• an vị :

  đt. Để yên chỗ. Rước thần về làng rồi làm lễ an vị tại đình.

• ăn :

  nđg.1. Cắn, nhai và nuốt để nuôi sống. Thức ăn. Ăn cơm. Ăn thì có, mó thì không (tng).
  2. Ăn uống nhân dịp mừng, dịp lễ. Ăn liên hoan. Ăn cưới. Ăn Tết.
  3. Được, hơn trong cuộc tranh chấp, cờ bạc. Canh bạc ấy hắn ăn hay thua ? Ăn cuộc: thắng cuộc.
  4. Vựa văn, thích hợp. Mộng ráp chưa ăn. Màu áo rất ăn với da mặt.
  5. Nhận lấy để hưởng. Ăn lương. Ăn hoa hồng. Ăn lời. Ăn của thừa tự.
  6. Nhận chịu thiệt hại. Ăn đòn. Ăn đạn.
  7. Thuộc về. Đất này ăn về làng anh.
  8. Tiêu thụ, mua. Dạo này gạo hút vì có tàu ăn nhiều.
  9. Phá hư, hủy hoại dần. Nắng ăn da. Sơn ăn tay.
  10. Dính. Hồ dán không ăn.
  11. Thấm. Giấy không ăn mực.
  12. Lan ra, hướng đến. Rễ tre ăn ra tới ruộng. Sông ăn ra biển.
  13. Đổi ngang giá, nói về tiền tệ. Một đô-la ăn bao nhiêu đồng Việt Nam?

• ăn vạ :

  nđg.1. Ỳ ra để đòi cho kỳ được hay để bắt đền. Thằng bé nằm ra ăn vạ.
  2. Theo tục lệ xưa, trong làng có ai làm điều trái phép thì làng xóm lại nhà, bắt heo, gà làm thịt để ăn và người có lỗi còn phải nộp tiền phạt cho làng, tiền ấy gọi là tiền vạ hay khoán lệ. Con gái phú ông không chồng mà chửa, Cả làng ăn vạ hết bảy trăm quan (cd).

• ắng lặng :

  nt. Im lặng. Ắng lặng không nao một tiếng gà (Ng. Bính).

• âm thầm:

  nt. Thầm lặng và kín đáo. Ngày đêm luống những âm thầm.

• ân cần:

  ht. Sốt sắng và có lòng lo lắng: Ân cần giới thiệu một tác phẩm văn chương.

• ấp :

  nd.1. Phần đất vua ngày xưa ban cho chư hầu hay công thần.
  2. Làng xóm nhỏ lập nên ở vùng đất mới khai khẩn. Khai hoang lập ấp.
  3. Xóm ở nơi biệt lập hay nơi quy tụ một phần cư dân của làng xã.

• âu :

  nt. Lo lắng. Chuyện người thì mặc người âu (V. D).

• ậu:

  nd. Chức việc làng trông nom các việc thu tô, xử kiện, cúng lễ... ở vùng dân tộc Mường thời trước.

• âu lo :

  nt. Lo lắng ái ngại.

• bà con:

  nd. 1. Người có quan hệ họ hàng. Một người bà con xa. Không có bà con gì với nhau. Bà con xa không bằng xóm giềng gần (tng).
  2. Những người có quan hệ thân thiết, gần gũi. Bà con làng xóm...

• ba lăng nhăng:

  nt. Vớ vẩn, không có giá trị ý nghĩa gì. Nói ba lăng nhăng. Học những thứ ba lăng nhăng.

• bạc thau:

  nd. Cây cùng họ với khoai lang, mặt dưới lá có lông trắng như bạc, dùng làm thuốc.

• bạch biến:

  hd. Lang ben.

• bản:

  nd. Đơn vị dân cư nhỏ nhất ở một số vùng dân tộc thiểu số ở Bắc Bộ, tương đương với làng. Bản Thái. Bản Mường.

• bản làng:

  nd. Xóm làng ở vùng dân tộc thiểu số miền Bắc Việt Nam.

• bảng lảng :

  nt. Lờ mờ, chập chờn, không rõ nét. Trời chiều bảng lảng bóng hoàng hôn (Bà H. Thanh Quan).

• bánh khoai:

  nd. Bánh làm bằng bột khoai lang hoặc khoai sọ thái mỏng trộn với bột gạo, nhân ngọt hay mặn, gói lá chuối, luộc chín.

• bào:

  nđg. Làm trơn láng mặt gỗ bằng cái bào.

• bằn bặt :

  nt. Không có tin tức gì, im lặng: Nàng thì bằn bặt giấc tiên (Ng. Du).

• băn khoăn:

  nt. Lo lắng, áy náy không yên. Kẻ băn khoăn mẹ, người phàn nàn con (Nh. Đ. Mai).

• bặng nhặng :

  nt. Lăng xăng một cách vô lối.

• bâng khuâng :

  nt. Lo lắng, không yên lòng. Bâng khuâng duyên mới ngậm ngùi tình xưa (Ng. Du).

• bẹp :

  nt. 1. Xẹp xuống, chài bài ra. Ngồi bẹp xuống đất.
  2. Thể tích nhỏ hẳn lại. Quả bóng bẹp vì xì hơi.
  3. Chỉ tình trạng hết khả năng vận động. Làng bẹp: Chỉ những người nghiện á phiện.

• bề :

  nd. 1. Khoảng cách giữa hai cạnh, hai mặt hoặc hai đầu. Bề cao.
  2. Một trong các khía cạnh của một vật một việc. Bốn bề đồng lặng ngắt. Bề dày, bề sâu. Việc khó trăm bề.

• biết bao :

  nch&p. Chỉ số lượng, mức độ nhiều, cao nhưng không biết chính xác. Cũng nói biết bao nhiêu.Biết bao công sức lãng phí !

• bình khang:

  hd. Chỗ mua vui của khách làng chơi, nhà thổ, nhà chứa. Bình khang nấn ná bấy lâu (Ng. Du).

• bình lặng :

  nt. lặng lẽ yên ổn. Những ngày bình lặng đã qua.

• bò lạc :

  nd (thgt). Chỉ gái quê mùa hoặc ngây thơ mới bước vào làng chơi. Đi săn bò lạc.

• bóng :

  nId. 1. Phần tối do một vật đục chận mất ánh sáng. Người xinh cái bóng cũng xinh.
  2. Hình soi vào gương, vào mặt sáng phẳng mà phản chiếu ra. Nhìn bóng mình trong gương.
  3. Hình. Chụp bóng, chiếu bóng.
  4. Ánh sáng. Bóng trăng đã xế hoa lê lại gần (Ng. Du).
  5. Người có hồn người chết hay ma quỷ, thần linh nhập vào theo mê tín. Ngồi bóng. Đồng bóng.
  6. Vật tròn trống, thổi phồng hơi dùng để chơi. Đá bóng.IIt. 1. Hiểu ra xa như cái bóng của nghĩa chính. Nghĩa bóng.
  2. Nhẵn, láng. Đầu chải bóng. Mặt trơ trán bóng. IIt. 1. Hiểu ra xa như cái bóng của nghĩa chính. Nghĩa bóng.
  2. Nhẵn, láng. Đầu chải bóng. Mặt trơ trán bóng.

• bóng láng :

  nt. Bóng và láng.

• bóng lộn:

  nt. Bóng láng đến phản chiếu các vật.

• bóng nhoáng:

  nt.x. Bóng láng.

• bồ bồ :

  nd. Loại cây thuộc họ cây lác, lá trơn, mình láng, có củ, có hoa dùng làm thuốc.

• bô lão:

  hd. Cụ già. Bô lão trong làng.

• bồi hồi :

  nđg. Bồn chồn, băn khoăn. Lòng thơ lai láng bồi hồi (Ng. Du).

• bôn chôn:

  nđg. Bối rối, lo lắng.

• bồn chồn:

  bt. Băn khoăn, lo lắng: Bồn chồn thương kẻ nương song bạc (Qu. Tấn).

• bông lông:

  nt. Không mục đích, không nhất định. Lang bang xã, bông lông huyện (t.ng).

• bơi :

  nđg. 1. Lấy mái chèo ấn vào nước để đẩy thuyền đi. Bơi Đăm rước Giá hội Thầy, Vui thì vui vậy, chẳng tày Giã-La (c.d). Bơi Đăm: bơi trải, bơi thuyền ở làng Đăm (tỉnh Hà Đông).
  2. Lấy tay chân đạp trong nước đưa mình đi.

• bua quan :

  nd. Tiền đóng góp để làm việc làng, như đắp đường, đào kinh, v.v...

• bua việc:

  nd. Công việc (trong làng) phải làm.

• bụi đời:

  nd. Cảnh sống lang thang, không nhà cửa, không nghề nghiệp.

• buôn:

  Iđt. Mua hàng rồi bán lại kiếm lời: Buôn chín bán mười (t.ng). Buôn thúng bán mẹt: buôn bán nhỏ vừa đủ sống. Buôn hương bán phấn: làm đĩ. Buôn thần bán thánh: lừa lòng mê tín của người mà kiếm lợi.
  IId. Làng của đồng bào miền Thượng (cao nguyên Trung Bộ Việt Nam).

• buồn :

  nt. Không vui, rầu rĩ. Ngồi buồn vọc nước giỡn trăng, Nước xao trăng lặng, buồn ơi hỡi buồn (c.d).

• buôn làng :

  nd. Xóm làng dân tộc thiểu số ở miền Nam Việt Nam.

• bưng :

  nId. Đồng nước lầy rộng lớn, có cây nhỏ. Nơi tổ chức các cuộc kháng chiến chống xâm lăng. Đi bưng: đi kháng chiến.
  IIđg. 1. Cầm hai tay mà đưa lên: Hai tay bưng chén rượu đào, Xin mời quân tử uống vào cho vui (c.d).
  2. Bít, phủ bọc kín: Nghĩ đà bưng kín miệng bình (Ng. Du). Tối như bưng: tối quá như bị bóng đen bọc kín.

• cá cóc :

  nd. Cá biển, mình tròn, dài, da dày nổi u như da cóc, khi ăn phải lạng da bỏ.

• cà cuống :

  nd. Loại bọ xít nước, ở trong ruột có bọc đựng một chất thơm, dùng làm gia vị: Ăn bún thang, cả làng đòi cà cuống (t.ng).

• cái thế:

  ht. Hơn cả một đời, trùm cả một thế hệ: Anh hùng cái thế phút đâu lỡ làng (N.Đ.Chiểu).

• canh:

  nđg. 1. Nhắm. Địch canh mọt-chê bắn vào làng.
  2. Chêm: Canh cho ngay mối ráp.

• cắc cớ :

  nt. Hay đùa bỡn, hay trêu chọc. Duyên sao cắc cớ lỡ làng. Cầm gương gương tối, cầm vàng vàng phai (c.d)

• cặn :

  nd. Tạp chất trong nước lắng xuống. Uống nước không chừa cặn (t.ng).

• cân :

  nId. 1. Dụng cụ đo khối lượng. Đặt lên cân. Cán cân công lý (nói ví).
  2. Khối lượng đo được. Anh ấy lên cân còn anh sụt cân.
  3. Sức nặng 16 lạng (khoảng 605gr). Gấm trăm cuốn, bạc nghìn cân (Ng. Du). Thường chỉ trọng lượng bằng 1 kilôgam. Một cân đường.
  IIđg. 1. Đo trọng lượng bằng cân. Cân thịt. Cân gạo. 2. Ước lượng xem nhiều ít. Nỗi mừng biết lấy chi cân (Ng. Du).
  IIIt. 1. Bằng nhau, đều nhau. Lực lượng hai bên không cân.
  2. Có hai cạnh bên bằng nhau. Tam giác cân, Hình thang cân.

• cầu bơ cầu bất :

  nt. Lang thang, không nơi nương tựa. Sống cầu bơ cầu bất.

• chạ :

  nd. Một phần của làng, xóm thời xưa. Làng trên chạ dưới đều hay.

• chài :

  nId. Lưới đánh cá. Nghề đánh cá: Đóng thuyền chực bến, kết chài giăng sông (Ng. Du). Dân chài. Thuyền chài. Làng chài.
  IIđg. 1. Lưới cá. Ao sâu sóng cả, khôn chài cá (Yên Đổ).
  2.Làm cho mê đắm. Cô ta định chài anh đấy.

• chải :

  nđg. Dùng lược hay bàn chải làm cho sạch cho láng. Chải lông ngựa. Chải len. Chải tóc.

• chan chứa :

  nt. Đầy, lênh láng: Lòng thương chan chứa. Nước mắt chan chứa. Cũng nói Chứa chan.

• chạy :

  nIđg. 1. Chuyển thân thể bằng những bước nhanh. Vận động viên chạy bộ. Ngựa chạy đường dài.
  2. Di chuyển nhanh từ nơi này đến nơi khác. Thua chạy dài. Tàu hỏa chạy trên đường sắt. Thuyền chạy hai buồm.
  3. Hoạt động, nói về máy móc. Đồng hồ chạy chậm. Đài chạy bằng pin.
  4. Sắp đặt, lo chỗ này chỗ kia để tránh một việc khó khăn: Vay nợ lắm khi tràn nước mắt, Chạy ăn từng bữa toát mồ hôi (T.T. Xương). Chạy ăn: lo kiếm ăn, Chạy gạo: Như Chạy ăn.Chạy ngược chạy xuôi: chạy khắp nơi. Chạy quanh: lo lắng khắp nơi mà không ăn thua gì. Chạy sấp chạy ngửa: chạy vội vàng. Chạy thầy, chạy thuốc: kiếm đủ thầy đủ thuốc để chữa bệnh. Chạy tiền: Tìm tiền. Chạy việc: Tìm việc.
  5. Điều khiển cho máy móc hoạt động. Chạy ca-nô trên sông. Chạy tia tử ngoại.
  6. Nhanh chóng đi nơi khác để tránh điều thiệt hại. Chạy nạn. Chạy con mã (cờ tướng).
  7. Gồm hết cả, tính hết cả: Tính cả thuế má, bảo hiểm, mỗi cái máy này chạy nhằm năm ngàn đồng.
  8. Đi theo một con đường: Con rạch chạy dài theo bờ ruộng.
  9. Tiến hành thuận lợi, không bị ngăn trở. Công việc rất chạy.
  10. Đưa đi chuyển đạt. Giấy tờ đã chạy chưa? Người chạy giấy: tùy phái.
  IIp. Bán được. Hàng hóa độ này bán chạy lắm.

• chạy vạy:

  nđg. Lo lắng chạy chọt chỗ này chỗ kia về một công việc gì. Chạy vạy suốt ngày mà không xong việc.

• chăm bẵm :

  np. Một mực chăm chú, không xao lãng. Chăm bẵm làm việc suốt ngày.

• chăm lo :

  nđg. Chăm chỉ và lo lắng. Chăm lo công việc.

• Châu Trần. :

  Họ Châu và họ Trần ở cùng một làng đời đời kết làm thông gia; sự kết duyên lâu bền, tốt đẹp. Kết duyên Châu Trần.

• chè chén:

  nđg. Ăn uống lãng phí. Chè chén suốt ngày.

• cheo:

  nd. 1. Lễ nộp cho làng về việc cưới xin theo tục lệ ngày xưa.
  2. Thú giống con hươu nhưng nhỏ con hơn nhiều, chạy nhanh và rất nhát. Nhát như cheo.

• chê cười:

  nđg. Nhạo báng. Bị làng xóm chê cười.

• chết :

  nIdg. 1. Không còn sống nữa. Cọp chết để da, người ta chết để tiếng.
  2. Không còn hoạt động nữa, hư hỏng. Đồng hồ chết. Ô tô chết giữa đường.
  3. Mất tác dụng do biến chất. Xi-măng chết. Phẩm đã chết màu. Còn nhiều giờ chết trong thời gian lao động.
  4. Mất hết khả năng họat động hay gặp khó khăn trở ngại lớn. Trước tin sét đánh ấy anh ngồi chết lặng. Làm ăn như thế thì chết. Làm được việc ấy hay không cũng chẳng chết ai.
  IIp. Mức độ rất cao trong một trạng thái hay một hoạt động. Làm như thế thì chậm chết. Chán chết. Hắn đã làm thì làm chết thôi.

• chết cha :

  nc. Tỏ cảm xúc mạnh do ngạc nhiên lo lắng, sợ hãi. Chết cha! Làm sao bây giờ?

• chiềng:

  nđg. Thưa, trình: Ngập ngừng, sinh mới thưa chiềng (H. Trừu). Chiềng làng, chiềng xóm: trình làng, trình xóm.

• chìm :

  nđg.1. Rơi xuống dưới nước. Bể trần chìm nổi thuyền quyên (Ng. Du). Ba chìm bảy nổi: nhiều lao đao lận đận.
  2. Bị bao phủ lên, bị che lấp, lắng xuống và không còn sôi nổi. Cả khu vực chìm trong bóng tối. Câu chuyện chìm sâu vào dĩ vãng. Phong trào có phần chìm xuống.
  3. Giấu, kín, không thấy ở ngoài. Của chìm: bất động sản.
  4. Thủng sâu xuống dưới bề mặt. Chạm chìm.

• chỉnh đốn:

  hdg. Sắp đặt tổ chức lại cho đúng phép tắc, có nền nếp. Chỉnh đốn việc làng.

• chòe choẹt:

  nt&p. Lênh láng và dơ dáy: Đổ chòe choẹt cả bàn.

• chòm xóm :

  nd. Khu vực dân cư nhỏ ở nông thôn. Chòm xóm láng giềng.

• chuột đồng nai:

  nd. Như Chuột lang.

• chữa :

  nđg. Làm lại cho đúng, cho lành: Chữa bài, chữa bệnh. Chỉ đâu mà buộc ngang trời, Thuốc đâu mà chữa những người lẳng lơ (c.d).

• chức dịch :

  hd. Người có chức vị trong bộ máy chính quyền làng xã thời trước. Chức dịch trong làng.

• chức sắc :

  hd. Người có chức phẩm trong xã hội cũ hay trong một tôn giáo. Chức sắc trong làng. Chức sắc đạo Cao đài.

• chướng :

  np. Trái với cái thông thường, gây cảm giác khó chịu. Cái giường kê giữa nhà trông rất chướng. Ăn mặc lố lăng trông rất chướng mắt. Nói thế nghe hơi chướng.

• con chiên ghẻ :

  nd. Con chiên làm xấu họ đạo, chỉ người làm xấu cho một đoàn thể. Anh ta là một con chiên ghẻ trong làng báo.

• cong cóc:

  np. Có dáng vẻ lùi lũi, lặng lẽ. Hắn bỏ đi mấy hôm lại thấy cong cóc về.

• cốc cốc:

  nd. Tiếng mõ dồn dập: Lằn mõ làng xa nghe cốc cốc (Thượng Tân Thị).

• công điền:

  hd. Ruộng chung của làng.

• công thổ :

  hd. Đất chung của làng.

• cỡn cờ :

  nt. Lẳng lơ, không đứng đắn.

• cung quăng:

  nd. Bọ gậy. Cũng gọi Lăng quăng.

• cư ngụ:

  hdg. Ở một nơi không phải làng hoặc xứ của mình. Dân cư ngụ.

• cự phách:

  hd. Người lỗi lạc, tài trí hơn người. Tay cự phách trong làng văn.

• cửa đình:

  nd. Tên một lối hát ngày xưa, còn gọi là Hát Giai, là lối hát của cô đầu ở đình làng trong ngày lễ Thành hoàng, hát về sử, về kinh truyện, về sự tích danh nhân.

• cười:

  nđg 1 (ht tiếu). Nhếch môi hoặc há miệng lộ vẻ vui hay có một ý tứ gì khác: Chưa nói đã cười, chưa đi đã chạy, thứ người hư thân (t.ng). Cười bả lả: cười muốn giải hòa. Cười bò càng, cười bò kềnh: cười lăn ra. Cười duyên: Cười làm duyên kín đáo. Cười gằn: Cười thành tiếng ngắn để mỉa mai, tỏ sự bực tức. Cười góp: cười theo người khác. Cười gượng: cố giả vờ cười. Cười huề: cười bả lả. Cười khan, cười lạt: cười lấy lệ. Cười khà: cười thành tiếng thích thú. Cười khẩy: cười nhếch mép vẻ khinh thường. Cười khì: cười cố tâm hoặc cười ngu ngốc. Cười khúc khích: cười nho nhỏ và bụm miệng lại làm bộ như không cho nghe. Cười lả lơi, cười lẳng: cười có vẻ cớt nhả, không đứng đắn. Cười mỉm, cười mím chi, cười miếng chi: cười không có tiếng, không mở miệng. Cười mơn: cười lấy lòng. Cười mát: cười nhếch mép tỏ vẻ khinh hay hờn giận. Cười mũi: Cười ngậm miệng, chỉ phát ra vài tiếng ở mũi tỏ ý coi khinh. Cười nịnh: cười giả dối để lấy lòng. Cười nụ: Cười chúm môi lại, không thành tiếng, tỏ sự thích thú một mình hay tỏ tình kín đáo. Cười ngất: cười lớn tiếng từng chuỗi dài, tỏ ý thích thú. Cười nhạt: cười nhếch mép, tỏ ý không bằng lòng hay khinh bỉ. Cười như nắc nẻ (hay Cười nắc nẻ): cười giòn từng tràng như bướm nắc nẻ đập cánh. Cười ồ: nhiều người cùng bật lên tiếng cười to, do thích thú đột ngột hoặc để trêu chọc mua vui. Cười phá: nhiều người cùng bật lên tiếng cười to thành chuỗi dài vì rất thích thú một cách đột ngột. Cười ra nước mắt: Gượng cười trong khi đáng lẽ phải khóc. Cười rộ: nhiều người cùng bật lên tiếng cười to thành một chuỗi dài. Cười ruồi: cười chúm môi, do điều thích thú riêng. Cười sằng sặc (hay Cười sặc): cười thành tràng thoải mái. Cười tình: cười hé miệng để tỏ tình. Cười trừ: cười để tránh phải trả lời. Cười tủm: cười mỉm một cách kín đáo. Cười vỡ bụng: cười to thành chuỗi dài. Cười xòa: cười thành tiếng vui vẻ.
  2. Trêu ghẹo, ngạo nghễ: Cười người chớ khá cười lâu, Cười người hôm trước hôm sau người cười (c.d). Cười chê: cười để ngạo. Anh làm chi, cho thiên hạ cười chê, Trai khôn sao dễ dụ, si mê chi gái nạ dòng (c.d). Cười cợt: trêu ghẹo.

• cưới :

  nđg. Làm lễ lấy vợ, lấy chồng. Bao giờ tiền cưới trao tay, Tiền cheo làng lấy mới hay vợ chồng (c.d). Lễ cưới. Cưới vợ, Cưới chạy tang: cưới trước khi sắp có tang và cốt để tránh thời kỳ tang chế kéo dài lâu.

• da láng:

  nd. Da thuộc mặt ngoài được mài và phết một hợp chất hữu cơ cho bóng láng.

• dân làng:

  nd. Dân ở làng.

• dân quân:

  hd. Lực lượng vũ trang địa phương, không thoát ly sản xuất, được tổ chức để bảo vệ xóm làng. Có dân quân du kích và dân quân tự vệ.

• dấu lặng :

  nd. Dấu nhạc hình gạch ngang đậm, chỉ sự yên lặng có thời gian tương ứng với các hình nốt nhạc.

• dây:

  nd. 1. Vật hình sợi dung để buộc, nối, truyền dẫn v.v.... Dây gai. Lên dây đồng hồ. Đường dây điện cao thế.
  2. Thân có hình dạng sợi của một số cây leo, cây bò. Dây khoai lang. Trồng mấy dây bí.
  3. Tập hợp nhiều vật xếp nối tiếp nhau thành một hình dài. Pháo dây. Bát bán cả dây, không bán lẻ.
  4. Mối liên hệ tinh thần gắn bó nhau. Dây thân ái.

• dậy :

  nđg. 1. Cất mình lên, thức giấc. Canh một chưa nằm, canh năm đã dậy (t.ng).
  2. Chuyển từ tư thế nằm sang tư thế ngồi hay từ tư thế nằm hoặc ngồi sang tư thế đứng. Ngồi dậy. Còn bệnh nhưng cố gắng dậy đi làm.
  3. Chuyển từ trạng thái yên lặng sang trạng thái hoạt động. Khúc sông dậy sóng. Trong lòng dậy lên những tình cảm tốt đẹp.

• dị :

  nt. Khác thường một cách khó coi, đáng chê cười. Ăn mặc lố lăng, coi dị quá. Không biết dị (không biết sợ xấu).

• diện tích phụ :

  nd. Phần diện tích của nhà ở không dùng trực tiếp để ở (sân, hành lang).

• dính :

  nt. 1. Mắc với nhau bởi một chất có tính như keo, hồ: Phải duyên thì dính như keo, Trái duyên lễnh lãng như kèo đục vênh (c.d). Không có một xu dính túi: không có tiền.
  2. Liên can. Hắn có dính vào việc ấy.

• dõi:

  nId. Dòng giống. Nối dõi ông cha.
  IIđg. 1. Đi theo, bước theo. Dõi gót. Dõi bước theo chân.
  2. Chú ý theo sát. Mắt dõi theo người lạ mặt. Lắng tai dõi bước người đi trong đêm.

• dòm giỏ ngó oi:

  nđg. Tìm cách xem xét theo dõi việc của người khác. Đối với láng giềng, hắn hay dòm giỏ ngó oi.

• dõng:

  nd. 1. Bù nhìn làm đích để bắn. Bắn dõng.
  2. Hạng dân tráng trong làng: Có trát về làng bắt dõng đi làm công ích.
  3. Dân nông thôn bị sung vào lính canh phòng thời Pháp thuộc. Lính dõng.

• du :

  hd. Loại cây thường ở đầu làng, cửa ải, tượng trưng cho quê hương. Du quan. Tang du: cây dâu, cây du.

• duyên kiếp :

  hd. Số, duyên số đã định. Cho hay duyên kiếp lỡ làng (Ng. Du).

• dữ :

  nIt. 1. Hung tợn, hay gây thiệt hại cho người khác. Dâu dữ mất họ, Chó dữ mất láng giềng (t.ng).
  2. Không lành, không may. Điềm dữ.
  IIp. Quá lắm, nhiều. Đau dữ. Suy nghĩ dữ lắm.

• đá trầm tích :

  nd. Đá do các vật trong nước lắng đọng, gắn kết mà thành.

• đám:

  nd. 1. Tập hợp nhiều vật cùng loại, ở cùng một chỗ. Đám cây. Đám mây. Đám đất hoang. Đám cháy.
  2. Một số đông người tụ họp lại để cùng làm một việc gì. Đám giỗ. Đám bạc.
  3. Đám hội, đám ma (nói tắt). Làng vào đám. Đưa đám.
  4. Chỉ một người muốn xây dựng quan hệ hôn nhân. Có đám muốn hỏi nhưng chưa nhận.

• đảm đương (đảm đang):

  hIg. Gánh vác nhiều công việc. Đảm đương việc nước.IIt. Giỏi giang, lo lắng cho gia đình. Gặp người vợ đảm đương.

• đàn anh :

  nd. Bậc lớn tuổi ra đời trước mình và có tài hơn mình. Đàn anh trong làng báo.

• đàng điếm:

  nd. Chỉ lối sống lăng nhăng, trai gái bậy bạ, mất nhân cách. Ăn chơi đàng điếm. Bọn đàng điếm.

• đánh:

  1. Làm cho đau, cho xúc động mạnh. Đánh mấy roi. Giơ cao đánh khẽ. Đánh vào tình cảm.
  2. Dùng sức người hoặc khí giới để chống địch, chống cướp: Lổng chổng như hàng tổng đánh kẻ cướp (t.ng).
  3. Tranh nhau trong cuộc ăn thua: Đánh cờ, đánh cầu.
  4. Lấy thuế. Đánh thật nặng vào xa xí phẩm.
  5. Dùng chước, bẫy hoặc thuốc để bắt, để làm cho mê: Đánh bùa mê. Đánh bẫy.
  6. Thu vén lại thành đống, thành thứ lớp. Đánh đống rơm. Đánh tranh: xếp tranh lại thành từng tấm để lợp nhà.
  7. Đưa đi, lại. Đánh xe ra chợ.
  8. Khuấy cho đều. Đánh bột, đánh sơn.
  9. Sửa tỉa cho ngay, cho tròn, cho đẹp. Đánh lông mày. Đánh môi: tô son lên môi. Đánh móng tay: sơn móng tay.
  10. Dùng vật gì xát đi xát lại cho sạch, cho láng. Đánh giày.
  11. An mặc, ngủ: Đánh một giấc tới sáng. Đánh một bữa cho say. Đánh áo đánh quần.
  12. Đào, vun, xới. Đánh luống cày. Đánh gốc cây.
  13. Đập cho ra tiếng: Có trống mà thiếu người đánh.
  14. Rọc cạo cho sạch. Đánh lông heo.
  15. Đưa qua đưa lại, đưa tới đưa lui. Đánh đu. Đánh đòng xa.
  16. Cọ xát cho bật ra. Đánh diêm.
  17. Đánh máy (nói tắt). Đánh bản báo cáo.

• đánh bóng:

  nđg. 1. Làm cho láng, cho bóng. Đánh bóng đôi giày. 2. Tô cho có chỗ đậm nhạt để bức vẽ được nổi.

• đánh bồng. :

  nđg. Lẳng lơ, khiêu dâm. Con đĩ đánh bồng.

• đánh giặc:

  nđg. Đánh dẹp lực lượng xâm lăng hay lực lượng nổi loạn.

• đạo giáo:

  hd. 1. Tôn giáo gốc ở Trung Quốc do Trương Đạo Lăng sáng lập ở thế kỷ II, thờ Lão Tử làm ông tổ của đạo.
  2. Chỉ chung các tôn giáo.

• đắm :

  nt. 1. Bị chìm dưới nước. Thuyền đắm. Tàu bị đánh đắm.
  2. Bị bao phủ hoàn toàn trong cái gì có sức chi phối lớn. Xóm làng đắm chìm trong giấc ngủ. Đắm mình trong suy nghĩ.

• đăm chiêu :

  nt. Bên phải bên trái, lo nghĩ, lo lắng. Vẻ đăm chiêu.

• đăng cai:

  hdg. 1. Chịu trách nhiệm tổ chức vật chất một đám hội trong làng ngày trước do sự phân công luân phiên.
  2. Đứng ra tổ chức một sinh hoạt có nhiều người hay tổ chức tham gia. Đăng cai đêm liên hoan văn nghệ. Đăng cai hội nghị quốc tế.

• đất cát:

  nd.1. Đất có thành phần chủ yếu là những hạt như cát dễ đào xới, dễ thấm nước. Khoai lang ưa đất cát.
  2. Chỉ chung đất trồng trọt. Đất cát không được màu mỡ.

• đen huyền:

  nt. Đen láng như huyền.

• đề nghị:

  hIđg. 1. Đưa ra ý kiến về một việc nên làm. Đề nghị áp dụng một kỹ thuật mới. Đề nghị một danh sách khen thưởng.
  2. Đưa ra một cách khiêm tốn một yêu cầu về việc riêng hay một mệnh lệnh. Viết đơn đề nghị được chuyển công tác. Đề nghị im lặng.
  IId. Điều được đề nghị. Một đề nghị hợp lý.

• đĩ :

  nId. 1. Phụ nữ làm nghề mại dâm.
  2. Cách gọi đứa con gái còn bé ở nông thôn. Thằng cu, Cái đĩ, Bố đĩ. Mẹ đĩ.
  IIt. Lẳng lơ. Đôi mắt trông rất đĩ.

• đĩ bợm:

  nt. Lẳng lơ, ưa thú nhục dục. Thằng cha đĩ bợm.

• đĩ thõa:

  nt. Nói về đàn bà và cả đàn ông có tính lẳng lơ. Cái cười đĩ thõa.

• đĩ tính:

  nt. Tính lẳng lơ.

• đình :

  nd.1. Nhà công cộng của làng thời trước dùng làm nơi thờ thành hoàng và họp việc làng. To như cột đình. Tội tày đình (tội rất lớn).
  2. Nhà trọ, quán. Làm cho đổ quán xiêu đình như chơi (Ng. Du).

• đồng :

  nd.1. Kim loại màu đỏ lợt. Phòng văn hơi giá như đồng (Ng. Du). Đồng bạch. Đồng đen. Đồng thau. Đồng thòa: đồng trộn ít vàng.
  2. Một phần mười của một lạng. Kẻ chín đồng, người một lạng.
  3. Đơn vị tiền tệ. Đồng đô-la. Đồng rúp. Đồng bạc.
  4. Tiền bạc nói chung. Đồng lương. Đồng ra đồng vào.

• đồng cân:

  nd. Đơn vị trọng lượng cũ bằng một phần mười lạng.

• đồng không mông quạnh:

  nd. Nơi vắng vẻ, hiu quạnh, giữa đồng ruộng, xa xóm làng.

• đốt phá:

  nđg. Đốt và phá. Giặc đốt phá làng xóm.

• đún đởn:

  nđg. Lẳng lơ, chớt nhã. Nạ dòng vớt được trai tơ, Đêm nằm đún đởn như Ngô được vàng (cd).

• em:

  nd.1. Trai hay gái cùng cha mẹ nhưng sinh sau. Có ba em, hai trai một gái. Em rể. Em dâu. Em nuôi.
  2. Trong bà con, về bên nội hay bên ngoại cùng một hàng, bề dưới. Em họ.
  3. Tiếng dùng để gọi người nhỏ hơn mình hoặc người nhỏ xưng với người lớn.
  4. Tiếng xưng hô giữa người đàn bà với chồng hay tình nhân. Em sợ lang quân em biết được (H. M. Tử).

• em út:

  nt. Chỉ gái chơi đối với khách làng chơi, hay bọn đàn em của một tay trùm du đãng, trộm cướp.

• êm:

  nt.1. Mềm, dịu gây cảm giác dễ chịu khi đụng chạm đến. Nệm êm. Áo ấm chăn êm.
  2. Nhẹ nhàng trong chuyển động. Xe chạy êm.
  3. Chỉ âm thanh nhẹ nhàng, nghe dễ chịu. Giọng hát rất êm tai.
  4. Yên ổn, không biến động, không có gì rắc rối, lôi thôi. Trời êm biển lặng. Trong ấm ngoài êm.

• êm lặng:

  nt. Êm đềm và lặng lẽ. Dòng nước êm lặng.

• gả:

  nđg. Cho con gái mình đi lấy chồng. Gả con cho một người cùng làng.

• gai mắt:

  nt. Chướng mắt, nhìn thấy không chịu được. Ăn mặc lố lăng, trông gai mắt.

• gạn :

  nđg. Lấy riêng hết phần nước nổi lên trên để cho các thứ khác lắng xuống. Ngâm bột rồi gạn bỏ nước bẩn đi.

• gia hương:

  hd. Nhà và làng, quê hương. Nhớ cảnh gia hương.

• già làng:

  nd. Người cao tuổi được dân làng cử ra điều khiển việc chung ở vùng các dân tộc thiểu số Tây Nguyên.

• giao hảo:

  hdg. Giao thiệp tốt với nhau. Mối giao hảo với nước láng giềng.

• giáp:

  nd.1. Ký hiệu đứng đầu trong hàng mười can. Giáp, ất, bính, đinh, v.v...
  2. Kỳ mười hai năm. Hơn nhau một giáp.
  3. Một khu, xóm trong làng thời trước gồm mười gia đình. Giáp thượng, giáp hạ.
  4. Áo bằng da, bằng sắt của chiến sĩ. Thương người áo giáp bấy lâu (Đ. Th. Điểm).
  5. Đứng đầu hết. Giáp bảng.

• giáp:

  nt.1. Sát nhau. Hai nhà giáp nhau. Những ngày giáp Tết. Cây to hai người ôm không giáp.
  2. Trọn một vòng về thời gian hay khoảng cách. Đi giáp làng. Ông ấy mất vừa giáp năm.

• giặc:

  nd.1. Kẻ xâm lăng đất đai của người. Giặc đến nhà, đàn bà phải đánh (tng).
  2. Kẻ làm loạn. Làm giặc: làm loạn.
  3. Chiến tranh. Đánh giặc.

• giấy bóng:

  nd. Giấy mỏng bóng láng, trong mờ (giấy bóng mờ) hay trong suốt (giấy bóng kính, giấy kiếng).

• giấy nhám:

  nd. Giấy có lớp cát sạn nhỏ trên mặt, dùng để đánh đồ gỗ hay kim khí cho láng. Cũng gọi Giấy ráp.

• gió trăng:

  nd.1. Gió và trăng, chỉ cảnh tiêu dao lãng mạn. Đề huề lưng túi gió trăng (Ng. Du).
  2. Những quan hệ yêu đương lăng nhăng. Lời gió trăng thô bỉ.

• gơ :

  nđg. Gây giống một số cây trồng. Gơ dây khoai lang.

• hàng xóm:

  nd. Láng giềng, người cùng xóm.

• hành lang:

  hd. Lối đi trước các phòng của ngôi nhà, nhà cầu đi thông nhà nầy qua nhà khác. Hành lang tòa án. Hành lang tu viện.

• hào :

  nd. Đơn vị khối lượng cũ, bằng một phần mười đồng cân hay một phần trăm lạng, tương đương 0,378 gram.

• hào lý:

  hd. Người có quyền thế, chức vị ở làng xã thời phong kiến.

• hào mục:

  hd. Bậc đàn anh có thế lực trong làng thời phong kiến.

• hát cô đầu :

  nd. Lối hát của các cô đầu khi tiếp khách đến nghe. Cuối đời Hồ có người ca nhi họ Đào lập mưu, giết nhiều binh sĩ nhà Minh; sau nàng chết, dân làng lập đền thờ và gọi thôn nàng là thôn Ả Đào. Vì thế mà có danh từ hát ả đào, rồi thành hát cô đầu.

• hậu thân:

  hd. Thân xuất hiện sau khi chết, theo thuyết luân hồi; hình thức tổ chức tiếp nối một hình thức có trước. Làng là hậu thân của công xã nông thôn.

• hậu thần:

  hd. Người có công đức được thờ chung với các thần ở làng thời trước.

• hèm:

  nd.1. Trò diễn lại sinh hoạt, sự tích của vị thần thờ trong làng, món lễ phẩm cúng dâng theo sở thích của vị thần ấy.
  2.Tên hèm: tên húy phải kiêng.

• hểnh hảng:

  nt. Lơ lảng, như người điếc.

• hiếp tróc:

  hdg. Hiếp bức. Giặc vào làng hiếp tróc nhân dân.

• hình hộp:

  nd. Hình lăng trụ có đáy là hình bình hành.

• hòa hảo:

  ht. Hòa hiệp tốt đẹp. Tình hòa hảo với các nước láng giềng.

• hộ lại:

  hd. Thư lại coi việc hộ tịch ở làng xã thời xưa.

• hộ tịch:

  hd. Sổ ghi dân số. Hộ tịch dân làng.

• hồi hộp:

  nt. Lo lắng không yên, làm cho quả tim đập mạnh. Lòng em hồi hộp chị Hằng ơi! (H. M. Tử).

• hội tề:

  hd. Hội của viên chức trong làng ở Nam bộ thời Pháp thuộc. Ấm ớ hội tề: do dự, nói năng lôi thôi như viên chức trong làng thời trước.

• hồn thơ:

  nd. Hứng cảm của nhà thơ. Hồn thơ lai láng.

• huê tình:

  hd. Quan hệ trai gái lẳng lơ, ngoài khuôn phép. Hát huê tình.

• húng láng:

  nd. Rau húng ở làng Láng (Bắc Bộ).

• huyền mặc:

  ht. Mầu nhiệm, thầm lặng. Thế giới huyền mặc của tâm tư.

• hương ẩm:

  hd. Việc ăn uống trong làng theo tục lệ cũ. Tệ hương ẩm.

• hương binh:

  hd. Dân quân bảo vệ làng xã thời xưa.

• hương bộ:

  hd. Hương chức thời Pháp thuộc chuyên giữ sổ sách ở làng xã.

• hương cả:

  dt. Viên chức đứng đầu một làng ở Nam Bộ thời thuộc địa.

• hương chính:

  hd. Việc hành chính ở làng. Cải lương hương chính.

• hương chủ:

  hd. Hương chức thứ hai, sau hương cả ở các làng Nam Bộ thời Pháp thuộc.

• hương chức:

  hd. Viên chức ở làng thời xưa.

• hương dũng:

  hd. Lính địa phương ở làng xã thời Pháp thuộc. Cũng gọi Hương dõng.

• hương hào:

  hd.1. Hào mục ở làng xã thời phong kiến.
  2. Hương chức ở làng xã thời Pháp thuộc ở Nam Bộ, chuyên chuyển các trát đòi, giấy tờ đến dân.

• hương hội:

  hd. Hội đồng tộc biểu trong làng ở Bắc Bộ thời Pháp thuộc.

• hương kiểm:

  hd. Hương chức coi việc tuần phòng trong làng thời Pháp thuộc.

• hương lão:

  hd. Người già cả trong làng.

• hương lân:

  hd. Láng giềng trong làng.

• hương lộ:

  hd. Đường trong làng.

• hương lý:

  hd. Chức dịch ở làng xã thời phong kiến.

• hương mục:

  hd. Hào mục ở làng xã thời phong kiến.

• hương quan:

  hd. Cổng làng; chỉ quê hương đối với người đi xa. Giấc hương quan luống ngẩn ngơ canh dài (Ng. Du).

• hương quản:

  hd. Hương chức coi việc tuần phòng, giữ trật tự an ninh trong một làng ở Nam Bộ thời Pháp thuộc.

• hương sư:

  hd.1. Thầy giáo ở trường làng thời Pháp thuộc.
  2. Hương chức ở Nam Bộ thời Pháp thuộc, sau hương cả, hương chủ trong ban hội tề.

• hương thân:

  hd. Hương chức ở Nam Bộ có chức năng chứng nhận giấy tờ mua bán trâu bò nhà đất trong một làng.

• hương thổ:

  hd. Đất ở làng.

• hương thôn:

  hd. Làng xóm.

• hương trưởng:

  hd. Hương chức lo việc phu phen tạp dịch trong làng thời phong kiến và Pháp thuộc.

• hương ước:

  hd. Phép làng do tục lệ và tập quán của dân làng chấp nhận.

• hươu xạ:

  nd. Hươu quý hiếm có ở Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Thái, nhỏ con, nặng khoảng 6-10kg, lông dày rậm màu nâu thẫm, không có sừng, chỉ con đực mới có tuyến xạ, mỗi năm đẻ một lứa, mỗi lứa 2 - 3 con.

• im:

  nt.1. Không động đậy, im lặng. Trời im gió.
  2. Có bóng mát. Đứng vào chỗ im.
  3. Không có tiếng động. Nói như thế mà hắn cứ im thin thít. Im hơi lặng tiếng. Lớp học im phăng phắc.

• im ả:

  nt. Yên lặng và im lặng. Gian phòng im ả. Bốn bề im ả.

• im hơi lặng tiếng:

  nt. Im lặng giấu kín, không nói ra điều gì, làm việc gì. Mình đã im hơi lặng tiếng thì ai biết mà tìm?

• im ỉm:

  nt. lặng im, không có dấu hiệu của hoạt động. Cửa đóng im ỉm.

• im lặng:

  nt.1. Không nói gì. Hai người im lặng nhìn nhau.
  2. Không có hành động trong hoàn cảnh đáng lẽ phải có phản ứng. Im lặng chứng kiến việc sai trái.

• im lìm:

  nt.1. Không thốt ra lời. Im lìm không dám nói năng chi (X. Diệu).
  2. Yên lặng. Cảnh vật im lìm, chìm trong bóng tối.

• im re:

  nt. lặng im, không nói, không phản ứng gì, thường do sợ hãi. Cả bọn đều im re, không ai dám hé răng cãi một tiếng.

• im thin thít:

  nt. Im lặng hoàn toàn, không một tiếng động nào cả, không ai nói năng gì. Im thin thít như thịt nấu đông (tng).

• kéo dây kéo nhợ:

  nth. Lằng nhằng, rề rà, trong cách giải quyết công việc. Việc cần giải quyết ngay mà cứ để kéo dây kéo nhợ.

• khai hóa :

  hdg. Mở mang về văn hóa. Dùng chiêu bài khai hóa để xâm lăng.

• khán thủ:

  hd. Chức dịch trong làng coi việc tuần phòng và sửa sang đường sá thời xưa.

• kháng chiến:

  hdg. Đánh lại quân xâm lăng mạnh hơn mình. Toàn dân kháng chiến.

• khánh hạ:

  hd. Lễ ăn mừng. Lễ khánh hạ đình làng mới xây dựng lại.

• khảo :

  nđg. 1. dùng hình cụ để tra kẻ có tội. Nào ai có khảo mà mình lại xưng (Ng. Du).
  2. Đánh. Cheo làng cỗ bảy quan hai, Lệ làng khảo rẻ trăm hai mươi vồ (c.d).

• khảo cổ:

  hdg. Khảo cứu đồ cổ, đền đài, lăng tẩm xưa. Viện khảo cổ. Nhà khảo cổ.

• khao vọng:

  hdg. Nộp tiền và làm tiệc mời dân làng khi đỗ đạt hay lên chức, theo tục lệ thời xưa. Được phẩm hàm phải khao vọng.

• khêu :

  nđg. 1. Dùng kim, que hoặc vật gì mà khều ra. Dùng kim khêu ốc. Khêu cái dầm. Khêu bấc đèn.
  2. Gợi lại, làm trổi dậy tình cảm đang chìm lắng. Khêu nỗi nhớ. Khêu mối hận thù.

• khêu gợi:

  nđg. 1. Làm trổi dậy một tình cảm sâu lắng. Khêu gợi lòng yêu nước. Khêu gợi tính tò mò.
  2. Có tác dụng gợi sự ham muốn thường không lành mạnh. Ăn mặc khêu gợi. Bức ảnh khêu gợi.

• kho:

  nđg. Nấu các món ăn mặn. Cơm hai bữa cá kho rau muống, Quà một chiều khoai lang lúa ngô (T. T. Xương).

• khoai:

  nd. 1. Chỉ chung các loại cây có củ chứa tinh bột, ăn được.
  2. Khoai lang (nói tắt). Cơm độn khoai.

• khoai mùa:

  nd. Khoai lang trồng ngay sau khi gặt lúa mùa sớm và thu hoạch vào tháng chạp, trước Tết.

• khoai trụng:

  nd. Khoai lang luộc chín, xắt lát và phơi khô.

• khoán :

  nd. 1. Giấy tờ giao ước làm bằng cho một gía trị. Chứng khoán.
  2. Tiền phạt phải nộp cho làng khi làm điều gì trái với lẹ làng ngày xưa.
  3. Giấy bán con vào cửa Phật cửa Thánh cho dễ nuôi theo mê tín.

• không kèn không trống:

  np. Một cách lặng lẽ, không ai biết mà cũng không muốn ai biết. Hắn đã rút lui không kèn không trống.

• không mấy khi:

  np. Ít có dịp, ít khi. Không mấy khi anh về làng.

• không nói không rằng:

  nt. Im lặng, không nói tiếng nào.

• kiện tướng:

  hd. Viên tướng mạnh. Người tài giỏi trong một môn gì. Kiện tướng trong làng túc cầu.

• kính vạn hoa:

  nd. Đồ chơi gồm nhiều mảnh gương ghép thành một hình lăng trụ trong có những mẫu nhỏ có màu, làm ra nhiều hình đối xứng rất đẹp.

• kỳ cựu:

  ht. Lâu năm. Bậc kỳ cựu trong làng văn.Nhà ngoại giao kỳ cựu.

• kỳ hào:

  hd. Bậc hào mục già cả trong làng thời xưa.

• kỳ lão:

  ht. Người già. Hạng kỳ lão trong làng.

• ký lục:

  hd. Viên chức chuyên làm công việc sổ sách giấy tờ ở công sở thời Pháp thuộc. Thông ngôn, ký lục chẳng hay, Trở về làng cũ học cày cho xong (cd).

• kỳ mục:

  hd. Người già cả có chức phận trong làng thời trước.

• kỳ quan:

  hd. Công trình kiến trúc hay cảnh vật đẹp đến mức lạ lùng, hiếm có. Bảy kỳ quan thế giới là:Lăng mộ của Halicarnasso, Kim tự tháp ở Ai-cập. Hải đăng Alexa ndrie, Vườn treo ở Babylone, tượng thần Zess, Pho tượng khổng lồ Rhodes, Đền thờ Artémis.

• kỳ yên:

  hdg. Lễ cúng cầu sự bình an. Lễ cúng kỳ yên ở đình làng.

• là :

  nIđg. 1. Trực tiếp cho biết tên gọi, nghề nghiệp, thuộc tính, bản chất của người, vật, hiện tượng. Người đang hát là Xuân Hoa. Anh này là công nhân. Vàng là kim loại quý.
  2. Chỉ quan hệ tương đương về giá trị. Một với một là hai. Im lặng là vàng.
  IIl. 1. Cho biết nội dung của điều vừa nói. Cứ tưởng là anh ấy gặp rủi ro. Ai cũng khen là giỏi. Chị ấy nói là đang bận.
  2. Chỉ kết quả của điều kiện vừa nêu. Đã nói là làm. Nói động đến là tự ái. Học xong là chạy ra sân bóng.
  IIItr. 1. Làm cho lời nói có vẻ tự nhiên hay có vẻ ý kiến chủ quan của người nói. Chẳng khác nhau là mấy. Tôi thấy là chưa vững lắm.
  2. Kết hợp với từ lặp lại liền sau để nhấn mạnh về sự khẳng định hay về mức độ. Rét ơi là rét. Trông nó hiền hiền là. Bà là bà bảo thật.

• la làng:

  nđg. La để cho người trong làng xóm đến tiếp cứu. Chưa ai đánh mà đã la làng.

• lạc lõng:

  nt. 1. Tản mát, đi nhiều ngã, lạc nhau. Gia đình chạy loạn, lạc lõng mỗi người một nơi.
  2. Lẻ loi một mình giữa nơi xa lạ. Lạc lõng nơi xứ lạ. Một ngôi làng lạc lõng giữa rừng sâu.
  3. Không hòa hợp với chung quanh, với toàn thể. Bài văn có những ý lạc lõng.

• lai láng:

  nt. 1. Chỉ nước tràn đầy khắp nơi. Nước nguồn đổ về lai láng.
  2. Chỉ tình cảm dâng lên chứa chan. Hồn thơ lai láng.

• làm cỏ:

  nđg. Làm sạch cỏ. Giết sạch trong một vùng. Làm cỏ trong vườn rau. Giặc định làm cỏ cả làng.

• làm thinh:

  nđg. Không nói, im lặng. Anh ta vẫn làm thinh đứng đó.

• lang:

  nd. 1. Thầy thuốc. Mời ông lang xem mạch.
  2. Người quý tôc ở vùng dân tộc Mường. Quan lang.

• lang:

  nd. Chó sói; chỉ kẻ độc ác, tàn bạo, như không còn tính người. Lòng lang dạ thú.

• lang :

  nd. Khoai lang (nói tắt). Củ lang. Rau lang.

• lang :

  nt Có từng đám trắng ngoài da hay trên bộ lông. Lang cổ. Lợn lang.

• lang :

  nt. Chỉ việc ngủ, đẻ, không đúng nơi, không phải ở nhà mình, ổ mình. Đi ngủ lang. Gà đẻ lang.

• làng :

  nd. 1. Khối dân cư ở nông thôn là đơn vị hành chánh thấp nhất thời phong kiến. Người cùng làng. Phép vua thua lệ làng (t.ng).
  2. Những người cùng một nghề hay cùng làm một việc. Làng báo. Làng văn.

• lảng:

  nt. Tai không nghe rõ nghễnh ngãng. Tai hơi lảng.

• lảng:

  nđg. 1. Bỏ đi, tránh đi chỗ khác. Cáo say chàng đã tính bài lảng ra (Ng. Du).
  2. Chuyển sang chuyện khác để tránh chuyện đang bàn. Tìm cách nói lảng vì đuối lý.

• lảng:

  nt. Vô duyên, vớ vẩn. Cái anh này lảng quá.

• láng :

  nd. Đầm, đìa. Ruộng ở vùng Láng Le, Bàu Cò.

• láng:

  nđg. 1. Làm cho nhẵn bằng cách phủ đều và xoa mịn bằng một lớp mỏng vật liệu. Nền nhà láng xi-măng. Đường láng nhựa.
  2. Chỉ nước phủ đều lên khắp bề mặt một lớp mỏng. Nước láng đều mặt ruộng.

• láng :

  nIt. Nhẵn bóng. Giày da đen láng. Đầu chải láng mướt.
  IId. Loại vải có mặt bóng. Quần láng đen.

• lạng:

  nd. 1. Đơn vị đo khối lượng bằng 1/16 cân ta, tức khoảng 37,8 gram. Bên tám lạng bên nửa cân (t.ng).
  2. Tên gọi thông thường của 100 gram. Cả tháng uống mới hết 2 lạng chè.

• lạng :

  nđg. 1. Đưa lưỡi dao vào thịt để cắt lấy những lớp mỏng. Lạng bớt mỡ ra.
  2. Xẻ thành những tấm mỏng. Lạng gỗ.

• lạng:

  nđg. Nghiêng sang một bên, mất thăng bằng trong phút chốc. Chạy xe hai bánh lạng lách dễ gây tai nạn.

• lang bang:

  nt&p. Không phương hướng nhất định, không phương hướng rõ ràng. Đi lang bang. Đầu óc lang bang.

• lang bạt:

  hdg. Sống nay đây mai đó ở nơi xa lạ. Cuộc đời lang bạt.

• lang bạt kỳ hồ:

  ht. Như Lang bạt.

• làng bẹp:

  nd. Những người nghiện thuốc phiện. Dân làng bẹp.

• láng bóng:

  nt. Nhẵn tới mức phản chiếu được ánh sáng. Giây da láng bóng.

• lang chạ:

  nt. Chung chạ, bừa bãi, chỉ người phụ nữ không đứng đắn. Bỏ nhà đi lang chạ.

• láng cháng:

  nđg. 1. Lúc đến lúc đi không có mục đích rõ ràng, không ngồi yên một chỗ, không làm việc gì cho ra việc. Cứ láng cháng suốt buổi sáng mà không làm được gì.
  2. Vớ vẩn, tào lao, không ra chuyện gì. Nói láng cháng một hồi rồi bỏ đi.

• làng chiến đấu:

  nd. Hình thức tổ chức chiến đấu của chiến tranh nhân dân lấy làng làm cơ sở, vừa sản xuất vừa chiến đấu.

• làng chơi:

  nd. Những người chuyên chơi bời, tìm hưởng thú xác thịt. Khách làng chơi.

• láng cón:

  nt. Láng trơn, láng bóng. Đầu chải láng cón.

• lang cun:

  nd. Con trai trưởng một dòng lang, cai trị một mường thời trước.

• láng diềng:

  nt. Người ở cạnh nhà mình, nước ở cạnh nước mình. Bán anh em xa mà mua láng diềng gần (t.ng). Quan hệ láng diềng tốt giữa hai nước. Cũng nói Láng giềng.

• lãng du:

  hdg. Đi nay đây mai đó, không có mục đích. Một kẻ lãng du.

• lãng đãng:

  nt. Ở trạng thái di động chậm chạp, nhẹ nhàng, khi ẩn khi hiện, khi gần khi xa. Sương sớm lãng đãng trên mặt sông. Sen vàng lãng đãng như gần như xa (Ng. Du).

• lang đạo:

  nd. Tầng lớp quý tộc cai trị các xóm làng vùng dân tộc Mường thời trước.

• làng mạc:

  nd. Làng quê nói chung, về mặt khung cảnh.

• lãng mạn:

  nt. 1. Thuộc chủ nghĩa lãng mạn, có tính chất của chủ nghĩa lãng mạn. Văn học lãng mạn. Nhà văn lãng mạn.
  2. Mong muốn lý tưởng hóa hiện thực, nuôi nhiều ước vọng xa xôi. Tuổi trẻ thường lãng mạn. Tư tưởng lãng mạn cách mạng.
  3. Suy nghĩ và hành động không thiết thực, thường nhằm thỏa mãn tình cảm cá nhân không lành mạnh. Tình yêu lãng mạn. Con người lãng mạn.

• láng máng:

  np. Chỉ nghe, tiếp thu chỉ từng mẫu, từng phần, không đầy đủ, rõ ràng. Nghe láng máng câu được câu chăng. Nhớ láng máng.

• lang miếu:

  hd. Đền đài nhà vua. Trong lang miếu ra tài lương đống (N. C. Trứ).

• lảng nhách:

  nt. Rất vô duyên, không đúng chỗ. Kể chuyện lảng nhách.

• làng nhàng:

  nt. 1. Vóc người gầy. Người làng nhàng nhưng ít đau ốm.
  2. Thuộc vào loại trung bình, tầm thường, không có gì đặc sắc. Sức học làng nhàng.

• láng nhuốt:

  nt. Láng và mềm mại. Vải láng nhuốt.

• làng nước:

  nd. Làng và nước. Ngb. Nói chung nhà chức trách. Kêu làng nước tới cứu.

• láng o:

  nt. Như Láng cón. Láng o lông lá, dịu dàng hình dung (Ng. V. Vĩnh).

• lảng òm:

  nt. Như Lảng nhách. Cũng nói Lảng ồ.

• lãng phí:

  hdg. Tiêu phí vô lối. Lãng phí tiền bạc, sức khỏe.

• lang quàng:

  nt. Quàng xiên, lỗi thời, bậy bạ. Ăn nói lang quàng.

• lạng quạng:

  np. Chếch choáng, lôi thôi, vớ vẩn. Đi lạng quạng. Nói năng lạng quạng.

• lang quân:

  hd. Tiếng người đàn bà nhà quyền quý thời xưa gọi chồng. Em sợ lang quân em biết được (H. M. Tử).

• lãng quên:

  nđg. Quên mất đi, không chú ý đến nữa. Một tác phẩm đã bị lãng quên. Cũng nói Quên lãng.

• lạng ta:

  nd. Đơn vị đo khối lượng bằng 1/16 cân ta, phân biệt với lạng 100 gram.

• lang thang:

  nt&p. Đi hết chỗ này đến chỗ khác, không dừng ở một chỗ nào nhất định. Sống cuộc đời lang thang.

• lảng tránh:

  nđg. 1. Tránh đi, không muốn gặp. Lảng tránh bạn bè. Lảng tránh công việc chung.
  2. Tránh không nói đến, không nói đến. Lảng tránh vấn đề.

• lãng trí:

  nt. Không để tâm trí vào việc gì. Học trò lãng trí học bài không thuộc.

• lang trung:

  hd. Chức quan trong triều đình thời trước, dưới chức thị lang.

• lảng vảng:

  nđg. Đi lại quanh quẩn nhiều lần với mục đích riêng. Có người lạ lảng vảng quanh nhà.

• lang vườn:

  nd. Như Lang băm.

• làng xã:

  nd. Nói chung làng và xã.

• làng xóm:

  nd. Làng và xóm. Người ở cùng làng cùng xóm. Làng xóm đông vui.

• lanh:

  nt&p. 1. Nhanh, lẹ làng. Chạy lanh.
  2. Sắc sảo, thông minh. Khuôn mặt trông rất lanh.

• lão :

  nId. 1. Người già khoảng 70 tuổi trở lên. Ông lão. Bà lão. Sống lâu lên lão làng (t.ng).
  2. Chỉ người đàn ông thuộc hạng già hay đứng tuổi. Lão thầy bói. Lão chủ keo kiệt.
  IIt.1. Già, hết sức phát triển. Cây dừa lão.
  2. Thêm trước danh từ chỉ người để chỉ người có nhiều kinh nghiệm chuyên môn, đáng kính trọng. Lão nghệ nhân. Lão danh y.

• lão hạng:

  hd. Hạng người già trong làng.

• lẵn:

  nt. Láng, nhẵn. Mòn lẵn.

• lăng :

  nđg. 1. Làm cho văng mạnh đi xa bằng sức vung của cánh tay. Lăng mạnh bóng về phía trước.
  2. Đưa mạnh thân người hay chân tay theo chiều ngang trong tư thế duỗi thẳng. Đá mạnh quả bóng, chân lăng theo đà.

• lằng :

  nd. Ruồi xanh. Làng chưa ăn lằng đã tới (tng).

• lẳng :

  nt. Có vẻ khêu gợi ham muốn về tình dục. Bà ta già thế mà lẳng lắm.

• lẵng :

  nd. Giỏ bằng mây tre đan, có quai xách, miệng rộng, đáy hẹp. Lẵng hoa.

• lăng băng:

  nt. Lăng nhăng. Chuyện trai gái lăng băng.

• lăng căng:

  nt. Có vẻ vội vàng. Dáng đi lăng căng, rối rít.

• lắng dắng:

  nt. Như Lắng đắng.

• lẵng đẵng:

  nt. Mất thời gian kéo dài với một công việc mà không thấy kết quả. Lẵng đẵng bao nhiêu năm mà học hành vẫn chẳng đâu vào đâu.

• lắng đắng:

  nt. 1. Có nhiều trắc trở, khó thành. Tình duyên lắng đắng.
  2. Còn vướng mắc, không thể dứt ngay, giải quyết ngay được. Lắng đắng mãi, không ra đi được.

• lắng đọng:

  nđg. 1. Lắng dần xuống và đọng lại. Cửa sông lắng đọng nhiều phù sa.
  2. Được giữ lại trong chiều sâu tình cảm. Câu hát lắng đọng vào lòng người.

• lặng im:

  nt. Không phát ra tiếng nói hay tiếng động nào cả. lặng im suy nghĩ.

• lẳng khẳng:

  nt. Gầy yếu và cao. Người lẳng khẳng như que củi.

• lăng kính:

  hd. 1. Khối thủy tinh hay tinh thể trong suốt hình lăng trụ ba mặt, có tính chất làm lệch các tia sáng và phân tích một chòm sáng thành quang phổ.
  2. Cách nhìn vấn đề, quan điểm của mỗi người. Nhìn cuộc đời qua lăng kính của mình.

• lẳng lặng:

  nt. Giữ im lặng. Lẳng lặng mà nghe nó chúc nhau (T. T. Xương).

• lặng lẽ:

  nt. Im lặng không gây tiếng động, không động đậy. Khu rừng lặng lẽ. Đêm càng về khuya càng lặng lẽ. lặng lẽ ra đi.

• lăng líu:

  nt. 1. Như Líu lo. Chim kêu lăng líu.
  2. Không rõ ràng, nhiều vướng víu. Nợ nần lăng líu.

• lăng loàn:

  nt. Không kể trên dưới, hỗn xược, quá phóng đãng, thường nói về phụ nữ. Vô phước, gặp phải người vợ lăng loàn.

• lẳng lơ:

  nt. Có vẻ khêu gợi và thiếu đứng đắn trong quan hệ nam nữ. Tính nết lẳng lơ.

• lặng lờ:

  nt. Chuyển động êm nhẹ, chậm chạp, không gây ra tiếng động. Dòng sông lặng lờ trôi.

• lăng mạ:

  hdg. Chửi mắng, nhục mạ. Lời lăng mạ. Bị lăng mạ chỗ đông người.

• lăng miếu:

  hd. Lăng tẩm và đền thờ vua chúa. Lăng miếu nhà Nguyễn.

• lặng ngắt:

  nt. Im lặng hoàn toàn, tuyệt đối. Bốn bề lặng ngắt.

• lắng nghe:

  nđg. Chú ý nghe cho hết, cho rõ. Lắng nghe bài giảng.

• lằng nhà lằng nhằng:

  nt.x.Lằng nhằng.

• lăng nhăng:

  nt. Quàng xiên, vướng víu với việc không nghiêm trang. Hỏi toàn những chuyện lăng nhăng. Buôn bán lăng nhăng.

• lằng nhằng:

  nt. 1. Dính vào nhau, kéo theo nhau, bám vào nhau, khó tách rời. Một mớ dây nhợ lằng nhằng. Thằng bé lằng nhằng theo mẹ.
  2. Kéo dài mãi không dứt hẳn. Ốm đau lằng nhằng mãi không khỏi.
  3. Không ra sao cả, không đáng kể. Mua mấy món lằng nhằng. Buôn bán lằng nhằng.

• lẳng nhẳng:

  nt. Như Lằng nhằng.

• lẵng nhẵng:

  nt. Lẽo đẽo theo, vướng víu. Đàn con lẵng nhẵng theo mẹ.

• lăng nhăng lít nhít:

  nt. Như Lăng nhăng (nghĩa mạnh hơn).

• lăng nhục:

  hdg. Khinh dể và nhục mạ. Bị lăng nhục bằng lời lẽ thô bạo.

• lặng như tờ:

  nt. Không một tiếng động, không một động đậy. Bốn bề lặng như tờ chỉ nghe tiếng lách tách của em bé cắn hạt dưa. Cũng nói lặng ngắt như tờ.

• lắng tai nghe:

  nđg. Như Lắng nghe.

• lăng tẩm:

  hd. Nơi chôn và nơi thờ vua. Các lăng tẩm ở Huế.

• lặng thinh:

  nt. Không nói gì, không có tiếng động. Hỏi mãi vẫn lặng thinh. Rừng núi lặng thinh.

• lặng trang:

  nt. Im lặng hoàn toàn. Phòng họp lặng trang một lúc.

• lăng trì:

  hdg. Hình phạt thời xưa xẻo từng miếng thịt của tội nhân. Bị xử lăng trì.

• lăng xăng:

  nt. Làm ra vẻ hấp tấp và bận rộn. Lăng xăng chạy tới chạy lui.

• lằng xằng:

  nt. Bậy bạ, không đứng đắn. Tính người lằng xằng.

• lặng yên:

  nt. Như Yên lặng.

• lân bang:

  hd. Nước láng diềng.

• lân bàng:

  hd. Láng diềng, hàng xóm.

• lân lý:

  hd. Xóm làng, xóm diềng. Sinh rằng lân lý ra vào (Ng. Du).

• lân quốc:

  hd. Nước láng diềng.

• lâng láo:

  nt. Nhâng nháo. Giương mắt lâng láo nhìn mọi người.

• lâng lâng:

  nt. Cảm thấy nhẹ nhõm, thoải mái, rất dễ chịu. Lâng lâng một niềm vui khó tả.

• lẹ làng:

  nt&p. Nhanh và nhẹ nhàng. Động tác rất lẹ làng. Lẹ làng nắm lấy.

• lệ :

  nd.1. Điều quy định đã trở thành nề nếp. Phép vua thua lệ làng (t.ng). Hợp lệ.
  2. Do đã lặp đi lặp lại nhiều lần thành thói quen. Lần nào cũng thế, đã thành lệ. Theo lệ thường.
  3. Điều làm theo lệ thường, chỉ cốt cho có mà thôi. Hỏi chào cho có lệ. Làm lấy lệ.

• lên nước:

  nđg.1. Có bề mặt nhẵn và bóng láng do cọ xát nhiều. Chiếc sập gụ lên nước bóng loáng.
  2. Kiêu ngạo và cậy thế lấn át người khác. Được thể nó càng lên nước.

• lềnh :

  nd. Ngôi thứ dành cho các ông già cao tuổi trong làng thời phong kiến. Lên lềnh lên lão.

• lênh láng:

  nt. Tràn khắp trên bề mặt. Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng (Th. Lữ).

• lểnh lảng:

  nt&p.1. Loãng, quá nhiều nước. Tô canh lểnh lảng.
  2. Lạt lẽo, vô vị. Ăn nói lểnh lảng.

• li I:

  pd.1. Nếp may gấp lại của quần áo. Áo may có chiết li.2. Vết gấp tạo dáng trên quần áo. Quần mới may, đường li là thẳng tắp.
  II nd.1. Đơn vị cũ đo khối lượng bằng 1 phần 10 phân hay 1 phần 1000 lạng, tức bằng khoảng 0,0378 gram.
  2. Đơn vị cũ đo độ dài, bằng 1 phần 1000 thước mộc hay thước đo vải tức bằng 0,000425 mét (li mộc) hay 0,000645 mét (li vải).
  3. Mi-li-mét nói tắt. Pháo 105 li.
  4. Phần rất nhỏ tí, chút. Sai một li đi một dặm (t.ng). Để ý từng li từng tí.

• liễu ngõ hoa tường:

  nd. Hạng gái lẳng lơ, trắc nết, sẵn sàng hư hỏng.

• lỉnh lảng:

  nt.Lểnh lảng.

• lo lắng:

  nđg. Để hết tâm trí vào một việc gì. Đêm ngày lo lắng.

• lo ngại:

  nđg. Lo lắng, e ngại. Bệnh tình đáng lo ngại.

• lo nghĩ:

  nđg. Lo lắng và nghĩ ngợi. Mối lo nghĩ hằng ngày.

• lo phiền:

  nđg. Lo lắng và buồn phiền. Lo phiền vì đứa con hư.

• lo sợ:

  nđg. Lo lắng và có phần sợ. Lo sợ viển vông.

• lỏa lúa:

  nt. Lẳng lơ, mất nết. Cái cười lỏa lúa.

• lon xon:

  np.1. Như Lon ton. Chạy lon xon.
  2. Hấp tấp, vội vàng. Nghe con, lon xon mắng láng diềng (tng).

• lõng:

  nd. Thuyền nhỏ chuyên phục vụ khách làng chơi ngày xưa. Hay hát, hay chơi, hay nghề xuống lõng (T. T. Xương).

• lóng :

  nđg. Lắng. Lóng tai nghe.

• lòng lang dạ thú:

  nt. Chỉ người có tâm địa độc ác, mất hết tính người. Những kẻ lòng lang dạ thú. Cũng nói Lòng lang dạ sói.

• lố lăng:

  nt&p. Trái với lẽ thường đến làm chướng tai gai mắt. Đua đòi ăn mặc lố lăng.

• lốc cốc:

  nt.1. Tiếng gỗ chạm vào nhau như tiếng gõ mõ. Tiếng mõ làng xa nghe lốc cốc.
  2. Chỉ cách ăn nói bộp chộp, thô vụng. Nói năng lốc cốc.

• lối xóm:

  nd. Hàng xóm, láng diềng. Bà con lối xóm.

• lỡ duyên:

  nt. Lỡ làng về tình duyên.

• lỡ làng:

  nt. Dở dang, công việc không thành do bỏ qua cơ hội, hoàn cảnh thuận tiện. Lỡ làng về tình duyên.

• lớ xớ:

  nđg. Lảng vảng ở nơi không có việc gì phải đến. Cứ lớ xớ mãi ở đấy làm gì.

• lớp lang:

  nd. Thứ tự trước sau giữa các phần. Tổ chức có lớp lang.

• lũ:

  nd.1. Tập hợp đông người hay nhiều thú vật không thành tổ chức. Lũ trẻ. Chim đàn cá lũ.
  2. Tập hợp đông người có chung một đặc điểm cùng lứa tuổi hay có chung một hoạt động không tốt. Lũ chúng tôi. Lũ làng. Lũ giặc.

• lúc :

  nd. 1. Khoảng thời gian ngắn, không xác định. Một lúc sau thì về. Ngồi lạng đi một lúc lâu.
  2. Thời điểm không xác định thường là trong phạm vi một ngày đêm. Lúc trưa. Lúc nửa đêm. Lúc gần sáng.
  3. Thời điểm gắn với một sự kiện nhất định. Lúc khó khăn. Lúc vui lúc buồn.

• lục lăng:

  nt. Hung hăn, bướng bỉnh. Thằng lục lăng đó ai mà dạy bảo được.

• lùi :

  nđg. Nướng bằng cách vùi vào tro nóng. Lùi khoai lang.

• lui lủi:

  nt. lặng lẽ, âm thầm như muốn lẩn tránh. Một mình lui lủi ra về. Ngồi lui lủi ở góc phòng.

• lủi thủi:

  nđg. Âm thầm, lặng lẽ, với vẻ cô đơn. Lủi thủi ra về. Cháu bé lủi thủi suốt ngày ở nhà.

• lủng la lủng lẳng:

  nt.x. Lủng lẳng.

• lung lăng:

  nt. Hung hăng, ngang ngược. Tính khí lung lăng.

• lủng lẳng:

  nt. Buông thỏng xuống và đong đưa trong khoảng không. Bầu bí lủng lẳng đầy giàn.Treo lủng lẳng.

• lủng liểng:

  nt. Lủng lẳng và đong đưa như muốn rơi. Chùm quả chín lủng liểng trên cành.

• luôn:

  np. 1. Lặp đi lặp lại nhiều lần, không ngớt. Đến thăm nhau luôn. Nói luôn miệng.
  2. Một mạch, không ngừng. Nói luôn một mạch. Mua luôn mấy thứ.
  3. Liền ngay tức thời. Nói xong, làm luôn. Thấy sai là sửa luôn.
  4. Suốt từ đó về sau. Nó bỏ làng đi luôn. Mượn rồi lấy luôn. Ngất đi rồi chết luôn.

• lũy:

  nd. 1. Công trình bảo vệ một vị trí, thường đấp bằng đất. Xây thành, đấp lũy.
  2. Hàng cây trồng rất dày để làm rào. Lũy tre quanh làng.

• lượng :

  nd. Như Lạng. Lượng vàng.

• lương y:

  hd. 1. Thầy thuốc giỏi.
  2. Ông lang, thầy thuốc đông y.

• lưu đãng:

  ht. Lang thang khắp nơi để kiếm ăn. Sống cuộc đời lưu đãng.

• lý dịch:

  hd. Nhân viên làm việc của làng, hương chức thời trước.

• lý trưởng:

  hd. Người đứng đầu coi việc hành chính trong làng, thời phong kiến và thực dân.

• ma cà bông:

  pd. Người lang thang, lêu lổng, du đảng.

• mài :

  nđg. Cọ xát bằng vật cứng cho láng, cho sắc bén hay để cho ra một chất gì. Mài dao. Mài mực. Mài sắn lấy bột.

• man mác:

  nt. 1. Dàn trải ra cả một khoảng không gian vắng lặng, gợi buồn. Trời mây man mác. Điệu hò man mác trên sông.
  2. Thấm đượm buồn. Man mác nỗi nhớ quê hương.

• máu mật:

  nd. Có thế, có của cải, năng lực hơn người khác. Người có máu mặt trong làng. Đội tuyển của họ gồm nhiều tay có máu mặt.

• mắc coọc:

  nd. Cây trồng nhiều ở Lạng Sơn, Cao Bằng, thuộc loại lê, quả ăn được, gỗ dùng làm đồ trong nhà.

• mặc nhiên:

  hI. Không nói ra bằng lời mà hiểu ngầm là như vậy. Không phản đối, tức là mặc nhiên đồng ý.
  IIt. Im lặng, không tỏ ra một thái độ nào cả. Chuyện ầm ĩ như thế mà anh ta vẫn mặc nhiên như không.

• mặc niệm:

  hdg. Tưởng nhớ người đã mất, trong tư thế nghiêm trang lặng lẽ. Một phút mặc niệm.

• mần thin:

  hdt. Nín lặng, không nói. Hỏi ai, ai cũng chỉ mần thinh (T. T. Xương).

• mất ăn mất ngủ:

  nđg. Quá lo lắng hay buồn bực.

• mé :

  nd. 1. Phần ở phía ngoài cùng, ở mép của bề mặt. Nhà ở mé rừng. Ngồi xuống mé giường.
  2. Phía ở về nơi không xa lắm. Đi từ mé làng ra. Chỉ tay về mé bên trái.

• men :

  nd. Chất tráng ở ngoài đồ sứ, đồ sành cho láng đẹp. Gạch men. Nước men đẹp. Men răng.

• méo mặt:

  nt. Hết sức lo lắng, khổ sở. Vừa bị một vố méo mặt.

• mía thanh dịu:

  nd. Mía thân to da láng, mềm, nhiều nước, vỏ màu tía, thường ăn tươi.

• mõ :

  nd. 1. Nhạc khí gõ làm bằng tre gỗ,lòng rỗng, dùng để điểm nhịp, đệm nhịp hay để báo hiệu, phát hiệu lệnh. Gõ mõ. Đánh mõ báo động.
  2. Người chuyên đánh mõ rao việc làng thời trước. Thằng mõ.

• mỗ:

  nIđ. Để tự xưng như ta, tôi. Như mỗ đây...
  IId. Thay cho tên người, tên chỗ không biết rõ hay không muốn nói ra. Ông Nguyễn Văn Mỗ. Làng Mỗ.

• mờ :

  nt.1. Sáng yếu ớt, không chiếu tỏ các vật chung quanh. Ngọn đèn mờ. Trời mỡ sáng.
  2. Mắt kém, không đủ sức nhìn rõ các vật chung quanh. Mắt mờ vì tuổi tác. Đồng tiền làm hắn mờ cả mắt.
  3. Trông không rõ nét. Trên bia nhiều chữ rất mờ.
  4. Không láng bóng hay không trong suốt. Loại vải mặt bóng mặt mờ.

• múa may:

  nđg.1. Múa nói chung (với ý chê). Già rồi còn múa may gì nữa.
  2. Làm những động tác khoa tay múa chân, gây ấn tượng lố lăng, buồn cười. Vừa múa may vừa kể lại trận bóng đá.
  3. Hoạt động ồn ào nhằm gây ảnh hưởng nhưng chỉ gây ấn tượng lố lăng. Múa may trên vũ đài chính trị.

• múi :

  nd.1. Phần góc của mảnh vải, chăn; phần đầu mối của dây. Kéo múi chăn đắp kín cổ. Thắt lưng xanh bỏ múi. Thắt lại múi dây.
  2. Mảnh nhỏ tách ra từ mọt tấm lớn. Cổ quấn múi vải dù.
  3. Giáp mối của hai đường giao thông. Từ làng ra đến múi đường cái.

• mừng rơn:

  nđg. Mừng lâng lâng trong lòng. Mừng rơn như trẻ được quà.

• mướt :

  nt.1. Bóng láng, mượt mà. Bãi ngô non xanh mướt. Mái tóc dài óng mướt.
  2. Êm dịu và lướt nhẹ (nói về âm thanh). Giọng hát êm mướt.
  3. Có vẻ yếu đuối. Người xanh mướt.

• mượt :

  nt. Bóng láng, trông như bề mặt có vẻ mềm mại. Mặt lụa mượt. Lông mượt như nhung.

• nàng:

  nđ&lo.1. Từ chỉ hay gọi người phụ nữ trẻ tuổi được yêu quý, tôn trọng. Ước gì anh lấy được nàng... (cd). Nàng công chúa. Nàng dâu.
  2. Người con gái nhà quý tộc (lang) Mường thời phong kiến.

• nằm :

  nđg.1. Ngả thân mình dài ra trên một chỗ để nghỉ. Nằm nghỉ trên giường.
  2. Ở một nơi nào trong một thời gian nhiều ngày trở lên. Nằm bệnh viện. Cả tuần lễ nằm nhà.
  3. Được đặt yên trên một chỗ với diện tích tiếp xúc tối đa. Chiếc va li để nằm trên bàn. Đặt nằm cái thang xuống.
  4. Trải ra trên một diện rộng, ở môt vùng. Làng nằm ven sông.
  5. Ở trong một phạm vi. Khoản này không nằm trong kế hoạch.

• nén :

  nd. Đơn vị đo trọng lượng, bằng mười lạng ta, tức khoảng 375 gam. Một nén tơ. Hai nén bạc.

• ngả vạ:

  nđg. Bắt người vi phạm phải nộp phạt cho làng, theo tục lệ ở nông thôn thời phong kiến. Làng ngả vạ người chửa hoang.

• ngang:

  nt. 1. Chỉ chiều theo mặt nước lặng. Mặt ngang. Đi ngang.
  2. Bề ngang, theo chiều ngang. Dàn thành hàng ngang. Cầu bắc ngang sông.
  3. Ở giữa chừng. Cắt ngang câu chuyện.
  4. Bằng. Ngang sức, ngang tài.
  5. Không thuận, trái ngược. Nói ngang. Làm ngang: làm theo ý mình.
  6. Tầm thường. Tay ngang.
  7. Mùi vị không bình thường. Mùi ngang ngang. Nghe ngang tai.

• ngào :

  nđg. 1. Rim cho đường thấm vào. Khoai lang ngào đường.
  2. Trộn đều với một ít nước rồi làm cho dẻo, cho nhuyễn. Ngào bột. Ngào đất.

• ngay ngáy:

  nt. Lo lắng nhiều.

• ngậm miệng:

  nđg. Im lặng, không dám nói gì. Biết rõ nhưng đành phải ngậm miệng.

• ngậm tăm:

  nđg. Tuyệt đối im lặng, không nói một lời. Biết mà đành phải ngậm tăm.

• ngâu:

  nd. Thời gian có mưa ngâu, mưa lớn từng cơn mau vào khoảng tháng bảy, tục truyền rằng lúc sao Ngâu (Ngưu Lang) và sao Nữ (Chức Nữ) vì chia tay nhau mà khóc.

• nghịch phách:

  hd. Dấu lặng đặt vào phách mạnh hay phần đầu của phách mạnh gây cảm giác không ổn định.

• nghiêng tai:

  nđg. Lắng tai nghe.

• ngoại xâm:

  hd. Sự xâm lăng của ngoại quốc. Giặc ngoại xâm.

• ngôi :

  nd. 1. Chức vị được coi là cao nhất trong làng, trong nước. Lên ngôi vua. Ngôi tiên chỉ trong làng.
  2. Ngôi vua (nói tắt). Nhường ngôi. Cướp ngôi.
  3. Chỉ từng đơn vị của một số vật có vị trí riêng ra, nổi bật lên. Ngôi nhà. Ngôi đình làng. Ngôi mộ. Ngôi sao.
  4. Phạm trù ngữ pháp gắn liền với một số từ loại như đại từ, động từ. Trong tiếng Việt phạm trù ngôi chỉ liên hệ với đại từ, trong một số ngôn ngữ khác cũng có các ngôi của động từ.

• ngớ :

  nđg. lặng người đi trước sự việc quá đột ngột. Câu hỏi bất ngờ làm hắn ngớ ra.

• ngụ :

  nđg. 1. Ở để làm ăn sinh sống tại nơi không phải quê mình. Phiêu bạt mãi mới ngụ ở làng này.
  2. Ở nhờ, xin ngụ qua đêm.
  3. Ẩn chứa bên trong. Nên câu tuyệt diệu ngụ trong tính tình (Ng. Du).

• ngụ cư:

  hdg. Sinh sống ở nơi không phải quê mình. Trai làng ở góa còn đông, Cớ sao em lại lấy chồng ngụ cư (cd).

• nhà cầu:

  nd. Hành lang nối hai gian nhà.

• nhãng quên:

  nđg.x.Lãng quên.

• nhẵn:

  nt. 1. Trơn láng, không còn nhám. Mặt bàn nhẵn bóng.
  2. Hoàn toàn chẳng còn gì. Ăn nhẵn rồi.
  3. Quá quen vì đã gặp nhiều lần. Nhẵn mặt. Vùng này nó đã nhẵn đường rồi.

• nhẵn bóng:

  nt. Rất trơn láng.

• nhặng:

  nd. Ruồi xanh. Cũng gọi Lằng.

• nhập tịch:

  hdg. Vào làm dân một nước khác. Làm thủ tục nhập tịch. Một người mới nhập tịch làng văn.

• nhẫy:

  nt. Bóng láng như có bôi dầu, mỡ. Trán nhẫy mồ hôi. Đường trơn nhẫy.

• nhí nhố:

  nt.1. Có vẻ lăng nhăng, không đứng đắn. Điệu bộ nhí nhố.
  2. Chỉ vẻ đứng ngồi lộn xộn của một đám đông. Họ kéo đến ngồi nhí nhố đầy nhà.

• nhiêu:

  nd. Chức vị được miễn tạp dịch, phải bỏ tiền ra mua ở làng xã thời phong kiến. Mua nhiêu cho chồng.

• nhọc lòng:

  nt. Lo lắng, suy nghĩ nhiều về việc gì. Đã quá nhọc lòng vì việc ấy.

• nhót:

  nđg. lặng lẽ bỏ đi trong lúc không ai chú ý. Lũ trẻ lại nhót đi chơi rồi.

• nhố nhăng:

  nt.x.Lố lăng.

• nhốn nháo:

  nđg. Tạo ra cảnh hỗn loạn do một số đông hoảng sợ. Cả làng nhốn nháo vì cái tin ấy.

• nhỡ nhàng:

  nt. Như Lỡ làng (thường nói về những sự việc không quan trọng). Làm nhỡ nhàng công việc.

• nhờ nhõi:

  nđg. Nhờ nói chung. Lúc tối lửa tắt đèn, nhờ nhõi láng giềng.

• nhung:

  nd.1. Hàng tơ, dệt mặt không láng nhưng êm mướt. Áo nhung. Mượt như nhung.
  2. Sừng non của hươu, nai, dùng làm thuốc bổ.

• nín lặng:

  nđg. Im lặng, không nói, không để nghe tiếng gì cả. Cả hội trường nín lặng.

• nõ:

  nd. Ruộng nhà làng giao cho người Mường cày cấy và nộp lại toàn bộ sản phẩm, trước Cách mạng tháng Tám.

• nói lảng:

  nđg. Nói sang chuyện khác, để tránh chuyện đang nói. Khéo nói lảng.

• nóng ruột:

  nt. Bồn chồn, lo lắng. Nóng ruột không chờ lâu được.

• nồng :

  nt. Nóng ẩm, lặng gió và nhiều mây. Không khí oi nồng.

• nông thôn:

  hd.. Nói chung thôn làng, nơi làm ruộng. Đời sống ở nông thôn và thành thị còn chênh lệch nhau khá nhiều.

• nơm nớp:

  nđg. Lo lắng, lo sợ. Nơm nớp sợ bị bắt.

• nuột:

  nt. Toàn một màu trơn láng. Mái tóc dài óng nuột. Trắng nuột.

• nước:

  nd. Vùng đất trên đó một hay nhiều dân tộc sống chung dưới một chế độ chính trị - xã hội và cùng thuộc về một nhà nước nhất định. Nước Việt Nam. Các nước láng giềng.

• ô thước:

  hd. Con quạ và con chim khách, tục truyền rằng đến tháng bảy thì chúng nó bắc cầu qua sông. Ngân hà để Ngưu-Lang sang với Chức-Nữ. Ai hay ô thước bắc cầu đưa sang.

• ống dòm:

  nd. Khí cụ gồm có một hoặc hai cái ống có kính dùng để nhìn xa. Ống dòm có lăng kính. Cũng nói Ống nhòm.

• phá phách:

  nđg. Làm rối loạn, hư hại. Phá phách làng xóm.

• phải lòng:

  nt. Đem lòng yêu thương. Phải lòng cô láng giềng.

• phẳng lặng:

  nt. Yên lặng, êm ả. Bốn phương phẳng lặng, hai kinh vững vàng (Ng. Du).

• phân :

  nd.1. Một phần trăm. Lãi mười phân.
  2. Đơn vị đo độ dài bằng một phần trăm của mét, đo trọng lượng bằng một phần trăm của lạng. Ống quần rộng hai mươi phân. Năm phân vàng.

• phần :

  nd. Cây thường được trồng ở đầu làng thời xưa, tiêu biểu cho quê hương. Hơi tàn được thấy gốc phần là may (Ng. Du).

• phe giáp:

  nd. Tập hợp những người cùng một xóm trong làng thời phong kiến. Làng ấy có tất cả bốn phe giáp.

• phép:

  nd.1. Những quy định chính thức, mọi người trong xã hội phải tuân theo. Giữ nghiêm phép nước. Phép vua thua lệ làng (tng).
  2. Cách thức đối xử hợp đạo lý. Ăn nói cho phải phép. Giữ phép lịch sự.
  3. Những nguyên tắc, phương pháp phải theo trong từng loại hoạt động. Phép dùng binh. Phép đo đạc.
  4. Sự đồng ý của cấp trên, cấp có thẩm quyền. Hiệu trưởng cho phép.Xin phép xây cất.
  5. Nghỉ phép (nói tắt). Đi phép. Về phép.
  6. Khả năng huyền bí tạo nên những điều kỳ lạ. Phép tàng hình. Có phép lạ.

• phí phạm:

  hdg. Làm hao tổn quá mức cần thiết, gây lãng phí. Phí phạm sức dân.

• phiêu lãng:

  ht&đg. Sống rày đây mai đó, không có gì ràng buộc. Cuộc đời phiêu lãng giang hồ.

• phong tình:

  ht. Lẳng lơ, tình tứ. Đôi mắt phong tình.

• phụ canh:

  hdg. Cày cấy sang ruộng của làng khác. Ruộng phụ canh.

• phụ cận:

  ht. Kế gần, tiếp giáp. Làng phụ cận. Vùng phụ cận.

• phúc thần:

  hd. Người có công đức sau khi chết được nhân dân tôn thờ. Được thờ làm phúc thần của làng.

• phút đâu:

  np. Chỉ sau một thời gian ngắn. Phút đâu đã đến cổng làng.

• quán:

  nd. Quê nhà. Anh ấy quán làng A, tỉnh B.

• quản ngại:

  nt. Lo lắng, quan tâm đến nhiều. Công việc khiến phải quản ngại. Chẳng quản ngại gian lao.

• quan viên:

  hd.1. Người làm quan.
  2. Người có địa vị ở làng xã thời xưa, được miễn phu phen, tạp dịch. Các quan viên trong làng.
  3. Người đến chơi ở nhà hát ả đào. Ả đào chuốc rượu quan viên.

• quang phổ:

  hd. Dải sáng nhiều màu như cầu vồng thu được khi phân tích chùm ánh sáng phức tạp bằng một dụng cụ thích hợp (như lăng kính chẳng hạn).

• quạnh:

  nt. Vắng vẻ, yên lặng. Đồng không mông quạnh.

• quanh quất:

  nIp. Gần quanh trong vùng. Tìm quanh quất.
  IIt. Quanh co, không thẳng. Đường làng quanh quất.

• quần tụ:

  hdg. Tập hợp lại cùng làm ăn sinh sống. Dân chài quần tụ thành những làng ven sông.

• quấy nhiễu:

  nđg. Hoạt động gây hại liên tục, không để cho sống yên. Bọn phỉ quấy nhiễu các bản làng.

• quê :

  nId. 1. Nơi gia đình, dòng họ đã nhiều đời làm ăn, sinh sống. Về thăm quê. Chính quê ở tỉnh ấy.
  2. Nông thôn, nơi có đồng ruộng, làng mạc. Dân quê. Ở quê ra tỉnh.IIt. Có tính chất phác, mộc mạc. Cách ăn mặc còn hơi quê.

• quên lãng:

  nđg. Như Lãng quên. Một tác phẩm bị quên lãng.

• rậm rịch:

  nt&p. Tạo thành tiếng động nặng liên tục nhưng không đều do sự chuyển động khẩn trương của nhiều người. Tiếng chân đi rậm rịch. Xóm làng rậm rịch vào mùa gặt.

• rập rình:

  nđg.1. Lảng vảng đến gần để rình rập. Kẻ gian rập rình quanh kho hàng.
  2. Muốn làm mà còn lưỡng lự. Không làm thì thôi rập rình mãi.

• ria :

  nd.1. Rìa, ven. Ria làng.
  2. Râu mọc ở mép. Để ria.

• rìa:

  nd. Phần ở ngoài cùng, ở mép ngoài. Nhà ở rìa làng. Phần rìa của chiếc bánh. Chuyện ngoài rìa hội nghị. Chầu rìa.

• rối rắm:

  nt. Rối lằng nhằng. Cách diễn đạt rối rắm.

• rối ruột:

  nt. Hết sức lo lắng đến mất bình tĩnh. Bà mẹ đang rối ruột vì con ốm.

• rợp:

  nt.1. Có nhiều bóng mát. Chỗ rợp. Đường làng rợp bóng tre.
  2. Nhiều đến mức như phủ kín cả. Cờ bay rợp trời. Thuyền rợp bến sông.

• ruồng bố:

  nđg. Ruồng bắt và khủng bố. Giặc ruồng bố khắp xóm làng.

• ruộng nõ:

  nd. Ruộng nhà lang giao cho từng gia đình nông dân cày cấy không công ở vùng dân tộc Mường thời trước Cách Mạng Tháng Tám.

• sa bồi:

  nd. Đất do phù sa lắng đọng tạo nên. Bãi sa bồi.

• sách:

  nd. Làng của dân tộc ít người. Sách Mán.

• sáng bóng:

  nt. Chỉ bề mặt nhẵn, láng đến như chói sáng. Mặt bàn gỗ được đánh sáng bóng.

• sáng láng:

  nt. Có nhiều ánh sáng. Đôi mắt sáng láng, đầy tự tin.

• sao lãng:

  nđg.x.Sao nhãng. Cũng nói Xao lãng.

• sáu :

  ns. Số tiếp theo số năm trong dãy số tự nhiên. Sáu người. Ba trăm lẻ sáu. Hai trăm sáu (sáu mươi chẵn). Một cân sáu (sáu lạng). Nhà ở tầng sáu.

• sâu lắng:

  nt. Sâu sắc và lắng đọng trong lòng. Một cảm tình sâu lắng.

• sóc (sốc):

  nd. Làng của dân Khơ-me ở Nam Bộ. Chính đúng với gốc từ là Sốc.

• sói lang:

  nd. Như Lang sói.

• sơn thôn:

  hd. Núi và làng; quê mùa. Cô gái sơn thôn.

• sùng:

  nId. Thứ trùng ăn lõm cây, ăn củ.
  IIt. Bị sùng ăn. Khoai lang sùng.

• suy tư:

  hdg. Suy nghĩ sâu lắng. Vẻ mặt đầy suy tư.

• suỵt :

  nIđg. Phát ra tiếng gió ở miệng để xua hay khiến chó. Suỵt chó ra đuổi.
  IIc. Tiếng nhỏ để nhắc người khác im lặng. Suỵt! Khẽ chứ.

• sứ :

  nd. Đồ gốm lam bằng đất sét trắng, tráng men bóng láng. Chén sứ. Đồ sứ.

• sững sờ:

  nt. lặng người đi vì ngạc nhiên.

• tàn hại:

  hdg. Làm hư hại nhiều, giết hại. Quân giặc tàn hại xóm làng.

• tâm bão:

  nd. Khu vực áp suất thấp nhất ở giữa vùng bão, thường lặng gió và quang mây, không mưa. Vùng tâm bão đi qua.

• tề :

  nd.1. Ngụy quyền ở làng xã vùng bị chiếm đóng trong thời kháng chiến 1945-1975. Xây bót lập tề.
  2. Vùng bị chiếm đóng, có lập tề. Làng tề. Liên lạc với người trong tề.

• tế :

  nđg. Làm lễ cúng theo nghi tiết long trọng. Tế thần làng. Tế trời.

• tha thẩn:

  nt. Thong thả, lặng lẽ và không chú ý tới việc gì. Em bé tha thẩn chơi một mình ngoài vườn.

• thạch anh:

  hd. Khoáng chất kết tinh theo hình lăng trụ, rắn, trong suốt, màu trắng tím hay vàng, dùng trong kỹ thuật vô tuyến điện.

• thành hoàng:

  hd. Vị thần được thờ ở một làng.

• thầm lặng:

  nt. Âm thầm lặng lẽ, ít ai biết đến. Cuộc chiến đấu thầm lặng.

• thân thuộc:

  hId. Có quan hệ họ hàng gần. Giúp đỡ thân thuộc.
  IIt. Thân thiết, gần gũi. Xóm làng thân thuộc. Giọng nói thân thuộc.

• thất tha thất thểu:

  np. Đi lang bang, không có nơi nhất định. Thất tha thất thểu ngoài đường.

• thất thần:

  ht. Mất thần sắc vì sợ. Sợ thất thần. Thất thần ngồi lặng lẽ.

• thất tịch:

  hd. Đêm mồng bảy tháng bảy âm lịch, lúc tương truyền Ngưu Lang Chức Nữ gặp nhau.

• thầy :

  nd.1. Người đàn ông dạy học. Thầy chủ nhiệm. Tình thầy trò.
  2. Người có trình độ hướng dẫn, dạy bảo. Bậc thầy.
  3. Người làm một số nghề, đòi hỏi có học thức: Thầy lang. Thầy bói. Thầy ký.
  4. Chủ, trong quan hệ với tôi tớ trong xã hội cũ. Thay thầy đổi chủ.
  5. Cha.

• thi bá:

  hd. Tay cự phách trong làng thơ được xem như nhà thơ lớn.

• thiền định:

  hdg. Yên lặng, tập trung tư tưởng định vào một chỗ để cho thông suốt đạo lý, theo Phật giáo.

• thinh không:

  hd. Không trung hoàn toàn vắng lặng. Tiếng chim ăn đêm vọng vào thinh không.

• thít :

  np. lặng im, cố nén lại. Nín thít.

• thiu :

  np. Im lặng vì buồn hay vì bắt đầu ngủ. Buồn thiu. Vừa thiu ngủ.

• thôn:

  nd. Một phần của làng hay xã. Thôn trên, thôn dưới.

• thôn ổ:

  hd. Nói chung thôn xóm trong làng.

• thôn trang:

  hd. Làng xóm, nơi quê mùa.

• thôn xã:

  hd. Nói chung về xóm làng.

• thôn xóm:

  nd. Nói chung về làng xóm.

• thông hiếu:

  hdg. Đặt quan hệ ngoại giao hữu nghị với nhau. Phái sứ giả thông hiếu với nước láng diềng.

• thống lý:

  hd. Người đứng đầu chính quyền ở bản làng dân tộc Mèo thời Pháp thuộc.

• thủ bạ:

  hd. Hương chức giữ sổ sách trong làng thời thực dân phong kiến.

• thuôn :

  nt.1. Vút nhỏ ở đầu. Con thoi có hai đầu thuôn.
  2. Nhỏ hẹp. Lá hồng rơi lặng ngõ thuôn (X. Diệu).

• thuyền đinh:

  nd. Thuyền lớn bằng gỗ có mũi nhọn, thân và đuôi hình lăng trụ.

• thuyết đô mi nô:

  pd. Thuyết cho rằng sự sụp đổ của một chế độ xã hội - chính trị ở nước này sẽ gây ra những sự sụp đổ tương tợ ở các nước láng giềng giống như một hàng quân đô mi nô dựng đứng sẽ đổ nếu thúc đổ quân đầu tiên.

• thứ vị:

  hd. Bậc thứ, địa vị trên dưới. Thứ vị trong làng.

• thừa mứa:

  nt. Thừa đến gây cảm giác lãng phí. Thức ăn thừa mứa.

• thừa sai:

  hd. Người làm việc trong làng do quan lại, chức dịch thời phong kiến sai phái. Các thừa sai lo việc thu thuế.

• tịch diệt:

  hdg. Theo Phật giáo, đi vào cõi yên lặng, chết. Một đại đức vừa tịch diệt.

• tịch liêu:

  ht. Vắng lặng. Đêm tịch liêu.

• tịch mịch:

  ht. lặng lẽ, vắng vẻ. Cảnh chùa tịch mịch.

• tích sự:

  nd. Việc làm ích lợi, có kết quả (thường dùng trong câu phủ định). Lo lắng quá cũng chả được tích sự gì.

• tiên chỉ:

  hd. Người có chức vị đứng đầu trong làng thời phong kiến.

• tiêu điều:

  ht.1. Chỉ cảnh xơ xác, vắng lặng. Vườn tược bỏ tiêu điều.
  2. Suy tàn. Nền kinh tế tiêu điều.

• tỉnh:

  nt.1. Ở trạng thái không say, không mê, không ngủ, cảm biết và nhận thức hoàn toàn bình thường. Bệnh nhân đã tỉnh sau cơn mê. Nửa say nửa tỉnh.
  2. Đã thức dậy sau khi ngủ. Tỉnh dậy lúc 7 giờ.
  3. Có biểu hiện hoàn toàn như bình thường, như không có việc gì xảy ra. Mọi người lo lắng, hắn cứ tỉnh như không.

• tĩnh:

  nt.1. Im ắng, yên lặng, không ồn ào. Tìm chỗ tĩnh để học.
  2. Không thay đổi, ở yên. Trạng thái tĩnh.

• tĩnh mạc:

  ht. Yên lặng, êm ả. Khu vườn tĩnh mạc.

• tĩnh mịch:

  ht. Yên lặng và vắng vẻ. Cảnh chùa tĩnh mịch.

• tình quân:

  hd. Như Tình lang.

• tĩnh tọa:

  hdg. Ngồi yên lặng để ngẫm nghĩ về giáo lý theo đạo Phật. Sư cụ tĩnh tọa.

• tỏa:

  hdg.1. Tủa, truyền ra tứ phía. Đèn tỏa sáng. Hoa cau tỏa hương thơm ngát.
  2. Phân tán ra các phía, các hướng. Tin vui tỏa đi khắp nơi.
  3. Buông trùm xuống. Cây đa tỏa bóng mát xuống đường làng.

• tòn ten:

  nt. Lủng lẳng, đu đưa lưng chừng trên không. Tòn ten trên xà nhà. Cũng viết Toòng ten.

• tổng lý:

  hd. Chánh tổng và lý trưởng thời trước. Tổng lý, kỳ hào trong làng.

• tờ :

  nd.1. Mảnh giấy được cắt xén vuông vắn. Một thếp giấy hai mươi tờ. Mỏng như tờ giấy.
  2. Tờ giấy có viết hay in một nội dung nhất định, theo một mẫu xác định. Viết tờ khai. Bóc tờ lịch. Tờ truyền đơn.
  3. Cái gì yên và có vẻ phẳng lặng như tờ giấy. Buồng không lặng ngắt như tờ (Ng. Du). Im như tờ, lặng như tờ: rất im lặng.

• tơ duyên:

  nt. Sợi tơ hồng tưởng tượng ràng buộc đôi trai gái; tình vợ chồng, tình yêu. Vương mối tơ duyên. Tơ duyên lỡ làng.

• trả lời:

  nđg.1. Nói cho người khác điều người ấy hỏi. Hỏi câu nào, trả lời câu ấy.
  2. Tỏ thái độ đối phó lại. Trả lời hành vi khiêu khích bằng sự im lặng khinh bỉ.

• trai lơ:

  nt. Lẳng lơ. Tính trai lơ.

• tráng :

  nd. Trai tráng khỏe mạnh, không có chức vụ gì trong làng xã thời phong kiến. Về làng bắt tráng đi phu.

• tránh:

  nđg.1. Tự dời chỗ sang một bên để khỏi làm vướng, khỏi tiếp xúc, khỏi va vào hay chịu tác động trực tiếp không hay. Tránh sang bên đường cho xe đi. Ông ta tránh hắn. Vào quán tránh mưa. Tránh đòn.
  2. Chủ động làm cho điều không hay không xảy ra với mình. Tránh lãng phí. Thất bại không tránh khỏi.3. Tự giữ không làm điều gì. Phê bình, tránh đả kích.

• trăng hoa :

  nd. Quan hệ trai gái lăng nhăng. Thói trăng hoa.

• trầm lắng:

  nt. Có tính chất lắng động, đi vào chiều sâu tâm hồn. Chất thơ trầm lắng.

• trầm lặng:

  nt. lặng lẽ, ít hoạt động. Tính trầm lặng, ít nói. Không khí trang nghiêm trầm lặng của lễ truy điệu.

• trầm mặc :

  ht. 1. Có vẻ tập trung ngẫm nghĩ điều gì. Ngồi nghe với vẻ trầm mặc.
  2.Im lìm, gợi cảm giác thâm nghiêm, sâu lắng. Khu thành cổ uy nghi, trầm mặc.

• trầm trệ:

  ht. Lắng xuống, không trôi chảy. Buôn bán trầm trệ.

• trầm tư mặc tưởng:

  ht. Yên lặng, tập trung suy nghĩ một mình. Nhà sư ngồi trầm tư mặc tưởng.

• trên:

  nId. Người cấp trên, người lãnh đạo. Theo sự sắp xếp của trên. Trách nhiệm trên giao.
  IIt.1. Ở phía cao hơn hay phía trước. Mạn trên. Các hàng ghế trên. Các tầng lớp trên trong xã hội.
  2. Ở phía trên, phía trước trong một trật tự sắp xếp. Ở mấy trang trên. Làng trên xóm dưới.
  3. Ở vị trí cao trong một hệ thống cấp bậc. Học sinh các lớp trên. Điểm trên trung bình.
  4. Ở mức độ cao về số lượng. Sức khỏe trên trung bình. Trên sáu mươi tuổi.
  IIIp. Biểu thị sự cao về vị trí. Đứng trên nhìn xuống.
  IVgi. 1. Biểu thị quan hê về nơi chỗ của hành động. Máy bay lượn trên thành phố. Nghe giảng trên lớp. Tranh luận trên báo.
  2. Nơi chỗ của vị trí. Vết sẹo trên trán. Trên trang đầu của tờ báo.
  3. Chỗ dựa, cơ sở của hành động. Đồng ý trên nguyên tắc. Cho điểm trên 10. Nhận thấy trên thực tế.

• triệt hạ:

  hdg. Trừ, phá hủy hoàn toàn. Bọn giặc đã triệt hạ cả làng.

• trỗi :

  nđg.1. Nhổm dậy không nằm nữa. Trỗi dậy từ lúc gà gáy.
  2. Dấy lên, nổi lên mạnh mẽ. Khó khăn bất ngờ lại trỗi lên. Làm trỗi dậy mối tình sâu lắng.
  3. Cất lên, vang lên. Âm nhạc trỗi lên. Giã gạo trỗi chày ba.

• trốn :

  nđg.1. Giấu mình vào chỗ kín đáo để khỏi bị trông thấy, khỏi bị bắt. Chơi đi trốn đi tìm. Bị lùng bắt, phải trốn đi.
  2. Tìm cách lãng tránh một nhiệm vụ. Trốn học. Trốn thuế. Trốn lính. Trốn phu. Trốn nắng.
  3. Chỉ trẻ con bỏ qua một giai đoạn tập vận động ban đầu. Trẻ trốn lật. Trốn bò.

• trơn nhẫy:

  nt. Trơn và bóng láng. Da lươn trơn nhẫy. Đường trơn nhẫy.

• trù mật:

  ht. Đông đúc người ở và làm ăn thịnh vượng. Xóm làng trù mật ở ven sông.

• truyền thống:

  hId. Thói quen truyền từ đời nọ sang đến đời kia. Truyền thống cách mạng của dân tộc.
  IIt. Có tính chất truyền thống. Nghề truyền thống của làng.

• trương tuần:

  hd. Người coi việc canh tuần trong làng thời trước.

• tuần đinh:

  hd. Dân canh trong làng thời trước.

• tuần phiên:

  hd. Canh tuần; người dân phải cắt phiên tuần trong làng thời trước.

• tục:

  nId. 1. Cõi đời trên mặt đất, coi là vật chất, tầm thường. Thoát tục.
  2. Người đời, trong dân gian. Làng Phù Đổng, tục gọi là làng Gióng.
  IIp. Tỏ ra thô bỉ, thiếu lịch sự, thiếu văn hóa. Nói tục. Ăn tục nói phét.

• tuế toá:

  nđg. Nói năng dễ dãi, cốt cho xong việc. Tuế tóa cho qua chuyện. Cười tuế tóa, đánh trống lãng.

• tùng xẻo:

  nđg.Lăng trì.

• tư :

  nđg. (Cơ quan chính quyền) Gửi công văn cho nhau. Huyện tư giấy về làng. Tư lên tỉnh.

• tứ bề:

  nd. Bốn bề, bốn bên. Tứ bề vắng lặng.

• tư văn:

  hd. Chỉ chung những người thạo lễ nhạc và trí thức trong làng xã thời xưa. Hội tư văn của làng.

• tức là:

  nt. Đúng là, như là. Im lặng tức là đồng ý.

• tức thị:

  ht. Như Tức là. Im lặng tức thị đồng ý rồi.

• u buồn:

  nt. Buồn âm thầm, lặng lẽ. Tâm trạng u buồn.

• ung dung:

  nIt. Có dáng điệu, cử chỉ bình tĩnh, không nôn nóng, lo lắng. Phong thái ung dung.
  IIp. Dễ chịu, thoải mái. Sống ung dung. Đủ tiền để ăn tiêu ung dung trong một tháng.

• ưu ái:

  hdg. Lo lắng thương yêu. Lớn lên trong sự ưu ái của gia đình.

• ưu phiền:

  hd. Lo lắng, phiền muộn. Nỗi ưu phiền.

• ưu sầu:

  hd. Nỗi lo lắng buồn rầu.

• vạ :

  nd.1. Tai họa thình lình. Sợ vạ lây.
  2. Điều tội lỗi phải gánh chịu. Tội tạ, vạ lạy (tng).
  3. Hình phạt thường bằng tiền đối với người vi phạm tục làng thời xưa. Nộp vạ. Ngả vạ.

• vai vế:

  nd.1. Thứ bậc trên dưới trong gia đình, họ hàng.
  2. Vị trí quan trọng do chức vụ cấp bậc trong xã hội. Người vai vế trong làng.

• vạn :

  nd.1. Làng của những người làm nghề đánh cá. Vạn chài.
  2. Tổ chức gồm những người cùng làm một nghề. Vạn cấy.

• vay:

  nIđg. Nhận tiền hay vật của người khác để sử dụng với điều kiện sẽ trả lại bằng cái ít nhất có giá trị hay số lượng tương đương. Vay tiền. Vay gạo. Cho vay lấy lãi.
  IIp. Lo lắng, suy nghĩ thay cho người khác. Thương vay khóc mướn.

• văn phái:

  hd. Môn phái về văn chương. Văn phái lãng mạn.

• vắng lặng:

  nt. Vắng vẻ và lặng lẽ. Bốn bề vắng lặng.

• vất vơ:

  nt. Lang thang, vô định. Vất vơ suốt ngày ngoài đường.

• ví phỏng:

  nl. Nêu giả thiết về trường hợp rất có khả năng xảy ra. Ví phỏng có người lạ mặt vào làng, thì vài giờ sau mọi người đều biết.

• vinh quy:

  hdg. Về làng một cách vẻ vang (nói về người sau khi đỗ đại khoa). Ông nghè vinh quy.

• vọng :

  nđg. Nộp tiền hay lễ vật theo lệ cho làng để được ngôi thứ thời phong kiến. Vọng quan viên.

• vôi hóa:

  nđg. Bị lắng đọng nhiều chất can xi. Vôi hóa cột sống.

• vừa đánh trống vừa ăn cướp:

  nđg. Như Vừa ăn cướp vừa la làng.

• vườn :

  nId. Khu đất chung quanh nhà hoặc khu đất riêng có trồng cây cảnh, rau, hoa quả, v.v... Vườn rau. Vườn hoa. Làm vườn.
  IIt. Làm một nghề ở nông thôn. Thợ vườn. Mụ vườn. Lang vườn.

• xã :

  nd.1. Đơn vị hành chính cơ sở ở nông thôn gồm một số thôn.
  2. Chức vị ở làng xã thời phong kiến, có thể bỏ tiền ra mua, lớn hơn nhiêu.
  3.x.Bà xã, ông xã.

• xa hoa:

  ht. Sang trọng có tính cách phô trương lãng phí. Cuộc sống xa hoa trụy lạc.

• xả láng:

  np. Tự buông thả trong sinh hoạt, không chút tự kiềm chế. Ăn chơi xả láng.

• xài :

  nđg.1. Tiêu, dùng. Hết tiền xài. Xài điện lãng phí.
  2. La rầy. Bị xài một trận.

• xáo xác:

  nt. Vẻ rối loạn, nhớn nhác vì hoảng sợ. Bầy gà lạc mẹ xáo xác. Xóm làng xáo xác cả lên.

• xăng xít:

  nt. Như Lăng xăng.

• xâm lăng:

  hdg. Dùng sức mạnh, áp lực để lấy đất nước khác. Quân xâm lăng.

• xẩn bẩn:

  nđg. Lảng vảng, cà rà một bên. Xẩn bẩn quanh mẹ.

• xây dựng gia đình:

  nđg. Lấy vợ hay lấy chồng, lâp gia đình riêng. Xây dựng gia đình với một người cùng làng.

• xeo:

  nđg. Láng lớp bột giấy vào khuôn thủ công hay vào lưới trên máy để hình thành tờ giấy. Xeo giấy. Thợ xeo. Cũng nói Seo.

• xóm:

  nd. Một phần làng, khu nhỏ, chòm có nhiều nhà ở liền nhau. Lối xóm. Xóm chài.

• xóm diềng:

  nd. Láng diềng. Tình xóm diềng.

• xóm làng:

  nd. Nói chung về xóm về làng; làng xóm.

• xóm thôn:

  nd. Như Xóm làng.

• xôi thịt:

  nd. Xôi và thịt, chỉ tệ ăn uống rượu chè lãng phí trong dịp đình đám thời trước. Nạn xôi thịt. Đầu óc cường hào, xôi thịt.

• xua :

  nđg.1. Đưa tay qua lại tỏ thái độ khước từ hay ra hiệu bảo thôi đi. Xua tay ra hiệu im lặng.
  2. Làm động tác đuổi đi hay đuổi dồn về một phía. Xua muỗi. Xua gà vào chuồng.
  3. Đẩy đi, làm tan đi. Xua tan bóng tối.

• xuyến :

  nd. Hàng tơ, mặt thưa, mình láng. Áo xuyến.

• ý :

  nd.1. Điều suy nghĩ, ý nghĩ. Anh đã hiểu ý tôi.
  2. Nội dung những gì được nói hay viết ra. Bài có ba ý lớn.
  3. Ý kiến, ý muốn, ý định. Ý chị thế nào? Nó không có ý làm hại anh.
  4. Ý tứ, cẩn thận. Nói năng phải giữ ý.
  5. Tình ý (nói tắt). Hai người có ý với nhau.
  6. Biểu hiện bên ngoài cho thấy ý nghĩ, ý định, tình cảm. Im lặng ra ý không bằng lòng.

• yên:

  nIt. Ổn định, không có biến động. Biển lặng sóng yên. Tình hình đã tạm yên.
  IIp. Không động đậy, xê dịch. Đứng yên.

• yên ả:

  nt. Yên tĩnh. Làng quê yên ả.

• yên ắng:

  nt. Hoàn toàn yên, không chút xao động. Đêm khuya xóm làng yên ắng.

• yên lặng:

  nt&d. Im, không có tiếng động. Cái yên lặng ban trưa.

• yên tĩnh:

  ht. Yên lặng tĩnh mịch. Cảnh yên tĩnh ở thôn quê.

• yên trí:

  nt. Yên, định ở trong trí, không lo lắng nữa. Cứ yên trí, đâu sẽ vào đấy.

MUA THỈNH KINH SÁCH PHẬT HỌC

DO NXB LIÊN PHẬT HỘI PHÁT HÀNH