• ải:

  nt. Bẩy ra, mục nát. Để lá khô ải đi rồi mới bón cây. cày cho ải đất.

• bà cô:

  nd. 1. Người phụ nữ nhiều tuổi mà chưa có chồng, hoặc đang tuổi lấy chồng mà chết.
  2. Từ dùng để mắng rủa người phụ nữ khó tính, cay nghiệt.

• bát:

  nđg. Lái thuyền về tay phải (trái với cạy là về tay trái).

• bẫm :

  nt&p. 1. Nhiều. Ăn bẫm.cày sâu cuốc bẫm.
  2. Có thể mang lại nhiều lợi. Vớ được món bẫm.

• bỏ hoang :

  nđg. Để hoang, không cày cấy, không ở. Ruộng bỏ hoang như vàng bỏ biển (t.ng).

• bở :

  nt. 1. Không dai, xốp. Dễ cắn, dễ xới, dễ rách. Tháng ba cày bở ruộng ra. Tháng tư gieo mạ, thuận hòa mọi nơi (c.d).
  2. Món lợi lớn mà không tốn công sức. Kiếm được món bở.
  3. Mệt mỏi rã rời. Mệt bở cả người.

• bừa :

  nId. Dụng cụ làm ruộng gồm một khung vuông bằng sắt hay bằng cây, ở dưới có nhiều răng dùng để cào cho bằng đất và sạch cỏ khô: Mồng chín tháng chín có mưa. Mẹ con sắm sửa cày bừa cho xong (c.d). Bừa cào: cũng gọi là cái cào.
  IIđg. Làm bằng phẳng đất và sạch cỏ với cái bừa. Ơn trời mưa nắng phải thì, Nơi thì bừa cạn, nơi thì cày sâu (c.d).
  IIIp. Không thứ lớp, không suy nghĩ. Đánh bừa, khen bừa.

• cải :

  nd.Loại rau có lá hoặc củ ăn được. Gió đưa cây cải về trời. Rau răm ở lại chịu lời đắng cay (c.d). Hột cải: hột hoa cải vị cay. Cải bẹ. Cải bắp. Cải hoa. Cải cúc: cải giống nhỏ. Cải đường: cải ngọt dùng làm đường.

• cạy:

  nđg 1. Làm cho long ra, nạy bung ra. Kẻ trộm cạy tủ.
  2. Lái thuyền về bên trái, đối với bát. Anh ơi sóng gió liên miên. Ra công bát cạy cho thuyền tới nơi (c.d).

• cày cấy:

  nđg. cày và cấy, chỉ công việc làm ruộng.

• cày ải:

  nđg. cày rồi để đó cho bở, cho ải đất trước mùa trồng trỉa. cày ấp: cày nghiêng lưỡi cho đất lật thành luống. cày nỏ: cày lên để cho đất khô. cày rang: cày lần thứ nhì. cày trở: cày lật đất lại. cày vỡ: cày lần thứ nhất. cày dầm: cày lúc ruộng còn nước để ngâm cho đất mềm. cày ngang: cày lại theo đường chéo chữ thập với đường cày trước. cày mò: cày ở ruộng ngập nước ở vùng đồng trũng.

• cày bừa:

  nđg. cày và bừa, sửa soạn đất để trồng trỉa: Thương anh dầu dãi nắng mưa. Hết khơi ruộng thấp, cày bừa ruộng cao (c.d)

• cay chua :

  nt. Cay và chua, Khổ cực, đau đớn. Cay chua chi lắm hở mình, Say nhau rồi lại phụ tình như chơi (c.d).

• cay cú :

  nt. Đau xót, tức tối vì thất bại. Hắn sẽ cay cú lắm cho mà coi.

• cày cục:

  nđg. Làm việc mải miết, hết sức cố gắng. cày cục thi cho đỗ.

• cay đắng:

  nt. Cay và đắng, chỉ sự khổ sở, đau xót. Từng cay đắng, lại mặn mà hơn xưa (Ng. Du).

• cay độc:

  nt. Cay nghiệt và độc ác. Lời mỉa mai cay độc.

• cày máy:

  nd. cày có nhiều lưỡi do máy kéo hay chạy bằng máy

• cay mắt:

  nt. Làm cay con mắt: Khí cay mắt.

• cay nghiệt:

  nt. Cay chua và ác nghiệt. Càng cay nghiệt lắm càng oan trái nhiều. (Ng. Du).

• cay sè :

  nt. Cảm giác khó chịu do thiếu ngủ hoặc bị khói xông. Cũng nói Cay xè.

• cấy cày :

  nđg. Như cày cấy.

• cầy cục :

  nđgx. cày cục.

• cầy móc cua :

  nd. cày lông thô, đuôi xù, thường ăn cua. Cũng gọi Cầy bông lau.

• chay :

  nIt. Lạt, không có cá thịt. Đồ chay. Cơm chay.
  IId. 1. Lễ cúng của chùa để siêu độ cho người chết. Quấy như quỉ quấy nhà chay (t.ng). Làm chay: làm lễ cúng chay.
  2. Loại cây có trái nhỏ, vị hơi chua và ngọt, vỏ cây dùng ăn với trầu: Ăn trầu mà có vỏ chay, Vôi kia có lạt cũng cay được mồm (c.d).

• chẳng :

  np. 1. Như tiếng không nhưng có ý quả quyết hơn. Chẳng học mà hay, chẳng cày mà có (t.ng). Chẳng chè, chẳng chén sao say, Chẳng thương chẳng nhớ, sao hay đi tìm (c.d).
  2. Nhấn mạnh ý nghĩa của từ hay cụm từ đứng sau. Tưởng là ai, chẳng hóa ra là hắn. Chẳng thà để con tôi dốt.

• châm biếm:

  hdg. Chế giễu để chỉ trích. Tranh châm biếm. Giọng châm biếm cay độc.

• dầm :

  nIđg. Ngâm lâu trong nước. Dầm cải trong nước muối.
  IIt.1. Hứng chịu. Dầm mưa dãi nắng.
  2. Chỉ mưa lai rai và lâu. Mưa dầm.
  3. Thấm ướt cả áo quần. Ướt dầm, đái dầm.
  4. Chỉ đất nhuyễn trong nước. Ruộng dầm. cày dầm.

• dân cày:

  nd Dân sống về nghề cày cấy, nghề nông.

• diện tích:

  hd. Mặt rộng: Diện tích cày cấy.

• đất nặng:

  nd. Đất chứa nhiều hạt sét, khó cày bừa.

• gãi :

  nđg. Lấy móng tay cào nhè nhẹ lên da. Gải vào chỗ ngứa: động đến điểm người ta thích nhất. Gãi đầu, gãi tai: tỏ vẻ bối rối. cày gãi: cày qua loa, không sâu.

• ghè :

  nđg. 1. Đập vào mép hay cạnh vật rắn cho vỡ hay mẻ dần. Ghè mảnh ngói.
  2. Đánh đập nhiều cái liên tiếp. Ghè cho một trận.
  3. Cạy ra. Ghè răng ra để đổ thuốc cho hắn.

• gừng :

  nd. Loại cây có củ dài chia từng ngấn, vị cay. Tay bưng dĩa muối chấm gừng, Gừng cay muối mặn xin đừng bỏ nhau (cd). Nước mắt gừng: nước mắt không thật.

• hay:

  nIp. Thường, năng. Xấu hay làm tốt, dốt hay nói chữ (tng).
  IIt&p.1. Giỏi, tốt. Trăm hay không bằng tay quen (tng). Hát hay.
  2. Biết, hiểu rõ. Học chẳng hay, cày chẳng biết (tng).
  3. Đem lại sự tốt lành, có dáng dễ gây thiện cảm. Tin hay bay xa (tng). Con bé trông rất hay.
  IIIl. Hoặc là. Hững hờ nào biết rằng nàng hay ta (Nh. Đ. Mai).

• hít hà:

  nđg.1. Hít vào và thở hà ra mỗi khi bị cay hoặc bị đau ở da thịt. 2. Xuýt xoa, than vãn. Anh ăn nhằm miếng ớt cay, Hít hà với mẹ người hay mất rồi (cd).

• hoang :

  nt. 1. Bỏ không, không được chăm sóc, cày cấy. Xin ai đừng bỏ ruộng hoang, Bao nhiêu tấc đất, tấc vàng bấy nhiêu (cd).
  2. Không được con người nuôi trồng. Cây ổi mọc hoang. Mèo hoang.
  3. Ngoài hôn nhân hợp pháp, không được chính thức thừa nhận. Chửa hoang. Con hoang.

• kể :

  nđg.1. Nói có đầu có đuôi cho người khác biết. Kể chuyện đời xưa. Kể những điều mắt thấy tai nghe.
  2. Nói ra lần lượt từng điều. Kể tên từng người dự họp.
  3. Chú ý đến, coi là đáng quan tâm. Một số lượng đáng kể. Cơm kể ngày, cày kể buổi (tng).
  4. Coi là, xem như. Việc ấy kể như đã hoàn tất.
  5. Xem ra. Nó nói kể cũng có lý.

• khay:

  nt. 1. Có cảm giác nồng cay và hơi rát cổ họng. Rượu mạnh khay cả cổ.

• khắc bạc:

  ht. Khắt khe, cay nghiệt.

• ký lục:

  hd. Viên chức chuyên làm công việc sổ sách giấy tờ ở công sở thời Pháp thuộc. Thông ngôn, ký lục chẳng hay, Trở về làng cũ học cày cho xong (cd).

• lấm:

  nIt. 1. Bị bẩn do bùn đất hay dính dơ. Quần áo lấm bê bết. Chân lấm tay bùn.
  IId. Có bùn nhuyễn do mới cày bừa. Giữ lấm cho ruộng để chuẩn bị cấy.

• lọc xọc:

  nt&p. Chỉ tiếng những vật nhỏ bị xóc, lắc trong vật đựng. Bao diêm lọc xọc trong túi. Rít điếu cày lọc xọc.

• lỗ :

  nđg. 1. Thu không đủ bù chi trong việc buôn bán. Lỗ vốn.
  2. Bị thua thiệt. Tham bữa giỗ lỗ bữa cày (t.ng).

• lưỡi cày:

  nd. Phần bén ở đầu mũi cày để xắn đất.

• máy:

  nđg. Đào, bới một lớp mỏng trên bề mặt. Đời cua cua máy, đời cáy cáy đào (tng).

• mày mò:

  nđg. Lần dò, cày cục làm một cách kiên nhẫn. Mày mò mãi rồi cũng làm được.

• mùi :

  nd.1. Hơi từ vật gì đưa ra bay vào mũi. Mùi thơm, mùi thối. Đánh mùi: Đánh hơi. Mùi hôi: Thịt đã có mùi.
  2. Những gì được hưởng và phải chịu trong cuộc đời. Cay đắng mùi đời.
  3. Màu. Cỏ pha mùi áo nhuốm non da trời (Ng. Du).

• nạy:

  nđg. Cạy lên làm bật ra. Nạy tảng đá lớn. Nạy cửa.

• nặng :

  nt.1. Có trọng lượng là bao nhiêu. Con gà nặng 2 ki-lô.
  2. Có trọng lượng lớn hơn bình thường. Nhẹ như bấc, nặng như chì.
  3. Làm cho cơ thể hay tinh thần phải chịu đựng nhiều. Công việc nặng. Nhiệm vụ nặng. Phạt nặng.
  4. Gây hậu quả tai hại, nghiêm trọng. Máy hỏng nặng. Bệnh nặng.
  5. Chỉ đất nhiều sét, không tơi xốp, cày cuốc vất vả. Bà yếu không cày được ruộng nặng.
  6. Có cảm giác khó chịu, không thoải mái. Đầu nặng mắt hoa. Mắt nặng trịch vì đã thức hai đêm liền.
  7. Giác quan cảm thấy không êm dịu khi tiếp nhận. Giọng nặng, khó nghe. Mùi tương thối rất nặng.
  8. Gắn bó sâu sắc về tình cảm, tinh thần. Nặng lòng với quê hương. Tình sâu nghĩa nặng.
  9. Thiên về một mặt, một bên. Nặng về lý, nhẹ về tình.

• ngả :

  nđg. 1. Chuyển từ vị trí thẳng sang ngang hay nằm ngang. Cành cây ngả trên mặt nước. Mặt trời ngả về tây.
  2. Chuyển từ thái độ ở giữa sang đứng về một bên. Tầng lớp trung gian ngả theo cách mạng.
  3. Thay đổi màu sắc tính chất. Quần áo đã ngả màu. Trời ngả sang hè.
  4. Lấy ra và đặt ngửa ra. Ngả mâm dọn bát. Ngả mũ chào.
  5.Chất cho đổ xuống hay giết chết. Ngả tre chẻ lạt. Ngả lợn ăn Tết.
  6. cày cấy gieo trồng sau khi thu hoạch vụ trước. Ngả ruộng sau khi gặt. Ngả mạ đúng thời vụ.

• ngậm bồ hòn (làm ngọt):

  nđg. Nhẫn nhục chịu đựng điều đắng cay mà bề ngoài vẫn tỏ ra vui vẻ.

• nghiệt ngã:

  nt. Khắt khe, cay nghiệt đến mức không chịu nổi. Người mẹ ghẻ nghiệt ngã.

• nhẹ:

  nt.1. Có trọng lượng nhỏ hơn bình thường. Nhẹ như bấc. Gánh mười cân thi nhẹ quá.
  2. Có tỉ trọng nhỏ. Nhôm là một kim loại nhẹ.
  3. Có cường độ, sức tác động yếu. Gió nhẹ. Bước nhẹ.
  4. Không gây cảm giác nặng nề, thấy thoải mái. Thức ăn nhẹ, dễ tiêu. Lao động nhẹ. Phạt nhẹ.
  5. Ở mức độ thấp, không gây hậu quả tai hại. Bệnh nhẹ. Lỗi nhẹ.
  6. Gồm những thành phần đơn giản. Tổ chức gọn nhẹ. Liên hoan nhẹ.
  7. Chỉ đất có pha cát, xốp, cày cuốc dễ dàng. Cho bò cày ruộng nhẹ.
  8. Có tác động êm dịu, gây cảm giác dễ chịu. Mùi thơm nhẹ. Màu vàng nhẹ như màu hoàng yến.
  9. Có cảm giác thanh thoát như vừa trút được gánh nặng. Thi xong, nhẹ cả người.
  10. Tỏ ra ít chú ý, không coi trọng bằng cái khác. Nặng về lý, nhẹ về tình. Coi nhẹ.

• nhiếc:

  nđg. Dùng lời lẽ cay đắng vạch cái xấu của người khác ra. Nhiếc là đồ ăn hại.

• nõ:

  nd. Ruộng nhà làng giao cho người Mường cày cấy và nộp lại toàn bộ sản phẩm, trước Cách mạng tháng Tám.

• nông phố:

  hd.. Nói chung nghề cày cấy, trồng tỉa. Nông phố ngân hàng.

• nửa đời:

  nd. Chừng bốn mươi tuổi. Nửa đời nếm trải mọi mùi đắng cay (Ng. Du).

• o o:

  nd. Tiếng ngáy hay tiếng gà gáy. Ăn cơm với cáy thì ngáy o o ... (tng).

• ớt :

  nd. Loại cây nhỏ, quả có vị cay. Ớt chỉ thiên: Ớt có quả nhỏ chỉ lên trời. Ớt hiểm, ớt mọi: ớt quả nhỏ rất cay. Ớt tây: ớt quả lớn, ít cay thường để xào thịt.

• phay:

  nId. Công cụ gồm một hay hai hàng lưỡi răng sắt gắn vào máy kéo để làm đất thay cày hay bừa.
  IIđg. Làm cho đất tơi, nhuyễn ra. Máy phay đất vài lần là cấy được.

• phụ canh:

  hdg. cày cấy sang ruộng của làng khác. Ruộng phụ canh.

• phú nông:

  hd. Nhà nông giàu có, có nhiều ruộng đất, cho thuê ruộng đất, mướn nhiều người làm công cày cấy.

• quản chi:

  nđg. Ngại chi. Quản chi cuốc sớm cày trưa (cd).

• rạch :

  nIđg. Dùng vật sắc làm cho đứt thành đường trên bề mặt. Dùng bao rạch bao tải. Chớp rạch bầu trời.
  IId. Đường rảnh nhỏ, nông, xẻ trên mặt ruộng để gieo hạt, trồng cây. Xẻ rạch. Đánh rạch. cày rạch.

• răm :

  nd. Loại rau cay và thơm. Mắt lá răm: mắt hình lá răm, đẹp.

• ruộng :

  nd. Đất cày cấy, trồng trọt ngoài đồng, xung quanh có bờ. Ruộng lúa.

• ruộng nõ:

  nd. Ruộng nhà lang giao cho từng gia đình nông dân cày cấy không công ở vùng dân tộc Mường thời trước Cách Mạng Tháng Tám.

• rượu:

  nd.1. Chất lỏng, vị cay nồng, thường cất từ chất bột hay trái cây đã ủ men. Rượu nếp. Cất rượu. Say rượu.
  2. Tên gọi chung những hợp chất hữu cơ có tính chất như rượu.

• sá :

  nđg. Phần đất cày lật lên thành một đường dài. Còn vài sá nữa là cày xong thửa ruộng. cày nhỏ sá.

• sảy:

  nđg. Cầm cái mẹt, tràng đựng thóc gạo v.v... đưa qua đưa lại rồi hất nhẹ lên cho vỏ hay hạt lép bay đi. Nữa mai lúa tốt đầy đồng, Gặt về đập sảy, bõ công cấy cày (cd).

• sòng sọc:

  np. Tiếng kêu của nước đựng kín bị khuấy động. Rít điếu cày sòng sọc.

• sục :

  nđg.1. Thọc sâu vào. Lưỡi cày sục vào lòng đất.
  2. Xông vào bất cứ chỗ nào để tìm kiếm. Cảnh sát sục khắp các ngã.

• tân khổ:

  hd. Cay đắng, chỉ sự khốn khổ ở đời. Nếm mùi tân khổ.

• tháu cáy:

  nđg.1. Đánh lừa trong lối đánh bài ích xì.
  2. Đánh lừa bằng mánh khóe xảo trá; bịp. Bị tháu cáy mà không dè. Cũng nói Thấu cấy.

• the :

  nt. Có mùi cay hăng như vỏ cam, vỏ bưởi. Bưởi non, còn the lắm.

• tịch điền:

  hd. Miếng ruộng vua tự mình cày hằng năm theo tục lệ thời phong kiến. Lễ cày tịch điền.

• trải :

  nđg. Từng qua, từng chịu đựng. Đã trải nhiều cay đắng.

• trăm cay ngàn đắng:

  nt. Đau khổ đủ mọi điều. Cuộc đời trăm cay ngàn đắng của phụ nữ thời xưa.

• trăm ngàn :

  ns. Số lượng nhiều và gồm đủ thứ. Trăm ngàn cay đắng.

• trâu :

  nd.1. Súc vật thuộc loài nhai lại, có sừng dài, rỗng, dùng trong việc kéo cày bừa. Trâu buộc ghét trâu ăn (tng).
  2. Người đần độn. Đồ trâu. Ngu như trâu.

• tục lụy:

  dt. Điều phiền lụy ở trần tục. Mùi tục lụy dường kia cay đắng (Ô, Nh. Hầu).

• tươm:

  nt. Rách nát như không còn hình thù gì nữa. Quần áo rách tươm. Mảnh đất bị cày xới nát tươm.

• vỡ vai:

  nt. Bị rách da ở chỗ mắc ách. Mới cày được vài buổi, con trâu đã bị vỡ vai.

• xáo :

  nđg.1. Làm đảo lộn vị trí. Xáo tung đống tài liệu.
  2. Xới. Xáo đất. cày đi xáo lại.

• xếp ải:

  nđg. Xếp đất đã cày hay cuốc thành luống cho chóng khô ải.

• xới:

  nđg.1. Lật và đảo lên từng mảng một, từng lớp một. cày xới. Xới tung sách báo lên. Cuộc họp xới lên mấy vấn đề.
  2. Dùng đũa lấy cơm trong nồi ra. Xới cơm ra bát.

MUA THỈNH KINH SÁCH PHẬT HỌC

DO NXB LIÊN PHẬT HỘI PHÁT HÀNH