• ăn nói :

  nđg. Chỉ chung việc sử dụng lời nói. Ông ấy có tài ăn nói. Một thương tóc bỏ đuôi gà, Hai thương ăn nói mặn mà có duyên (cd).

• ẩn ngữ :

  hd. lời nói có điều che giấu, phải tìm hiểu điều thật sự muốn nói.

• ba mặt một lời:

  nth. Có đủ người làm chứng cho lời nói.

• bất hủ :

  ht. Không hư, không mục, không thể quên. lời nói bất hủ, nhân vật bất hủ.

• bỗng chãng:

  nt. Bỗng bẵng: lời nói bỗng chễnh bỗng chãng.

• bông đùa:

  nđg. Đùa bằng lời nói. Giọng bông đùa. Bông đùa vài câu.

• bông đùa:

  nđg. Đùa bằng lời nói. Thương em cau tới trầu đưa, Trăm năm mà nỡ bông đùa mãi sao (c.d).

• bút đàm:

  hđg. Lối nói chuyện bằng cách viết lên trên giấy (khi hai người đối thoại không nghe hiểu tiếng nói song hiểu được mặt chữ).

• cách ngôn :

  hd. lời nói làm khuôn phép. Rau nào sâu nấy là một câu cách ngôn.

• cạnh khóe:

  nt. Không nói thẳng ra mà nói gần nói xa để châm chọc. Những lời nói cạnh khóe.

• cao xa:

  nt. Cao và xa, khó hiểu. lời nói cao xa.

• chào :

  nđg. Dùng lời nói hay cử chỉ tỏ sự kính trọng hay quan tâm đối với ai khi gặp nhau hay khi chia tay. Chào từ biệt. Tiếng chào cao hơn mâm cỗ (t.ng).

• chào hỏi:

  nđg. Chào bằng lời nói khi gặp nhau.

• chân thành :

  ht&p. Rất thành thật, xuất phát từ lòng mình. lời nói chân thành. Chân thành cảm ơn.

• chân thật (thực):

  ht. Ngay thật. lời nói chân thật.

• chì chiết:

  nđg. Đay nghiến, làm cho khó chịu vì lời nói giọng nói. Mở miệng là chì chiết.

• chọc :

  nđg. 1. Đâm vào, để làm lủng hay rớt. Chọc cổ gà. Chọc quả bưởi. Chọc thủng vòng vây.
  2. Dùng lời nói cử chỉ làm cho bực tức. Con gái ra đường anh chọc anh chơi (c.d).

• chòng ghẹo:

  nđg. Dùng lời nói và cử chỉ không đứng đắn để đùa nghịch, trêu ghẹo. Chòng ghẹo phụ nữ.

• chua ngoa :

  nt. lời nói chua cay, khó chịu. Giọng nói chua ngoa của bà ấy.

• chuốt ngót:

  nđg. Dùng lời nói mà tô vẽ cho đẹp.

• chữa thẹn :

  nđg. Làm cho đỡ thẹn vì việc làm hay lời nói đáng xấu hổ của mình. Anh ta chỉ còn cách cười chữa thẹn.

• cục:

  nt. Dễ phát cáu và phản ứng bằng lời nói cử chỉ thô bạo. Cũng nói Cộc.

• cuồng :

  nt. 1. Không tự chủ được trong lời nói và việc làm do thần kinh không bình thường hay vì lý trí không chế ngự được tình cảm. Mắc bệnh cuồng. Nó đã phát cuồng.
  2. Khó chịu vì hoạt động bị kiềm hãm hay vì quá mệt mỏi. Ngồi mãi một chỗ cuồng chân. Đi cuồng cả chân mà vẫn không tìm thấy.

• cửa miệng :

  nd. Miệng liên hệ với lời nói. Những lời từ cửa miệng anh thốt ra. Câu nói cửa miệng.

• danh chính ngôn thuận :

  hth. Gọi tên có đúng thì lời nói ra mới nghe được.

• danh ngôn:

  hd. lời nói hay và nổi tiếng.

• dằn dỗi:

  nt. Giận phát ra bằng lời nói, bằng cử chỉ. Dằn dỗi bỏ bữa cơm.

• dấm dẳn :

  nt. Chỉ lời nói buông từng tiếng, tỏ vẻ bực mình, khó chịu. Nói dấm dẳn nhát gừng.

• dè bỉu :

  nđg. Có lời nói hay thái độ mai mỉa, xem thường xem khinh. Đã lười lại còn dè bỉu người khác.

• dễ nghe :

  nt. Dễ lọt vào lỗ tai, không khó chịu khi nghe đến, hợp lý: lời nói dễ nghe.

• di ngôn:

  hd. lời nói của người chết để lại.

• dụ dỗ :

  nđg. Dùng lời nói dịu ngọt và lợi lộc để khiến người khác nghe theo mình. Dụ dỗ vị thành niên.

• đài phát thanh:

  nd. Cơ quan làm công tác truyền phát lời nói và âm nhạc đi bằng sóng điện.

• đanh đá :

  nt. Nói về phụ nữ không chịu nhịn ai, có những lời nói, cử chỉ gây cảm giác khó chịu. Trả lời giọng đanh đá.

• đao to búa lớn:

  nd. Chỉ lối nói dùng lời lẽ cường điệu, khoa trương quá đáng, không thích hợp với nội dung.

• đâm họng:

  nđg. Nói khích, làm cho tức. lời nói đâm họng.

• đầu lưỡi:

  nt.1. Lời luôn được nói ra. Câu nói đầu lưỡi.
  2. Chỉ có trong lời nói, giả dối. Đoàn kết đầu lưỡi.

• điệp khúc:

  hd. Đoạn phải hát lại nhiều lần trong một bài hát; lời nói lăp đi lặp lại nhiều lần. Vẫn một điệp khúc ấy.

• điều:

  nd.1. Chỉ từng đơn vị sự việc. Hành hạ đủ điều. Ở trong còn lắm điều hay ... (Ng. Du).
  2. Đơn vị lời nói. Nghe điều hay lẽ phải. Lắm điều.
  3. Điểm, khoản trong một văn bản. Mười điều kỷ luật của quân đội. Điều 30 của Hiến Pháp.
  4. Vẻ dáng. Làm ra cái điều ta đây không cần.

• đối thoại:

  hd. lời nói chuyện qua lại giữa hai hay nhiều người. Viết đối thoại cho truyện phim.

• đường mật:

  nt. Chỉ lời nói ngọt ngào, dễ nghe. Lời đường mật.

• gay gắt:

  nt&p. 1. Bất bình thường mức độ cao, làm khó chịu. Nắng hè gay gắt.
  2. Lối nói nặng lời, khó chịu. Giọng nói gay gắt. Phê bình gay gắt.

• gièm:

  nđg. Đặt lời nói xấu để làm hại người. Cố gièm người. Gièm nên xấu, khen nên tốt (tng).

• giọng :

  nd.1. Độ cao thấp, mạnh yếu của lời nói, tiếng hát. Giọng ồm ồm. Luyện giọng.
  2. Cách phát âm riêng của một địa phương. Bắt chước giọng Nam Bộ. Nói giọng Huế.
  3. Cách dùng ngôn ngữ biểu thị tình cảm, thái độ nhất định. Nói giọng dịu dàng âu yếm. Lên giọng kẻ cả.

• giở giọng:

  nđg. Dùng lối nói quen thuộc, tỏ thái độ xấu đối với người. Chưa gì đã giở giọng đe dọa.

• giữ ý:

  nđg. Giữ gìn ý tứ, thận trọng trong lời nói, cử chỉ.

• gò gẫm:

  nđg. Gò ép, không tự nhiên. Gò gẫm lời nói. Bài thơ có nhiều câu gò gẫm.

• hoa hòe:

  nId.x.Hòe.
  IIt. Lòe loẹt, rực rỡ bên ngoài nhưng không đẹp, không thật. Áo quần hoa hòe. lời nói hoa hòe.

• hớt:

  nđg.1. Gạt, xúc lấy phần trên. Hớt bọt. Hớt bèo.
  2. Cắt bớt phần dư. Hớt đọt cây. Hớt tóc.
  3. Chận, lấy trước. Hắn hớt mất tiền lời.
  4. Cướp lời nói trước. Người ta vừa nói thì hắn đã hớt rồi. Nói hớt.

• hữu tình:

  ht.1. Gợi cảm, hấp dẫn, cuốn hút. Phong cảnh hữu tình.
  2. Có tình ý, chứa đựng nhiều tình cảm. lời nói hữu tình. Ánh mắt hữu tình.

• khẩu khí:

  hd. Khí phách con người toát ra trong lời nói. Văn chương khẩu khí.

• khẩu thiệt:

  hd. Những lời nói năng, cãi vã.

• khẩu thiệt vô bằng:

  hth. lời nói đi qua, không có gì làm bằng chứng.

• khích động:

  hdg. Khêu gợi sức xúc động mạnh. lời nói khích động mọi người.

• khó chịu:

  nt. 1. Không được khỏe trong mình. Cảm thấy trong người khó chịu.
  2. Cảm thấy bực bội, không thoải mái trước một việc hoặc một cảnh không hợp ý mình. Tôi khó chịu vì lời nói của anh ấy. Thời tiết khó chịu.

• khó nghe:

  nIt. Chỉ cách nói có lối phát âm, cách dùng từ ngữ mình không quen. Giọng nói địa phương của chị ấy khó nghe quá.
  IIp. lời nói khiếm nhã, không gây được thiện cảm. Bạn bè với nhau mà nói khó nghe quá.

• khoa trương:

  hdg. 1. Phô bày để người ta lầm tưởng mặt tốt của mình quá mức có thật.
  2. Cường điệu, phóng đại sự thật để đạt hiệu quả nghệ thuật. Lối nói khoa trương trong văn học dân gian.

• khôi hài:

  hdg. Gây cười bằng lời nói, điệu bộ. Chuyện khôi hài.

• khôn chẳng qua lẽ, khỏe chẳng qua lời:

  ntng. Khôn ngoan đến đâu cũng thua lẽ phải, sức khỏe đến mấy cũng chịu lời nói đúng. Có nghĩa: dùng lời lẽ phân bày phải trái hơn dùng sức mạnh.

• khuôn sáo:

  nd. Lối nói được nhiều người dùng, lăp đi lặp lại trở thành máy móc, công thức. Câu văn khuôn sáo.

• kịch câm:

  nd. Kịch chỉ diễn bằng điệu bộ, không dùng lời nói.

• kiểu cách:

  nId. Kiểu nói chung. Có nhiều kiểu cách khác nhau.
  IIt. Cố làm ra vẻ trang trọng, lịch sự, không hợp với điạ vị mình, không phù hợp với hoàn cảnh. Lối nói kiểu cách.

• là :

  nIđg. 1. Trực tiếp cho biết tên gọi, nghề nghiệp, thuộc tính, bản chất của người, vật, hiện tượng. Người đang hát là Xuân Hoa. Anh này là công nhân. Vàng là kim loại quý.
  2. Chỉ quan hệ tương đương về giá trị. Một với một là hai. Im lặng là vàng.
  IIl. 1. Cho biết nội dung của điều vừa nói. Cứ tưởng là anh ấy gặp rủi ro. Ai cũng khen là giỏi. Chị ấy nói là đang bận.
  2. Chỉ kết quả của điều kiện vừa nêu. Đã nói là làm. Nói động đến là tự ái. Học xong là chạy ra sân bóng.
  IIItr. 1. Làm cho lời nói có vẻ tự nhiên hay có vẻ ý kiến chủ quan của người nói. Chẳng khác nhau là mấy. Tôi thấy là chưa vững lắm.
  2. Kết hợp với từ lặp lại liền sau để nhấn mạnh về sự khẳng định hay về mức độ. Rét ơi là rét. Trông nó hiền hiền là. Bà là bà bảo thật.

• lẩm cẩm:

  nt. Vì tuổi già hay lầm lẫn, hay quên, có những lời nói việc làm không đúng lúc, không đúng chỗ. Chưa già mà đã lẩm cẩm.

• lẩn thẩn:

  nt. Không còn sáng suốt, có những lời nói hay việc làm ít nhiều ngớ ngẩn. Lẩn thẩn như người mất hồn.

• lỗ lãi (lỗ lời):

  ndg. Lỗ và lời nói chung.

• lơ lửng:

  nt.1. Ở lưng chừng cao, không dính vào đâu, không dựa vào đâu. Chiếc dù lơ lửng trên không.
  2. Chỉ lời nói không trọn vẹn, không dứt khoát. Nói lơ lửng mấy câu rồi bỏ đi.

• lời :

  nd.1. Chuỗi tiếng phát ra mang nội dung trọn vẹn nhất định. Xin nói vài lời. Mượn bút thay lời.
  2. Nội dung lời nói. Vâng lời cha mẹ. Nhạc và lời của bài hát. Nói lời thì giữ lấy lời.

• lời đường mật:

  nd. lời nói ngọt ngào để dụ dỗ, lừa phỉnh.

• lời lẽ:

  nd. lời nói về nội dung và cách diễn đạt. Lời lẽ cảm động.

• lửa cháy đổ thêm dầu:

  nth. Chỉ trường hợp một người đang giận mà người khác lại có những lời nói kích động làm cho sự tức giận càng tăng thêm.

• màu mè:

  nt. Có cái đẹp nhờ tô vẽ nhiều màu, có tính chất hình thức, khách sáo, không chân thật. lời nói màu mè. Rất chân chất, không màu mè.

• màu mẽ:

  nt. Có hình thức tô vẽ, phô bày cho đẹp, không thật. Những lời nói văn hoa màu mẽ.

• mắng :

  nđg. Nêu lỗi của người dưới bằng lời nói nặng, to tiếng. Mắng đứa con hư.

• mệnh đề:

  hd. 1. Về luận lý học, lời nói biểu thị một sự phán đoán.
  2. Đơn vị cú pháp làm thành một câu đơn hay là một thành phần của câu ghép.

• miệng :

  nId. 1. Bộ phận dùng để ăn và nói của người; để ăn và kêu của thú vật. Ai uốn câu cho vừa miệng cá (tng). Ăn tráng miệng. Miệng nói tay làm.
  2. Chỗ mở, chỗ hở ở trên cùng của vật gì. Miệng cống. Miệng núi. Miệng túi. Vết thương sắp kín miệng.
  3. Người ăn. Nhà nuôi bao nhiêu miệng.
  IIp. Bằng lời nói. Hạch miệng. Trao dồi miệng. Giao ước miệng.

• nết :

  nd. Thói quen biểu hiện ở thái độ, lới nói, hành vi hằng ngày trong sinh hoạt cũng như trong công việc. Được cái nết chăm làm. Thằng bé tốt nết. Cái nết đánh chết cái đẹp (tng).

• nghẹn ngào:

  nt. Xúc động đến nỗi lời nói bị tắc nghẹn trong cổ. Giọng nghẹn ngào nức nở.

• ngoa ngôn:

  hd. lời nói ngoa, sai sự thật.

• ngoặc kép:

  nd. Dấu “ ” để ở hai đầu một lời nói được thuật lại trực tiếp hay một từ ngữ được dùng với ý nghĩa đặc biệt.

• ngon ngọt:

  nt. 1. Có vị ngon.
  2. Chỉ lời nói khéo léo, dễ làm xiêu lòng. Dùng lời ngon ngọt để dụ dỗ.

• ngu dốt:

  nt. Dốt nát, không biết gì. lời nói ngu dốt.

• nguyên văn:

  hd. Bản viết, lời nói đúng như của người đã viết ra, nói ra. Đăng nguyên văn. Trích nguyên văn.

• ngữ cảnh:

  hd. Tổng thể những đơn vị đứng trước và sau một đơn vị ngôn ngữ đang xét, qui định ý nghĩa và giá trị cụ thể của đơn vị ấy trong chuỗi lời nói. Căn cứ vào ngữ cảnh mà giải thích nghĩa của một từ.

• ngữ đoạn:

  hd. 1. Tổng hợp nhiều yếu tố tạo thành một đơn vị trong chuỗi lời nói. “Đời sống xã hội”, “anh ấy tốt” là những ngữ đoạn.
  2. Tổ hợp làm thành một đơn vị ngữ pháp và bản thân đơn vị này là thành tố của một đơn vị ngữ pháp ở bậc cao hơn. Câu “Tác phẩm này chưa mấy phổ biến” là một đơn vị ngữ pháp gồm ngữ đoạn danh từ “Tác phẩm này” và ngữ đoạn tính từ “chưa mấy phổ biến”.

• nói bóng gió:

  nđg. Nói xa xôi cho người ta hiểu ý ở ngoài lời nói.

• nói lái:

  nđg. Nói khác đi một tổ hợp từ bằng cách chuyển đổi phần vần, phần phụ âm đầu, hoặc thanh điệu để có một tổ hợp khác, để bông đùa, chơi chữ hay châm biếm. Nói “đấu tranh thì tránh đâu” là dùng lối nói lái.

• nói mát:

  nđg. Nói như khen, nhưng thật ra là mỉa mai, chê trách. Lối nói mát, không chịu được.

• nói ngọt:

  nđg. Nói dịu dàng, khéo léo, để dỗ dành, thuyết phục. Lựa lời nói ngọt.

• nựng:

  nđg. Tỏ sự âu yếm trẻ con bằng lời nói, cử chỉ. Mẹ nựng con. Nói nựng.

• pha trò:

  nđg. Chêm vào câu chuyện những lời nói cử chỉ gây cười.

• phởn :

  nt. Vui sướng, hả hê quá mức, biểu lộ bằng những lời nói, cử chỉ. Phởn quá, vừa chạy vừa reo hò.

• phủ định:

  hdg. Bác bỏ sự tồn tại. Phụ từ phủ định. Phủ định lời nói của chính mình.

• phụt :

  nIđg.1. Bật mạnh từ bên trong ra thành tia, thành luồng. Mạch nước ngầm phụt lên. Lửa phụt ra.
  2. Bật ra thành lời nói. Tức quá phụt ra tiếng chửi.
  IIp. Nhanh và đột ngột. Đèn tắt phụt.

• quanh co:

  nt&p.1. Chỉ đường đi vòng lượn uốn khúc. Đường núi quanh co, khúc khuỷu.
  2. Chỉ lối nói loanh quanh, giấu giếm. Cứ chối cãi quanh co.

• quê kệch:

  nt. Mộc mạc, thô thiển. lời nói quê kệch.

• quở mắng:

  nđg. Quở trách bằng những lời nói nặng nề.

• rồng đến nhà tôm:

  nth. Chỉ việc người đến thăm kẻ thấp hèn (thường dùng theo lối nói nhún nhường của chủ nhà đối với khách là chỗ bạn bè).

• sai ngoa:

  nt. Không thật, dối trá. lời nói sai ngoa.

• sám hối:

  hdg. Ăn năn, hối hận về tội lỗi của mình. Đọc kinh sám hối. Một lời nói dối sám hối bảy ngày (tng).

• sáo:

  nt. Chỉ lối nói hay viết theo một khuôn mẫu có sẵn, nghe kêu nhưng rỗng. Những lời nói sáo.

• thành thật:

  ht. Có lời nói, hành vi đúng như ý nghĩ, tình cảm của mình, không có gì giả dối. Tin vào lòng thành thật của bạn. Thành thật xin lỗi. Thành thật mà nói, tôi không thích anh ta.

• thoại:

  nd. lời nói. Đoạn thoại của nhân vật trong vở kịch.

• thông báo:

  hIđg. Báo cho mọi người biết bằng lời nói hay văn bản. Thông báo tình hình thực hiện kế hoạch. Thông báo của Sở Tài chánh.
  IId. Bản thông báo. Ra thông báo. Gửi thông báo cho các cơ sở.

• tiếng:

  nd.1. Âm thanh mà tai nghe được. Tiếng đàn.
  2. Âm tiết, thành phần tối thiểu có nghĩa trong lời nói của tiếng Việt. Câu thơ lục bát gồm mười bốn tiếng.
  3. Một ngôn ngữ cụ thể. Tiếng Việt. Biết nhiều thứ tiếng.
  4. Giọng nói riêng của một người hay cách phát âm của một vùng. Có tiếng ai lạ ở phòng bên. Tiếng người miền Nam.
  5. lời nói của một cá nhân. Có tiếng kêu cứu. Nói giúp cho một tiếng.
  6. Lời bàn tán, khen chê. Bưởi ngon có tiếng.

• tiêu:

  nđg.1. Dùng tiền vào việc mua sắm. Đi phố tiêu hết cả tiền.
  2. Chỉ thức ăn được tiêu hóa. Ăn không tiêu.
  3. Thoát nước thừa, nước thải. Công trình thoát nước và tiêu nước.
  4. Mất hẳn đi. Thuốc tiêu độc. Tiêu sầu.5. Ỉa (lối nói lịch sự). Đi tiêu. Cầu tiêu.

• tốc ký:

  hdg. Ghi nhanh theo kịp lời nói bằng hệ thống ký hiệu đơn giản. Ghi tốc ký bài phát biểu. Bản tốc ký.

• trả miếng:

  nđg. Đối phó lại lời nói, hành động xúc phạm mình bằng lời nói, hành động tương tự. Bốp chát trả miếng ngay.

• trêu :

  nđg. Dùng lời nói, cử chỉ làm cho bực tức xấu hổ, để đùa. Trêu cho em khóc. Trêu tức.

• trình:

  nđg.1. Báo cáo cho người cấp trên biết. Lý trưởng đi trình quan huyện.
  2. Đưa ra cho người cấp trên xem xét để thông qua hay giải quyết. Trình dự án lên quốc hội. Trình bộ trưởng ký.
  3. Từ để mở đầu lối nói với cấp trên tỏ ý tôn kính, lễ phép. Trình cụ lớn, nhà có khách.

• trở giọng:

  nđg. Đổi giọng, đổi lời nói, chối lời mình đã nói. Mới đó mà đã trở giọng.

• trung ngôn:

  hd. lời nói thẳng. Trung ngôn nghịch nhĩ (tng).

• tục tằn:

  nt. Thô bỉ. lời nói tục tằn.

• uyển ngữ:

  hd. Phương thức nói nhẹ đi, thay cho lối nói bị coi là sỗ sàng, làm xúc phạm. Nói “qua đời’ thay cho “chết” là dùng uyển ngữ.

• vằng:

  nđg.1. Trâu hay bò dùng sừng quặt ngang để đánh. Bị trâu vằng phải.
  2. Cố dùng sức hất mạnh người sang hai bên để thoát. Giữ chặt thế mà vẫn vằng ra được.
  3. Phản ứng bằng lời nói gay gắt. Bảo không nghe lại còn vằng lại.

• vần vè:

  nt. Có vần với nhau, tựa như trong thơ. Lối nói vần vè của tục ngữ.

• việc làm:

  nd.1. Hành động cụ thể. lời nói đi đôi với việc làm.
  2. Công việc được giao cho và làm được trả công. Đã ra trường mà chưa có việc làm.

• vô nghĩa:

  ht.1. Không có ý nghĩa. lời nói vô nghĩa. Việc làm vô nghĩa.
  2. Không có tình nghĩa. Đồ vô nghĩa, bất nhân.

• vuốt ve:

  nđg.1. vuốt nhẹ nhiều lần để tỏ tình cảm yêu thương. Người mẹ vuốt ve, âu yếm con.
  2. Dùng lời nói, việc làm để lôi kéo, mua chuộc. Hăm dọa không được thì quay sang vuốt ve.

• xa xôi:

  nt.1. Xa và đi lại cách trở. Đến tận vùng xa xôi.
  2. Thuộc về cái chưa tới mà cũng không biết bao giờ mới tới. Trước mắt không lo mà chỉ bàn chuyện xa xôi.
  3. Không đi thẳng vào vấn đề mà chỉ gợi ý để tự suy ra mà hiểu. lời nói ý tứ xa xôi.

• xảo ngôn:

  hd. lời nói khôn khéo, giả dối.

• xon xỏn:

  np. Chỉ lối nói xa xả, vẻ xấc láo. Trả lời xon xỏn.

• xuất:

  nđg.1. Đưa ra để sử dụng. Xuất vốn. Hàng xuất xưởng.
  2. Đưa hàng hóa ra nước ngoài. Hàng xuất sang Pháp.
  3. Đưa ra, phát ra. lời nói xuất tự đáy lòng.
  4. Rời bỏ cuộc đời tu hành để trở về cuộc sống bình thường. Đi tu ít lâu rồi xuất.

• ý tứ:

  hd.1. Những ý muốn tỏ ra. Bài văn ngắn nhưng ý tứ sâu sắc.
  2. Sự cẩn thận trong cử chỉ, lời nói. Giữ gìn ý tứ. Ăn nói có ý tứ.

MUA THỈNH KINH SÁCH PHẬT HỌC

DO NXB LIÊN PHẬT HỘI PHÁT HÀNH