rừng cùng họ với cầy móc cua, nhỏ hơn.

• long não:

  hd.1. Loại cây có cành lá có nhựa thơm, dùng làm vị thuốc.
  2. Băng phiến (thời trước chế bằng dầu long não).

• lỗ :

  nđg. 1. Thu không đủ bù chi trong việc buôn bán. Lỗ vốn.
  2. Bị thua thiệt. Tham bữa giỗ lỗ bữa cày (t.ng).

• lỗ bì:

  nd. Lỗ ở vỏ cây để trao đổi khí với bên ngoài.

• lồng :

  nd.1. Đồ đan hoặc đóng bằng tre, gỗ, hay sắt dùng để nhốt gà, nhốt chim. Lồng chim. Lồng gà.
  2. Đồ bọc trái cây cho khỏi bị chim, dơi ăn và cho quả được chín tốt. Lồng vải, lồng nhãn.

• lồng :

  nđg. 1. Để lọt vào trong. Lồng kính vào khung.Lồng giấy để viết.
  2. Ẩn. Lẩn vào trong. Vàng gieo ngắn nước cây lồng bóng sân (Ng. Du).
  3. Hăng, mạnh lên, có cử chỉ thô bạo do quá tức tối. Ngựa chạy lồng lộn. Tức lồng lên.

• lốt :

  nd. Cây hình giống dây tiêu, lá như lá trầu, ăn được. Thịt bò nướng lá lốt.

• lớn :

  nIt.1. Có kích thước, số lượng quy mô, giá trị hơn mức bình thường hay vượt hẳn những cái khác. Thành phố lớn. Sai lầm lớn.
  2. Chỉ âm thanh mạnh vang xa hơn bình thường. Tiếng nổ lớn. Nói lớn tiếng.
  3. Chỉ người, sinh vật đã phát triển đầy đủ. Người lớn.
  4. Có chức vụ cao trong xã hội phong kiến. Quan lớn. Cụ lớn.
  IIđg. Phát triển, tăng lên về hình vóc. Thằng bé đang tuổi lớn. Đàn gà lớn nhanh như thổi. Cây không lớn được.

• lúa:

  nd. 1. Cây lương thực, thân cỏ rỗng, quả có vỏ trấu, gọi là thóc. Ruộng lúa. Lúa mùa.
  2. Thóc. Xay lúa.

• lúa cấy:

  nd. Lúa gieo mạ rồi nhổ đi cấy lại.

• lúa chiêm:

  nd. Lúa gieo cấy ở miền Bắc Việt Nam vào đầu mùa lạnh, khô và thu hoạch vào đầu mùa nóng, mưa nhiều. Thóc chiêm. Vụ chiêm.

• lúa đông xuân:

  nd. Lúa gieo cấy vào cuối mùa mưa và thu hoạch trong mùa khô hay đầu mùa mưa năm sau.

• lúa hè thu:

  nd. Lúa ở Trung Bộ và Nam Bộ Việt Nam, gieo cấy vào đầu mùa mưa và thu hoạch vào giữa mùa mưa.

• lúa mạch:

  nd. Cây lương thực trồng chủ yếu ở các nước vùng ôn đới, hạt đã nảy mầm, dùng chế rượu bia.

• lúa mì:

  nd. Cây lương thực chính của nhiều vùng trên thế giới, nhất là của các vùng ôn đới, bột dùng làm bánh mì ăn hằng ngày.

• lúa mùa:

  nd. Gieo cấy vào đầu mùa mưa, thu hoạch cuối mùa mưa, chiếm diện tích nhiều nhất trong cả nước.

• lúa sớm:

  nd. Lúa ngắn ngày, được gieo cấy vào đầu vụ mùa và thu hoạch sớm nhất trong vụ.

• lúa thu:

  nd. Lúa ngắn ngày gieo cấy vào giữa mùa hè (tháng năm) thu hoạch vào mùa thu.

• lúa xuân:

  nd. Lúa ở miền Bắc Việt Nam, gieo cấy vào cuối mùa đông đầu mùa xuân và thu hoạch vào tháng sáu.

• lúa xuân hè:

  nd. Lúa ở Trung Bộ Việt Nam, cấy sau khi thu hoạch lúa đông xuân và thu hoạch trước khi cấy lúa hè thu, trong chế độ canh tác hai vụ một năm.

• luân canh:

  hdg. Trồng luân phiên nhiều loại cây khác nhau trên cùng một diện tích. Luân canh lúa và hoa màu.

• lụi :

  nd. Cây cùng họ với cau, cao một hai mét, lá xẻ hình quạt, thân nhỏ, thẳng và rắn, thường dùng làm gậy.

• lụi :

  nđg. 1. Cây ngưng sinh trưởng, lá và rễ héo tàn dần, rồi chết. Lúa lụi vì nước mặn.
  2. Chỉ đèn, lửa yếu ớt, tàn dần. Bếp than đã lụi.

• lùm :

  nId. 1. Đám cành lá rậm rạp của nhiều cây kết vào nhau thành vòm rộng. Ngồi nghỉ dưới lùm tre.
  2. Đống lớn có hình như lùm cây. Rơm chất thành lùm. Từng lùm khói lơ lửng giữa trời.
  IIp. Đầy lên trên miệng đồ đựng. Đong lùm thúng gạo. Đầy lùm.

• lùn :

  nt. 1. Có chiều cao dưới mức bình thường. Người lùn quá. Cao chê ngỏng, thấp chê lùn (t.ng).
  2. Nói về cây trồng thuộc giống có chiều cao dưới mức bình thường. Chuối tiêu lùn. Tre lùn.

• lùng:

  nd. Loại cây thân cỏ, vỏ dùng làm dây.

• lung linh:

  ht. Chỉ vẻ lay động rung rinh của mặt phẳng phản chiếu ánh sáng. Mặt hồ gợn sóng lung linh ánh sao. Bóng cây lung linh trên mặt nước.

• luồng:

  nd. Cây cùng họ với tre, thân to, thành dài, cành không có gai.

• lúp:

  nd. Gỗ xẻ ra từ ụ của cây hồ bi, có vân đẹp, dùng để đóng đồ đạc trong nhà.

• lúp xúp:

  nt. Nhiều cái có dáng khum ở gần nhau, thấp và sàn sàn như nhau. Những ngọn đồi lúp xúp như bát úp. Cây mọc lúp xúp.

• lũy:

  nd. 1. Công trình bảo vệ một vị trí, thường đấp bằng đất. Xây thành, đấp lũy.
  2. Hàng cây trồng rất dày để làm rào. Lũy tre quanh làng.

• lứa:

  nd. 1. Một loạt các sinh vật sinh ra và phát triển trong cùng một thời gian, một thời kỳ. Lứa lợn hơn một chục con. Gà đẻ được mấy lứa trứng. Cây ấy đã ra hai lứa hoa. Rau chưa đến lứa.
  2. Lớp người cùng một số tuổi với nhau. Bạn trang lứa. Lứa tuổi hai mươi.

• lừa thầy phản bạn:

  nt. Lừa đảo và phản phúc, hoàn toàn không thể tin cậy được.

• lưỡi cày:

  nd. Phần bén ở đầu mũi cày để xắn đất.

• lương thực:

  hd. Thức ăn có chất bột như gạo, ngô, khoai, sắn. Cây lương thực.

• lứt :

  nd. Cây thân cứng lá nhỏ, có thể làm chổi sể, rễ làm thuốc.

• lựu :

  nd. Cây nhỏ có lá cánh nhỏ, hoa nở đỏ như lửa, trái lớn đầy hạt, chín thì vàng đỏ, mọng nước, ăn được. Cũng gọi Thạch lựu.

• lưu niên:

  nt. Lâu năm. Chấm dứt nạn đói lưu niên.Trồng cây lưu niên.

• mã đề:

  hd. Cây thân cỏ, lá hình móng ngựa, hoa nhỏ, quả nứt ngang, hạt dùng làm thuốc.

• mã tiền:

  hd. Cây ở rừng hoa trắng, quả tròn, hạt giẹp như nút áo, dùng làm thuốc.

• mạch môn:

  hd. Cây thân cỏ, rễ củ hình thoi, mọc thành chùm, dùng làm thuốc.

• mai:

  nd. Cây cùng loại với tre, lóng dài, thành dày, dùng làm nhà, làm ống đựng nước v.v.... Ống mai.

• mai :

  nd. Cây cảnh hoa vàng hay trắng, trổ vào dịp Tết.

• mai :

  nd. Cây mơ, có quả làm ô mai.

• mái :

  nd. Phần giẹp của cây chèo, loại chèo có lấp vào cọc. Xuôi chèo mát mái.

• mai dong:

  nd. Người mai mối. Đợi lịnh song thân em phải vậy, Song em quyết một lời rồi, anh hãy cậy mai dong (Câu hò Nam Bộ).

• mai mối:

  nd. Làm mối trong hôn nhân. Cậy mai mối đến.

• mảnh bát:

  nd. Cây leo mọc hoang, cùng họ với bầu bí, có thể làm rau ăn.

• mào gà:

  nd. Cây thân cỏ, hoa màu đỏ, hình giống như mào gà, trồng làm cảnh. Cũng gọi Mồng gà.

• màu :

  nd. Chất dinh dưỡng trong đất để nuôi cây trồng. Đất bạc màu.

• máu chó:

  nd. Cây to, cành mọc thẳng, nhựa đỏ như máu chó, hạt dùng làm thuốc.

• màu mỡ:

  nt. Tốt, nhiều chất bổ cho cây cối. Đất màu mỡ.

• mày :

  nd. 1. Lá bắc ở hoa, các cây như ngô, lúa, về sau tồn tại dưới dạng hai vảy nhỏ ở gốc hạt. Làm cho sạch mày ngô.
  2. Vảy của ốc.

• máy:

  nđg. Đào, bới một lớp mỏng trên bề mặt. Đời cua cua máy, đời cáy cáy đào (tng).

• mày mò:

  nđg. Lần dò, cày cục làm một cách kiên nhẫn. Mày mò mãi rồi cũng làm được.

• mắc coọc:

  nd. Cây trồng nhiều ở Lạng Sơn, Cao Bằng, thuộc loại lê, quả ăn được, gỗ dùng làm đồ trong nhà.

• mắc cỡ:

  nd. Cây xấu hổ.

• mắm:

  nd. Cây nhỡ, mọc ở vùng ven biển rễ trồi lên khỏi bùn, thường trồng để bảo vệ đê nước mặn.

• măng cụt:

  nd. Cây ăn quả, quả vỏ dày cứng, trong có múi trắng, vị ngon ngọt.

• măng tây:

  nd. Cây thuộc loại hành tổi, thân ngầm, mầm non dùng làm thức ăn.

• mắt :

  nd. 1. Cơ quan để thấy, để nhìn. Đưa mắt: nhìn. Mắt gà mờ: mắt không thấy rõ.
  2. Chỗ lồi nhỏ như con mắt ở thân cây hay vỏ một số quả. Mắt tre. Mắt dứa (thơm).
  3. Lỗ đan tròn như con mắt: mắt lưới.

• mâm xôi:

  nd. Cây bụi nhỏ, quả xếp chồng lên nhau như mâm xôi, ăn được.

• mận:

  nd. Thứ cây ăn quả cùng họ với đào, quả có vỏ màu đỏ hay lục nhạt, vị chua chua ngọt ngọt.

• mật độ:

  hd. Số lượng trung bình trên một đơn vị diên tích. Mật độ dân số cao. Mật độ cây trồng.

• mẫu đơn:

  hd. Loại cây nhỏ, trồng làm cảnh, hoa đỏ đẹp.

• mây :

  nd. Loại cây leo, mình đặc tròn dày như ngón tay, có đốt dài, dùng để làm dây buộc hay đan các đồ dùng trong nhà. Ghế mây.

• me:

  nd. 1. Giống cây to, lá nhỏ li ti, trái vị chua. Me để nấu canh chua.
  2. Mẹ. Thầy me.
  3. Lối đánh cờ bạc kể nút chẵn, lẻ. Hốt me (đánh me).

• mì căn:

  nd. Loại mì làm bằng bột mì có trộn bột ngọt và muối, chế biến thành miếng mỏng, miếng mỏng cuộn thành ống hay cây như chả lụa dùng để nấu các món ăn chay.

• mía:

  nd. Cây trồng thuộc họ lúa, thân đặc có đốt, chứa đường dùng để làm đường, kéo mật.

• mía lau:

  nd. Mía thân gầy, lóng dài giống như cây lau.

• mít :

  nd. Giống cây có quả lớn vỏ nổi gai bên trong có nhiều múi ngọt thơm. Ăn mít bỏ xơ.

• mo:

  nId. 1. Lá bắc bọc ngoài cụm hoa các cây họ ráy, họ cau.
  2. Mo cau (nói tắt). Quạt mo. Cứng như mo.
  IIt. Bị cong lại như hình mo cau. Gỗ bị mo.

• mò :

  nd. Cây bụi nhỏ mọc hoang, mùi hôi, hoa đỏ hay trắng, nhị thò ra ngoài.

• mo cau:

  nd. Bẹ của cây cau chỗ cổ hũ (chỗ cau trổ buồng).

• mó máy:

  nđg. Mó vào thường vì tò mò hay nghịch ngợm. Thằng bé mó máy cây đàn.

• móc :

  nd. Cây gần với đủng đỉnh, lá rất dài, bẹ lá có nhiều sợi thường dùng khâu nón.

• móng rồng:

  nd. Cây leo, lá dài, hoa vàng và thơm, cuống hoa uốn cong lại như móng rồng, trồng làm cảnh.

• mọt ruỗng:

  nt. Mọt đến mức rỗng cả bên trong, chỉ tình trạng thối nát từ bên trong của một chế độ, một tầng lớp xã hội. Cây gỗ đã mọt ruỗng. Triều đình phong kiến mọt ruỗng.

• mộc :

  nd.1. Gỗ. Đồ mộc. Thợ mộc.
  2. Loại cây có hoa thơm thường lấy để ướp trà. Hoa mộc.
  3. Một trong năm hành (năm chất theo quan niệm thời xưa): Kim, mộc, thủy, hỏa, thổ.

• mộc hương:

  hd. Giống cây lá có răng cưa, hoa nhỏ, màu trắng, rất thơm, làm vị thuốc đông y.

• mộc lan:

  hd. Loại cây lớn có hoa thơm.

• mộc tuyền:

  hd. Giống lúa gạo ngon, ngoại nhập, cấy vào vụ mùa ở miền Bắc Việt Nam.

• mồi :

  nId.1. Vật khô, dễ cháy, dùng để giữ hay dẫn lửa. Mồi rơm. Châm mồi lửa.
  2. Lượng thuốc lào vê tròn, đủ cho một lần hút. Đặt mồi thuốc vào nõ điếu.
  IIđg. Đốt bằng lửa của một vật đang cháy. Mồi cây đuốc. Mồi điếu thuốc lá.

• mối :

  nd. Người làm môi giới cho việc hôn nhân, mua bán. Cậy mối hỏi vợ. Dắt mối. Bà mối.

• mồng gà:

  nd. Giống cây cảnh có hoa như mồng con gà.

• mồng quân:

  nd. Giống cây cành có gai, quả màu đỏ tươi, ăn được. (Cũng gọi bồ quân).

• mồng tơi:

  nd. Giống cây leo, lá dày nhiều chất nhớt dùng nấu canh.

• một lá mầm:

  nd. Lớp thực vật gồm những cây mà hạt chỉ có một lá mầm, như lúa, cau. Cũng gọi Đơn tử diệp.

• mơ :

  nd. Cây thuộc loại mận, quả có vị chua.

• mơ :

  nd. Cây leo mọc hoang, lá có lông ở cả hai mặt, mùi hôi. Cũng nói Mơ lông.

• mỡ :

  nd. Cây to mọc ở rừng, gỗ nhẹ màu vàng nhạt, thường dùng trong xây dựng và công nghiệp gỗ dán.

• mỡ :

  nId.1. Chất béo ở cơ thể động vật hay chế biến từ thực vật. Thịt mỡ. Mỡ nước. Mỡ thực vật.
  2. Mỡ máy (nói tắt), dầu nhờn thường dùng làm trơn ổ bi. Bôi mỡ vào vòng bi.
  3. Thuốc mỡ (nói tắt). Bôi mỡ sun-pha-mít.
  IIt. Chỉ da thịt, cây lá mượt mà, tươi tốt. Mầm cây non mỡ. Mái tóc xanh mỡ.

• mỡ màng:

  nId. Mỡ để ăn nói chung. Nồi canh chẳng có mỡ màng gì cả.IIt. Mượt mà, tươi tốt. Vườn cây xanh mướt, mỡ màng.

• mù tạt:

  pd. Thứ cây họ cải, hoa vàng, hạt dùng để chế thứ gia vị gọi là hạt cải.

• mù u:

  nd. Giống cấy lớn, lá dài, hoa to màu trắng, quả tròn, hạt có thể ép lấy dầu để thắp hay làm thuốc.

• mùa :

  nIt. Gieo cấy vào đầu hay giữa mùa mưa, thu hoạch vào cuối mùa mưa hay đầu mùa khô. Lúa mùa. Vụ mùa.
  II. Lúa mùa (nói tắt). cấy mùa. Cánh đồng mùa.

• mùa màng:

  nd.1. Cây trồng trong vụ sản xuất nông nghiệp. Bảo vệ mùa màng. Sâu rầy phá hoại mùa màng.
  2. Mùa thu hoạch, vụ thu hoạch sản phẩm nông nghiệp. Mùa màng bận rộn. Giúp mùa màng cho gia đình.

• mục :

  nt. Chỉ chất rắn có nguồn gốc thực vật bị biến chất, trở nên mềm, bở, dễ bị rã. Gỗ mục, gạo mục. Ủ lá cây mục làm phân.

• mùi :

  nd.1. Hơi từ vật gì đưa ra bay vào mũi. Mùi thơm, mùi thối. Đánh mùi: Đánh hơi. Mùi hôi: Thịt đã có mùi.
  2. Những gì được hưởng và phải chịu trong cuộc đời. Cay đắng mùi đời.
  3. Màu. Cỏ pha mùi áo nhuốm non da trời (Ng. Du).

• mũi dùi:

  nd. Mũi nhọn của cây dùi, chỉ sự tập trung đả kích. Nó luôn luôn chĩa mũi dùi vào anh.

• mun:

  nId. Thứ cây gỗ quí đen huyền. Đũa mun. Cây mun.
  IIt. Màu đen huyền. Tóc mun. Mào mun.

• mùn:

  nd. Chất vụn nát của rác rến, cây lá do ẩm ướt mà phân giải. Đất nhiều mùn.

• muồng:

  nd. Một số giống cây mọc trên rừng, cành lá thường dùng làn phân xanh.

• mụp:

  nd. Thân non cây cải. Mụp cải.

• mức:

  nd. Loại cây có gỗ trắng, mịn, dung làm guốc, khắc con dấu.

• mưng :

  nd. Cây gỗ to, gỗ rắn dùng trong xây dựng.

• mướp :

  nId. Cây trồng thân leo, quả dài, ăn lúc non, khi già thành xơ. Giàn mướp. Canh mướp. Xơ như mướp.
  IIt. Rách tả tơi, xơ xác. Quần áo rách mướp.

• mứt :

  nd. Thức ăn làm bằng trái, củ hay hạt cây rim đường. Mứt bí. Mứt hạt sen.

• na:

  nd. Cây ăn quả, vỏ quả có nhiều mắt, thịt quả trắng, mềm, ngọt, hạt màu đen. Cũng gọi Mảng cầu. Na mở mắt: mảng cầu nở gai.

• nài:

  nd. Dây trồng vào chân để trèo lên cây có thân tròn thẳng như cau, dừa.

• náng :

  nd. Cây cùng họ với hành tỏi, lá có thể dùng làm thuốc.

• nạng:

  nd. Cây có ngáng ở đầu trên để chống đỡ cho khỏi ngã đổ. Lê bước trên nạng gỗ. Lấy nạng tre chống buồng chuối.

• nạnh:

  nId. Thân cây có chạc, có thể làm chỗ tựa, nạng chống. Chặt cây làm nạnh.IIđg. Đùn đẩy công việc vì tranh hơn thiệt. Có việc rửa chén mà hai đứa cứ nanh nhau.

• nanh sấu:

  nd. Nanh cá sấu mọc cái ra cái vào. Trồng cây theo lối nanh sấu.

• nạy:

  nđg. Cạy lên làm bật ra. Nạy tảng đá lớn. Nạy cửa.

• nặng :

  nt.1. Có trọng lượng là bao nhiêu. Con gà nặng 2 ki-lô.
  2. Có trọng lượng lớn hơn bình thường. Nhẹ như bấc, nặng như chì.
  3. Làm cho cơ thể hay tinh thần phải chịu đựng nhiều. Công việc nặng. Nhiệm vụ nặng. Phạt nặng.
  4. Gây hậu quả tai hại, nghiêm trọng. Máy hỏng nặng. Bệnh nặng.
  5. Chỉ đất nhiều sét, không tơi xốp, cày cuốc vất vả. Bà yếu không cày được ruộng nặng.
  6. Có cảm giác khó chịu, không thoải mái. Đầu nặng mắt hoa. Mắt nặng trịch vì đã thức hai đêm liền.
  7. Giác quan cảm thấy không êm dịu khi tiếp nhận. Giọng nặng, khó nghe. Mùi tương thối rất nặng.
  8. Gắn bó sâu sắc về tình cảm, tinh thần. Nặng lòng với quê hương. Tình sâu nghĩa nặng.
  9. Thiên về một mặt, một bên. Nặng về lý, nhẹ về tình.

• nấm :

  nd.1. Thực vật bậc thấp sống trên chất hữu cơ mục nát hay ký sinh trên các sinh vật. Nấm cau: Nấm mọc ở thân cây cau. Nấm chó: nấm độc mọc chỗ ẩm dơ. Nấm dại, nấm độc: nấm không ăn được. Nấm hương: nấm nhỏ có mùi thơm. Nấm men: nấm nhỏ, thường dùng làm men rượu. Nấm mèo: nấm nhỏ như cái tai mèo. Nấm mốc: mốc mọc trên kẹo mứt ẩm ướt. Nấm mối, nấm rạ, nấm rơm: nấm ủ bằng rơm. Nấm tràm: loại nấm đắng, ăn được.
  2. Mô đất cao, giống hình cái mũ nấm. Nấm mồ.

• nâu :

  nId. Loại cây leo, mọc ở rừng, có củ được dùng để nhuộm vải.
  IIt. Có màu trung gian giữa đen và đỏ hay vàng và đỏ sẫm, tương tự màu nước củ nâu. Áo nâu. Mắt màu nâu.

• nê :

  nd. Cây cùng họ với na, quả giống quả na nhưng vỏ không có mắt, ăn được.

• nếp :

  nId. 1. Loại lúa cho gạo hạt to và trắng, nấu chín thì trong và dẻo, thường dùng thổi xôi làm bánh. Cơm nếp.
  IIt. Chỉ vài loại ngũ cốc cho hạt trắng và dẻo, vài thứ cây ăn quả hay thực phẩm loại ngon. Ngô nếp. Dừa nếp.

• nếp cái:

  nd. Thứ nếp gạo dẻo, thơm ngon nhất trong các giống nếp, gieo cấy ở đồng bằng Bắc Bộ.

• nêu:

  nd. Cây tre ở đầu có buộc trầu cau và bùa để trừ ma quỷ cắm ở trước nhà trong những ngày Tết âm lịch theo tục lệ xưa.

• ngả :

  nđg. 1. Chuyển từ vị trí thẳng sang ngang hay nằm ngang. Cành cây ngả trên mặt nước. Mặt trời ngả về tây.
  2. Chuyển từ thái độ ở giữa sang đứng về một bên. Tầng lớp trung gian ngả theo cách mạng.
  3. Thay đổi màu sắc tính chất. Quần áo đã ngả màu. Trời ngả sang hè.
  4. Lấy ra và đặt ngửa ra. Ngả mâm dọn bát. Ngả mũ chào.
  5.Chất cho đổ xuống hay giết chết. Ngả tre chẻ lạt. Ngả lợn ăn Tết.
  6. Cày cấy gieo trồng sau khi thu hoạch vụ trước. Ngả ruộng sau khi gặt. Ngả mạ đúng thời vụ.

• ngả nghiêng:

  nđg. Lúc ngả sang bên này, lúc nghiêng sang bên kia, dao động, không vững vàng. Hàng cây ngả nghiêng trước gió mạnh. Ngả nghiêng do dự trước khó khăn.

• ngà voi:

  nd. Cây cảnh mọc thành những khúc hình trụ nhọn đầu giống ngà voi.

• ngải :

  nd. 1. Loại cây giống cây nghệ, lá, củ lớn.
  2. Thứ thuốc uống vào thì bị mê hoặc. Bị mắc ngải. Thầy ngải: thầy cho thuốc mê.

• ngái :

  nd. Cây nhỏ cùng họ với sung, lá cứng, có lông, rễ, lá dùng làm thuốc.

• ngải cứu:

  nd. Cây thân cỏ thuộc họ cúc, lá mặt trên màu lục sẫm, mặt dưới màu tro (dùng làm thuốc).

• ngáng :

  nId. Đoạn tre gỗ đặt nằm ngang để cản hay chắn đỡ. Võng trần ngáng ngà.
  IIđg. Chắn ngang, làm cản trở hoạt động. Cây đổ ngáng đường đi.

• ngẳng:

  nt. Gầy đến mức thấy dài ra. Cao ngẳng như cây sào.

• ngẳng nghiu:

  nt. Gầy, khẳng khiu. Cây cối ngẳng nghiu. Gầy ngẳng nghiu.

• ngậm bồ hòn (làm ngọt):

  nđg. Nhẫn nhục chịu đựng điều đắng cay mà bề ngoài vẫn tỏ ra vui vẻ.

• ngâu :

  nd. 1. Loại cây có hoa thơm nhỏ lấm tấm từng chùm hương thơm, dùng ướp trà.
  2. Tên một vì sao trong nhị thập bát tú (do tiếng Ngưu đọc trại).

• ngấy:

  nd. Cây thuộc họ đào, mận, thân có gai, quả lép khi chín có màu đỏ, ăn được.

• nghẹn :

  nt. 1. Bị tắc ở cổ, không nuốt, không nói được. Mắc nghẹn. Vui sướng nghẹn lời.
  2. Chỉ cây ngưng phát triển. Lúa nghẹn vì hạn.

• nghể :

  nd. Tên gọi chung một số loài cây thân cỏ cùng họ với rau răm, thân có đốt rỗng, lá dài có bẹ ôm thân, mùi hăng.

• nghệ :

  nd. Cây trồng cùng họ với gừng, củ có thịt màu vàng, dùng để nhuộm hay làm gia vị. Vàng như nghệ.

• nghệ nhân:

  hd. Người chuyên biểu diễn một bộ môn nghệ thuật hay làm một nghề thủ công mỹ nghệ, có tài nghệ cao. Nghệ nhân trồng hoa kiểng (cây cảnh).

• nghiến:

  nd. Cây gỗ to ở rừng, gỗ thớ mịn rắn, màu nâu đỏ, dùng trong xây dựng.

• nghiệt ngã:

  nt. Khắt khe, cay nghiệt đến mức không chịu nổi. Người mẹ ghẻ nghiệt ngã.

• ngó :

  nd. Mầm của một số loài cây mọc từ dưới bùn, dưới nước lên. Trắng như ngó cần. Ngó sen.

• ngoại cảnh:

  hd. 1. Những điều kiện bên ngoài đối với đời sống sinh vật. Khí hậu là điều kiện ngoại cảnh quan trọng đối với cây trồng.
  2. Điều kiện khách quan nói chung.

• ngoặt ngoẹo:

  tt. Mềm yếu, không đứng thẳng được. Cành cây ngoặt ngoẹo.

• ngọc lan:

  hd. Cây nhỏ có hoa trắng ngà rất thơm, trồng làm cảnh và lấy hoa.

• ngọc lan tây:

  nd. Cây to cùng họ với na, hoa màu lục vàng, mùi thơm, thường trồng làm cảnh.

• ngón:

  nd. Cây leo, lá có chất độc, ăn chết người. Ăn lá ngón tự tử.

• ngót :

  nd. Giống cây rau có lá nhỏ dùng nấu canh. Canh rau ngót.

• ngô :

  nd. Gọi tắt cây ngô đồng. Phượng đậu cành ngô.

• ngô đồng:

  hd. Thứ cây gỗ xốp lá to, hoa đỏ, thường gọi cây vông.

• ngô đồng:

  hd. Loại cây cao, lá to, gỗ rất nhẹ dùng làm đàn.

• ngồng :

  nId. Cọng của loại cây cải, cây thuốc lá. Ngồng cải. Bấm ngồng.
  IIp. Cao vượt lên. Người cao ngồng. Lúa tốt ngồng.

• ngũ cốc:

  hd. Chỉ chung các loại cây có hạt dùng làm lương thực. Lúa tẻ, lúa nếp, kê, đậu, ngô.

• ngũ gia bì:

  hd. 1. Cây nhỏ, thân có gai, lá kép có từ ba đến năm lá chét, vỏ rễ dùng làm thuốc.
  2. Tên chung gọi một số cây có lá kép gồm năm lá chính tỏa ra thành hình bàn tay, như cây chân chim, cây ngấy v.v...

• ngũ quả:

  hd. Các loại trái cây ; (ngày trước là năm loại bày chung với nhau để trên bàn thờ trong dịp Tết.

• ngút ngàn:

  nt. Nhiều và trải rộng ra đến mút mắt. Rừng cây ngút ngàn.

• nguyệt quế:

  hd. Cây loại tường vi, cành có gai, cứ mỗi tháng nở hoa một lần.

• ngưu tất:

  hd. Vị thuốc đông y, chế biến từ một loại cây gần với cỏ xước.

• nhá :

  nđg. Nhai cho giập, cho nát. Nhá lá cây làm thuốc. Chó nhá xương.

• nhà kính:

  nd. Nhà che chắn bằng kính để trồng cây trong ấy.

• nhài:

  nd. Cây nhỡ, hoa màu trắng rất thơm dùng để ướp trà. Cũng gọi Lài.

• nhái bén:

  nd. Nhái nhỏ, sống trên cây thủy sinh.

• nhãn:

  nd. Loại cây có quả dính chùm ăn ngon, mỗi quả có một hạt đen to.

• nhánh :

  nd. 1. Cây hay củ non mới sinh ra thêm từ gốc. Nhánh hành. Nhánh gừng. Lúa đẻ nhánh.
  2. Cành nhỏ và mềm mọc ra từ thân cây hay từ cành lớn. Tỉa bớt nhánh hoa.
  3. Cái nhỏ hơn, sinh ra từ cái chính nhưng vẫn nối liền với cái chính. Sông có ba nhánh. Hầm có nhiều nhánh thông ra ngoài.

• nhảy :

  nđg. 1. Co chân lại mà cất mình lên vượt qua một khoảng cách. Nhảy qua hàng rào. Nhảy cao. Nhảy sào: lấy cây sào chống mà nhảy.
  2. Di chuyển rất nhanh đến một vị trí. Thấy đánh nhau, nhảy vào can.
  3. Chuyển đổi sang vấn đề khác. Từ chuyện nọ nhảy sang chuyện kia.
  4. Bỏ qua một vị trí để chuyển sang vị trí kế tiếp. Viết nhảy dòng. Học nhảy lớp.
  5. Khiêu vũ. Thi nhảy đẹp.
  6. Lẹo, giao cấu (nói về thú vật). Bò mới nhảy đực.
  7. Sinh thêm cây. Chuối nhảy con.

• nhặt:

  nt. 1. Có khoảng cách ngắn hơn so với mức bình thường. Cây tre nhặt mắt.
  2. Có nhịp độ âm thanh dồn dập. Nhịp chày giã gạo lúc nhặt lúc khoan.

• nhân cách hóa:

  nđg. Gán cho thú, cây cỏ, vật vô tri những tính cách và ngôn ngữ của con người trong bài văn.

• nhân giống:

  nđg. Dùng biện pháp kỹ thuật để nhân lên với số lượng lớn giống cây trồng và vật nuôi trong sản xuất.

• nhân sâm:

  hd. Loại cây có rễ củ hình người dùng làm vị thuốc bổ.

• nhẹ:

  nt.1. Có trọng lượng nhỏ hơn bình thường. Nhẹ như bấc. Gánh mười cân thi nhẹ quá.
  2. Có tỉ trọng nhỏ. Nhôm là một kim loại nhẹ.
  3. Có cường độ, sức tác động yếu. Gió nhẹ. Bước nhẹ.
  4. Không gây cảm giác nặng nề, thấy thoải mái. Thức ăn nhẹ, dễ tiêu. Lao động nhẹ. Phạt nhẹ.
  5. Ở mức độ thấp, không gây hậu quả tai hại. Bệnh nhẹ. Lỗi nhẹ.
  6. Gồm những thành phần đơn giản. Tổ chức gọn nhẹ. Liên hoan nhẹ.
  7. Chỉ đất có pha cát, xốp, cày cuốc dễ dàng. Cho bò cày ruộng nhẹ.
  8. Có tác động êm dịu, gây cảm giác dễ chịu. Mùi thơm nhẹ. Màu vàng nhẹ như màu hoàng yến.
  9. Có cảm giác thanh thoát như vừa trút được gánh nặng. Thi xong, nhẹ cả người.
  10. Tỏ ra ít chú ý, không coi trọng bằng cái khác. Nặng về lý, nhẹ về tình. Coi nhẹ.

• nhiếc:

  nđg. Dùng lời lẽ cay đắng vạch cái xấu của người khác ra. Nhiếc là đồ ăn hại.

• nhiễu :

  nđg.1. Gây chuyện để hạch sách, đòi hỏi. Thời xưa quan lại dễ cậy chức quyền nhiễu dân.
  2. Làm biến đổi, sai lệch thông tin. Đài bị nhiễu vì thời tiết xấu.

• nho :

  nd. Loại cây leo, có quả nhỏ vị ngọt, thường ép nước để làm rượu. Nho khô. Vườn nho. Rượu nho.

• nhọ nồi:

  nd. Cây nhỏ, thuôc họ cúc, mọc hoang, lá dùng làm thuốc.

• nhòa:

  nt. Mờ đi, không còn hiện rõ hay không còn trong suốt. Hàng cây nhòa dần trong hoàng hôn. Kỷ niệm đã phai nhòa. Cửa kính nhòa vì sương.

• nhót :

  nd. Cây nhỏ, cành dài và mềm, quả có vị chua, ăn được.

• nhổ sào:

  nđg. Kéo cây sào lên để cho thuyền đi.

• nhờ cậy:

  nđg. Dựa vào sự giúp đỡ của người khác. Lúc khó khăn nhờ cậy bạn bè.

• nhũ hương:

  hd. Nhựa cây có hương thơm, vùng ôn đới, dùng làm thuốc.

• nhuần :

  nt.1. Thấm, ăn sâu vào, đều khắp. Nhờ trận mưa nhuần, cây cối lại tươi xanh.
  2. Nhuần nhuyễn (nói tắt).
  3. Như Nhuận. Năm nhuần.

• niễng :

  nd. Giống cây như cây sả dưới nước, củ ăn được. Củ niễng.

• nõ:

  nd. Ruộng nhà làng giao cho người Mường cày cấy và nộp lại toàn bộ sản phẩm, trước Cách mạng tháng Tám.

• nọc:

  nId. 1. Cọc đóng xuống đất để buộc ngwòi căng ra mà đánh, theo một hình phạt thời phong kiến.
  2. Cọc cắm xuống đất để cho cây thân leo bám vào. Nọc trầu.
  IIđg. Căng người ra để đánh đòn. Nọc ra đánh cho một trận.

• nõn :

  nId. Lá non còn cuộn hay bọc kín ở một số cây. Nõn tre. Cây vừa ra nõn.
  IIt. Mịn và mượt. Da trắng nõn.

• nông phố:

  hd.. Nói chung nghề cày cấy, trồng tỉa. Nông phố ngân hàng.

• nu:

  nd. Gỗ có vân xoắn đẹp ở bướu to của một số cây dùng làm đồ mỹ nghệ.

• nụ áo:

  nd. 1. Cúc áo kết bằng vải, tròn như cái nụ.
  2. Cây thảo mọc hoang, quả chín có hình như nụ áo.

• núc nác:

  nd. Cây to, quả rất dài, giẹp và rộng, vỏ cây và hạt dùng làm thuốc.

• nứa :

  nd. Cây cùng họ với tre thân có thành mỏng, lóng dài, thường dùng đan phên, làm giấy.

• nửa đời:

  nd. Chừng bốn mươi tuổi. Nửa đời nếm trải mọi mùi đắng cay (Ng. Du).

• o o:

  nd. Tiếng ngáy hay tiếng gà gáy. Ăn cơm với cáy thì ngáy o o ... (tng).

• oi :

  nt.1. Bức nóng, khó chịu. Hôm nay trời oi quá.
  2. Ứ, thấm đầy nước. Cây úa lá vì bị oi nước.

• ong bắp cày:

  nd. Ong lớn con, thân màu xanh đen, thường làm tổ trong các thân cây khô, như tre nứa.

• ong nghệ:

  nd. Ong thân màu vàng, làm tổ hình phễu trên các cây bụi nhỏ. Cũng gọi Ong vàng.

• ô :

  nd.1. Đồ dùng để che mưa nắng. Cũng nói Dù.
  2. Kẻ cấp trên che chở cho người cấp dưới. Cậy có ô to.

• ô môi:

  nd. Cây thuộc loại cây muồng, quả dài và mỏng bọc trong một lớp chất xốp ngọt, có thể ngâm rượu làm thuốc.

• ô rô:

  nd. Cây nhỏ, lá cứng dài, có gai nhọn, mọc ở các bãi nước lợ.

• ốc đảo:

  nd. Khoảng đất có nước và cây cối giữa sa mạc.

• ổi:

  nd. Giống cây nhỡ cùng họ với sim, có quả, ruột dầy, có nhiều hột nhỏ, ăn được. Quả ổi, trái ổi. Ổi sẻ: ổi quả nhỏ. Ổi tàu: ổi quả tròn, ít hột. Ổi trâu: ổi quả to. Ổi xá lỵ: thứ ổi lớn, ít hột, ăn ngon.

• ớt :

  nd. Loại cây nhỏ, quả có vị cay. Ớt chỉ thiên: Ớt có quả nhỏ chỉ lên trời. Ớt hiểm, ớt mọi: ớt quả nhỏ rất cay. Ớt tây: ớt quả lớn, ít cay thường để xào thịt.

• pha:

  nđg. Cắt ra thành từng phần để tiện sử dụng. Pha thịt. Pha cây tre.

• phạt :

  nđg. Chặt ngang cây hay cành. Phạt cây. Phạt cành, đẵn gốc.

• phát dục:

  hdg.1. Thay đổi không ngừng của cơ thể sinh vật, chủ yếu về chất lượng, từ bắt đầu cho đến khi kết thúc sự sống. Giai đoạn phát dục của cây trồng. Quá trình phát dục của bướm.
  2. Có biểu hiện của tuổi dậy thì. Thiếu niên có em phát dục sớm.

• phát quang:

  hdg. Phát cây, cắt bớt cây cho quang đãng.

• phay:

  nId. Công cụ gồm một hay hai hàng lưỡi răng sắt gắn vào máy kéo để làm đất thay cày hay bừa.
  IIđg. Làm cho đất tơi, nhuyễn ra. Máy phay đất vài lần là cấy được.

• phân :

  nd.1. Chất cặn bã do người hay động vật bài tiết ra theo đường ruột qua hậu môn. Phân bò. Xét nghiệm phân của bệnh nhân.
  2. Chỉ chung các chất dùng để bón các loại cây trồng. Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống (tng).

• phần :

  nd. Cây thường được trồng ở đầu làng thời xưa, tiêu biểu cho quê hương. Hơi tàn được thấy gốc phần là may (Ng. Du).

• phân lượng:

  hd. Lượng nhiều ít nhất định. Phân lượng nước trong cây sống thường đến 80 - 90%.

• phân vi lượng :

  nd. Phân chứa những nguyên tố như đồng, kẽm mà cây chỉ cần một lượng rất ít.

• phân xanh:

  nd. Cây hay lá cây vùi xuống đất làm phân.

• phật thủ:

  hd. Thứ cây thuộc loại cam, quả hình bàn tay nắm lại, cùi ăn được.

• phi lao:

  hd. Cây thuộc loại dương, thân cao, lá rũ, trồng lấy bóng mát hay để giữ cát ở các vùng ven biển.

• phím :

  nd.1. Miếng gỗ hoặc xương, nhựa chia các cung bậc của cây đàn. Đốt lò hương, dở phím đàn ngày xưa (Ng. Du).
  2. Bộ phận bấm ngón của các nhạc khí có bàn phím như pi a nô.

• phong:

  nd. Giống cây ở xứ lạnh.

• phong lưu:

  ht.1. Có dáng vẻ, cử chỉ lịch sự, trang nhã. Con người phong lưu.
  2. Có đời sống khá giả, dễ chịu. Rủ nhau đi cấy đi cày, Bây giờ khó nhọc có ngày phong lưu (cd).

• phối :

  nđg. Kết hợp tế bào sinh sản đực với tế bào sinh sản cái. Phối giống lợn. Lúa là loại cây tự phối.

• phụ canh:

  hdg. Cày cấy sang ruộng của làng khác. Ruộng phụ canh.

• phù dung:

  hd. Loại cây nhỡ có hoa đẹp, mỗi ngày thay sắc ba lần (trắng, vàng, đỏ) và sớm nở, tối tàn.

• phú nông:

  hd. Nhà nông giàu có, có nhiều ruộng đất, cho thuê ruộng đất, mướn nhiều người làm công cày cấy.

• phụ tử:

  hd. Cây mọc hoang, củ chứa chất độc, dùng làm vị thuốc trong đông y.

• phượng:

  nd. Loại cây lớn lá nhỏ li ti, hoa đỏ chói. Sao bông phượng nở không màu huyết (H. M. Tử).

• quá trình:

  hd. Trình tự diễn biến của một sự kiện. Quá trình sinh trưởng của cây lúa.

• quả tử:

  hd. Trái cây. Đĩa quả tử: đĩa trái cây đặt lên bàn thờ để cúng.

• quạch:

  nd. Cây thân gỗ, rễ dùng để ăn trầu.

• quản chi:

  nđg. Ngại chi. Quản chi cuốc sớm cày trưa (cd).

• quằn quèo:

  nt. Cong ở nhiều đoạn, theo chiều hướng khác nhau. Những cành cây quằn quèo.

• quặp:

  nđg.1. Bẻ gập lại. Quặp cành cây. Râu quặp.
  2. Co chân mà giữ chặt. Quặp thân cây mà trèo.

• quất :

  nd. Cây thuộc loại quít, quả nhỏ vỏ mịn, khi chín màu vàng đỏ, trồng để làm cảnh và lấy quả làm mứt. Mứt quất.

• quèo:

  nId. Cây dài có móc ở đầu để móc, hái. Dùng quèo hái ổi ở cành cao.
  IIđg. Móc, khều. Quèo ổi trên cao. Đá mèo, quèo chó (tng).

• quéo :

  nd. Cây ăn quả cùng loại với xoài, quả giống quả xoài nhưng nhỏ hơn.

• quẹo:

  nIt. Bị bẻ cong, gần như gập lại. Bẻ quẹo. Cây đinh quẹo.
  IIđg. Ngoặt, rẽ sang phía khác. Xe quẹo qua phải.

• quế :

  nd. Cây lớn mọc trong rừng, vỏ cây mùi thơm vị cay, dùng làm thuốc.

• quế chi:

  hd. Vỏ của cành cây quế, dùng làm thuốc.

• quế hòe:

  . Cây quế và cây hòe; chỉ cảnh con cháu của một gia đình đều làm nên. Một cây cù mộc, đầy sân quế hòe (Ng. Du).

• quỳ :

  dt. Loại cây có hoa nở quay về hướng mặt trời. Cũng gọi Hướng dương.

• quỳnh:

  nd. Giống cây có hoa quý hay nở về ban đêm và chóng tàn.

• quýt :

  nd. Cây ăn quả cùng họ với cam, quả tròn, giẹp, vỏ dễ bóc.

• ra :

  nIđg.1. Di chuyển về phía ngoài, đến nơi rộng hơn hay về phía Bắc trong phạm vi nước Việt Nam. Ra đồng. Ra ga. Từ Đà Nẵng ra Huế. Ra ứng cử.
  2. Tách đi khỏi một môi trường. Bệnh nhân ra viện. Ra ở riêng. Ra trường đang xin việc.
  3. Chỉ cây cối nảy sinh một bộ phận. Cây ra lá, ra hoa.
  4. Nêu cho người khác biết để chấp nhận, để thực hiện. Ra đề thi. Ra điều kiện.
  5. Thành, thành hình. Ăn cho ra bữa. Chẳng ra gì cả.
  6. Biểu hiện đúng với tính chất, ý nghĩa. Sống cho ra sống. Làm ra làm, chơi ra chơi.
  7. Qua khỏi một khoảng thời gian. Ra Tết. Ra tháng.
  IIp. Biểu thị phương hướng, kết quả, sự biến đổi. Mở ra. Bung ra. Nhìn ra biển. Tìm ra. Tính không ra. Nhận ra khuyết điểm. Ngày càng đẹp ra. Bệnh ra. Cứ trơ ra không biết xấu hổ.
  IIIgi. Biểu thị một điều kiện giả thiết. Xoàng ra, năng suất cũng được 5 tấn. Ít ra cũng cả trăm người.
  IVc. Biểu thị sự ngạc nhiên nhận thấy. À, ra thế! Ra nó chỉ hứa để đánh lừa.

• rạ :

  nd. Phần thân cây lúa còn lại sau khi gặt. Gốc rạ. Nhà mái rạ. Chết như rạ: chết rất nhiều.

• ra ngôi:

  nđg. Nhổ cây non đã phát triển đến mức nhất định để trồng lại ở nơi khác. Đánh cây ra ngôi.

• rạch :

  nIđg. Dùng vật sắc làm cho đứt thành đường trên bề mặt. Dùng bao rạch bao tải. Chớp rạch bầu trời.
  IId. Đường rảnh nhỏ, nông, xẻ trên mặt ruộng để gieo hạt, trồng cây. Xẻ rạch. Đánh rạch. Cày rạch.

• ráng:

  nd. Cây mọc ở mé nước, cọng dài, lá dày, thường dùng làm chổi.

• rào:

  nId. Vật ngăn lối đi, bao quanh và bảo vệ một khu vực. Hàng rào. Leo rào. Phá rào.
  IIđg. Ngăn lối đi để bảo vệ. Rào vườn rau. Ngõ tắt đã bị rào lại. Ăn cây nào rào cây ấy (tng).

• rạo:

  nd. Hàng cây cắm giữa dòng nước để đóng đáy bắt cá.

• rau dền:

  nd. Cây thân cỏ, có bông ở ngọn, gồm nhiều loại, thường ngọn non dùng làm rau ăn. Canh rau dền. Cũng nói Rau giền.

• rau diếp:

  nd. Cây cùng họ với cúc, lá to, mỏng và không phẳng, dùng làm rau sống.

• rau đay:

  nd. Cây rất gần với cây đay, quả dài, trồng lấy ngọn làm rau. Canh rau đay.

• rau khúc:

  nd. Cây thân cỏ thuộc họ cúc, lá dùng làm bánh.

• rau lấp:

  nd. Cây thân cỏ mọc bò, lá có bẹ, thường trồng làm thức ăn cho lợn.

• rau má:

  nd. Cây thân bò, lá tròn có khía tai bèo, dùng để ăn hay làm thuốc. Nước rau má.

• rau muối:

  nd. Cây thân cỏ mọc hoang, ngoài mặt có nhiều tuyến chứa nước làm cho cây trông như có phủ một lớp muối, có thể dùng làm rau.

• rau muống:

  nd. Cây thân rỗng, trồng ở nước hay trên cạn, ngọn và lá dùng làm rau.

• rau ngót:

  nd. Cây nhỏ cùng họ với thầu dầu, lá nhỏ hình trứng dài, thường dùng nấu canh.

• rau ngỗ:

  nd. Cây sống ở nước, dùng làm rau thơm. Rau ngỗ nấu canh cá.

• rau răm:

  nd. Cây thân cỏ, lá nhọn có vị thơm, mùi cay, dùng làm gia vị.

• rau rút:

  nd. Cây ở nước, thân nổi, hoa màu vàng dùng làm rau. Cũng nói Rau nhút.

• rau sam:

  nd. Cây thân cỏ mọc hoang, lá dày hình trứng dùng làm rau.

• rau sắng:

  nd. Cây mọc hoang ở rừng, có thể dùng để nấu canh.

• rau thơm:

  nd.1. Cây thân cỏ cùng họ với bạc hà, lá có mùi thơm, thường dùng làm gia vị.
  2. Tên gọi chung các thứ rau có mùi thơm, dùng làm gia vị, như húng, mùi v.v...

• ráy :

  nd. Cây thân cỏ mọc hoang, cụm hoa có mo bao ngoài, củ ăn ngứa. Đói lòng ăn ráy, ăn khoai ... (cd).

• răm :

  nd. Loại rau cay và thơm. Mắt lá răm: mắt hình lá răm, đẹp.

• râm bụt:

  nd. Cây nhỡ, lá răng cưa, hoa to, thường trồng làm cảnh hay làm rào. Hàng rào râm bụt. Cũng gọi Dâm bụt.

• rậm rạp:

  nt. Rậm. Cây cối rậm rạp.

• rậm rịt:

  nt. Rậm và chằng chịt vào nhau. Cây cối và dây leo rậm rịt.

• rấp :

  nđg.1. Bít lối đi một cách tạm bợ. Kéo cành cây rấp cổng.
  2. Tìm cách giấu, bưng bít. Rấp vụ tham ô.

• rẽ :

  nđg.1. Tách ra hai bên để có một khoảng trống ỏ giữa. Rẽ ngôi. Rẽ đám đông lách vào.
  2. Đi ngoặt sang hướng khác. Rẽ tay phải. Rẽ vào ngõ.
  3. Tách ra một phần thu hoạch để nộp cho chủ của tư liệu sản xuất. cấy rẽ ruộng của địa chủ. Nuôi rẽ bò. Làm rẽ.

• rễ :

  nd.1. Bộ phận của cây đâm sâu xuống đất. Lúa cấy đã bén rễ. Cây đâm rễ.
  2. Chỉ chung các loại rễ cây dùng để ăn trầu, như rễ chay, rễ quách v.v...

• rễ chùm:

  nd. Bộ rễ cây gồm một cụm những rễ to gần bằng nhau, ở một số cây như lúa, tre v.v...

• rễ cọc:

  nd. Bộ rễ cây có cái to đâm thẳng xuống và những rễ con đâm ngang vào đất.

• rệp :

  nd.1. Bọ thân giẹp, tiết chất hôi, hút máu người, sống ở khe giường, phản.
  2. Tên gọi chung các loại sâu bọ nhỏ, có hay không cánh, thường hút nhựa cây. Phun thuốc trừ rệp cho cây trồng.

• rều:

  dt. Cỏ rác, cây cối trôi trên sông mỗi khi có lũ lụt. Màn treo, chiếu rách cùng treo. Hương xông nghi ngút, củi rều cũng xông (cd).

• riềng:

  nd. Giống cây thuộc loại gừng, vị cay, làm gia vị.

• roi :

  nd. Giống cây có quả thịt xốp ăn được, miền Nam gọi là mận.

• rỗng:

  nt.1. Trống không. Thùng rỗng. Cây tre rỗng ruột.
  2. Không chứa đựng gì. Bụng rỗng. Rỗng túi, không còn một xu.

• rơm:

  nd. Thân cây lúa khi đã đập lấy hết hạt. Lửa rơm: lửa cháy nhiều nhưng mau tắt (như lửa đốt rơm).

• rợm :

  nt. Tối, không có ánh nắng. Cây trồng chỗ rợm không lớn được.

• rũ :

  nđg. Bị gục xuống, lả xuống. Cành lá héo rũ xuống. Cây chết rũ. Mệt rũ người.

• rụi :

  nđg.1. Chỉ cây cỏ chết dần vì già, lụi. Khóm gừng rụi hết.
  2. Ngã gục xuống, đổ sập xuống. Ngã rụi. Căn nhà đổ rụi xuống.

• rum:

  nd. Cây thân cỏ, lá dài không cuống, hoa màu đỏ cam, dùng để nhuộm hay làm thuốc.

• rung :

  nđg.1. Lay. Rung cây nhát khỉ.
  2. Chuyển động nhỏ và liên tiếp.

• ruộng :

  nd. Đất cày cấy, trồng trọt ngoài đồng, xung quanh có bờ. Ruộng lúa.

• ruộng nõ:

  nd. Ruộng nhà lang giao cho từng gia đình nông dân cày cấy không công ở vùng dân tộc Mường thời trước Cách Mạng Tháng Tám.

• rựa :

  nd. Thứ dao dài mũi có mấu, cán dài. Đốn cây bằng rựa.

• rừng:

  nId.1. Chỗ cây cối mọc mênh mông sầm uất. Thả cọp về rừng.
  2. Tập hợp nhiều vật san sát nhau. Rừng cờ hoa, biểu ngữ. Cả một rừng người.
  IIt.Sống hay mọc hoang trong rừng. Gà rừng. Hoa chuối rừng.

• rừng chồi:

  nd. Rừng hình thành do chồi mọc lên từ các gốc cây đã chặt.

• rừng già:

  nd. Rừng phát triển đến giai đoạn ổn định, cây cối hầu như ngừng tăng trưởng, một số bắt đầu tàn.

• rườm rà:

  nt.1. Rậm rạp. Cây cối rườm rà.
  2. Không rõ ràng, dài dòng. Văn rườm rà.

• rường:

  nd. Cây để chịu lấy đầu kèo. Nhà rường: nhà lớn.

• rượu:

  nd.1. Chất lỏng, vị cay nồng, thường cất từ chất bột hay trái cây đã ủ men. Rượu nếp. Cất rượu. Say rượu.
  2. Tên gọi chung những hợp chất hữu cơ có tính chất như rượu.

• rượu chổi:

  nd. Rượu cất bằng cây chổi, để xoa bóp.

• sà :

  nđg1. Bay thấp sát. Máy bay sà xuống đường băng. Bầy chim sà xuống cánh đồng.
  2. Trĩu xuống. Ngọn cây sà xuống đất. Bé sà vào lòng mẹ.

• sả :

  nd. Cây cùng họ với lúa, lá dài, hẹp và thơm, dùng làm gia vị và chiết lấy dầu.

• sá :

  nđg. Phần đất cày lật lên thành một đường dài. Còn vài sá nữa là cày xong thửa ruộng. Cày nhỏ sá.

• sa mạc:

  hd. Bãi cát mênh mông và khô khan rất hiếm cây cối.

• sa nhân:

  hd. Cây cùng họ với gừng, mọc hoang ở rừng, quả có gai mềm, hạt dùng làm thuốc.

• sác :

  nd. Loại cây mọc ở bãi nước mặn. Rừng sác.

• sai :

  nt. Có nhiều hoa, nhiều quả sít vào nhau. Cây oằn vì bởi trái sai, Đôi ta xa cách bởi mai kém lời (cd).

• sài đất:

  nd. Cây thân cỏ thuộc họ cúc, dùng làm thuốc.

• sài hồ:

  hd. Các loại cây có rễ dùng làm thuốc, gồm có bắc sài hồ và nam sài hồ.

• sàn sạt:

  nd&p. Tiếng nhỏ khô và âm vang do nhiều vật nhỏ như lá cây chạm vào nhau. Chạy sàn sạt trong luồn cây.

• sanh :

  nd. Loại cây lớn, cùng loại với sung, si, có rễ thòng xuống từ cành, thường trồng ở đình chùa.

• sao :

  nd. Cây gỗ to, quả có hai cánh dài, gỗ thường dùng đóng thuyền.

• sao:

  nđg. Làm cho thật khô bằng cách đảo trong chảo nóng. Sao chè. Sao rễ cây làm thuốc.

• sao chổi:

  nd. Thiên thể chuyển động quanh Mặt trời theo một quỹ đạo rất giẹp, có đuôi sáng hình giống cây chổi.

• sảy:

  nđg. Cầm cái mẹt, tràng đựng thóc gạo v.v... đưa qua đưa lại rồi hất nhẹ lên cho vỏ hay hạt lép bay đi. Nữa mai lúa tốt đầy đồng, Gặt về đập sảy, bõ công cấy cày (cd).

• sắn :

  nd. Cây thăn thẳng mang nhiều sẹo lá, rễ củ chứa nhiều tinh bột, để ăn. Cũng gọi Khoai mì.

• sắn dây:

  nd. Cây leo, rễ củ tròn, chứa nhiều bột, dùng để ăn.

• sắn thuyền:

  nd. Cây nhỏ mọc ở rừng, vỏ thân chứa nhiều chất chát, dùng để nhuộm chài lưới, xảm thuyền.

• sặt:

  nd. Cây thuộc loại tre, thân nhỏ rất thẳng, dùng làm sào, gậy hay để đan lát. Rừng sặt.

• sâm:

  nd. Tên gọi chung một số cây có củ và rễ dùng làm thuốc bổ như nhân sâm, đảng sâm v.v...

• sâu:

  nt&p.1. Mức độ cách nhau từ miệng đến đáy. Lỗ khoan sâu hàng chục mét. Đo độ sâu.
  2. Có độ sâu lớn hơn bình thường. Rễ cây ăn sâu. Ơn sâu. Hang sâu trong núi. Nếp nhăn hằn sâu trên trán.
  3. Đi vào bên trong của sự vật. Hiểu biết sâu. Đi sâu vào chi tiết.
  4. Đạt đến độ cao nhất của một trạng thái. Giấc ngủ sâu. Hôn mê sâu.

• sấu:

  nd. Cây to cùng họ với xoài, quả chua, ăn được.

• sâu bệnh:

  nd. Sâu và bệnh làm hại cây trồng. Giống lúa có sức chống sâu bệnh.

• sầu riêng:

  nd. Loại cây ăn quả, quả vỏ gai lớn như quả mít, múi nhiều thịt ngọt nồng và béo.

• sâu xám:

  nd. Sâu có màu sẫm, ban ngày ở dưới đất, ban đêm lên cắn ngọn và lá cây, phá hoại hoa màu và cây công nghiệp.

• sây:

  nt. Chỉ cây có nhiều quả, nhiều hạt. Lúa sây rạt. Cam sây quả.

• sậy :

  nd. Cây thuộc loại tre, nứa, thân nhỏ, yếu, mọc ở ven bờ nước. Yếu như cây sậy.

• sen:

  nd. Loại cây mọc dưới nước bùn, lá to tròn như cái tán, hoa thơm. Hoa sen, hạt sen. Sen ngó đào tơ: người con gái trẻ.

• sến :

  nd. Cây lấy gỗ, mọc ở rừng, gỗ có lỏi nâu đỏ, thớ mịn, nặng và bền, thuộc loại gỗ quý.

• si:

  nd. Cây nhỡ cùng họ với cây đa, lá nhỏ, cành có nhiều rễ phụ thõng xuống đất, trồng để lấy bóng mát hay làm cảnh.

• sim :

  nd. Loại cây nhỏ, mọc ở rừng, quả nhỏ, chín thì tím sẫm, bên trong có hạt nhỏ, ăn được.

• sinh địa:

  hd. Củ sống của cây địa hoàng dùng làm thuốc.

• sinh thái:

  hd. Quan hệ giữa sinh vật, kể cả con người và môi trường. Vùng khí hậu hợp với đặc tính sinh thái của cây lúa.

• sinh trưởng:

  hdg.1. Lớn lên trong cuộc sống. Quá trình sinh trưởng của cây trồng.
  2. Ra đời và lớn lên. Sinh trưởng trong một gia đình giàu có.

• so đũa:

  nd. Cây to, gỗ xốp, quả nhỏ dài, thòng xuống từ cành, song song, như những chiếc đũa.

• so le:

  nt. Cao thấp không đều khi đặt cạnh nhau hay không thẳng hàng với nhau về vị trí. Đũa so le. Răng mọc so le. Hàng cây so le.

• so tơ:

  nđg. So dây tơ của cây đàn; cùng nhau hòa đàn.

• sòi :

  nd. Giống cây cùng họ với thầu dầu, lá để nhuộm, hạt có thể ép lấy dầu dùng trong công nghiệp.

• sói:

  nd. Cây nhỏ, hoa nhỏ trắng như hạt gạo, có mùi thơm, thường dùng để ướp chè. Chè ướp hoa sói.

• song:

  nd. Cây thuộc loại mây, thân dùng làm bàn ghế, gậy chống v.v... Gậy song.

• song:

  nd.1. Cửa sổ. Gương nga chênh chếch dòm song (Ng. Du).
  2. Cây nhỏ chắn ngang cửa sổ hoặc dùng làm hàng rào. Hàng rào song sắt.

• sòng sọc:

  np. Tiếng kêu của nước đựng kín bị khuấy động. Rít điếu cày sòng sọc.

• sồi :

  nd. Loại cây to, cùng họ với dẻ, gỗ rắn, dùng trong xây dựng. Cửa gỗ sồi.

• sồng:

  nd. Cây có lá dùng nhuộm màu nâu sẫm. Nâu sồng. Khăn sồng.

• sống :

  nđg.1. Tồn tại ở hình thái có trao đổi với môi trường, sinh đẻ, lớn lên và chết. Cây cổ thụ sống hàng trăm năm.
  2. Ở thường xuyên tại một nơi. Sống ở nông thôn. Cá sống dưới nước.
  3. Duy trì sự sống bằng một phương tiện. Sống bằng nghề nông. Kiếm sống.
  4. Sống trong một hoàn cảnh, tình trạng nào. Sống độc thân. Sống những ngày hạnh phúc.
  5. Cư xử, ăn ở với đời. Sống thủy chung. Sống tử tế với mọi người.
  6. Tồn tại với con người. Sự nghiệp sống mãi với non sông, dân tộc.
  IIt.1. Ở trạng thái còn sống. Bắt sống tên giặc. Tế sống.
  2. Sinh động, như trong thực tế đời sống. Vở kịch rất sống. Bức tranh trông rất sống.

• sống nhăn:

  nt.1. Còn sống, còn xanh, chưa chín. Trái cây còn sống nhăn. Cơm sống nhăn.
  2. Còn sống, chưa chết. Ông ấy còn sống nhăn.

• sống sít:

  nt. Còn sống, xanh, chưa chín. Trái cây còn sống sít. Cơm nấu sống sít.

• sở :

  nd. Cây nhỡ cùng họ với chè, hạt ép lấy dầu dùng trong công nghiệp hay để ăn.

• sở cậy:

  hdg. Trông cậy vào. Tới đây sở cậy có dì.

• sơn :

  nId. 1. Cây cùng họ với cây xoài, thân có nhựa dùng để chế sơn.
  2. Nhựa lấy từ cây sơn hay hóa chất dạng lỏng chế biến để phết phía ngoài các đồ vật. Sơn dầu.
  IIđg. Dùng sơn mà phết bên ngoài đồ vật. Thợ sơn. Xe đạp sơn xanh.

• sơn chín:

  nd. Chất liệu hội họa, do nhựa cây sơn đánh chín lên.

• sơn sống:

  nd. Nhựa cây sơn chưa pha chế, dùng để gắn, trám các đồ vật bằng tre gỗ hay để chế chất liệu hội họa.

• sơn then:

  nd. Chất liệu chế từ nhựa cây sơn, đen và bóng, dùng trong mỹ nghệ sơn mài.

• sú :

  nd. Cây bụi lá dày, mọc thành rừng thấp ở bãi lầy mặn, thân dùng làm củi. Bãi sú.

• su hào:

  pd. Cây trồng cùng họ với cải, cây phình to thành củ hình cầu và đặc ruột, dùng làm thức ăn.

• su su:

  nd. Cây thân leo cùng họ với bầu, quả màu lục nhạt, hình quả lê, dùng làm thức ăn. Quả su su xào.

• sục :

  nđg.1. Thọc sâu vào. Lưỡi cày sục vào lòng đất.
  2. Xông vào bất cứ chỗ nào để tìm kiếm. Cảnh sát sục khắp các ngã.

• sui:

  nd. Cây to ở rừng, gỗ nhẹ, vỏ cây có thể làm chăn đắp. Chăn sui.

• sum sê:

  nt. Rậm rạp, tươi tốt. Cây cối sum sê.

• sung :

  nd. Loại cây to, có quả nhỏ ăn được, mọc từng chùm ở thân cây, ở các cành to. Đói lòng ăn nấm vú sung, chồng một thì lấy, chồng chung thì đừng (cd).

• súng:

  nd. Cây mọc dưới nước, lá nổi trên mặt nước, hoa thường màu tím, cây và củ ăn được. Hoa súng.

• suôn:

  nt&p.1. Thẳng, trơn tru. Suôn như cây cau. Vuốt tóc cho thật suôn.
  2. Trôi chảy, không vấp váp. Nói suôn lời. Công việc suôn chảy.

• suôn đuột:

  nt. Rất thẳng. Cây suôn đuột.

• sứ :

  nd. Cũng gọi là đại, loại cây có hoa thơm. Bông sứ. Cây sứ.

• sử quân tử:

  hd. Cây thân leo, quả dùng làm thuốc.

• sương:

  nd.1. Hơi nước ngưng tụ lại thành hạt rất nhỏ, lơ lửng trong lớp không khí gần mặt đất hay đọng lại trên lá cây ngọn cỏ. Sáng sớm sương dày đặc. Những giọt sương long lanh trên tàu lá.
  2. Chỉ tóc màu trắng như màn sương. Da mồi tóc sương. Tóc đã điểm sương.

• sương muối:

  nd. Sương đông thành những hạt băng trắng xóa phủ trên mặt đất và cây cỏ, trông như muối. Sương muối hại cây cối.

• ta nanh:

  pd. Chất bột màu hơi vàng lấy ở vỏ cây hoặc lá cây, dùng để thuộc da và làm dược liệu.

• tai chua:

  nd. Cây cùng loại với bứa, quả hình cầu, chua, dùng để nấu canh.

• tam thất:

  hd. Cây nhỏ mọc ở vùng núi cao, rễ củ màu đen dùng làm thuốc. Đen như củ tam thất.

• tàn :

  nd.1. Đồ như cái lọng để che cho vua chúa thời trước hay để che kiệu trong các đám rước, có cán dài và khung bọc một tấm hàng nhiễu xung quanh rũ dài xuống. Tàn vàng. Tàn che lọng rước.
  2. Cành lá của cây xòe ra. Cắm trại dưới tàn cây.

• tán :

  nd.1. Tàn lớn. Tán che kiệu.
  2. Vật có hình dáng cái tán. Tán đèn.
  3. Vòng sáng mờ nhạt nhiều màu sắc bao quanh mặt trời hay mặt trăng. Trăng quầng thì hạn, trăng tán thì mưa.
  4. Bộ lá của cây có hình giống cái tán. Cây thông có tán hình tháp.

• tàn lụi:

  nt. Tàn dần, lụi dần. Cỏ cây tàn lụi vì rét.

• tang du:

  hd. Cây dâu và cây du, thường ánh nắng chiếu vào đó là mặt trời sắp lặn; chỉ cảnh già. Vui cảnh tang du.

• táo:

  nd.1. Tên gọi chung một số cây có quả tròn, da nhẵn, thịt mềm, ăn được.
  2. Táo ta.

• táo ta:

  nd. Cây to, quả khi chín màu lục vàng, ăn được, nhân hạt dùng làm thuốc.

• táo tàu:

  nd. Cây cùng loại với táo ta, quả khô nhăn nhúm, màu đen, để ăn và làm thuốc.

• táo tây:

  nd. Cây ăn quả cùng họ với đào, lê, quả to, da nhẵn, khi chín đỏ hay vàng lục.

• táu :

  nd. Cây lấy gỗ, gỗ nặng, màu nâu nhạt, thuộc loại gỗ quý.

• tàu bay:

  nd. Cây thân cỏ mọc hoang, lá có mùi thơm, có thể ăn được. Rau tàu bay.

• tày:

  nt. Bằng, có thể sánh với. Cây lớn tày ôm. Học thầy không tày học bạn (tng). Tày trời.

• tắc kè:

  nd. Loại bò sát giống thằn lằn nhưng to hơn, sống trên cây to, có tiếng kêu “tắc kè”. Cũng gọi cắc kè.

• tăng trưởng:

  hdg.1. Lớn lên, tăng thêm về trọng lượng, kích thước. Quá trình tăng trưởng của cây trồng.
  2. Phát triển, lớn mạnh lên. Kinh tế tăng trưởng chậm.

• tầm gửi:

  nd. Loại cây thường bám vào cành cây khác mà sống. Cuộc sống tầm gửi.

• tầm xuân:

  nd. Loại cây mọc hoang, có hoa đẹp. Bước xuống ruộng cà hái nụ tầm xuân (cd).

• tân khổ:

  hd. Cay đắng, chỉ sự khốn khổ ở đời. Nếm mùi tân khổ.

• tép:

  nId. Loại tôm nhỏ. Xúc tép. Mớ tép vụn.
  IIt. Thuộc loại nhỏ. Pháo tép. Cây nứa tép.

• tếch:

  pd. Cây to, gỗ màu vàng ngả nâu, rắn và bền. Gỗ tếch.

• thạch lựu:

  hd.Cây lựu.

• thạch xương bồ:

  hd. Cây loại cỏ, hoa màu đỏ nhạt mọc thành cụm trên cuống dài, thân và rễ có mùi thơm, dùng làm thuốc.

• thài lài:

  nd. Cây thân cỏ mọc hoang ở những nơi ẩm, hoa màu xanh lam.

• than:

  nd. Chất rắn, thường màu đen, để làm chất đốt, do gỗ hay xương cháy không hoàn toàn hay do cây cối chôn vùi dưới đất phân hủy dần qua nhiều thế kỷ.

• than bùn:

  nd. Chất đen mềm như than do cây lá mục lâu đời hóa thành, đốt ít nóng và nhiều khói; cũng dùng làm phân.

• than mỏ:

  nd. Tên gọi chung các loại than do cây cối chôn vùi dưới đất lâu ngày biến thành.

• thanh hao:

  hd. Cây nhỡ cùng họ với sim, ổi, phân cành rất nhiều dùng làm chổi quét hay cất lấy dầu xoa bóp: dầu chổi.

• thanh trà:

  nd.1. Loại bưởi ngọt ở miền Trung.
  2. Loại cây như cây quít, có quả nhỏ, vị chua, ăn được.

• thanh yên:

  hd. Cây nhỡ cùng họ với cam, quả to và chua.

• thảo :

  nd. Cây thân cỏ.

• thảo mọc :

  hd. Nói chung về cây cỏ.

• thảo quả:

  hd. Cây thân cỏ cùng họ với gừng quả mọc thành cụm, khi chín đỏ nâu, dùng làm thuốc hay gia vị.

• thảo quyết minh:

  hd. Cây thân cỏ thuộc loại vang, hạt dùng làm thuốc.

• tháu cáy:

  nđg.1. Đánh lừa trong lối đánh bài ích xì.
  2. Đánh lừa bằng mánh khóe xảo trá; bịp. Bị tháu cáy mà không dè. Cũng nói Thấu cấy.

• thẳng:

  nt. Không cong, không gập khúc. Uốn thanh sắt cho thẳng. Cây thẳng đứng.

• thẳng tắp:

  nt. Thẳng thành một đường dài. Hàng cây thẳng tắp.

• thân :

  nId.1. Phần chính chứa đựng cơ quan bên trong của cơ thể động vật, mang hoa lá của thực vật, cơ thể con người. Thân lúa. Thân cây tre. Quần áo che thân. Thân già sức yếu.
  2. Phần giữa và lớn hơn cả, nơi để chứa đựng hay mang nội dung chính. Thân tàu. Thân lò. Phần thân bài.
  3. Bộ phận chính của quần áo. Áo tứ thân. Thân quần.
  4. Cái riêng của mỗi người, cá nhân. Chỉ biết lo cho thân mình. Tủi thân. Hư thân.
  IIp. Đích thân. Tổng tư lệnh thân chỉ huy trận đánh.

• thần:

  nId. Lực lượng siêu tự nhiên được tôn thờ, coi là linh thiêng có thể ban phúc giáng hoa cho con người. Tục thờ thần. Thần chết. Thần đất.
  IIt. Như có phép lạ của thần. Thuốc thần. Cây gậy thần trong truyện cổ.

• thân củ:

  nd. Thân cây phồng to thành củ. Su hào là loại cây thân củ.

• thấp :

  nt.1. Kém bề cao. Nước chảy xuống chỗ thấp. Cây thấp lè tè.
  2. Kém, thiếu trí, thiếu tài. Thấp cơ thua trí đàn bà (Ng. Du). Địa vị thấp: hoàn cảnh kém, chức nhỏ.
  3. Âm thanh nhỏ. Hạ thấp giọng.

• thẩu:

  nd. Cây nha phiến. Quả thẩu. Nhựa thẩu.

• thầu dầu:

  nd. Cây nhỡ, quả có gai, hạt ép lấy dầu.

• the :

  nt. Có mùi cay hăng như vỏ cam, vỏ bưởi. Bưởi non, còn the lắm.

• thị :

  nd. Cây to có quả ăn được, mùi thơm hăng, hay trồng ở chùa miếu.

• thí điểm:

  hd. Điểm thí nghiệm. Thí điểm cấy giống lúa mới.

• thìa lìa:

  nt. Nằm chìa ra ngoài, gây vướng víu. Cành cây nằm thìa lìa ra ngoài lối đi.

• thiên lý:

  hd. Cây leo, hoa màu vàng lục nhạt, trồng làm cảnh. Trên giàn thiên lý bóng xuân sang (H. M. Tử).

• thiên tuế:

  hd. Thứ cây lá nhỏ cứng, trồng làm cảnh.

• thổ phục linh:

  hd. Cây leo thuộc họ hành tỏi, củ dùng làm thuốc.

• thông :

  nd. Cây hạt trần thân thẳng, tán lá hình tháp, có nhựa thơm. Rừng thông. Nhựa thông.

• thống :

  nd. Đồ bằng sành hoặc bằng sứ, hình tròn phình ở giữa, dùng để chứa nước hay trồng cây cảnh.

• thông hồng:

  hd. Cây gài cửa.

• thốt nốt:

  nd. Giống cây dừa, thân cao thẳng, có quả như quả dừa con, nước trong bắp mới trổ dùng làm đường. Đường thốt nốt.

• thở:

  nđg. Hít hơi vào và đưa ra. Thở không khí trong lành. Cây thở chủ yếu bằng lá. Thở ra những lời bất mãn.

• thu hoạch:

  hIđg.1. Thu về những sản phẩm nông nghiệp. Thu hoạch vụ mùa.
  2. Thu nhận tri thức, kiến thức do học tập, tìm hiểu. Thu hoạch được nhiều trong chuyến đi khảo sát.
  IId. Cái sản phẩm, kết quả thu hoạch được. Trồng cây ăn quả đã tăng thu hoạch. Trao đổi thu hoạch của lớp học chính trị.

• thu lôi:

  hd. Cây sắt nhọn thường đặt trên nóc nhà để hút các luồng điện gây ra sấm sét.

• thụ mộc học:

  hd. Môn học nghiên cứu về cây cối.

• thung :

  nd. Loại cây sống lâu, chỉ người cha. Thung cỗi, huyên già: cha mẹ già.

• thuốc :

  nd. Lá một loại cây đã được chế biến để hút.

• thuốc lá:

  nd. Cây họ cà, lá to, mềm và có lông, dùng làm thuốc để hút. Trồng thuốc lá. Một điếu thuốc lá.

• thuốc lào:

  nd. Cây cùng họ với thuốc lá, lá ủ rồi thái ra để hút bằng điếu hay để ăn trầu. Bình thuốc lào.

• thuốc phiện:

  nd. Nhựa cây nha phiến, chế thành chất kích thích dễ gây nghiện. Bàn đèn thuốc phiện.

• thuốc trừ sâu:

  nd. Chất hóa học có tác dụng tiêu diệt các loài sâu bọ phá hại rau, cây trồng.

• thủy tiên:

  hd. Giống cây thuộc loài huệ, có hoa rất thơm, nở về mùa xuân.

• thử nghiệm:

  nđg. Làm thử như một cuộc thí nghiệm. Trồng thử nghiệm giống cây mới.

• thưa thớt:

  nt. Thưa, không nhặt. Cây cối thưa thớt. Người thưa thớt.

• thực vật:

  hd. Tên gọi chung các cây cỏ và những sinh vật bậc thấp có tính chất như cây cỏ. Vườn thực vật. Bảo vệ thảm thực vật.

• thược dược:

  hd. Cây cùng họ với cúc, lá to, cụm hoa xòe to mọc ở ngọn một cuống dài, trồng làm cảnh.

• thượng điền:

  hd. Lễ cúng thần nông sau khi cấy xong, theo phong tục thời xưa.

• thường sơn :

  hd. Cây nhỏ thân nhẵn màu tím, lá và rễ dùng làm thuốc.

• tía tô:

  nd. Cây thân cỏ, cùng họ với bạc hà, lá màu tía, dùng làm gia vị và làm thuốc.

• tịch điền:

  hd. Miếng ruộng vua tự mình cày hằng năm theo tục lệ thời phong kiến. Lễ cày tịch điền.

• tiếng là:

  nđg. Như Tiếng rằng.Tiếng là anh em mà chẳng nhờ cậy được gì.

• tiêu:

  nd. Loại cây có hạt thơm cay, dùng làm gia vị. Hạt tiêu. Cũng gọi Hồ tiêu.

• tiêu :

  nd. Cây chuối. Cũng gọi Ba tiêu.

• tiêu:

  nd. Cây cọc dùng làm dấu. Cắm tiêu.

• tin cậy:

  nđg. Tin để dựa vào, trông cậy vào. Được cấp trên tin cậy. Số liệu đáng tin cậy.

• tin dùng:

  nđg. Tin cậy và giao cho công việc quan trọng.

• tín nhiệm:

  hdg. Tin cậy để ủy nhiệm công việc. Được cử tri tín nhiệm bầu vào Quốc hội.

• tinh:

  nd. Phần xanh ở ngoài vỏ cây loại tre, nứa. Cạo tinh tre.

• tính hướng :

  nd. Vận động của cây khiến nó không mọc thẳng mà nghiêng về một phía do ảnh hưởng của ngoại cảnh.

• tỏa:

  hdg.1. Tủa, truyền ra tứ phía. Đèn tỏa sáng. Hoa cau tỏa hương thơm ngát.
  2. Phân tán ra các phía, các hướng. Tin vui tỏa đi khắp nơi.
  3. Buông trùm xuống. Cây đa tỏa bóng mát xuống đường làng.

• tòi:

  nđg.1. Thò ra bên ngoài vật bao bọc. Góc chăn tòi ra ngoài màn. Cây đã tòi nõn.
  2. Đưa ra, để lộ ra một cách bất đắc dĩ. Hỏi một lúc lại tòi ra một chuyện.

• tỏi :

  nd. Cây thân cỏ, củ có nhiều nhánh, vị cay, mùi hăng, dùng làm gia vị.

• tỏi tây:

  nd. Cây thuộc loại tỏi, lá và củ lớn hơn tỏi, dùng làm gia vị.

• tô mộc:

  nd. Cây nhỡ có gai, quả hóa gỗ hình giẹp, gỗ màu đỏ, dùng để nhuộm và làm thuốc.

• tốt tươi:

  nt. Như Tươi tốt. Cây cối tốt tươi.

• tơ :

  nId. 1. Sợi rất mảnh, mượt, do tằm, nhện nhả ra. Tằm nhả tơ làm kén.
  2. Tơ tằm dùng làm sợi để dệt. Ươm tơ. Quay tơ.
  3. Sợi rất mảnh và mượt như tơ tằm. Tơ dứa.
  4. Dây đàn; cây đàn. Tiếng tơ.
  5. Biểu trưng mối tình gắn bó giữa nam nữ. Kết tóc xe tơ.
  IIt. Sợi nhỏ mềm và mướt như tơ. Em bé tóc còn tơ. Em bé má đầy lông tơ.

• tơ hồng:

  nd. Cây ký sinh thân hình dây nhỏ, màu vàng hay trắng lục, không có lá, quấn chằng chịt vào cây chủ.

• trà :

  nd. Lá cây trà, đã sao, đã chế biến để pha nước uống. Pha trà. Hết tuần trà. Cũng gọi Chè.

• trà :

  nd. Cây cảnh cùng loại với chè, hoa đẹp màu trắng, hồng hay đỏ.

• trà :

  nd.1. Tập hợp những cây cùng loại cùng gieo trồng và thu hoạch một lúc. Trà lúa sớm. Trà khoai muộn.
  2. Lứa tuổi. Hai đứa cùng trà, cùng trật với nhau.Lỡ trà con gái.

• trà hoa:

  hd. Hoa cây sơn trà, một loại cây có hoa đẹp.

• trà mi:

  hd. Cây thuộc loại hoa hồng, hoa đẹp màu đỏ hay trắng, không thơm, trồng làm cảnh.

• trai :

  nd. Cây to cùng họ với chò, gỗ tốt, mịn, nhựa dùng để xảm thuyền.

• trải :

  nđg. Từng qua, từng chịu đựng. Đã trải nhiều cay đắng.

• tràm:

  nd. Cây to cùng họ với ổi, vỏ xốp, lá có mùi thơm dùng để cất tinh dầu, làm thuốc, vỏ cây dùng xảm thuyền. Rừng tràm. Dầu tràm.

• trám:

  nd. Tên gọi chung nhiều loại cây to cùng họ, có nhựa dùng làm hương, một số loại có quả ăn được. Rừng trám.

• trang :

  nd. Cây có hoa, hoa nhiều cánh mọc thành cụm ở đầu cành, màu đỏ, trắng hay vàng, trồng làm cảnh. Cũng gọi Đơn.

• trảu :

  nd. Giống cây quả có hột dùng ép làm dầu sơn. Dầu trảu. Cũng gọi Trẩu.

• trăm cay ngàn đắng:

  nt. Đau khổ đủ mọi điều. Cuộc đời trăm cay ngàn đắng của phụ nữ thời xưa.

• trăm ngàn :

  ns. Số lượng nhiều và gồm đủ thứ. Trăm ngàn cay đắng.

• trâm:

  nd. Cây to ở rừng, cùng họ với sim, gỗ dùng đóng đồ đạc, làm nhà, quả nhỏ, ăn được.

• trâm bầu:

  nd. Cây nhỏ cùng họ với bàng quả có bốn cánh mỏng, có thể dùng làm thuốc.

• trầm hương:

  hd. Cây to, gỗ màu vàng nhạt có xen thớ màu đen, dùng để lấy hương thơm và làm thuốc.

• trân châu lùn:

  nd. Lúa tẻ thấp cây, nhập từ Trung Quốc, trước đây gieo cấy vào vụ xuân ở bắc Bộ.

• trâu :

  nd.1. Súc vật thuộc loài nhai lại, có sừng dài, rỗng, dùng trong việc kéo cày bừa. Trâu buộc ghét trâu ăn (tng).
  2. Người đần độn. Đồ trâu. Ngu như trâu.

• trầu:

  nd.1. Cây leo có lá dùng để nhai với cau và vôi theo phong tục thời xưa.
  2. Miếng cau, lá trầu có bôi vôi để nhai lẫn vào nhau. Miếng trầu nên dâu nhà người (tng).

• tre :

  nd. Cây thân cứng, rỗng ở lóng, đặc ở mắt, mọc thành bụi, thường dùng làm nhà, đan lát. Lũy tre. Tre già măng mọc.

• trẻ :

  nIt.1. Ở vào tuổi đang phát triển mạnh. Thế hê trẻ. Sức còn trẻ.
  2. Còn mới, hoạt động chưa lâu như những cái, những người cùng loại. Nên công nghiệp trẻ. Một cây bút trẻ.
  IId. Đứa bé, dứa nhỏ. Lũ trẻ. Nuôi dạy trẻ.

• trinh nữ:

  nd. Như Cây mắc cở, cây hổ ngươi, cây xấu hổ.

• trĩu:

  nt. Sà xuống, cong oằn xuống vì sức nặng. Cành cây trĩu quả. Lòng trĩu nặng ưu phiền.

• tríu:

  nđg.1. Bám chặt vào. Tríu cành cây để trèo lên.
  2. Quấn lấy, không chịu rời. Bé tríu mẹ suốt ngày. Việc cứ tríu, làm mãi không xong.

• trọc :

  nt.1. Không có tóc. Đầu trọc.
  2. Không có cây cối. Núi trọc.

• trọi :

  nt. Hết sạch, trụi. Cây trọi lá.

• trổ :

  nđg.1. Nảy ra, nhô lên từ thân cây. Cây đã trổ hoa. Lúa sắp trổ đòng.
  2. Đem ra thi thố. Đây là dịp trổ tài.Trổ mọi ngón bịp.

• trốc:

  nđg. Bật lên cả mảng, cả khối. Bão trốc mái nhà. Cây bự đổ trốc cả gốc.

• trồi :

  nđg. Từ bên trong hay từ dưới nhô ra và nổi lên trên bề mặt. Người thợ lặn trồi lên mặt nước. Mầm cây trồi lên.

• trối :

  nd. Đốt ở sát mặt đất của cây mạ. Mạ nhổ bị đứt trối.

• trôm:

  nd. Loại cây lớn, hoa có mùi hôi, trái có hạt nhiều dầu, mủ phơi khô ngâm ăn mát. Mủ trôm.

• trồng:

  tđg. 1. Vùi hay cắm cành hoặc gốc cây xuống đất cho mọc thành cây. Trồng dâu nuôi tằm. Trồng rau.
  2. Chôn phần chân xuống đất để giữ vững ở tư thế đứng thẳng. Trồng cột điện.

• trông cậy:

  nđg. Trông mong, nhờ cậy. Trông cậy vào bạn.

• trồng chuối:

  nđg. Như Trồng cây chuối.

• trống lốc:

  nt. Trống hoàn toàn, không có gì che phủ. Con đường trống lốc, không cây cối.

• trồng trọt:

  nđg. Trồng cây cung cấp sản phẩm nông nghiệp. Đẩy mạnh chăn nuôi và trồng trọt.

• trơ :

  nt.1. Không biến đổi hình thái, hình dung trước tác động bên ngoài. Trơ như đá. Cây cổ thụ đứng trơ trong bão táp.
  2. Không hay khó tác dụng hóa học với chất khác. Khí trơ.
  3. Tỏ ra không hổ thẹn trước sự chê bai. Mặt trơ ra như mặt thớt.
  4. Lộ trần ra, phơi ra. Ngôi nhà nằm trơ giữa đồi trrọc.
  5. Chỉ lẻ loi một mình. Đồ đạc dọn đi hết, chỉ còn trơ mấy chiếc ghế.
  6. Sượng mặt vì quá khác lạ với những người chung quanh. Giữa toàn những người lạ, thấy trơ lắm. Ăn mặc thế này trông trơ lắm.
  7. Chỉ quả có hạt to, cùi mỏng và dính vào hạt. Nhãn trơ.
  8. Cùn, mòn đến không còn tác dụng. Dao trơ. Líp trơ.

• trúc:

  nd. 1. Cây nhỏ thuộc loại tre, ít gai. Gạy trúc, mành trúc.
  2. Ống sáo bằng trúc. Tiếng trúc tuyệt vời.

• trục:

  nId. 1. Cây bằng sắt hoặc bằng gỗ dùng làm cốt ở giữa để xoay, để lăn.Trục bánh xe. Trục chuyển. Trục lăn.
  2. Đường tưởng tượng quanh đó một vật quay. Trục của trái đất.
  3. Đường thẳng trên đó đã chọn một chiều dương. Trục tọa độ. Trục thời gian.
  4. Tuyến chính trong một hệ thống giao thông. Trục giao thông. Trục đường sông.
  IIđg. Dùng trục quay làm nhỏ đất hay làm cho hạt lúa rụng khỏi bông. Trục đất. Dùng trâu kéo xe trục lúa.

• trúc đào:

  hd. Giống cây cảnh, có hoa hồng đỏ, mọc từng chùm gần giống hoa đào.

• trúc mai:

  hd. Cây trúc và cây mai; chỉ sự khắng khít bền chặt tình nghĩa bạn bè, vợ chồng. Một nhà sum họp trúc mai (Ng. Du).

• trụi:

  nt. Mất hết lá hay lông bao phủ. Cây trụi lá về mùa đông. Con gà trụi lông ở cổ.

• trụi lủi:

  nt. Trụi đến không còn gì. Rừng cây trụi lủi.

• trụt:

  nđg.1. Sụp. Bờ đất trụt nhiều.
  2. Tụt, tuột xuống. Trên cây trụt lần xuống.

• trượng:

  hd. Cây gậy của ông già thời xưa chống để đi. Cầm trượng.

• trượt tuyết:

  đt. Trượt trên tuyết bằng cách đứng trên hai thanh gỗ và chống hai cây gậy.

• tủa:

  nđg. Đâm thẳng ra, chạy ra nhiều phía. Cây xương rồng tủa gai. Người tủa ra đường đông nghịt.

• tục lụy:

  dt. Điều phiền lụy ở trần tục. Mùi tục lụy dường kia cay đắng (Ô, Nh. Hầu).

• tuế :

  nd. Tên gọi chung một số cây (như thiên tuế, vạn tuế) có thân hình cột ngắn, đầu thân nhiều lá to hình lông chim, trồng làm cảnh.

• tùm:

  nd. Đám cành lá hay cây nhỏ liền sát vào nhau. Con chim đậu giữa tùm lá.

• tùng bách:

  hd. Cây thuộc loại thông, chỉ lòng kiên trinh, khí khái.

• tùng hương:

  hd. Nhựa cây thông.

• tử hồng tinh:

  hd. Chất đỏ lấy trong một loại cây để làm phẩm nhuộm.

• tự lực:

  ht. Tự sức mình, không nhờ cậy ai. Tinh thần tự lực tự cường.

• tứ quý:

  hd.1. Bốn mùa. Bộ tranh tứ quý.
  2. Bốn loại cây tiêu biểu cho bốn mùa: mai, lan, cúc, trước (trúc). Chạm tứ quý.

• tự túc:

  hIđg. Tự đảm bảo các nhu cầu vật chất của mình, khỏi nhờ cậy bên ngoài. Kinh tế tự túc.
  IIt. Tự cho là mình đủ rồi, không ước muốn gì nữa. Thái độ tự túc, tự mãn.

• tử vi:

  hd. Cây nhỡ, cành có bốn cạnh, hoa màu đỏ hay màu hồng mọc thành cụm ở cành, trồng làm cảnh.

• tươi:

  nt.1. Chỉ hoa lá, cây cối mới cắt, còn giữ chất nước, chưa úa, chưa héo, chưa khô. Rau tươi. Hoa tươi. Củi còn tươi không cháy.
  2. Chỉ cá, tôm, thịt chưa ươn, chưa bị biến chất. Cá tươi. Miếng thịt còn rất tươi.
  3. Còn rất mới, chưa ráo nước, chưa khô. Chữ viết còn tươi nét mực. Công sự mới đắp còn tươi đất.
  4. Đẹp, sáng, có biểu hiện vui vẻ, phấn khởi. Tươi màu ngói đỏ. Mặt tươi như hoa.
  5. Chỉ đời sống vật chất khá hơn bình thường, vui vẻ hơn. Đời sống ngày một tươi hơn.

• tưới tắm:

  nđg. Tưới cây trồng. Suốt ngày chăm bón, tưới tắm cho cây.

• tưới tiêu:

  nđg. Đưa nước vào và làm thoát nước đi theo nhu cầu sinh trưởng của cây trồng. Hệ thống kênh tưới tiêu trên đồng ruộng.

• tươi tốt:

  nt. Xanh tốt do được phát triển trong điều kiện thuận lợi. Mùa màng tươi tốt. Cây cối tươi tốt.

• tươm:

  nt. Rách nát như không còn hình thù gì nữa. Quần áo rách tươm. Mảnh đất bị cày xới nát tươm.

• tường vi:

  hd. Loại hoa hồng thân cây leo, hoa kết thành chùm ở cành, màu trắng, vàng hay đỏ.

• ủ :

  nt. Chỉ cây cỏ héo rũ xuống. Liễu ủ đào phai.

• ủ rũ:

  nt.1. Chỉ cành lá héo rũ xuống. Cây cối ủ rũ dưới trời nắng gắt.
  2.Buồn rầu đến mức như rũ xuống. Dáng đi ủ rũ.

• um :

  nt. Chỉ khói dày đặt hay cây cối nhiều, rậm rạp. Củi ướt, khói bốc um lên. Vườn um những cỏ.

• um tùm:

  nt. Rậm rạp. Cây cối um tùm.

• ủy thác:

  hdg. Phó thác, ủy nhiệm cho người tin cậy làm thay mình. Vua ủy thác việc nước cho vị đại thần.

• ức :

  nđg.1. Đè nén, hà hiếp. Hắn cậy quyền ức người ta.
  2. Có điều bực tức mà trong thế phải chịu đựng. Ức đến cổ mà phải chịu.

• ước chừng:

  np. Phỏng chừng. cấy ước chừng hai mẫu. Nhớ ước chừng.

• ươm :

  nđg. Làm cho mọc cây non để đem trồng nơi khác. Vườn ươm. Ươm bèo hoa dâu.

• ương:

  nđg. Ủ hạt cho mọc mầm, làm cho trứng cá nở. Ương cây giống. Ương cá bột ở ao nhà.

• ương :

  nt. Chỉ quả cây gần chín. Quả ổi ương.

• vả :

  nd. Loại cây lá to, quả to hình dáng quả sung, thường dùng ăn sống với rau.

• vã :

  np.1. Ăn chỉ toàn thức ăn, không kèm theo cơm. Ăn vã rau.
  2. Đi bộ trên đường dài, không dùng xe cộ gì. Đi vã hàng chục cây số.
  3. Nói dài dòng, không có nội dung, không mục đích thiết thực. Nói chuyện vã suốt đêm.

• vá :

  nIđg. Làm rách chỗ bị rách, bị thủng. Săm xe đạp thủng, phải vá. Vá đường. cấy vá đồng.
  IIt. Có vài mảng lông khác màu với lông toàn thân. Chó trắng vá đen. Mèo vá.

• va ni:

  pd. Bột thơm lấy ở quả cây va ni dùng trong việc làm bánh kẹo.

• vạc:

  nđg. Làm cho đứt lìa ra bằng cách đưa nhanh lưỡi sắc theo chiều nghiêng. Thân cây bị vạc nham nhở. Hết nạc vạc đến xương (tng).

• vải :

  nd. Cây ăn quả, quả có vỏ sần sùi màu đỏ nâu, hạt có cùi màu trắng, nhiều nước.

• vạn niên thanh:

  hd. Loại cây có lá xanh quanh năm.

• vang :

  nd. Cây nhỡ, có nhiều gai, hoa vàng, quả cứng, gỗ màu đỏ dùng để nhuộm. Muốn đỏ nhuộm vang, muốn vàng nhuộm nghệ (tng).

• vàng tâm:

  nd. Cây to mọc ở rừng, gỗ màu vàng, thớ mịn, không bị mối mọt. Chiếc quan tài vàng tâm.

• vành đai:

  nd. Dải đất bao quanh một khu vực. Vành đai cây chắn gió. Lập vành đai phòng thủ.

• vặn vẹo:

  nIđg.1. Uốn qua uốn lại, nghiêng qua ngả lại. Ngồi vặn vẹo trên ghế.
  2. Bẻ gập qua lại theo nhiều hướng khác nhau. Vặn vẹo chiếc mũ vải trong tay.
  3. Hỏi vặn đi vặn lại. Vặn vẹo mãi không tha.
  IIt. Không thẳng và uốn qua uốn lại theo nhiều hướng khác nhau. Thân cây vặn vẹo.

• vắt:

  nd. Giống đỉa nhỏ bám vào cây lá trong rừng ẩm.

• vặt:

  nđg. Làm cho lông lá đứt rời ra bằng cách nắm giật mạnh. Vặt lông gà. Cây mai đã vặt trụi lá.

• vẩu:

  nd. Cây cùng họ với tre, thân to, mình mỏng nhưng rắn, thường dùng để làm nhà.

• vẹt:

  nd. Loại cây mọc ở bờ nước mặn, vỏ dùng để nhuộm thuộc da.

• vên vên:

  nd. Cây gỗ lớn, gỗ màu trắng hơi vàng, mịn mặt, dùng làm nhà, đóng đồ đạc.

• vi điện tử học:

  hd. Ngành điện tử học nghiên cứu việc chế tạo những thiết bị điện tử vì tiểu hình hóa có độ tin cậy cao và có tính chất kinh tế.

• vi lô:

  hd. Cây lau. Vi lô san sát hơi may (Ng. Du).

• vi lượng:

  hd. Lượng rất nhỏ mà có tác dụng. Bón phân vi lượng. Nguyên tố vi lượng cần thiết cho sự sinh trưởng của cây trồng.

• viễn chí:

  hd. Cây cùng họ với bồ hòn, rễ dùng làm thuốc.

• viết :

  nIđg.1. Kẻ, vạch ra chữ. Viết mấy hàng chữ.
  2. Dùng chữ viết ghi ra một nội dung đã được sắp xếp. Viết thư. Viết bài báo. Viết sách.
  IId. Bút. Cây viết.

• vòi voi:

  nd. Loại cỏ, cao độ sáu bảy tấc, hoa như cái vòi, thân cây sao nấu dùng làm thuốc.

• von:

  nd. Bệnh nấm hại lúa, làm cho cây lúa quá cao, màu xanh nhạt, không nảy nhánh và không có bông. Lúa von.

• vót :

  nIđg.1. Chuốt gọt cho nhẵn, cho nhọn. Vót đũa. Vót chông.
  IIp. Nhọn và cao hẳn lên. Đỉnh núi cao vót. Cây mọc thẳng vót.

• vô tri:

  ht. Không có khả năng nhận biết. Cây cỏ là vật vô tri.

• vối :

  nd. Cây cùng họ với sim, lá và nụ hoa phơi khô để pha nước uống.

• vông:

  nd. Cây to có gai, thuộc họ đậu, gỗ xốp và nhe, hoa màu đỏ, lá dùng gói nem. Đỏ như hoa vông.

• vông vang:

  nd. Cây thân cỏ cùng họ với bông, lá hình tim, có bông, hoa màu vàng, hạt chứa tinh dầu có mùi xạ.

• vờ :

  nd. Cành cây có nhiều nhánh nhỏ thả dưới nước để nuôi cá; chà.

• vỡ vai:

  nt. Bị rách da ở chỗ mắc ách. Mới cày được vài buổi, con trâu đã bị vỡ vai.

• với :

  nIđg.1. Vươn tay ra cho tới một vật ở hơi quá tầm tay. Vắn tay với chẳng tới kèo... (cd).
  2. Đạt tới cái khó vươn tới. Chỉ tiêu cao quá, không ai với tới.
  3. Nhằm tới một đối tượng ở khoảng cách hơi quá tầm. Gọi với qua cửa sổ.
  IId. Chiều cao bằng một người bình thường đứng giơ thẳng cánh tay lên. Cây cao một với.

• vớt :

  nđg.1. Lấy từ dưới nước. Vớt bèo. Vớt cá.
  2. Cho đỗ mặc dù còn thiếu điểm chút ít. Đỗ vớt.
  3. Cố làm thêm được chút nào hay chút ấy. cấy vớt một vụ lúa.

• vú sữa:

  nd. Cây to ăn quả, quả tròn, có nhựa, khi chín màu tím nâu hay lục nhạt.

• vun quén:

  nđg. Giữ gìn chăm sóc. Vun quén cây cối. Vun quén tài năng.

• vừng:

  nd. Thứ cây nhỏ trồng để lấy hột dùng nấu dầu, làm thức ăn. Cũng gọi Mè. Muối vừng, kẹo vừng.

• vươn :

  nđg.1. Giương thẳng, dãn rộng ra. Vươn dai.
  2. Phát triển theo một hướng. Ngọn cây vươn về hướng mặt trời. Con đường vươn dài qua ngọn núi.
  3. Cố gắng tiến tới, đạt cái tốt hơn, đẹp hơn. Vươn tới điểm cao của nghệ thuật.

• vườn :

  nId. Khu đất chung quanh nhà hoặc khu đất riêng có trồng cây cảnh, rau, hoa quả, v.v... Vườn rau. Vườn hoa. Làm vườn.
  IIt. Làm một nghề ở nông thôn. Thợ vườn. Mụ vườn. Lang vườn.

• vườn bách thảo:

  nd. Vườn công cộng tập hợp nhiều loại cây cỏ.

• vườn ươm:

  nd. Nơi gieo trồng các cây giống để trồng ở nơi khác.

• xà :

  nd.1. Cây gỗ gác từ đầu cột bên này qua đầu cột bên kia. Xà nhà.
  2. Xà đơn hay xà kép (nói tắt). Tập xà. Huấn luyện viên về xà.

• xà cạp:

  nd. Miếng vải bó ống quần vào chân cho gọn. Các chị đi cấy ai cũng quấn xà cạp.

• xà cừ:

  nd. Cây gỗ to cùng họ với xoan, gỗ màu nâu đỏ, rắn, thớ xoắn, dùng để đóng thuyền và làm gỗ dán.

• xá lị:

  nd. Cây lê, trái lê. Trái xá lị.

• xanh:

  nt.1. Có màu như màu của lá cây, của nước biển. Lũy tre xanh. Da xanh như tàu lá.
  2. Chỉ quả cây chưa chín, màu còn xanh. Chuối xanh.
  3. Chỉ tuổi đời còn trẻ. Tuổi xanh. Mái đầu xanh.

• xanh biếc:

  nt. Xanh lam đậm và tươi. Con cánh cam màu xanh biếc. Hàng cây xanh biếc bên sông.

• xanh lè:

  nt.1. Xanh ngắt, trông khó chịu. Mắt xanh lè.
  2. Chỉ quả cây quá xanh, không ăn được. Chuối xanh lè.

• xanh rì:

  nt. Xanh đậm như màu cỏ cây rậm rạp. Cỏ xanh rì.

• xanh rờn:

  nt. Xanh mượt mà như lá cây non. Mạ chiêm xanh rờn.

• xanh tươi:

  nt. Chỉ cây cỏ tươi tốt. Bốn mùa cây cối xanh tươi.

• xanh um:

  nt. Xanh tốt, um tùm. Cây cối xanh um.

• xao :

  nđg. Động nhẹ. Nước xao. Rừng cây xao gió.

• xáo :

  nđg.1. Làm đảo lộn vị trí. Xáo tung đống tài liệu.
  2. Xới. Xáo đất. Cày đi xáo lại.

• xao xác:

  np. Lao xao ồn ào. Chim về xao xác lá cây (Ng. H. Hổ). Xao xác tiếng gà gáy trưa.

• xăm:

  nđg.1. Dùng kim nhọn châm vào da thành những hình rồi bôi mực hay nước lá chàm làm nổi rõ hình lên. Tục xăm mình.
  2. Dùng vật có mũi nhọn châm nhiều lỗ vào củ hay quả để làm mứt. Xăm gừng làm mứt.
  3. Dùng vật có mũi nhọn để lấy thức ăn. Dùng nĩa xăm mứt dứa.
  4. Đâm, chọc bằng vật có mũi nhọn để thăm dò, tìm kiếm. Xăm nền nhà tìm hầm bí mật.
  5. Thăm dò, tìm mục tiêu bắn phá. Bắn xăm các bụi cây bên đường.

• xấu hổ:

  nIt.1. Cảm thấy thẹn khi thấy mình có lỗi hoặc kém cỏi đối với người khác. Xấu hổ vì đã trót nói dối.
  2. Ngượng ngùng, e thẹn. Xấu hổ quá đỏ cả mặt.
  IId. Cây nhỏ mọc hoang, thân có gai, lá xếp lại khi đụng đến. Cũng gọi Cây mắc cỡ.

• xen canh:

  nđg. Trồng hai ba thứ cây cùng một lúc trên cùng một thửa đất. Xen canh lạc với ngô. Xen canh gối vụ.

• xẹo xọ:

  np. Nghiêng ngả, không ngay. Chữ viết xẹo xọ. Mạ cấy xẹo xọ.

• xếp ải:

  nđg. Xếp đất đã cày hay cuốc thành luống cho chóng khô ải.

• xì gà:

  pd. Thuốc cuốn bằng lá cây thuốc lá để nguyên, điếu to, hút nặng. Hút xì gà.

• xoác:

  nđg. Ôm. Gốc cây hai người xoác.

• xoài :

  nd. Cây ăn quả to, quả hình bầu dục, thịt màu vàng, hạt to có bao cứng.

• xoan:

  nd. Cây to, hoa tím, quả to bằng ngón tay, hình trứng, gỗ có chất đắng, không mọt, dùng làm nhà.

• xọt :

  nđg.1. Khều vật gì trên cao. Lấy cây xọt trái xoài.
  2. Đâm bằng chày. Xọt gạo.
  3. Nói chen vào, nhảy vọt vào. Xọt miệng vào. Xọt vào nhà.

• xơ xác:

  nt. Không có gì còn lành lặn, nguyên vẹn, trông thảm hại. Nhà cửa xơ xác. Cây cối xơ xác sau trận bão.

• xới:

  nđg.1. Lật và đảo lên từng mảng một, từng lớp một. Cày xới. Xới tung sách báo lên. Cuộc họp xới lên mấy vấn đề.
  2. Dùng đũa lấy cơm trong nồi ra. Xới cơm ra bát.

• xù xì:

  nt. Sần sùi, không mịn, vỏ cây xù xì.

• xuân :

  nd. Loại cây to, sống lâu, biểu hiện người cha. Cội xuân tuổi hạc càng cao ... (Ng. Du).

• xuân huyên:

  hd. Cây xuân và cây huyên; chỉ cha mẹ trong văn chương cổ điển.

• xùm xòa:

  nt. Rậm rạp, um tùm. Cây cối xùm xòa.

• xuyên :

  nd. Cây xỏ ngang kềm hai cây cột đứng kề nhau. Xuyên hạ. Xuyên thượng.

• xuyên tâm liên:

  hd. Cây cùng họ với ô rô, có vị đắng dùng làm thuốc.

• xương bồ:

  hd. Cây họ ráy, mọc ở nước, thân rễ có mùi thơm, dùng làm thuốc.

• xương rồng:

  nd. Loại cây nhỏ hình như bộ xương, có gai.

• ý dĩ:

  hd. Cây bo bo, hạt bo bo.

• yến mạch:

  hd. Cây xứ ôn đới, thuộc họ lúa, hạt chủ yếu làm thức ăn cho ngựa và gà vịt.

MUA THỈNH KINH SÁCH PHẬT HỌC

DO NXB LIÊN PHẬT HỘI PHÁT HÀNH