• a-mô-ni-ac :

  pd. Chất khí không màu sắc, có mùi khai, rất dễ tan trong nước. A-mô-ni-ac lỏng thường được gọi nôm na là nước đái quỉ.

• ậu:

  nd. Chức việc làng trông nom các việc thu tô, xử kiện, cúng lễ... ở vùng dân tộc Mường thời trước.

• bà mụ:

  nd.1. Người đàn bà đỡ đẻ ở nông thôn ngày trước.
  2. Nữ thần nặn ra đứa trẻ và chăm nom, che chở cho trẻ theo mê tín.

• ba vạ:

  nt. Nói về đồ đạc, nhà cửa không được trông nom chăm sóc, không có giá trị gì. Chiếc xe ba vạ.

• bỏ liều:

  nđg. Không trông nom đến. Người chê đã có anh yêu, nhan sắc mà nỡ bỏ liều sao em (cd).

• cel-lu-lo-it :

  pd. (Phiên âm tiếng celluloid). Sản phẩm hóa học, thường được gọi nôm na là nhựa, chất trong, khó bể, dùng làm nút áo, lược, ly, phim, v.v...

• chă:

  nId. Tấm nỉ, dạ để đắp, mền. Chăn bông: chăn dệt bằng bông hoặc có bông ở trong. Chăn cù: chăn dệt bằng lông. Gối loan tuyết đóng, chăn cù giá đông (Ôn. Nh. Hầu).
  IIđg. Đưa, dẫn súc vật đi ăn; Nuôi nấng, trông nom.Chăn tằm rồi mới ươm tơ.

• chăm bón:

  nđg. Chăm nom vun bón cây trồng. Chăm bón thửa ruộng xấu.

• chăm chút:

  nđg. Trông nom, săn sóc chu đáo. Chăm chút cây cảnh.

• chăm nom :

  nđg. Săn sóc và trông nom.

• chăn dắt:

  nđg. Trông nom dìu dắt. Chăn dắt trâu bò. Chăn dắt đàn em dại.

• chắt chiu :

  nđg. Giữ gìn từng chút, chăm sóc nâng niu. Bình rau, cóng muối chắt chiu nom dòm (H. H. Qui).

• chữ nôm:

  nd. Chữ viết tiếng Việt thời xưa của người Việt dựa vào chữ Hán mà đặt ra. Nền văn học chữ nôm.

• coi :

  nđg. 1. Xem. Coi mặt đặt tên (t.ng).
  2. Trông nom. Coi nhà.Coi mọi việc.
  3. Có dáng, có vẻ. Ông ta coi còn khỏe.
  4. Có ý kiến đánh giá. Coi đó là điều quan trọng. Coi nhau như anh em.

• cóng :

  nd. Đồ đựng bằng sành, hình trụ miệng rộng, có nắp đậy, thân hơi phình, đáy lồi. Bình dưa cóng muối chắt chiu nom dòm. (Hồ. H. Qui).

• dị bản :

  hd. Bản văn của một tác giả khác với bản được phổ biến từ trước. Sưu tầm các dị bản truyện nôm.

• diễn âm:

  hdg. Chữ ghi đúng như cách nói, cách đọc, chỉ chữ Nôm. Chinh Phụ Ngâm Khúc diễn âm: Bản dịch Nôm Chinh Phụ Ngâm Khúc.

• diễn nôm :

  hdg. Dịch một bản văn chữ Hán thành chữ nôm.

• dìu dắt:

  nđg. Đưa dẫn và chăm nom, giúp đỡ. Dìu dắt người kém may hơn mình. Nhà dìu dắt: người hướng dẫn.

• giám hộ:

  hd. 1. Người có trách nhiệm trông nom và bảo vệ quyền lợi của một vị thành niên.
  2. Sự quản lý bảo hộ. Lãnh thổ bị giám hộ: lãnh thổ đặt dưới quyền giám hộ Liên hiệp Quốc. Hội đồng Giám hộ: cơ quan do Liên hiệp Quốc cử để giám hộ một lãnh thổ.

• hát nam:

  nd. Điệu hát bội, phổ thơ lục bát hay song thất lục bát lời toàn nôm. Hát Nam chia ra hai lối: Hát Nam Ai với giọng buồn như khi trong nước nguy biến, lúc chia tay; Hát Nam Xuân với giọng nhẹ nhàng, có phần vui, như khi dạo chơi trong vườn, trên đường về nhà của thí sinh vừa thi đỗ.

• hầu hạ:

  nđg. Chầu chực trông nom. Hầu hạ cha mẹ.

• hộ tang:

  hdg. Trông nom việc tang.

• huấn đạo:

  hd. Chức quan trông nom việc học trong một huyện thời xưa.

• huống:

  nl. Như Huống chi. Mai mưa, trưa nắng, chiều nồm, Trời còn luân chuyển huống mồm thế gian.

• khuyết danh:

  ht. Không có tên tác giả. Truyện Nôm khuyết danh.

• lò mò:

  nđg.1. Đi lại hay làm việc trong bóng tối, phải mò mẫm khó khăn. Lò mò đi qua rừng trong đêm. Trời tối mà vẫn lò mò nôm cá ngoài đồng.
  2. Đi đến nơi nào một cách lén lút, vụng trộm. Đến nửa đêm hắn mới dám lò mò về nhà.

• mai:

  nd. Lúc sáng sớm. Sương mai còn đọng trên cành. Mai mưa, trưa nắng, chiều nồm... (cd)

• mít đặc:

  nt. 1. Hoàn toàn không hiểu biết gì. Chữ nôm thì nó mít đặc. Mít đặc về thời sự.
  2. Ngu đần. Đầu óc mít đặc.

• mộc bản:

  hd. Bản gỗ có khắc chữ để in. Sách chữ nôm in bằng mộc bản.

• nài:

  nd. Người trông nom và điều khiển voi, ngựa. Nài ngựa. Nài voi.

• nắc nỏm:

  nđg. Tắc lưỡi tỏ ý mến phục. Nắc nỏm khen mãi.

• nắc nỏm:

  nđg. Nôn nao hồi hộp vì một việc sắp xảy ra nhưng chưa biết cụ thể thế nào. Nắc nỏm chờ kết quả kỳ thi.

• nâng giấc:

  nđg. Chăm nom săn sóc từng ly từng tí. Nâng giấc con thơ.

• nhà trẻ:

  nd. Nơi trông nom, nuôi dạy trẻ dưới ba tuổi.

• nom :

  nđg.1.Trông. Ở xa nom không rõ lắm.
  2. Để ý nhìn ngó đến. Nhờ nom hộ nhà một lúc.

• nôm:

  nId. Tiếng Việt viết bằng chữ nôm, phân biệt với tiếng Hán Việt viết bằng chữ nho. Tên nôm. Truyện nôm. Văn nôm.
  IIt. Nôm na (nói tắt). Lời lẽ rất nôm.

• nồm:

  hd.. 1. Hướng đông nam, gió đông nam. Tháng tư, tháng năm thì bắt đầu có nồm ở miền Nam.
  2. Thời tiết ấm và ẩm ướt ở miền Bắc vào cuối mùa đông và đầu mùa xuân. Thời tiết chuyển sang nồm.

• nộm:

  nd. Hình người bằng giấy, bằng cỏ. Người nộm. Con nộm.

• nôm na:

  nt. Chỉ cách nói mộc mạc theo lối người dân thường không biết chữ nho. Lời lẽ nôm na.

• nơm:

  nId. Đồ để chụp cá, cũng gọi là đơm. Được cá quên nơm (tng).
  IIđg. Bắt cá bằng nơm.

• nỡm:

  nt. Tinh nghịch. Trò nỡm.

• nơm nớp:

  nđg. Lo lắng, lo sợ. Nơm nớp sợ bị bắt.

• phây phẩy:

  nđg. Thổi qua nhè nhẹ. Gió nồm phây phẩy.

• phép hài thanh:

  nd. Phép tạo chữ Hán hay chữ Nôm, một bên ghi ý nghĩa, một bên ghi cách đọc.

• phụ chính:

  hd. Đại thần trông nom việc nước thay cho vua còn nhỏ tuổi.

• quản gia:

  hd. Người làm thuê trông nom việc nhà cho một gia đình giàu sang thời trước.

• quốc âm:

  hd. Ngôn ngữ nước nhà, chỉ tiếng Việt thời xưa ghi bằng chữ Nôm, nay bằng chữ quốc ngữ. Thơ quốc âm của Nguyễn Trãi.

• săn sóc:

  nđg. Trông nom kỹ lưỡng. Săn sóc người bệnh.

• sểnh:

  nđg.1. Để thoát khỏi, để mất cái mình đã nắm được. Sểnh một tên cướp. Để sểnh món lợi lớn.
  2. Lơi ra, không trông nom đến. Mới sểnh ra một tí đã hỏng việc.

• sổ :

  nđg.1. Gạch thằng một nét từ trên xuống dưới, trong lối viết chữ Hán, chữ Nôm. Ngang bằng, sổ ngay.
  2. Gạch bỏ, xóa bỏ. Sổ tên đi.

• tế tự:

  hdg. Thờ cúng. Trông nom việc tế tự.

• tên tục:

  nd. Tên cha mẹ đặt cho lúc nhỏ bằng từ nôm na nghĩa xấu xí theo mê tín.

• thảo:

  nđg.1. Viết ra thành bài có nội dung nhất định để sau đó xem lại, sửa chữa cho hoàn chỉnh. Thảo bài diễn văn. Bản thảo tác phẩm.
  2. Viết tháu chữ Hán, chữ Nôm, nét nọ liền nét kia, có bỏ bớt nét. Kiểu chữ thảo rất đẹp. Chữ viết thảo, rất khó đọc.

• thăm nom:

  nđg. Thăm hỏi và trông nom. Thăm nom các gia đình thương binh liệt sĩ.

• thầy chùa:

  nd.1. Sư.
  2. Người ở chùa trông nom việc cúng Phật.

• thom thóp:

  nt. Như Nơm nớp.

• thủ từ:

  hd. Người trông nom hương khói và coi giữ đình, đền.

• thư lại:

  hd. Viên chức nhỏ trông nom việc văn thư ở công đường thời phong kiến thực dân.

• trông nom:

  nđg. Như Trông coi. Trông nom người bệnh.

• truyện nôm:

  nd. Truyện dài viết bằng chữ nôm theo thể thơ lục bát.

• trưởng:

  nId. Người phụ trách chính, đứng đầu một đơn vị tổ chức. Trưởng tiểu ban văn nghệ
  IIt. Người lớn nhất trong hàng anh. Anh trưởng. Chị dâu trưởng. Để lại phần gia tài cho con trai trưởng. III. Từ tố ghép trước (danh từ nôm) hay sau (danh từ Hán Việt) để chỉ người cấp trưởng. Trưởng phòng, trưởng ban, hội trưởng, kế toán trưởng.

• úp :

  nđg.1. Để mặt của một vật xuống dưới hay sát vào vật khác. Úp chén vào khay. Úp mặt vào hai bàn tay.
  2. Che, đậy lên trên bằng một vật trũng lòng. Úp lồng bàn lên mâm cơm.
  3. Chụp bắt, vây bắt gọn, bất ngờ. Nơm úp cá. Đánh úp.

• vô bờ:

  nt. Không bờ bến, không giới hạn. Từ ghép sai, vì “vô” là từ tố Hán Việt không thể dùng như Nôm (sẽ phải hiểu là vô ra), không thể ghép với “bờ” danh từ Nôm.

• vô chừng:

  nt. Không có mức độ, giới hạn. Từ có thể chấp nhận vi “vô” là từ tố Hán Việt có thể kể như Nôm.

• vun xới:

  nđg.1. Xới đất và vun gốc cho cây. Vun xới ruộng vườn.
  2. Chăm nom, săn sóc, tạo điều kiện cho phát triển. Chăm nom vun xới cho thế hệ trẻ.

• y tá:

  dt. Phụ tá trông nom bệnh nhân theo sự chỉ dẫn của bác sĩ. Nữ y tá.

TỪ ĐIỂN HỮU ÍCH CHO NGƯỜI HỌC TIẾNG ANH

DO NXB LIÊN PHẬT HỘI PHÁT HÀNH