• ... đi... lại:

  np. biểu thị ý lặp đi lặp lại nhiều lần. Nhắc đi nhắc lại. Thảo luận đi thảo luận lại.

• ... gì mà ... thế:

  np. biểu thị mức độ khiến phải ngạc nhiên. Nhà ấy giàu gì mà giàu thế! Dại gì mà dại thế!

• biến số:

  hd. Số hay đại lượng chưa xác định (thường biểu thị bằng chữ) có thể lấy những giá trị tùy ý trong phạm vi biến đổi của nó. x và y là những biến số trong hàm số y = ax + b

• biểu thức:

  hd. Hình thức biểu thị bằng những ký hiệu toán học.

• chắc hẳn :

  np. biểu thị ý khẳng định. Chắc hẳn mọi người đang chờ.

• chăng:

  np. 1. biểu thị ý phủ định. Có chăng chỉ một mình anh biết. Nghe câu được câu chăng.
  2. Tỏ ý nghi vấn vì nửa tin nửa ngờ. Việc ấy nên chăng? Muộn rồi chăng?
  3. Làm nổi bật ý khẳng định. Khó đến mấy chăng nữa, cũng nhất định làm.

• chẳng qua :

  np. biểu thị mức độ hạn chế của sự việc được trình bày. Chẳng qua chỉ là nói đùa. Chẳng qua vì thiếu hiểu biết nên mới làm như vậy.

• chớ :

  np.1. Đừng, không nên: Chớ thấy người sang, bắt quàng làm họ (t.ng).
  2. biểu thị ý phủ định dứt khoát. Chớ hề gặp nó. Chẳng ăn thì chớ, nó còn vứt đi.

• chứ :

  nl. biểu thị điều sắp nêu ra phủ định, khả năng ngược lại điều vừa nói đến. Anh ta chứ ai! Thế chứ còn gì nữa! Thà chết chứ không khai.

• cứ :

  nIđg. Dựa theo để hành động. Chẳng cứ có kiểm tra mới làm cẩn thận. Cứ gì khó dễ, việc cần thì làm.
  IId. Khu vực làm chỗ dựa để chuẩn bị và tiến hành chiến tranh. Tạm rút về cứ.
  IIIp. biểu thị ý khẳng định về một hành động hay trạng thái. Dù phải hy sinh, cũng cứ đi. Nặng thế mà nó xách cứ như không.

• đáp:

  nđg. 1. Trả lời. Viết thư đáp.
  2. biểu thị bằng hành động thái độ tán thành hay thái độ tương xứng với một hành động tốt. Đáp lời kêu gọi cứu giúp nạn nhân. Cúi chào đáp lễ.

• đặng:

  nIgi. 1. Chỉ điều đáp ứng được yêu cầu hay phù hợp với ý muốn. Chúc đi đường đặng bình an.
  2. Chỉ mục đích muốn đạt. Thổ lộ tâm tình đặng vơi bớt nỗi lòng.
  IIp. biểu thị ý có thể thực hiện. Quả ấy ăn đặng. Ngủ không đặng.

• đâu:

  nIp. 1. Để hỏi về vị trí, mức độ sự kiện. Tại đâu? Hung dữ đến đâu? Việc ấy sẽ đi đến đâu?
  2. biểu thị ý phủ định. Tôi đâu có ngờ. Hơi đâu mà cãi với nó.
  IItr. Đặt ở cuối câu để nhấn mạnh ý phủ định. Nó không đến đâu. Nói thế không đúng đâu.

• đếch :

  np&tr. biểu thị ý phủ định mạnh. Đếch cần. Đếch ai tới. Đi thế đếch nào được. Việc đếch gì phải buồn.

• đến Tết cũng chả... (đến Tết mới...):

  np. biểu thị ý phủ định. Làm chậm thế đến Tết cũng chả xong. Đi đủng đỉnh thế này, đến Tết mới tới.

• đều :

  nIt. 1. Có số lượng, kích thước thành phần bằng nhau. Bông lúa to, hạt đều và chắc. Hai đội hòa hai đều.
  2. Có tốc độ, nhịp độ cường độ không thay đổi. Máy chạy đều. Quay thật đều tay. Giọng kể đều đều.
  IIp. biểu thị sự đồng nhất về hoạt động, trạng thái, tính chất của nhiều đối tượng. Đến nhà mấy lần anh đều đi vắng. Tìm ở đâu cũng đều không thấy.

• đi:

  nIđg. 1. Di chuyển bằng hoạt động của hai chân. Bé đi chưa vững. Cho ngựa đi thong thả.
  2. Di chuyển đến nơi khác do một nhu cầu hay một hành động gì. Đi chợ. Đi học. Đi biển. Đi bộ đội.
  3. Rời bỏ cõi đời, chết. Cụ ốm nặng, đã đi hôm qua rồi.
  4. Di chuyển trên một mặt bằng. Xe đi chậm rì. Thuyền đi ngược gió. Thời gian đi rất nhanh.
  5. biểu thị hành đông làm cho một tình trạng không còn nữa hay giảm sút. Cắt đi vài đoạn trong bài. Anh ấy chết đi, ai cũng thương tiếc. Tình hình xấu đi. Cơn đau có dịu đi ít nhiều. Tiếng nhạc nhỏ đi.
  6. Hoạt động theo một thể cách nào đó hay một phương hướng nào đó. Đi vài đường kiếm. Đi ngược lại nguyện vọng chung. Nghiên cứu đi sâu vào vấn đề.
  7. Đưa đến một kết quả hay một sự chuyển biến. Hội nghị đi đến nhất trí. Làm như thế không đi đến đâu. Đi vào con đường tội lỗi. Công việc đi vào nề nếp.
  8. Đem tặng nhân dịp lễ tết, hiếu hỉ. Đi một câu đối nhân dịp mừng thọ.Đi điếu.
  9. Mang vào chân tay để che giữ. Chân đi dép. Đi găng tay.
  10. Phù hợp nhau. Màu vàng đi rất tốt với màu đỏ. Hai việc ấy không đi với nhau.
  11. Đi tiêu (nói tắt). Chột bụng đi chảy.
  IIp. biểu thị một mệnh lệnh hay một sự thúc giục. Im đi! Chúng ta đi chơi đi.
  IIItr. biểu thị ý nhấn mạnh về một tính chất bất thường, một mức độ cao, một kết quả tính toán hay một giả thiết. Ai lại đi nói thế, Thích quá đi chứ! Cộng các chi phí, tất cả là đi một triệu đồng. Cứ cho là như thế đi, cũng vẫn tốt.

• đố :

  np. biểu thị ý phủ định mạnh. Dọa thế mà nó đố có sợ.

• động từ:

  hd. Tiếng để biểu thị hành động hay trạng thái, thường dùng làm vị ngữ trong câu. Tôi đọc sách, anh đi chơi: đọc, đi chơi là những động từ.

• đơn lập:

  ht. Về ngôn ngữ, chỉ tính cách quan hệ giữa các từ không biểu thị bằng các phụ tố chứa trong bản thân từ mà bằng những phương tiện ở ngoài từ, như trật tự các từ, hư từ. Tiếng Việt là một ngôn ngữ đơn lập.

• đừng:

  np. biểu thị ý phủ định. Đừng vội kết luận.

• được:

  nđg.1. Có quyền, có phép. Được nghỉ. Được đi chơi. Được xuất ngoại.
  2. Thắng, hơn. Được làm vua, thua làm giặc (tng).
  3. Tiếp nhận, hưởng một điều gì. Được tin. Được tiếng thơm. Được khen thưởng.
  4. Đạt một mức độ nào đó về số lượng. Bé được một tháng. Đi được năm cây số.
  5. Chỉ thụ thể của động từ. Cao su được dùng để làm vỏ xe. Từ “được” được dùng theo nhiều từ loại.
  IIt. Đạt yêu cầu tốt. Cô ấy được người, được nết.
  IIIp.1. biểu thị việc vừa trình bày đã đạt kết quả hay có khả năng thực hiện. Nghe được mấy câu. Quả ăn được, Việc khó nhưng làm được.
  2. Nhấn mạnh sự thuận lợi, giảm nhẹ ý phủ định. Gặp được người tốt. Trong người không được khỏe.

• đứt đuôi :

  np. biểu thị ý khẳng định mạnh. Sai đứt đuôi. Thắng đứt đuôi rồi.

• e :

  nđg.1. Ngại, có ý lo sợ. E bên lau lách, thuyền không vắng bờ (X. Diệu).
  2. biểu thị ý dè dặt trong sự khẳng định. Anh nói thế, e quá lời.

• giọng :

  nd.1. Độ cao thấp, mạnh yếu của lời nói, tiếng hát. Giọng ồm ồm. Luyện giọng.
  2. Cách phát âm riêng của một địa phương. Bắt chước giọng Nam Bộ. Nói giọng Huế.
  3. Cách dùng ngôn ngữ biểu thị tình cảm, thái độ nhất định. Nói giọng dịu dàng âu yếm. Lên giọng kẻ cả.

• giọng điệu:

  nd. Giọng nói biểu thị một thái độ. Giọng điệu hỗn xược.

• hà tất:

  hp. biểu thị ý phủ định, có nghĩa như “chẳng cần gì”. Điều đã rõ, hà tất phải nói nhiều.

• hạng ngạch:

  nd. Mức vốn đầu tư quy định biểu thị tầm cỡ của một công trình xây dựng. Công trình trên hạng ngạch.

• hẵng :

  np. biểu thị ý khuyên nên đợi cho qua một sự kiện hay xong một hành động để thực hiện công việc. Hẵng ăn cơm đã, rồi đi đâu thì đi. Vài hôm nữa hẵng làm.

• hở :

  ntr. biểu thị ý hỏi thân mật. Làm gì thế hở? Có chuyện gì thế hở con?

• hư từ:

  hd. Về ngữ pháp, từ không có khả năng độc lập làm thành phần câu, chỉ được dùng để biểu thị quan hệ ngữ pháp giữa các thực từ. Giới từ, liên từ là những hư từ.

• kết từ:

  hd. Từ biểu thị quan hệ cú pháp, giữa các thành phần của câu. Kết từ gồm có giới từ và liên từ. Cũng gọi Từ kết.

• khéo :

  np. 1. Không khéo (nói tắt) biểu thị ý phỏng đoán. Trời này, khéo mưa đấy.
  2. biểu thị ý nhắc nhở phải coi chừng. Đi cẩn thận khéo ngã.

• khi :

  nId. Lúc, thời điểm. Khi nãy. Một miếng khi đói bằng một gói khi nó (t.ng).
  IIp. biểu thị sự ức đoán, nói về một việc có thể xảy ra. Còn ra khi đã tay bồng tay mang (Ng. Du).

• khối :

  np. biểu thị ý phủ định mạnh về điều mà người đối thoại nghĩ là có thể. Làm như thế có mà xong khối. Nó có cho anh khối ấy.

• không :

  np. 1. biểu thị ý phủ định. Tôi không biết.
  2. Ý khẳng định phụ thuộc một điều kiện; có nghĩa: nếu không thì. Đi ngay đi, không muộn mất.
  3. Đặt câu hỏi. Trong nhà có ai không?

• không :

  nd. 1. Số biểu thị không có gì cả. Số 0.
  2. Cái không có hình dạng, con người không ý thức được, theo quan niệm Phật giáo..

• không biết chừng:

  np. biểu thị ý phỏng đoán một cách dè dặt. Không biết chừng chiều nay hắn về.

• không khéo:

  np. biểu thị sự lo ngại hay một dự đoán khiến lo ngại. Cẩn thận, không khéo lại hỏng mất.

• không những:

  np. biểu thị điều nêu ra chỉ là một phần của sự việc, còn có việc khác quan trọng hơn. Không những phải lao động, cần phải lao động với năng suất cao.

• kia:

  nIđ. Chỉ vật, địa điểm ở xa vị trí người nói. Đây là trường học, kia là nhà ở.
  IIch. Thuộc thời gian khác với hiện tại, không gian khác với vị trí người nói. Trước kia tôi cũng nghĩ như thế. Một ngày kia anh sẽ hối hận. Bức tranh kia đẹp hơn.
  IIId. Ngày kia, hôm kia. Không mai thì kia, thế nào hắn cũng sẽ đến.
  IVp.1. biểu thị ý nhấn mạnh điều vừa nói là đúng. Bức điện đã đánh đi từ tuần trước kia.
  2. biểu thị ý ngạc nhiên, muốn hỏi vặn lại. Anh nói gì kia?

• kia mà:

  np. biểu thị ý ngạc nhiên về một điều mình cho là không đúng, trái lẽ và muốn hỏi vặn lại. Còn kịp kia mà, cần gì phải vội? Anh bảo tôi đến kia mà?

• lại:

  nIđg. 1. Đi đến chỗ người ở gần hay trong một phạm vi rất gần. Hôm nào rảnh lại tôi chơi. Lại đây tôi hỏi.
  2. Đi ngược chiều với chiều vừa đi. Đi đi lại lại trong phòng. Ngoài đường kẻ qua người lại.
  3. Di chuyển theo hướng ngược với hướng ban đầu hay theo hướng tập trung ở một nơi. Quay lại chỗ khi nãy. Xe cộ dồn cả lại. Buộc lại với nhau.
  4. Chỉ sự thu hẹp, thu nhỏ lại của một hoạt động, quá trình hay sự vật. Co rúm lại. Người quắt lại.
  5. Chỉ tính chất ngược lại của quá trình hay hoạt động trước đó. Trả lại không nhận. Chống lại.
  6. Chỉ sự lặp lại một họat động. Làm lại bài văn. Nhắc lại để quên. Buộc lại hàng sau xe cho chắc hơn.
  7. Chỉ sự lặp đi lặp lại nhiều lần một hành động. Nhắc đi nhắc lại. Đài cứ phát lại bài hát ấy.
  8. Kìm lại, không cho mở rộng, không cho phát triển. Giữ lại. Ngưng lại ngay, không nói như thế.
  9. Chỉ sự trở về trạng thái cũ. Cây cối lại xanh tươi.
  IIp.1. biểu thị sự tái diễn hay tiếp nối của một hoạt động, một hiện tượng. Trời lại rét. Nó lại biến đâu rồi.
  2. biểu thị tính chất trái với lẽ thường của hoạt động, hiện tượng. Hôm nay lại ngủ muộn. Ai lại thế.
  3. biểu thị sự đối phó. Cãi không lại hắn. Một mình làm không lại mấy miệng ăn.

• làm gì:

  np. 1. biểu thị sự không có tác dụng, sự vô ích của việc vừa nêu. Những việc đó nói làm gì. Tiền của mà làm gì?
  2. biểu thị ý phủ định. Làm gì có chuyện đó! Tôi làm gì có tiền!

• lấy:

  nIđg. 1. Đưa cái của mình hay cái có sẵn ra dùng. Lấy sách ra đọc. Lấy tiền trả cho người ta.
  2. Lấy cái thuộc về người khác làm của mình. Lấy trôm. Lấy của công.
  3. Dùng phương tiện của mình để tạo ra cái mình cần. Vào rừng lấy củi. Cho vay lấy lãi.Lấy công làm lời.
  4. Tự tạo ra cho mình. Lấy giọng. Lấy đà.
  5. Xin. Lấy chữ ký. Lấy ý kiến rộng rãi.
  6. Chỉnh lại hay tìm biết cho chính xác. Lấy lại giờ theo đài. Lấy nhiệt độ cho bệnh nhân.
  7. Đòi giá bán là bao nhiêu. Con gà này bà lấy bao nhiêu?
  8. Trích ra. Câu này lấy ở Truyện Kiều.
  9. Đi mua. Đi lấy hàng về bán.
  10. Kết thành vợ chồng. Lấy người cùng quê. Lấy vợ cho con.
  IIp.1. biểu thị kết quả của hành động. Học lấy lệ. Bắt lấy nó.
  2. biểu thị hành động tự người hành động tạo ra. Ông ấy tự lái lấy xe. Trẻ đã có thể giặt lấy quần áo.
  3. Nhấn mạnh về mức độ tối thiểu. Ở lại chơi thêm lấy vài ngày. Túi không còn lấy một đồng.

• lên:

  nIđg. 1. Di chuyển đến một vị trí cao hơn hay được coi là cao hơn. Lên dốc. Lên chùa. Lên đường. Lên gác.
  2. Chuyển đến một vị trí ở phía trước. Lên hàng đầu. Học sinh lên bảng.
  3. Tăng số lượng hay đạt một mức, một cấp cao hơn. Hàng lên giá. Nước sông lên to. Lên lương lên chức. Cháu được lên lớp năm.
  4. Đạt một mức tuổi, nói về trẻ con dưới 10 tuổi. Năm nay cháu lên mấy?
  5. Phát triển đến lúc hình thành và hiện ra bên ngoài. Lúa lên đòng. Lên mụn nhọt.
  6. Làm cho hình thành hay có thể hoạt động. Lên kế hoạch. Lên dây cót. Lên đạn.
  IIp.1. biểu thị sự hướng lên của một hoạt động. Lửa bốc lên. Đứng lên. Nói lên. La lên.
  2. biểu thị hướng của một hoạt động từ ít đến nhiều, từ không đến có. Tăng lên. Lớn lên. Mặt đỏ bừng lên. Phát điên lên.
  IIgi. Chỉ tác động ở mặt trên của vật gì. Treo lên tường. Đặt lọ lên bàn. Giẫm lên cỏ.
  IIItr. biểu thị ý thúc gịuc, động viên người khác trong một hành động. Nhanh lên! Tiến lên!

• mà :

  nl.1. biểu thị quan hệ đối lập, trái ngược. Nói không mà làm. Mệt mà vẫn cứ làm.
  2. biểu thị ý bổ sung. Tốt mà rẻ. Dốt mà hay nói chữ. Chẳng hay mà cũng chẳng dở.
  3. biểu thị mục đích của hành động vừa kể. Tìm việc mà làm. Dìu nhau mà đi.
  4. biểu thị kết quả, hậu quả của việc vừa trình bày. Nhờ anh giúp đỡ mà tôi hoàn thành nhiệm vụ. Đừng ngờ mà oan cho người ta.
  5. biểu thị giả thiết, điều kiện. Rủi mà mưa thì ướt hết. Bây giờ mà đi bộ thì không kịp.
  6. Làm cho rõ điều vừa nói về một đặc điểm cụ thể. Người mà anh nói chính là bạn tôi. May mà đã có chuẩn bị trước.

• mà lại:

  nIl. biểu thị quan hệ đối lập, trái ngược. Giàu mà lại keo kiệt.IItr. biểu thị ý nhấn mạnh điều đã nói. Phải liều lĩnh mà lại.

• mặc dầu (mặc dù):

  nl. biểu thị sự trái ngược giữa điều kiện và sự việc để nhấn mạnh sự việc vẫn xảy ra. Mặc dầu thời tiết không thuận lợi vụ mùa vẫn bội thu.

• mẹ :

  nId. 1. Người đàn bà có con trong quan hệ với con. Công cha nghĩa mẹ. Giống mẹ như đúc.
  2. Con vật giống cái trực tiếp sinh ra đàn con. Gà mẹ gà con. Cá mẹ cá con.
  3. Tiếng gọi người đàn bà đáng bậc mẹ. Hội mẹ chiến sĩ.
  4. Cái gốc từ đó sinh ra những cái khác. Lãi mẹ đẻ lãi con.
  IIp. biểu thị ý nhấn mạnh do bực tức. Mất mẹ nó cả ngày. Vứt mẹ nó đi. Kệ mẹ!

• mẹ kiếp:

  nc. biểu thị ý giận đời, giận mình. Mẹ kiếp! Đã bị đánh lừa rồi!

• mệnh đề:

  hd. 1. Về luận lý học, lời nói biểu thị một sự phán đoán.
  2. Đơn vị cú pháp làm thành một câu đơn hay là một thành phần của câu ghép.

• mít tinh:

  ad. Cuộc tụ tập quần chúng đông đảo để biểu thị thái độ chính trị về những vấn đề quan trọng. Dự mít-tinh mừng Quốc khánh.

• moọc:

  pd. Hệ thống những tổ hợp chấm và gạch, âm hay tia lóe sáng ngắn và dài biểu thị các chữ cái, các chữ số dùng trong điện báo, trong các phương tiện truyền tin. Đánh moọc. Liên lạc bằng moọc.

• mới:

  nIt.1. Vừa làm ra chưa dùng hay dùng chưa lâu, chưa cũ. Áo mới. Ngôi nhà mới.
  2. Vừa có, vừa xuất hiện chưa lâu. Tin mới. Người bạn mới. Vợ chồng mới.
  3. Thích hợp với ngày nay, với xu thế tiến bộ. Con người mới. Cách làm ăn mới.
  IIl. biểu thị quan hệ giữa hành động sắp trình bày với một sự kiện được cho là điều kiện của hành động ấy. Làm xong việc mới nghỉ. Có thực mới vực được đạo. Nửa đêm nó mới về.
  IIItr. Nhấn mạnh mức độ của một tình trạng. Cảnh mới đẹp làm sao!

• nào:

  nIch. Chỉ định một danh từ bằng ý bất định, tức để chỉ người hay vật cần hỏi ra cho biết, không cần nói rõ ra, không cần xác định. Mượn những quyển sách nào? Mới ngày nào. Ngày nào cũng như ngày nào.
  IIp. biểu thị ý phủ định dứt khoát. Nào anh ta có biết. Nào thấy ai đâu.
  IIItr. 1. Nhấn mạnh về điều vừa trình bày. Chờ nó ăn xong đã nào. Có muốn cũng chẳng được nào.
  2. Nhấn mạnh về số nhiều của những cái kể ra. Nào nồi, nào xoong, nào mắm, nào muối lỉnh kỉnh. Nào tắm, nào giặt, nào đi chợ, nào thổi cơm, bao nhiêu là việc!
  IVc. biểu thị ý thách thức hay thúc giục. Nào, có giỏi thì đánh đi! Nào, nói đi!

• này:

  nIch. biểu thị ý người, sự vật, địa điểm, thời điểm đang nói ở ngay trước mặt hay tựa như ở ngay trước mặt. Cái này đẹp. Anh này tôi không quen. Việc này tôi không biết.
  IItr. 1. biểu thị ý nhấn mạnh tính cụ thể của nhiều vật, nhiều sự kiện kể thành một loạt. Này kẹo, này bánh, này chè, này thuốc lá, đủ cả. Đẹp này, học giỏi này, thông minh này, người như thế ai mà không thích?
  2. biểu thị ý nhấn mạnh điều cụ thể vừa nêu ra. Làm thế này này! Mày có đi không này?
  IIIc. Có tác dụng như gọi người đối thoại. Này, cầm lấy.

• nên:

  nIđg.1. Theo lẽ phải thì đúng như thế: Rằng tài nên trọng mà tình nên thương (Ng. Du).
  2. Thành. Chẳng hẹn mà gặp, chẳng rắp mà nên (tng). Nên vợ nên chồng: thành hôn.
  IIl. biểu thị quan hệ nhân quả giữa điều vừa nói và điều sắp nói. Không ai bảo nên không biết.Cách sông nên phải lụy đò (tng).

• nếu:

  nl.1. biểu thị giả thiết hay điều kiện. Nếu xong sớm thì được thưởng. Nếu có thể được, anh giúp tôi nhé!
  2. Kết hợp với thì ở vế sau, chỉ quan hệ tương ứng giữa hai sự việc có thật. Nếu việc này dở thì việc kia cũng chẳng hay. Nếu nó dốt văn thì trái lại nó giỏi toán.
  3. Phối hợp với “thì là”, “tức thì là” ở vế sau, biểu thị quan hệ giải thích. Nếu mai tôi không đến thì là tôi bận. Nếu giờ này nó chưa về thì tức là có gì bất thường.

• nghe chừng:

  np. biểu thị ý phỏng đoán dè dặt. Việc đó nghe chừng không xong.

• nghe đâu:

  np. biểu thị ý khẳng định dè dặt. Nghe đâu anh ta đã bỏ đi rồi.

• nghề đời nó thế:

  np. biểu thị ý khẳng định rằng việc nêu ra là việc thường thấy, thường gặp ở đời. Nghề đời nó thế, có khổ thì mới có sướng.

• ngõ hầu:

  nl. biểu thị mục đích của việc vừa trình bày. Làm việc quên mình, ngõ hầu chuộc lại lỗi lầm.

• ngoài:

  nId. 1. Phía không ở trong một vị trí. Nhìn ra ngoài. Đi ra ngoài.
  2. Phía bề mặt đập ngay vào mắt. Mặt ngoài của tủ.
  3. Phía vị trí xa trung tâm hơn. Nhà ngoài. Vòng trong vòng ngoài.
  4. Vùng địa lý gần với phía Bắc so với một vị trí nào đó trong nước Việt Nam. Ra ngoài Hà Nội rồi vào Huế. Quà của bạn bè ngoài này gởi biếu trong đó.
  5. Khoảng thời gian sau một thời điểm. Ra ngoài Tết .
  6. Phạm vi không nằm trong quy định hay dự kiến. Học ngoài giờ. Kết quả ngoài mong muốn.
  7. Thuộc phạm vi khác cái được xác định. Ngoài tiền lương, không có thu nhập nào khác.
  IIgi. biểu thị vị trí ở ngoài sự vật được nói đến. Ngoài Bắc đang mùa mưa.

• ngộ:

  nl. biểu thị việc vừa nói là để đề phòng việc không hay sắp nêu ra. Đem theo ít thuốc, ngộ có lúc cần dùng.

• ngữ điệu:

  hd. Những biến đổi về độ cao của giọng nói có liên quan đến cả một ngữ đoạn và có thể biểu thị ý nghĩa bổ sung. Bằng ngữ điệu, người phát biểu tỏ ý không bằng lòng.

• nhau:

  np. 1. biểu thị quan hệ tác động giữa hai bên. Đánh nhau. Yêu nhau.
  2.biểu thị quan hệ tác động giữa hai bên có quan hệ mật thiết. Tiễn đưa nhau. Tìm đến thăm nhau.
  3. biểu thị quan hệ cùng hoạt động giữa nhiều bên. Họp mặt nhau một buổi. Xúm lại nhau.

• nhằm :

  nIđg. 1. Hướng về một mục tiêu, một đối tượng. Nhằm đồn địch mà bắn. Nhằm vào người thật thà để lừa đảo.
  2. Chọn đúng và khéo lợi dụng cơ hội. Nhằm lúc sơ hở. Nhằm lúc nhà đi vắng, lẻn vào ăn cắp.
  IIt. Đúng, trúng. Đánh nhằm chỗ hiểm.
  IIIgi. biểu thị mục đích của một hành động. Nói thêm nhằm thanh minh.

• nhân dịp:

  ngi. biểu thị thời gian. Chúc mừng nhân dịp ngày nhà giáo.

• nhân tiện:

  ngi. biểu thị thời gian xảy ra của một sự việc. Nhân tiện gặp anh, tôi muốn bàn với anh một việc.

• nhất quyết:

  hIđg. Quyết định dứt khoát. Nó do dự mãi không nhất quyết gì cả.
  IIp. biểu thị dứt khoát trong hành động. Can ngăn hết sức, mà nó vẫn nhất quyết không nghe.

• nhé:

  ntr. biểu thị thái độ thân mật với sắc thái nhấn mạnh ý đề nghị, dặn dò, khuyên răn, đe nẹt, bảo ban. Anh chị ở lại xơi cơm nhé! Con trông em nhé! Xem xong trả ngay nhé! Liệu hồn đấy nhé! Thôi nhé, chơi thế là đủ rồi.

• nhỉ :

  ntr. 1. biểu thị ý khẳng định và tranh thủ sự đồng ý của người đối thoại. Vui quá nhỉ. Hai năm rồi, anh nhỉ.
  2. biểu thị ý mỉa mai bằng cách làm như hỏi mà không cần được trả lời. Gớm, thằng này giỏi nhỉ!
  3. biểu thị ý thân mật. Tên em là gì nhỉ?

• nhìn chung:

  np. biểu thị ý xét bao quát. Nhìn chung có tiến bộ.

• nhờ:

  Iđg. 1. Yêu cầu làm giúp việc gì. Nhờ chuyển hộ gói quà. Khẽ một tí cho tôi nhờ.
  2. Hưởng sự giúp đỡ. Từ ngày đội y tế về, dân bản được nhờ.
  3. Làm việc gì dựa vào sự giúp đỡ của người khác. Xem nhờ tờ báo. Ngủ nhờ một đêm.
  IIgi. biểu thị quan hệ giữa nguyên nhân và kết quả. Nhờ có anh giúp đỡ công việc mới tốt đẹp.

• nhỡ :

  nIđg. Như Lỡ. Nhỡ tay. Nhỡ một chuyến xe.
  IIgi. biểu thị một giả thiết về điều không hay có thể xảy ra. Cần đánh điện, nhỡ thư không đến.

• như :

  ngi. 1. biểu thị quan hệ ngang bằng, tương đương, tương đồng. Trình độ như nhau. Bà cụ coi anh như con. Đẹp như tiên. Rõ như ban ngày.
  2. biểu thị thí dụ minh họa cho điều vừa nói. Các kim loại quý, như vàng, bạc v.v...
  3. biểu thị điều sắp nói không có gì mới lạ hay phải bàn cãi. Như ai nấy đều biết, tháng này thường có bão. Như đài đã đưa tin, đợt rét này còn kéo dài. Hôm nay tôi đánh điện cho nó, như đã nói hôm qua.

• nhưng :

  nl. biểu thị quan hệ đối lập, ý ngược lại điều vừa nói. Anh khôn nhưng vợ anh đần, Lấy ai lo liệu xa gần cho anh (cd). Muốn đi xem nhưng không có vé.

• nổi :

  nIđg.1. Nằm trên bề mặt của chất lỏng. Phao nổi lềnh bềnh.
  2. Chuyền từ phía dưới lên bề mặt của nước. Xác chết nổi lên.
  3. Nhô lên trên bề mặt. Chạm nổi. Nổi rôm. Nổi nhọt.
  4. Phát ra hoặc làm phát ra âm thanh, ánh sáng. Nổi trống lên. Nổi lửa lên.
  5. Phát sinh đột ngột, mạnh từng đợt, từng cơn. Nổi sóng. Nổi gió. Nổi giận.
  6. Vùng lên, gây biến động lớn. Nổi lên cướp chính quyền.
  7. Hiện ra rõ rệt trên nhưng cái khác. Nhiệm vụ sản xuất nổi lên hàng đầu.
  IIp. biểu thị khả năng làm một việc khó khăn, nặng nề. Vác nổi một tạ gạo. Không kham nổi.

• nội :

  nIt. 1. Sản xuất trong nước. Hàng nội.
  2. Thuộc bên họ của cha. Anh em bên nội. Họ nội. Bà nội.
  IId.1. Ông nội hay bà nội trong lối xưng cũng như gọi. Cháu lại đây với nội.
  2. Cung vua. Quan vào chầu trong nội.
  3. Khoa nội (nói tắt). Bác sĩ nội. Chuyên khoa nội.
  IIIgi. biểu thị giới hạn trong thời gian hay không gian. Nội trong ngày công việc phải xong. Chỉ nội trong nhà này thôi.

• nữa:

  nIp.1. biểu thị ý tiếp tục, sự lặp lại một hành động. Còn nữa. Mai lại đến nữa. Ăn thêm môt bát nữa.
  2. biểu thị sự gia tăng về cường độ hay về số lượng. Học cho giỏi hơn nữa. Hai ngày nữa mới xong.
  IItr. Nhấn mạnh ý tiếp thêm, tăng cường. Đã rẻ lại tốt nữa. Tôi và cả anh nữa đều phải đến.

• ối :

  nc. biểu thị sự đau đớn, ngạc nhiên. Ối! Đau quá! Ối trời đất ơi!

• ối dào:

  nc. biểu thị sự chán nản, thiếu tin tưởng. Ối dào! Họp với chả hành.

• ơ :

  nc. biểu thị sự ngạc nhiên. Ơ! Anh đấy à?

• ở :

  nIđg. 1. Sống thường ngày ở một nơi nào. Suốt đời ở thôn quê. Tôi ở nhà số 7. Ở trọ.
  2. Có mặt trong một thời gian hay thời điểm nhất định. Anh ấy đang ở nhà. Ông ta có ở bên Pháp mấy năm.
  3. Tiếp tục ở lại một nơi. Kẻ ở người đi. Mời khách ở chơi.
  4. Sinh hoạt hằng ngày như thế nào đó. Ở bẩn. Ở bạc. Ở hiền gặp lành.
  5. Làm thuê để phục dịch hằng ngày, sống tại nhà chủ. Đi ở. Người ở.
  IIgi. biểu thị quan hệ về vị trí, phương hướng hay nguyên nhân. Hội nghị họp ở Huế. Ở giai đoạn cuối của quá trình. Hy vọng nhiều ở lớp trẻ. Lỗi ở tôi.

• ơ kia:

  nc. biểu thị sự ngạc nhiên. Ơ kìa đẹp quá!

• ơi là:

  nc. biểu thị ý than van, trách móc. Rét ơi là rét. Chồng ơi là chồng.

• phác:

  nđg.1. Vạch ra những nét chính để hình dung tổng thể. Phác ra cốt chuyện. Vẽ phác.
  2. Có cử chỉ đơn giản để biểu thị một thái độ. Phác một cử chỉ phản đối. Trên môi phác một nụ cười.

• phải:

  It&p.1. Phù hợp, thích đáng, đúng với đạo lý, lẽ phải. Vừa đôi phải lứa. Bán phải giá. Đối xử không phải với bạn bè. Phải đấy, chúng ta đi chơi đi.
  2. Đúng, hợp với sự thật. Anh ta không phải là người xấu.Không phải nó đậu, anh lầm rồi.
  3. Để đáp lại lời chào của người dưới (Chào cụ ạ!) - Phải, chào chị.
  IIl. biểu thị quan hệ giả thiết. Phải mẹ nó còn sống thì nó cũng không đến nỗi nào.

• phải cái:

  np. biểu thị một hạn chế đáng tiếc. Rất thông minh những phải cái lười.Nhà này phải cái hơi chật.

• phải tội mà :

  np. biểu thị ý chỉ vất vả chứ chẳng được lợi gì. Trời đang mưa to, phải tội mà đi.

• phạm trù:

  hd.1. Khái niệm khoa học phản ánh những thuộc tính và mối quan hệ chung, cơ bản nhất của các hiện tượng. Vật chất, vận động, không gian là những phạm trù của triết học.
  2. Khái niệm khoa học biểu thị loại sự vật, hiện tượng hay những đặc trưng chung nhất của chúng. Các phạm trù ngữ pháp.

• phi:

  nl. biểu thị một giả thiết phủ định. Phi nhất thì nhì, chứ không kém. Phi ông ta không ai làm được.

• phiếu :

  nd.1. Tờ giấy rời có cỡ nhất định ghi những chi tiết liên quan đến sự sắp xếp, phân loại. Phiếu thư viện. Phiếu điều tra xã hội.
  2. Tờ giấy ghi nhận một quyền lợi cho người sử dụng. Phiếu nhận tiền. Phiếu đi nghỉ mát.
  3. Tờ giấy biểu thị ý kiến trong cuộc bầu cử hay biểu quyết của từng cá nhân. Phiếu bầu cử. Kiểm phiếu. Số phiếu thuận.

• phỏng:

  nIđg. Dựa theo cái đã có mà làm. Bài hát phỏng theo một điệu dân ca.
  IIp.1. Ước chừng. Tính phỏng xem còn bao nhiêu. Như vậy phỏng có ích gì?
  2. biểu thị ý hỏi. Anh mệt lắm phỏng.
  IIIgi. biểu thị ý giả thiết. Phỏng anh ta không đến thì sao?

• qua :

  nIđg.1. Di chuyển từ bên này sang bên kia. Qua sông.
  2. Đến một nơi nào. Qua nhà bên cạnh. Qua Pháp dự hội nghị.
  3. Hướng sang phía khác, chuyển sang đối tượng khác. Nhìn qua cửa sổ. Lật qua trang sau.
  4. Sống hết một khoảng thời gian. Qua thời thơ ấu. Qua bước khó khăn. Bệnh khó qua khỏi.
  5. Đã trôi đi, thuộc về quá khứ. Một năm qua. Trẻ chưa qua, già chưa tới (tng).
  6. Bước vào một thời gian nào đó. Qua năm mới.
  7. Chịu tác động trực tiếp của một quá trình. Đã qua kiểm tra. Qua một khóa huấn luyện.
  8. Tránh được sự chú ý. Không qua được tai mắt quần chúng.
  IIp. Một cách nhanh, không kỹ. Tạt qua hiệu sách. Dặn qua mấy câu rồi đi.
  IIIgi. biểu thị quan hệ về phương tiện, môi giới. Kiểm nghiệm qua thực tế. Qua anh, xin gởi lời hỏi thăm cả văn phòng.
  IVtr. biểu thị ý nhấn mạnh sự phủ định. Không thấy qua một bóng người.Chẳng nói qua một lời nào.

• quả :

  nt&p. biểu thị ý xác nhận dứt khoát. Nói quả không sai. Thật quả tôi không biết.

• quá đi chứ:

  np. biểu thị ý khẳng định dứt khoát. Bây giờ đi còn kịp quá đi chứ.

• quá tội:

  nt. biểu thị ý tệ hơn, khổ hơn. Ở nhà thì buồn, trời mưa gió thế này đi xem kịch thì quá tội.

• quyết tâm:

  hd. Tinh thần thực hiện bằng được điều đã định. Có quyết tâm cao trong học tập. biểu thị quyết tâm.

• ra :

  nIđg.1. Di chuyển về phía ngoài, đến nơi rộng hơn hay về phía Bắc trong phạm vi nước Việt Nam. Ra đồng. Ra ga. Từ Đà Nẵng ra Huế. Ra ứng cử.
  2. Tách đi khỏi một môi trường. Bệnh nhân ra viện. Ra ở riêng. Ra trường đang xin việc.
  3. Chỉ cây cối nảy sinh một bộ phận. Cây ra lá, ra hoa.
  4. Nêu cho người khác biết để chấp nhận, để thực hiện. Ra đề thi. Ra điều kiện.
  5. Thành, thành hình. Ăn cho ra bữa. Chẳng ra gì cả.
  6. Biểu hiện đúng với tính chất, ý nghĩa. Sống cho ra sống. Làm ra làm, chơi ra chơi.
  7. Qua khỏi một khoảng thời gian. Ra Tết. Ra tháng.
  IIp. biểu thị phương hướng, kết quả, sự biến đổi. Mở ra. Bung ra. Nhìn ra biển. Tìm ra. Tính không ra. Nhận ra khuyết điểm. Ngày càng đẹp ra. Bệnh ra. Cứ trơ ra không biết xấu hổ.
  IIIgi. biểu thị một điều kiện giả thiết. Xoàng ra, năng suất cũng được 5 tấn. Ít ra cũng cả trăm người.
  IVc. biểu thị sự ngạc nhiên nhận thấy. À, ra thế! Ra nó chỉ hứa để đánh lừa.

• rằng:

  nIđg. Nói. Chẳng nói, chẳng rằng.
  IIgi. biểu thị nội dung làm rõ điều vừa nói. Tôi tin rằng anh ấy làm việc tốt. Có ý kiến rằng ...

• riêng:

  nIt. 1. Thuộc về cá nhân hay một sự vật. Của riêng. Con riêng của chồng. Đặc điểm riêng.
  2. Có tính chất tách biệt. Riêng từng phần. Trường hợp riêng.
  IIgi. biểu thị ý tách ra, khác với những cái khác. Riêng đi đường cũng đã mất hai giờ. Riêng anh ta không đồng ý.

• rõ :

  nIt. Tách bạch hẳn ra, phân biệt hoàn toàn với những cái khác. Rõ mồn một. Nó thua đã rõ rồi.
  IIđg. Biết tường tận, cụ thể. Ai nấy đều rõ sự thật. Chưa rõ thực hư thế nào.
  IIIp. biểu thị mức độ được khẳng định, hơn hẳn bình thường. Dậy rõ sớm. Rõ thật buồn cười.

• rõ khéo:

  nc. biểu thị ý mỉa, trách móc nhẹ nhàng. Rõ khéo! Đùa một tí mà đã giận.

• rồi :

  nIt. Xong. Công việc chưa rồi.
  IIp.1. biểu thị điều vừa nói đã được thực hiện. Nó đến rồi.Anh ấy đã có vợ rồi.
  2. biểu thị ý đã qua gần đây. Đêm rồi. Tết rồi có dịp về quê.
  3. biểu thị điều vừa nói sẽ thực hiện ngay trước mắt. Sắp đến giờ rồi. Xong rồi, chỉ vài phút nữa thôi.
  4. biểu thị điều sắp nêu có nhiều khả năng xảy ra trong tương lai gần. Trước sau rồi người ta cũng biết. Việc đó rồi hãy hay.
  IIIgi. 1. biểu thị quan hệ nối tiếp về thời gian. Làm xong rồi đi chơi.
  2. biểu thị quan hệ nhân quả. Chóng ngoan rồi mẹ yêu. Không nghe rồi có ngày hối tiếc.
  IVtr. biểu thị ý nhấn mạnh điều đã khẳng định. Đẹp lắm rồi. Chậm mất rồi còn gì.

• ru :

  ntr. biểu thị ý hỏi với sự nghi ngờ. Công đeo đuổi chẳng thiệt thòi lắm ru? (Ng. Du). Sự đời chẳng lẽ cứ thế ru?

• rước:

  nđg.1. Đi thành đoàn có cờ trống, đèn đuốc v.v... để làm lễ đón, biểu thị sự vui mừng trong ngày hội. Vận động viên thể thao rước đuốc.
  2. Đón về một cách trân trọng. Rước dâu. Rước thầy chữa bệnh.
  3. Đón. Xe rước công nhân.
  4. Mời, dùng trong xã giao. Rước cụ xơi nước.

• sá :

  nIđg. Kể đến. Sá gì gian lao.
  IIp. biểu thị ý phủ định. Sá kể. Sá quản.

• sao:

  np.1. biểu thị ý nghi vấn để hỏi về sự vật cụ thể hay nguyên nhân của sự việc. Anh nghĩ sao? Trời mưa hay sao? Sao không đi nữa? Sao lâu thế?
  2. Chỉ thể cách của một hành động. Nghĩ sao nói vậy. Lo sao cho ổn thỏa.
  IItr. biểu thị ý ngạc nhiên hay nhấn mạnh về mức độ đã làm ngạc nhiên. Điệu nhạc sao nghe buồn thế! Đáng yêu sao những trẻ thơ!

• sau:

  nIp. 1. Phía nghịch với trước mặt, nghịch với vị trí thấy ngay. Quay đầu nhìn lại phía sau. Đuổi theo sau. Các hàng ghế sau.
  2. Thời gian từ thời điểm làm mốc trở đi. Tháng sau. Mãi mãi về sau. Trước lạ sau quen.
  IIgi. biểu thị quan hệ về vị trí (bị che đi) hay thời gian (đến sau). Nấp sau cánh cửa. Mặt trời khuất sau ngọn núi. Sau hôm anh đi vài ngày thì nó biến mất.

• sau khi:

  nl. biểu thị liên hệ về thời gian giữa hai sự kiện kế tiếp. Sau khi gặp anh, anh ấy sẽ đi.

• sẵn:

  nIt. 1. Có thể sử dụng hay hành động ngay do đã được chuẩn bị. Cơm đã có sẵn.Bán quần áo may sẵn.
  2. Có nhiều đến mức cần bao nhiêu cũng có. Dạo này hàng hóa sẵn lắm. Sẵn tiền trong tay, muốn mua gì chẳng được.
  IIl. biểu thị quan hệ về thuận tiện. Sẵn có anh ở đây, ta bàn một số việc.

• sắp :

  np. biểu thị thời gian ở tương lai. Trời sắp sáng. Sắp đến tuổi đi học.

• sẽ :

  np. biểu thị hành động, sự việc xảy ra trong tương lai, sau thời điểm nói. Mai sẽ nói tiếp. Tình hình sẽ tốt đẹp.

• song:

  nl. biểu thị ý hạn chế. Trăng hoa song cũng thị phi biết điều (Ng. Du).

• số là:

  nl. biểu thị nguyên nhân. Số là không tính toán kỹ nên mới nhỡ việc.

• số từ:

  hd. Từ biểu thị số lượng hay thứ tự. Một, hai, nhất, nhì đều là số từ.

• sở dĩ:

  hl. biểu thị quan hệ về nguyên nhân. Sở dĩ cuộc họp hoãn lại vì chuẩn bị chưa tốt.

• sở thuộc:

  nd. Phạm trù ngữ pháp biểu thị mối quan hệ giữa chủ thể với cái thuộc về chủ thể. Định ngữ sở thuộc của danh từ.

• sức mấy:

  nIt. Có bao nhiêu sức mà làm việc gì. Nó thì sức mấy? Sức mấy mà dám chống lại?
  IIp. biểu thị ý phủ định. Sức mấy mà bảo được nó.

• ta:

  nIđ.1. Dùng để tự xưng khi nói với tư cách người trên. Ta nói cho bọn bay biết.
  2. Tự xưng khi nói thân thiết với người ngang hàng, hay tự nói với mình. Mình về mình nhớ ta chăng?... (cd). Cũ người mới ta (tng).
  3. Chỉ gộp chung mình và người đối thoại với ý thân mật. Anh với tôi, ta cùng đi. Ta phải giữ truyền thống văn hóa của dân tộc mình.
  IIt. Chỉ cái thuộc về dân tộc mình. Tết ta. Thuốc ta.
  IIIch. Chỉ người đã được nói đến trước đó. Ông ta. Hắn ta.
  IVtr. biểu thị sự thân mật trong cách nói. Giỏi quá ta? Ông quê ở đâu ta? Có gì ăn không ta?

• tá :

  ntr. biểu thị ý thương cảm trong câu hỏi. Người xưa đâu tá?

• tái:

  h. Từ tố ghép trước một động từ Hán Việt để biểu thị ý “lại, trở lại”. Tái diễn. Tái phát.

• tại :

  ngi. 1. biểu thị quan hệ về vị trí. Hội nghị tại Hà Nội. Đón tại sân bay.
  2. biểu thị quan hệ về nguyên nhân. Tại chủ quan nên thất bại. Con hư tại mẹ.

• tênh :

  np. biểu thị mức độ cao của các tính cách vắng vẻ, buồn bã. Vắng tênh. Trống tênh. Buồn tênh. Nhẹ tênh.

• thảng hoặc:

  npI. Chỉ thỉnh thoảng, rất ít có. Đường vắng tanh, thảng hoặc mới có một người đi qua.
  IIgi. biểu thị một giả thiết, hiếm xảy ra. Thảng hoặc có việc gì thì đã có bà con xóm giềng, anh yên tâm.

• thật ra (thực ra):

  np. biểu thị điều sắp nêu ra mới là sự thật, khác với điều vừa nói. Tưởng đơn giản, thật ra rất phức tạp.Thật ra, đó chỉ là hai hình thức biểu hiện của một nội dung.

• thế :

  np.1. biểu thị điều coi như đã biết. Cứ thế mà làm. Thế bao giờ xong?
  2. biểu thị ý ngạc nhiên về mức độ cao của một tính chất. Ở đây nóng thế! Giỏi thế!

• thế là:

  np. biểu thị kết quả của việc vừa trình bày. Thế là nó bỏ nhà ra đi. Thế là xong.

• thế mà:

  np. biểu thị ý trái với việc đáng lẽ xảy ra. Thế mà tôi chẳng biết gì cả.

• thế ra:

  nl. biểu thị một điều mới biết với ít nhiều ngạc nhiên. Thế ra anh là người ở địa phương này?

• thế thì:

  nl. biểu thị cứu cánh, hậu quả của điều vừa biết. Thế thì chúng ta đi thôi.

• thì:

  nlI. 1. biểu thị cứu cánh, hậu quả của một điều kiện vừa nêu. Nếu mưa thì ở nhà. Bây giờ mới đi thì muộn mất.
  2. Nêu một ý song song hay tương phản với ý trước. Nó dại thì em nó lại rất khôn. Có ba người con thì đều ở xa cả.
  3. biểu thị ý tiếp nối. Vừa về đến nhà thì trời đổ mưa. Anh đi một lúc thì tôi đến.
  IIp.1. biểu thị ý phủ định mỉa mai. Vâng, con nó hư, còn con của chị thì ngoan! Mày thì giỏi!
  2. biểu thị ý khẳng định. Thì ai chẳng biết vậy? Tôi thì tôi không ngại.

• thì có:

  np.1. biểu thị ý hạn chế về một điều thừa nhận. Đẹp thì có đẹp, nhưng đắt quá.
  2. biểu thị ý trái ngược với người đối thoại. Muộn gì, hơi sớm thì có.

• thì thôi:

  np. biểu thị ý chấp nhận điều thực tế vừa nêu. Anh không đi thì thôi tôi đi.

• thôi:

  nIđg1. Ngưng hẳn lại, không làm nữa. Thôi học. Thôi chức chủ nhiệm.
  2. Đành coi như không có chuyện gì xảy ra. Nhỡ có hỏng cũng thôi.
  IIp.1. biểu thị ý hạn chế. Chỉ một ngày thôi. Bài văn ấy ngắn thôi nhưng rất hay.
  2. biểu thị ý miễn cưỡng nhưng chấp nhận. Đành vậy thôi, làm thế cũng tốt thôi.
  3. biểu thị ý nhấn mạnh sự khẳng định. Sớm muộn gì nó cũng về thôi. Cần đến là có ngay thôi.
  IIIc.1. Tỏ ý tiếc về điều không hay đang xảy ra. Thôi, hỏng mất rồi! Thôi, thế là hết.
  2. Tỏ ý can ngăn hay từ chối. Thôi, đủ rồi, đừng nói nữa. Thôi, tôi không đi đâu.

• thú thật (thực):

  nIđg. Nói ra tội lỗi khuyết điểm của mình một cách thành thật. Cháu đã thú thật hết với mẹ.
  IIp. biểu thị ý khó nói về điều sắp nói. Thú thật tôi thấy rất khó nói ra điều ấy.

• thử hỏi:

  np. biểu thị ý đặt vấn đề cho người đối thoại cùng tìm hiểu. Thử hỏi làm như vậy có đúng không?

• thực tình mà nói:

  np. biểu thị ý nhấn mạnh điều sắp nói là sự thật. Thực tình mà nói, nó không muốn thế.

• tỉ lệ bản đồ:

  nd. Tỉ số cho biết mức độ thu nhỏ của mặt đất lên bản đồ, được biểu thị bằng một phân số mà tử số bằng 1. Tỉ lệ bản đồ 1/100.000.

• tiêm mao:

  hd. Sợi ngắn mọc dày ở phía ngoài cơ thể đơn bào hay ở tế bào biểu thị của động vật bậc cao.

• tính đồng nhất :

  nd. phạm trù triết học biểu thị sự vật có trạng thái tạm thời ngang bằng với bản thân.

• tính từ:

  hd. Từ biểu thị ý nghĩa tính chất, thuộc tính của người và sự vật, có thể trực tiếp làm vị ngữ trong câu tiếng Việt: “Đẹp”, “trắng”, “tích cực” là những tính từ.

• trách nào mà chẳng:

  nl. biểu thị một hậu quả tất nhiên. Làm vội làm vàng trách nào mà chẳng sơ suất.

• trái lại:

  np. biểu thị ý ngược lại điều vừa nói, hay vừa phủ định. Nó siêng năng, trái lại em nó rất lười. Năng suất không tăng, trái lại giảm.

• trạng ngữ:

  hd. Thành phần phụ trong câu, biểu thị thời gian, địa điểm, nguyên nhân, mục đích của sự kiện được trình bày. Trong câu “một ngày gần đây anh sẽ biết”, “một ngày gần đây” là trạng ngữ.

• trên:

  nId. Người cấp trên, người lãnh đạo. Theo sự sắp xếp của trên. Trách nhiệm trên giao.
  IIt.1. Ở phía cao hơn hay phía trước. Mạn trên. Các hàng ghế trên. Các tầng lớp trên trong xã hội.
  2. Ở phía trên, phía trước trong một trật tự sắp xếp. Ở mấy trang trên. Làng trên xóm dưới.
  3. Ở vị trí cao trong một hệ thống cấp bậc. Học sinh các lớp trên. Điểm trên trung bình.
  4. Ở mức độ cao về số lượng. Sức khỏe trên trung bình. Trên sáu mươi tuổi.
  IIIp. biểu thị sự cao về vị trí. Đứng trên nhìn xuống.
  IVgi. 1. biểu thị quan hê về nơi chỗ của hành động. Máy bay lượn trên thành phố. Nghe giảng trên lớp. Tranh luận trên báo.
  2. Nơi chỗ của vị trí. Vết sẹo trên trán. Trên trang đầu của tờ báo.
  3. Chỗ dựa, cơ sở của hành động. Đồng ý trên nguyên tắc. Cho điểm trên 10. Nhận thấy trên thực tế.

• trong:

  nId. Vị trí thuộc một phạm vi nhất định. Trong ấm ngoài êm. Che kín cả trong ngoài.
  IIt.1. Thuộc về vị trí gần trung tâm hay ở phía trước. Vòng trong vòng ngoài. Nhà trong.
  2. Thuộc về phía nam so với một vị trí trên đất nước Việt Nam. Đàng Trong, Đàng Ngoài. Người miền trong.
  IIIgi. 1. biểu thị quan hệ về vị trí. Người Hà Nội vào công tác trong Vinh. Sống trong cảnh nghèo đói. Ý kiến phát biểu trong cuộc họp. Ngồi trong nhà. Mời vào trong này.
  2. biểu thị quan hệ về thời gian. Đi từ hồi trong Tết. Hoàn tất trong một tháng. Sẽ gặp lại trong vòng ba ngày.

• trợ từ:

  hd. Từ để thêm vào câu biểu thị thái độ của người nói như ngạc nhiên, nghi ngờ, mai mỉa, vui mừng... “À”, “ư”, “nhỉ” là những trợ từ.

• trời:

  nId.1. Khoảng không gian vô tận như một hình vòm úp trên mặt đất. Sao trên trời.
  2. Trạng thái khí quyển bao quanh con người ở một nơi nào. Trời đang mưa. Trời trở rét.
  3. Thiên nhiên về mặt đối lập với con người. Mưa nắng nhờ trời. Tại trời, chẳng tại ai.
  4. Lực lượng siêu tự nhiên, coi như ở trên trời cao, mà nhiều người tin rằng sáng tạo và quyết định số phận muôn loài trên mặt đất. Kêu trời chẳng thấu. Cầu trời khẩn Phật.
  IIt.1. Hoang dại, có sẵn trong trời đất. Vịt trời.
  2. Mức độ rất dài, rất lâu về thời gian. Gần ba tháng trời.
  IIIc. biểu thị sự ngạc nhiên hay than thở. Trời! Sao lại như thế?

• trời đất ơi:

  nc. biểu thị sự ngạc nhiên hay than thở. Trời đất ơi! Sao tôi khổ thế này!

• trừ phi:

  hl. biểu thị trường hợp khiến điều vừa khẳng định không thực hiện trước. Thế nào cũng đến trừ phi trời mưa. Bệnh không qua khỏi được trừ phi có thuốc tiên.

• trước :

  nId. 1. Phía những vị trí mà mắt nhìn thẳng thấy được. Nhìn trước ngó sau. Đằng trước.
  2. Vị trí ở mặt chính của sự vật. Xe đỗ ngay trước nhà. Đi cổng trước.
  IIt. Ở vị trí gần vị trí lấy làm mốc hơn. Ngồi ở hàng ghế trước, gần sân khấu. Nó đi từ tháng trước.
  IIIp. Chỉ hành động xảy ra trước khi thời điểm quy định đến. Không chờ, ăn cơm trước. Đã cho biết trước rồi.
  IVgi. biểu thị hoàn cảnh, tình hình tác động trực tiếp đến hành động. Trước cảnh đó ai cũng thương tâm.

• trước khi:

  nl. biểu thị quan hệ thời gian giữa hai hành động. Trước khi hành động, cần suy nghĩ kỹ.

• tung hô:

  hdg.1. Cùng hô to lên những tiếng chúc tụng vua chúa. Tung hô vạn tuế.
  2. Cùng hô to những lời chào mừng và biểu thị sự hoan nghênh nhiệt liệt. Dân chúng hai bên đường tung hô đoàn quân giải phóng.

• tuy:

  ngi. biểu thị ý nhượng bộ. Vẫn làm hết sức mình tuy không thích. Tuy mệt nhưng vui.

• tuy nhiên:

  np. biểu thị ý nhượng bộ. Có cố gắng, tuy nhiên kết quả vẫn chưa đạt yêu cầu.

• tuy rằng:

  nl. biểu thị ý nhượng bộ. Nó không nói gì, tuy rằng nó biết rất rõ.

• tuyệt nhiên:

  hp. biểu thị mức độ triệt để của sự phủ định. Tuyệt nhiên không có tin tức gì.

• từ :

  ngi.1. biểu thị khởi điểm về nơi chỗ hay thời gian. Đi từ Hà Nội đến Hải Phòng. Dậy từ sáng sớm.
  2. biểu thị ý mức độ thấp nhất, nhỏ nhất. So ki từ đồng xu... Kiểm tra kỹ, từ các chi tiết.

• tự khắc:

  hp. biểu thị ý khẳng định về điều (thường là tốt) tự nó sẽ xảy đến. Làm nhiều thì tự khắc thạo. Cứ nghỉ ngơi vài hôm là tự khắc thấy khỏe.

• tướng :

  nId. 1. Quan võ cầm đầu một đạo quân thời trước; cấp quân hàm trên cấp tá. Binh hùng tướng mạnh.
  2. Tên gọi quân cờ hay quân bài trong các loại bài tam cúc, tứ sắc. Chiếu tướng.
  3. Từ để gọi người ngang hàng hay người còn ít tuổi với ý vui đùa. Nhanh lên các tướng ơi!
  IIt. Rất to. Gánh một gánh tướng.
  IIIp. biểu thị mức độ cao của tính chất, trạng thái. Cái bát to tướng. Kêu tướng lên.

• úi chà :

  nc. biểu thị sự ngạc nhiên. Úi chà, đẹp quá.

• ư :

  np. biểu thị mức độ cao hết sức. Việc tối ư cần thiết.

• ứ :

  nc. biểu thị ý không bằng lòng. Ứ, em không đi dâu!

• và :

  nl.nIl. 1. Biểu hiện quan hệ liên hợp giữa hai người, hai vật, hai sự kiện. Mưa to và gió lớn.
  2. biểu thị điều nói thêm để khẳng định điều vừa trình bày. Nó thi đỗ và đỗ rất cao.
  3. biểu thị điều kể như kết quả, hâu quả của việc vừa trình bày. Mưa to và đường sá ngập hết.
  IIp. Nhấn mạnh ý nghĩa kết luận của điều sắp nêu ra. Và thế là hết.

• vả chăng:

  nl. biểu thị điều sắp nêu ra là thêm một lẽ khẳng định ý chính muốn nói. Tôi không đi, vả chăng có đi cũng vô ích.

• vạ gì:

  np. biểu thị ý phủ định với điều sắp nêu ra. Vạ gì sinh sự với nó.

• vào:

  nIđg.1. Di chuyển đến một vị trí ở phía trong. Vào nhà. Vào đất liền.
  2. Bắt đầu là thành phần của một tổ chức. Vào hội. Vào biên chế nhà nước.
  3. Bắt đầu tham gia một hoạt động. Vào tiệc. Vào đám.
  4. Đúng khuôn phép, đúng các quy định. Công việc đã vào nền nếp.
  5. Ở trong một thời gian được xác định. Vào dịp tết.
  6. Thuộc một loại nào đó trong một hệ thống phân loại. Học vào loại trung bình. Vào loại biết điều.
  7. Thu nhận được, tiếp thu được. Đầu óc rối bời, học mãi mà không vào.
  IIgi. biểu thị cái để hướng tới, để làm cơ sở. Nhìn vào trong nhà. Trông vào sự giúp đỡ của bạn. Nô lệ vào sách vở. Dựa vào điều dự tính.
  IIIp. 1. biểu thị sự yêu cầu về mức độ cao hơn. Làm nhanh vào.
  2. biểu thị sự phê phán, chê trách về một việc làm thái quá. Ăn kẹo cho lắm vào để rồi đau bụng.

• vẫn :

  np.1. biểu thị sự tiếp tục, không thay đổi. Tôi vẫn ở chỗ cũ.
  2. biểu thị ý khẳng định về điều xảy ra, không tùy thuộc điều kiện. Trước nguy hiểm vẫn bình tĩnh.
  3.biểu thị ý khẳng định về sự đánh giá. Vở kịch này hay thật, nhưng vở trước vẫn hay hơn.

• vậy:

  nIp. Chỉ điều đang thực tế xảy ra trước mắt hay điều đã biết hoặc vừa nói đến. Anh nói vậy, nó không nghe đâu. Đúng như vậy. Gặp sao hay vậy.
  2. biểu thị một ý kết luận. Muộn rồi vậy tôi không đi nữa.
  IItr. 1. biểu thị ý nhấn mạnh tính chất cụ thể. Anh đang nghĩ gì vậy?
  2. biểu thị ý khẳng định một kết luận. Việc này nhờ anh vậy. Thôi vậy.

• về:

  nIđg.1. Trở lại chỗ của mình, quê hương mình hay nơi được coi như quê hương mình. Tan học về nhà. Kiều bào về nước. Mua về lắm thứ. Rút tay về.
  2. Đến nơi mình được đón tiếp thân mật. Đại biểu các nơi về dự hội nghị. Ban kịch về biểu diễn ở nông thôn.
  3. Đến đích cuối cùng. Xe ca đã về đến bến.
  4. Trở thành thuộc quyền sở hữu của người nào. Chính quyền về tay nhân dân.
  5. Chết. Cụ đã về trưa hôm qua.
  6. Ở vào một quãng thời gian nhất định. Ba năm về trước. Về già.
  IIgi. 1. biểu thị phạm vi hay phương hướng. Bàn về nông nghiệp. Nhìn về bên phải.
  2. biểu thị nguyên nhân. Người đẹp về lụa, lúa tốt về phân (tng).

• vì :

  ngi. 1. biểu thị nguyên nhân. Vì bận nên không đến được.
  2. biểu thị đối tượng phục vụ. Việc làm vì lợi ích chung. Vì con, mẹ sẵn sàng làm tất cả.

• với:

  nIgi. 1. biểu thị quan hệ liên hợp. Hình với bóng. Nước với lửa.
  2. biểu thị ý cùng hành động. Sống chung với nhau. Đi với bạn.
  3. Mục tiêu của hành động. Đề nghị với hắn.
  4. biểu thị điều kiện. Với hai bàn tay trắng.
  5. Nguyên nhân trực tiếp. Khổ với nó. Còn mệt với chuyện này.
  6. Đặc điểm của sự vật. Căn hộ với đầy đủ tiện nghi. Thành phố với năm triệu dân.
  IItr.1. biểu thị yêu cầu thân mật. Chờ tôi với.
  2.biểu thị ý chê bai, trách móc. Con với cái, chán quá. Học với hành gì mà lười thế.

• với lại:

  nl. biểu thị điều nêu ra để bổ sung. Việc khó lắm, với lại cũng không nên.

• xưng:

  nđg.1. Tự gọi mình là gì khi nói với người khác để biểu thị một quan hệ giữa hai người. Gọi anh, xưng tôi. Xưng là cháu.
  2. Tự nhận cho mình một danh hiệu cao quý. Tự xưng là hoàng đế. Vỗ ngực tự xưng.
  3. Tự nói ra những điều về bản thân mình cho người khác biết. Xưng tội. Xưng tên xưng tuổi.

• ý chừng:

  np. biểu thị ý phỏng đoán về điều đã nhận thấy. Ông ta ý chừng giận, không nói một lời.

• yêu :

  nIđg.1. Có tình cảm dễ chịu khi tiếp xúc với một đối tượng và sẵn sàng hết lòng vì đối tượng ấy. Mẹ yêu con. Yêu đời. Yêu nước. Trông thật đáng yêu.
  2. Có tình cảm thắm thiết dành riêng cho một người khác giới và muốn cùng nhau gắn bó. Người yêu. Yêu nhau.
  IIp. biểu thị tình cảm yêu thương. Mẹ mắng yêu. Nguýt yêu. Tát yêu.

MUA THỈNH KINH SÁCH PHẬT HỌC

DO NXB LIÊN PHẬT HỘI PHÁT HÀNH