• a-pac-thaiPhi Châu:

  . Hình thức kỳ thị chủng tộc cực đoan nhất ở Phi Châu. Chính sách a-pac-thai của Cộng hòa Nam Phi đối với các dân tộc gốc Phi Châu.

• ái tình:

  hd. Tình yêu giữa nam và nữ.

• ấu :

  hd. Trẻ nhỏ. Nam phụ lão ấu.

• bà ba:

  nd. 1. Tiếng xưa ở miền Nam chỉ xứ Mã lai. Bậu có thương qua, khăn bà ba đừng đội, phường hát bội đừng mê, bài cách tê đừng đánh (cd).
  2. Quần áo vốn kiểu Nam Bộ, áo cánh tay dài rộng, tà xẻ thấp và quần dài không túi, cạp rộng luồn dải rút. Áo bà ba cái ngắn cái dài, sao anh không bận bận chi hoài áo bành tô ? (Cd).

• ba khía:

  nd. Loại cua lớn bằng nắm tay, sống ở nước mặn, dùng làm mắm để ăn. Ba khía là món ăn đậm đà, rất thông dụng ở nông thôn Nam Bộ.

• bài chòi:

  nd.1. Môn bài ở Nam Trung Bộ người đánh ngồi trong hai dãy chòi đâu mặt với nhau.
  2. Dân ca bắt nguồn từ điệu hò trong cuộc chơi bài chòi. Hát bài chòi.

• bài tới:

  nd. Môn bài chơi ở nông thôn Nam Bộ thời trước, người thắng cuộc nói là “tới”.

• bán cầu :

  hd.1. Nửa phần địa cầu do đường xích đạo chia ra: Bắc bán cầu. Nam bán cầu.
  2. Nửa hình cầu.

• ban cua:

  nd. Bệnh sốt nặng. Từ thông thường ở Nam Bộ chỉ bệnh thương hàn.

• bánh cam bánh còng :

  nd. Loại bánh Nam Bộ, giống như bánh rán ở Bắc Bộ. Ngoài bánh cam có nhân còn có bánh còng hình vòng tròn không nhân.

• bánh khoái:

  nd. Bánh làm bằng bột gạo, có nhân thịt, chiên rồi đổ ra dĩa, phổ biến ở Nam Trung Bộ.

• Bắc thuộc:

  ht. Thời kỳ nước Việt Nam lệ thuộc Trung Quốc.

• băng sơn :

  hd. Khối nước đóng thành băng như núi ở các vùng Bắc và Nam cực.

• bình quyền:

  ht. Quyền bằng nhau. Nam nữ bình quyền.

• bồ:

  nd. Đồ để chứa đựng đan bằng tre nứa, có thành cao, miệng tròn, rộng gần bằng đáy. Đổ thóc vào bồ. Miệng Nam mô, bụng một bồ dao găm (t.ng).

• bồ tát:

  phd. Tiếng Phạn có nghĩa là cứu độ cho khắp cả mọi người; cũng có nghĩa là người đã tu hành gần đến bậc Phật: Miệng nam mô bồ-tát, Giấu dao mác sau lưng (t.ng).

• buôn làng :

  nd. Xóm làng dân tộc thiểu số ở miền Nam Việt Nam.

• ca khúc :

  hd. Bài ca: Các bản Nam ai, Nam bình, Vọng cổ là những ca khúc.

• cà răng căng tai :

  nd. Tên một giống dân thượng du miền Trung Bộ Việt Nam có tục lệ cà răng cho mòn và căng hai lỗ tai cho dài.

• cải lương :

  hIđg. Sửa đổi cho tốt hơn. Cải lương tục lệ hương thôn.
  IId. Cách diễn tuồng theo một lối được sửa đổi cho hợp, cho hay hơn xuất phát từ 1920 ở Nam Bộ về sau trở thành một nghệ thuật diễn tuồng đặc biệt của Nam Bộ như hát chèo của Bắc bộ, hát bội của Trung Bộ.

• cao :

  nd.1. Đơn vị đo ruộng đất xưa ở Nam Bộ, bằng 1/10 sào, 1/100 mẫu ta.
  2. Thuốc đông y, chiết bằng rượu hay nước rồi cô lại ở một mức độ thích hợp. Cao hổ cốt: cao nếu bằng xương cọp. Cao ban long: cao chế bằng gạc của hươu nai.

• Cao Đài giáo:

  hd. Một tôn giáo thành lập ở Nam Bộ, muốn dung hòa Khổng giáo, Phật giáo và Thiên Chúa giáo.

• chả:

  nd. Thằng cha ấy (nói tắt theo lối Nam Bộ).

• châu:

  dt. 1. Một hạt cai trị ngày xưa. Vốn người huyện Tích châu Thường (Ng. Du).
  2. Một huyện của dân tộc thiểu số ở Việt Nam thời trước.

• chến :

  nd. Một cuộc chơi bài tứ sắc ở Nam Bộ. Nếu mỗi người chơi đậu chến 5 đồng bạc, 4 người cùng đậu 20 đồng, khi nào số tiền này được chung hết cho những người ăn thì tàn một cuộc,gọi là đứt chến.

• chi đội:

  hd. Đơn vị của lực lượng vũ trang Việt Nam trong thời kỳ và sau cách mạng Tháng Tám tương đương một tiểu đoàn hay trung đoàn. Chi đội Việt Nam giải phóng quân (tương đương trung đoàn). Tổ chức cơ sở của đội thiếu niên. Chi đọi lớp.

• chỉ nam :

  hdg. Chỉ hướng nam, chỉ dẫn cách thức hoạt động. Sách Thương mại chỉ nam.Kim chỉ nam: kim chỉ hướng nam, kim nam châm, tài liệu chỉ dẫn trong một ngành hoạt động.

• chiêu :

  nIđg. Uống một hớp nhỏ. Chiêu một ngụm nước.
  IId. 1.Cô chiêu: Con gái nhà quí phái, nhà quan. Cậu ấm, Cô chiêu.
  2. Phía trái, hướng nam. Chân nam đá chân chiêu: chân mặt đá chân trái, đi lảo đảo.

• chủ nghĩa a-pac-thai:

  nd. Chủ nghĩa phân biệt chủng tộc cực đoan nhất. Chính sách a-pac-thai của nước Cộng hòa Nam Phi.

• con trai:

  nd. Người nam còn ít tuổi, còn trẻ chưa vợ. Sức con trai.

• cộ :

  nd. Một thứ xe không có bánh, do trâu bò kéo, trượt trên đất phẳng hay trên bùn ướt, thông dụng ở đồng bằng Nam Bộ và ở miền núi, cũng gọi Xe quệt.

• cô-ca:

  ad. Cây ở Nam Mỹ, lá có chất kích thích để chế Cô-ca-in.

• cua:

  pt. Chỉ kiểu tóc nam giới, cắt ngắn, không rẽ đường ngôi. Tóc húi cua.

• cùng :

  nt. Cuối hết, không còn gì nữa: Cùng nam cực bắc.Hang cùng ngõ hẻm.

• cực :

  nId. Hai đầu của trái đất, nơi mặt đất tiếp xúc với trục tưởng tượng mà quanh trục ấy địa cầu quay một vòng trong hai mươi bốn giờ. Mỗi đầu của nam châm. Mỗi đầu của một mạch điện.Bắc cực. Nam cực. Điện cực. Từ cực.
  IIp. Đến mức tột cùng. Cực thịnh. Cực đẹp, Hàng cực rẻ.

• dâm bôn:

  ht. Có quan hệ nam nữ bất chính. Dở trò dâm bôn.

• dân tộc:

  hd. 1. Một sự tụ họp của nhiều người cùng một nguồn gốc, cùng một tiếng nói và cùng quyền lợi chung: Dân tộc Việt Nam.
  2. Cộng đồng người cùng chung lãnh thổ, ngôn ngữ, văn học, kinh tế hình thành trong lịch sử sau bộ lạc. Việt Nam là một nước có nhiều dân tộc ít người.

• diêm :

  nd.1. Muối: Diêm điền
  2. Tiếng diêm sinh gọi tắt: Bao diêm.Hộp diêm (miền Nam gọi là hộp quẹt). Cây diêm, que diêm: que nhỏ một đầu có hóa chất để quẹt ra lửa.

• diễn ca :

  hdg. Trình bày theo thể thơ lục bát hay song thất lục bát. Đại Nam Quốc sử Diễn ca.

• duy nhất :

  ht. Chỉ có một mà thôi. Quốc hội là cơ quan duy nhất có quyền lập pháp. Nước Việt Nam là một khối duy nhất không thể phân chia.

• đa:

  nd. Bánh đa: loại bánh làm bằng bột gạo tráng mỏng, người Nam Bộ gọi là bánh tráng.

• đại dương:

  hd. Biển lớn. Địa cầu có Thái bình dương, Ấn độ dương, Đại tây dương, Bắc băng dương và Nam băng dương.

• đàn nguyệt:

  nd. Nam Bộ gọi là đàn kìm, thứ đàn có thùng tròn lớn, cần dài, nhiều phím, có hai dây buộc từ giữa thùng đàn lên đầu cần.

• đàn ông:

  nd. Người lớn thuộc nam giới.

• đảng viên:

  hd. 1. Người trong tổ chức của một chính đảng.
  2.Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam (nói tắt).

• đạo Cao Đài:

  nd. Tôn giáo xuất hiện ở Nam Bộ vào những năm trước 1930.

• đạp đổ :

  nđg. Làm cho hư hỏng, cho sụp đổ. Huyện thành đạp đổ năm tòa cõi Nam (Ng. Du).

• đĩ đực:

  nd. Người nam mại dâm theo lối đồng tính luyến ái.

• đi ngang về tắt:

  nđg. Chỉ quan hệ nam nữ lén lút bất chính.

• đông du:

  hdg. Du học ở các nước phía Đông (một phong trào yêu nước ở Việt Nam đầu thế kỷ XX).

• đồng khởi:

  hdg. Phong trào dân trong một vùng cùng nhau nổi dậy chống sự kìm kẹp của địch giành chính quyền ở Nam Bộ thời chống Mỹ.

• đổng lý:

  hd. Viên chức điều khiển việc hành chánh ở một cơ quan cao cấp thời trước. Đổng lý văn phòng của Thống đốc Nam Kỳ.

• đồng tiền:

  nd.1. Nói chung tiền bạc. Đồng tiền liền khúc ruột (tng).
  2. Tiền thời xưa, bằng đồng hay kẽm đúc mỏng, hình tròn có lỗ vuông ở giữa. Một đồng tiền kẽm. Má lúm đồng tiền (có chỗ lõm khi cười nói).
  3. Đơn vị tiền tệ của một nước. Đổi đồng bạc Việt Nam lấy đồng tiền nước ngoài.

• đú đởn:

  nđg. Đùa cợt không đứng đắn giữa nam và nữ.

• eo đất:

  nd. Dải đất hẹp, hai bên biển ép lại. Eo đất Panama nối liền Bắc Mỹ và Nam Mỹ.

• giạ :

  nd. Đơn vị dân gian để đong hạt rời ở miền Nam Việt Nam, bằng khoảng 35-40 lít. Một giạ lúa.

• gian dâm:

  hdg. Quan hệ xác thịt nam nữ bất chính. Tội gian dâm.

• giao duyên:

  hIđg. Trao đổi tình cảm giữa hai bên trai gái trong ngày hội truyền thống. Nam nữ hát giao duyên.
  IId. Điệu ca Huế, lời ca theo thể thơ bảy chữ, có điệp khúc. Điệu lý giao duyên.

• giấc hòe:

  nd.1. Giấc ngủ ở dưới cây hòe mơ thấy mình vào làm quan ở Nam Kha; giấc ngủ mơ thấy mình được giàu sang.
  2. Giấc ngủ. Cơm hoa biếng nhắp, giấc hòe kém yên (Nh. Đ. Mai).

• gió chướng:

  nd. Gió trái với hướng thông thường ở Bắc Bộ, gió từ phía tây, ở Nam Bộ từ phía Đông Bắc.

• gió nồm:

  nd. Gió dịu mát và ẩm ướt từ phía đông nam tới ở Việt Nam, thường trong mùa hạ.

• giọng :

  nd.1. Độ cao thấp, mạnh yếu của lời nói, tiếng hát. Giọng ồm ồm. Luyện giọng.
  2. Cách phát âm riêng của một địa phương. Bắt chước giọng Nam Bộ. Nói giọng Huế.
  3. Cách dùng ngôn ngữ biểu thị tình cảm, thái độ nhất định. Nói giọng dịu dàng âu yếm. Lên giọng kẻ cả.

• giờ chính thức:

  nd. Giờ được quy định cho các địa phương trong một nước. Giờ chính thức của Việt Nam sớm hơn giờ quốc tế bảy giờ.

• giới tính:

  hd. Những đặc điểm chung phân biệt nam với nữ, giống đực với giống cái.

• gọi :

  nđg. 1. Lên tiếng để kêu. Dưới trăng quyên đã gọi hè (Ng. Du). Gọi điện thoại.
  2. Xưng hô, đặt tên. Miền Trung và Nam gọi ngô là bắp.
  3. Rủ, mời làm việc gì. Gọi phần hùn. Gọi vốn. Gọi lính nhập ngũ.

• hải cẩu:

  hd. Thú có chân bơi lội được, răng nanh dài, sống ở biển Bắc Cực và Nam Cực.

• hát dậm:

  nd. Lối hát dân gian ở Nam Hà (Hà Nam Ninh), có khi kèm theo điệu bộ.

• hát lượn:

  nd. Điệu hát trữ tình đối đáp giữa nam và nữ ở nông thôn.

• hát nam:

  nd. Điệu hát bội, phổ thơ lục bát hay song thất lục bát lời toàn nôm. Hát Nam chia ra hai lối: Hát Nam Ai với giọng buồn như khi trong nước nguy biến, lúc chia tay; Hát Nam Xuân với giọng nhẹ nhàng, có phần vui, như khi dạo chơi trong vườn, trên đường về nhà của thí sinh vừa thi đỗ.

• hát quan họ:

  . Lối hát đông người cả nam lẫn nữ trong những buổi hội, ngày lễ ở vùng Bắc Ninh, hát vừa đối giọng vừa đối lời.

• hiến chương:

  hd.1. Điều ước ký kết giữa nhiều nước định ra những nguyên tắc và thể lệ về quan hệ quốc tế. Hiến chương Đại tây dương. Hiến chương Liên hiệp quốc.
  2. Hiến pháp được vua chấp thuận hoặc được thỏa thuận giữa vua và dân chúng. Đại hiến chương (1215), hiến chương của các nam tước Anh bắt buộc Vua Jean Sa ns Terre (1167-1216) phải chịu ký để ban bố tự do cho dân Anh

• hò lơ:

  nd. Một điệu hò tập thể ở Nam Bộ.

• hô hào:

  hdg. Kêu gọi tham gia, cổ động cho một việc gì. Hô hào nam nữ bình quyền.

• hội tề:

  hd. Hội của viên chức trong làng ở Nam bộ thời Pháp thuộc. Ấm ớ hội tề: do dự, nói năng lôi thôi như viên chức trong làng thời trước.

• hôn nhân:

  hd. Việc nam nữ chính thức lấy nhau làm vợ chồng. Nghĩa vụ hôn nhân.

• hôn phối:

  hd. Việc kết hôn giữa hai người nam nữ. Người hôn phối.

• hủ hóa:

  hdg.1. Trở nên hủ bại. Tinh thần hủ hóa.
  2. Có quan hệ nam nữ bất chính. Hủ hóa với một phụ nữ có chồng.

• húng nhồi:

  nd. Rau thơm dùng để ăn tiết canh. Cũng gọi Húng quế. Nam Bộ gọi lá Lá quế (vì có mùi thơm như quế).

• huyện :

  nd. Đơn vị hành chánh dưới tỉnh, gồm nhiều xã (Riêng ở Nam Bộ thời Pháp thuộc, huyện được gọi là quận và gồm một số tổng, một tổng gồm nhiều xã).

• huỳnh tinh:

  hd. Cây mọc hoang ở nhiều nơi miền Bắc Việt Nam sống lâu năm, có củ màu vàng trắng, dùng làm thuốc. Cũng gọi Hoàng tinh.

• hương cả:

  dt. Viên chức đứng đầu một làng ở Nam Bộ thời thuộc địa.

• hương chủ:

  hd. Hương chức thứ hai, sau hương cả ở các làng Nam Bộ thời Pháp thuộc.

• hương hào:

  hd.1. Hào mục ở làng xã thời phong kiến.
  2. Hương chức ở làng xã thời Pháp thuộc ở Nam Bộ, chuyên chuyển các trát đòi, giấy tờ đến dân.

• hương quản:

  hd. Hương chức coi việc tuần phòng, giữ trật tự an ninh trong một làng ở Nam Bộ thời Pháp thuộc.

• hương sư:

  hd.1. Thầy giáo ở trường làng thời Pháp thuộc.
  2. Hương chức ở Nam Bộ thời Pháp thuộc, sau hương cả, hương chủ trong ban hội tề.

• hương thân:

  hd. Hương chức ở Nam Bộ có chức năng chứng nhận giấy tờ mua bán trâu bò nhà đất trong một làng.

• kẻ bắc người nam:

  nd. Mỗi người một nơi, xa xôi, cách biệt. Dù kẻ bắc người nam tình cảm vẫn không phai lạt.

• kép:

  nd.1. Diễn viên nam trong hát bội, cải lương.
  2. Người làm nghề đệm đàn cho hát văn, hát ả đào.
  3. Tình nhân nam. Đi với kép suốt ngày.

• khiêu vũ:

  hdg. Nhảy múa theo điệu nhạc, thường là từng đôi nam nữ. Buổi dạ hôi khiêu vũ.

• khố đỏ:

  nd. Lính Việt Nam trong quân đội Pháp thời thuộc địa, ống chân quấn xà cạp đỏ. Lính khố đỏ.

• khố lục:

  nd. Lính Việt Nam canh gác ở phủ huyện thời thực dân Pháp, ống chân quấn xà cạp lục. Lính khố lục.

• khố vàng:

  nd. Lính Việt Nam canh gác cung điện vua ở Huế thời thực dân Pháp, ống chân quấn xà cạp vàng. Lính khố vàng.

• khố xanh:

  nd. Lính Việt Nam canh gác ở các tỉnh thời Pháp thuộc, ống chân quấn xà cạp xanh. Lính khố xanh.

• khu:

  nd. 1. Vùng có những đặc điểm hay chức năng riêng. Khu phố. Khu nhà ở. Khu buôn bán.
  2. Đơn vị hành chánh đặc biệt thường gồm nhiều tỉnh hay vùng tương đương với tỉnh.
  3. Khu vực kháng chiến ở Nam Bộ thời chống Pháp, chống Mỹ. Anh ấy vừa ra khu.

• khu vực:

  hd. Phần đất đai, trời biển, công trình xây dựng có giới hạn rõ ràng được xác định bởi những tính chất đặc điểm nhất định. Khu vực Đông Nam Á. Các khu vực dân cư. Khu vực nhà máy. Khu vực sản xuất hàng tiêu dùng. Khu vực lưu thông.

• kịch hát:

  nd. Loại kịch dùng lời hát với các làn điệu nhất định để trình bày nội dung vở kịch. Chèo ở Bắc Bộ và cải lương ở Nam Bộ là những loại kịch hát.

• kiều cư:

  hdg. Cư ngụ ở nước ngoài. Người Việt Nam kiều cư ở Pháp.

• kim cải:

  nd. Cây kim và hạt cải, chỉ duyên vợ chồng khăng khít với nhau như nam châm hút cây kim, hổ phách hút hạt cải. Phải duyên kim cải cùng nhau (Ng. Du).

• kim nam châm:

  nd. Kim có tính chất của nam châm, luôn luôn chỉ hướng nam - bắc, dùng trong la bàn.

• kim tiền:

  hd. Điệu nhạc trong ca Huế và nhạc tài tử Nam Bộ.

• kinh:

  nd. Chỗ vua đóng đô. Về kinh. Người kinh: người Việt Nam không thuộc các đồng bào sắc tộc.

• kỳ bộ:

  hd. Đảng bộ ở mỗi kỳ (thời Việt Nam còn bị thực dân Pháp chia làm ba kỳ). Hội nghị kỳ bộ.

• la bàn:

  hd. Dụng cụ có kim nam châm để chỉ phương hướng. Cũng gọi Địa bàn.

• lả lơi:

  nt. Suồng sã, không đứng đắn trong quan hệ nam nữ (thường nói về nữ đối với nam). Cười nói lả lơi.

• lại cái:

  nt. Ái nam ái nữ.

• lăng:

  nd. Mồ mả của vua chúa hay một bậc vĩ nhân. Lăng Tự Đức. Từ miền Nam ra thăm lăng Bác.

• lẳng lơ:

  nt. Có vẻ khêu gợi và thiếu đứng đắn trong quan hệ nam nữ. Tính nết lẳng lơ.

• léng phéng:

  nt. Phất phơ, thiếu đứng đắn thường là trong quan hệ nam nữ. Anh ấy léng phéng với cô hàng xóm.

• lính tập:

  nd. Lính người Việt Nam thời Pháp thuộc.

• lính tẩy:

  nd. Lính người Bắc Phi trong quân đội Pháp ở Việt Nam thời Pháp thuộc.

• lúa chiêm:

  nd. Lúa gieo cấy ở miền Bắc Việt Nam vào đầu mùa lạnh, khô và thu hoạch vào đầu mùa nóng, mưa nhiều. Thóc chiêm. Vụ chiêm.

• lúa hè thu:

  nd. Lúa ở Trung Bộ và Nam Bộ Việt Nam, gieo cấy vào đầu mùa mưa và thu hoạch vào giữa mùa mưa.

• lưới gộc:

  nd. Lưới lớn được tàu thuyền kéo ở biển sâu để đánh bắt cá loại lớn, ở các tỉnh Nam Bộ.

• lưới quảng:

  nd. Loại lưới rê cố định tầng đáy, dùng nhiều ở các tỉnh Nam Bộ, đặc biệt là Kiên Giang, để đánh bắt các loại cá mập, cá nhám, cá đuối.

• má :

  nd. Mẹ. Bà má Nam Bộ.

• ma-nhê-tô:

  pd. Máy phát điện một chiều cỡ nhỏ, dùng nam châm vĩnh cửu.

• mai dong:

  nd. Người mai mối. Đợi lịnh song thân em phải vậy, Song em quyết một lời rồi, anh hãy cậy mai dong (Câu hò Nam Bộ).

• mắm tôm chua:

  nd. Mắm làm bằng tôm muối để cho chín, có màu hồng, vị ngọt mặn, phổ biến ở Nam Bộ.

• mặt trận:

  nd. 1. Nơi xảy ra các cuộc chiến đấu trực tiếp. Tin từ mặt trận đưa về.
  2. Lĩnh vực hoạt động, nơi diễn ra các cuộc đấu tranh gay go, quyết liệt. Mặt trận ngoại giao. Mặt trận văn hóa.
  3. Tổ chức rộng rãi gồm nhiều giai cấp, tầng lớp, tổ chức hay nhiều nước liên minh với nhau để đấu tranh vì một mục đích chung. Mặt trận giải phóng dân tộc. Mặt trận nhân dân thế giới bảo vệ hòa bình.
  4. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (nói tắt). Cán bộ Mặt trận. Công tác mặt trận.

• miền:

  nd. 1. Vùng. Miền Đông. Miền Tây. Miền núi.
  2. Miền Nam Việt Nam (thời chống Mỹ). Bộ đội chủ lực miền. Tiến công và nổi dây toàn miền.

• mô Phật:

  nd. Nam mô A Di Đà Phật (nói tắt).

• một:

  nIs . 1. Số đầu các số đếm. Một vốn bốn lời.
  2. Tháng mười một âm lịch. Tháng một.
  3. Lần lượt từng đơn vị. Vào từng người một. Bắn hai phát một. Ăn ít một.
  4.Toàn khối không chia cắt. Nước Việt Nam là một. Một đời phấn đấu, hy sinh.
  IIt.1. Độc nhất. Con một.
  2. Dùng cho một người. Giường một.

• mưa phùn:

  nd. Mưa rất nhỏ nhưng dày hạt, có thể kéo dài nhiều ngày, thường có ở miền Bắc Việt Nam vào cuối mùa đông, đầu mùa xuân.

• na mô:

  . Tiếng Phạn trong kinh Phật có nghĩa là cung kính thỉnh nguyện. Na mô A Di Đà Phật. Cũng nói Nam mô.

• nam:

  nId. Người thuộc nam giới. Bên nam bên nữ.
  IIt. Để riêng người nam giới dùng. Xe đạp nam.

• nam:

  nd.1. Một trong bốn phương chính, đối diện với bắc. Nhà trổ cửa hướng nam.
  2. (Viết hoa). Miền ở phía Nam nước Việt Nam. Các tỉnh miền Nam. Vào Nam. Trong Nam ngoài Bắc.

• nám:

  nt. Sém, rám: Tháng tám nắng nám trái bưởi (tng). Da nám nắng.

• nạm:

  nđg. Gắn kim loại hay đá quý lên đồ vật để trang trí. Chuôi gươm nạm bạc.

• nam bán cầu:

  hd. Nửa Trái Đất từ xích đạo đến Nam Cực.

• nam bình:

  hd. Tên một điệu ca miền Trung, giọng êm dịu. Cũng gọi Nam bằng.

• nam cao:

  nd. giọng nam ở âm khu cao nhất.

• Nam Cực:

  nd. Cực phía nam của Trái Đất.

• nam cực quyền:

  hd. Đường tưởng tường vòng quanh Trái Đất, cách Nam Cực 23o27’46”.

• nam giao:

  hd. Lễ tế trời trên nền xây ở phía Nam kinh đô.

• nam nhi:

  hd. Đàn ông con trai. Chí nam nhi.

• nam nữ:

  hd. Con trai và con gái. Quan hệ nam nữ. Tình yêu nam nữ.

• nam phụ lão ấu:

  hd. Mọi người gồm cả nam nữ, già, trẻ.

• nam trầm:

  nd. Giọng nam thấp và khỏe.

• nam trung:

  nd. Giọng nam ở giữa nam cao và nam trầm.

• nam tước:

  hd. Tước phong hầu hàng thứ năm sau tước tử. Nam tước phu nhân.

• nam vô. :

  Như Nam mô.

• ngũ âm:

  hd. 1. Năm âm chính của âm nhạc phương đông (cung, thương, giốc, chủy, vũ).
  2. Dàn nhạc nhỏ gồm năm thứ nhạc khí, chuyên dùng trong hội hè đình đám ngày xưa ở Nam Bộ.

• ngữ hệ :

  hd. Tập hợp những ngôn ngữ có cùng một nguồn gốc. Tiếng Việt thuộc ngữ hệ Nam Á.

• ngược :

  nIt. 1. Theo chiều nghịch lại. Bơi thuyền ngược dòng. Ngược gió. Đi ngược trào lưu lịch sử.
  2. Phía trái thành mặt, trên thành dưới. Treo ngược bức tranh. Lật ngược tình thế.
  3. Dựng đứng lên một cách bình thường. Vách núi dựng ngược. Tóc búi ngược.
  4. Thuộc vùng rừng núi phải đi ngược dòng sông mới đến. Miền ngược.
  IIđg. Đi lên miền ngược, theo hướng nghịch với thông thường. Ngược Lào Cai. Từ Nam Định ngược Hà Nội.

• nhạc tài tử:

  nd. Âm nhạc gồm các bài ca nhạc cổ hoặc trích đoạn các vở ca kịch phổ biến trong quần chúng ở Trung, Nam Bộ, được biểu diễn để giải trí. Âm nhạc cải lương bắt nguồn từ nhạc tài tử.

• nhát gái:

  nt. Chỉ thanh niên nam ngại tiếp xúc với con gái.

• nói :

  nđg.1. Phát ra thành tiếng thành lời để diễn đạt một nội dung nhất định. Nghĩ sao nói vậy. Nói mãi, nó mới nghe.
  2. Sử dụng một ngôn ngữ. Nói tiếng Anh. Nói giọng Nam Bộ.
  3. Có ý kiến chê bai. Làm đừng để cho ai nói.
  4. Trình bày thơ bằng cách nói theo một giọng điệu nhất định. Nói thơ Lục Vân Tiên. Hát nói.
  5. Thể hiện, diễn đạt một nội dung nào đó. Những con số nói lên một phần sự thật.
  6. Dạm hỏi, làm lễ hỏi. Gia đình đã đi nói con Út cho thằng Ba.

• nữ :

  nId. Người thuộc nữ giới. Quyền bình đẳng giữa nam và nữ. Tất cả học sinh nam nữ.
  IIt. Để cho nữ giới dùng. Xe đạp nữ.

• nữ trầm:

  nd. Giọng nữ thấp nhất, ngang với nam cao nhưng rộng và mượt hơn.

• phương ngữ:

  hd. Biến thể theo địa phương hay theo tầng lớp xã hội của một ngôn ngữ. Phương ngữ Nam Bộ của tiếng Việt.

• quận :

  nd. Đơn vị hành chính nội thành của thành phố, gồm nhiều phường ngang với huyện; đơn vị hành chính dưới tỉnh, ngang huyện, ở miền Nam Việt Nam thời Pháp thuộc và trước 1975.

• quận lỵ:

  hd. Thị trấn nơi cơ quan quận ở miềm Nam trước 1975.

• quê hương:

  hd.1. Quê của mình, gắn bó tình cảm tự nhiên. Tình yêu quê hương. Trở về quê hương.
  2. Nơi một sự vật xuất hiện lần đầu để từ đó phổ biến rộng ra. Nam Bộ là quê hương của điệu lý ngựa ô.

• roi :

  nd. Giống cây có quả thịt xốp ăn được, miền Nam gọi là mận.

• sài hồ:

  hd. Các loại cây có rễ dùng làm thuốc, gồm có bắc sài hồ và nam sài hồ.

• sàm sỡ:

  nt. Thô bỉ trong giao tiếp giữa nam và nữ. Cử chỉ sàm sỡ. Ăn nói sàm sỡ.

• sắt non:

  nd. Thép mềm, ít các-bon bị nam châm hút rất mạnh.

• soái phủ:

  hd.1. Chỗ làm việc của vị soái thời xưa.
  2. Dinh thống đốc Nam Kỳ thời Pháp thuộc.

• sóc (sốc):

  nd. Làng của dân Khơ-me ở Nam Bộ. Chính đúng với gốc từ là Sốc.

• sư huynh:

  hd. Từ để gọi sư nam coi như bậc đàn anh.

• tằng tịu:

  nt. Có quan hệ nam nữ bất chính. Cô kia tằng tịu với cậu nọ.

• tây lai:

  nd. Người có mẹ hay cha Việt Nam và cha hay mẹ người Pháp hoặc người Âu.

• thanh:

  nt.1. Rất trong, không lẫn một chút gì. Tiếng chuông thanh. Trăng thanh.
  2. Có hình dáng, đường nét mảnh mai, dễ trông. Dáng người thanh. Chiếc nón thanh.
  3. Lịch sự, không thô tục. Lời ăn tiếng nói thanh. Nam thanh nữ tú.

• thiện nam tín nữ:

  hd. Tín đồ nam nữ của Phật giáo.

• thống đốc:

  dt.1. Chức đứng đầu một tiểu bang ở một nước liên ban. Thống đốc tiểu bang Thụy Sĩ.
  2. Chức quan Pháp đứng đầu thuộc địa Nam Kỳ thời Pháp thuộc.

• thừa phái:

  hd. Viên chức làm việc bàn giấy trong các công sở của nam triều thời thực dân Pháp.

• tị địa:

  hdg. Rời bỏ vùng đất bị giặc chiếm. Hồi thế kỷ XIX, khi thực dân Pháp chiếm Nam Bộ, một số sĩ phu yêu nước đã tị địa.

• tỉ lệ:

  nId. Tỉ số. Tỉ lệ nữ so với nam trong công nhân nhà máy là 1/2.
  2. Tỉ số giữa kích thước các vật trên hình vẽ, ảnh chụp, bản đồ với kích thước thật của vật ấy.
  IIt. Tỉ lệ thuận (nói tắt). Trong chuyển động đều, quãng đường tỉ lệ với thời gian.

• tiên rồng:

  nId. Tiên và rồng.
  II. Con cháu tiên rồng: người Việt Nam (tự cho là dòng dõi của các bậc tiên, vua rồng).

• tiếng địa phương:

  nd. Phương ngữ của một vùng. Tiếng địa phương Nam Bộ của Việt ngữ.

• tín nữ:

  hd. Đàn bà theo một tôn giáo nào. Thiện nam tín nữ.

• tín phong:

  hd. Gió thổi điều quanh năm ở vùng xích đạo giữa vĩ tuyến 30o Bắc và 30o Nam, theo hướng Đông Bắc — Tây Nam ở bắc bán cầu và Đông Nam — Tây Bắc ở nam bán cầu.

• tình:

  nId. 1. Sự yêu mến, gắn bó giữa người với người. Tình cha con. Tình thân ái.
  2. Sự yêu đương giữa nam và nữ. Câu chuyện tình.3. Tình cảm nói chung. Có tình có lý. Đối cảnh sinh tình.
  IIt. Có duyên dáng, gợi tình cảm yêu thương. Trông cô ấy tình lắm. Nụ cười tình.

• tình ái:

  hd. Lòng yêu nhau giữa nam và nữ.

• tính giao :

  hd. Sự giao cấu giữa đực và cái, nam và nữ.

• tình yêu:

  nd.1. Tình cảm nồng nhiệt làm cho gắn bó mật thiết và có trách nhiệm với người, với vật. Tình yêu quê hương.
  2. Tình cảm yêu đương giữa nam nữ. Tình yêu chung thủy.

• tổng tập:

  hd. Tuyển tập tác phẩm của nhiều tác giả. Tổng tập văn học Việt Nam thế kỷ XIX .

• tốt đôi:

  nt. Đôi nam nữ tương xứng có thể thành cặp vợ chồng hạnh phúc. Trông họ thật tốt đôi.

• tơ :

  nId. 1. Sợi rất mảnh, mượt, do tằm, nhện nhả ra. Tằm nhả tơ làm kén.
  2. Tơ tằm dùng làm sợi để dệt. Ươm tơ. Quay tơ.
  3. Sợi rất mảnh và mượt như tơ tằm. Tơ dứa.
  4. Dây đàn; cây đàn. Tiếng tơ.
  5. Biểu trưng mối tình gắn bó giữa nam nữ. Kết tóc xe tơ.
  IIt. Sợi nhỏ mềm và mướt như tơ. Em bé tóc còn tơ. Em bé má đầy lông tơ.

• trai :

  nd.1. Người nam còn nhỏ tuổi. Hai trai hai gái.
  2. Người đàn ông nhân tình. Theo trai.

• trang:

  nd. Người thuộc hạng có tài đức, đáng được biểu dương. Một trang hào kiệt. Trang nam nhi. Trang thục nữ.

• trong:

  nId. Vị trí thuộc một phạm vi nhất định. Trong ấm ngoài êm. Che kín cả trong ngoài.
  IIt.1. Thuộc về vị trí gần trung tâm hay ở phía trước. Vòng trong vòng ngoài. Nhà trong.
  2. Thuộc về phía nam so với một vị trí trên đất nước Việt Nam. Đàng Trong, Đàng Ngoài. Người miền trong.
  IIIgi. 1. Biểu thị quan hệ về vị trí. Người Hà Nội vào công tác trong Vinh. Sống trong cảnh nghèo đói. Ý kiến phát biểu trong cuộc họp. Ngồi trong nhà. Mời vào trong này.
  2. Biểu thị quan hệ về thời gian. Đi từ hồi trong Tết. Hoàn tất trong một tháng. Sẽ gặp lại trong vòng ba ngày.

• tuyển tập:

  hd. Sách tập hợp nhiều bài được tuyển chọn. Tuyển tập thơ Việt Nam hiện đại.

• từ thạch:

  hd. Nam châm thiên nhiên.

• từ thiên:

  hd. Góc giữa phương từ trường Trái Đất ở một nơi với phương Bắc - Nam ở nơi đó.

• từ trường:

  hd. Khoảng nằm chung quanh một thanh nam châm và chịu sức hút của nó.

• vét tông:

  pd. Áo kiểu Âu của nam giới, dài tay, để mặc ngoài sơ-mi.

• vĩ độ:

  hd. Khoảng cách tính bằng độ cung kể từ xích đạo đến một vĩ tuyến lên Bắc cực hay xuống Nam cực. Vĩ độ của Hà Nội là 20o01’ Bắc.

• Việt :

  nd. Việt Nam (nói tắt). Hàng Việt. Người Việt.

• Việt kiều:

  hd. Người Việt Nam cư ngụ ở ngoại quốc.

• vời :

  nId. Vùng nước rộng ngoài xa. Thuyền ra đến giữa vời.
  IIp. Xa lắm. Nam Bắc cách vời. Xa vời.

• xà rông:

  pd. Đồ mặc của một số dân tộc vùng Đông Nam Á gồm một tấm vải quấn quanh người từ thắt lưng trở xuống.

• xẻo :

  nd. Lạch con ở Nam Bộ. Bơi xuồng trên xẻo.

• xu:

  pd. Đơn vị tiền tệ nhỏ nhất của Việt Nam trước đây, bằng một phần trăm đồng.

• xuôi:

  nIt.1. Thuận chiều, thuận dòng. Gió xuôi. Thuyền xuôi theo dòng nước.
  2. Ổn thỏa, không vướng mắc. Công việc chắc xuôi. Tình hình nghe không xuôi lắm.
  3. Ở đồng bằng ven biển phía có thể xuôi dòng sông mà đến. Từ miền xuôi lên miền ngược.
  IIđg. 1. Đi về phía miền xuôi hay theo một hướng được coi là chiều xuôi. Tàu Hà Nội xuôi Nam Định.
  2. Chịu đổi ý, nghe theo. Nghe chừng anh ta cũng đã xuôi.

• xứ ủy:

  hd. Ban chấp hành đảng bộ xứ (Bắc, Trung hoặc Nam Bộ) thời Pháp thuộc.

• yêu đương:

  nđg. Yêu thương giữa nam nữ. Quan hệ yêu đương.

TỪ ĐIỂN HỮU ÍCH CHO NGƯỜI HỌC TIẾNG ANH

DO NXB LIÊN PHẬT HỘI PHÁT HÀNH