Từ điển thuật ngữ Phật học »» Đang xem mục từ: ngữ ngôn

---

KẾT QUẢ TRA TỪ

Phật Quang Đại từ điển

• ngữ ngôn
  
  語言
  5914印度人關於語言之探究與考察，自吠陀時代開始，即產生音聲學（梵 śikṣā）、文法學（梵 vyākaraṇa）、韻律學（梵 chandas）、語源學（梵 nirukta）等各種學問，而成爲研究吠陀之輔助學問。在梵書中，對於語源之考察，亦有其獨特之處。著名之文典學家如耶斯卡（梵 Yāska，西元前五世紀）之尼魯克達（梵 Nirukta）、波爾尼（梵 Pāṇini）之文法書、加旃延（梵 Kātyāyana，前三世紀）之瓦爾提卡（梵 Vārttika）、巴丹闍梨（梵 Patañjali，前二世紀）之摩訶巴夏（梵 Mahābhāṣya）等對語言文法之規定，除加以注釋外，又論及語言之實體及其構成，可謂爲探究音聲本質之嚆矢；其研究範圍包括探究語言之永久性、意義之有無、個別性，與認識等問題。　就形上學之語言本質而言，有主張肯定其實在性之史波達說（梵 sphoṭa）；此說不但肯定語言內在之本質，且認爲顯示此本質之意義者爲「常住不滅」，故謂其與宇宙最高原理之「梵」爲同一。此一思想已見於巴丹闍梨之著作。文典派（文法學派）對於語言本質之觀點，給予後來哲學諸派莫大之影響；如彌曼差學派主張「聲常住論」即受此說所影響。另在奧義書、摩訶婆羅多中，亦認爲語言之本體與宇宙最高原理之梵爲「一如」。至古典梵文之文法學家伐㮹呵利（梵 Bhartṛhari）之時，史波達說已成爲具有組織性之哲學思潮。　在佛教中，有部將諸法分類爲五位，於其中第四「心不相應」中，有名身、句身、文身等語言，爲世界構成的實在要素之一。西元前一世紀左右，迦多衍尼子（梵 Kātyāyaniputra）之發智論第一章中，有關於名身、句身、文身之定義，另於大毘婆沙論中，有更詳細之論究。相對於彌曼差派所主張之「聲常住論」者，有勝論派所主張之「聲剎那無常論」。俱舍論對名、句、文亦曾加以深入探討；在有部與經部之間產生許多有關語言觀之論戰。成唯識論等論書亦基於更進一層探討語言哲學之立場，而批判經部之說法。佛教對於語言本體與認識之探究，有如上所述，要言之，皆因各派哲學立場而有種種差異，慈恩大師窺基於大乘法苑義林章卷一，對上記諸說均有概要性之記載；由此可知佛教重視語言考察之一斑。　又佛教之另一特色爲對於語言與認識對象間之關係，因否定之觀念而成立之阿波哈說（梵 apoha）。此說係新因明大論師陳那所提倡者，其後法稱更進一步加以發揚，及至寶稱（梵 Ratnakīrti）時，對於語言與認識對象之關係，既不肯定亦不否定任何一方，而採取雙方面的契合並存之折衷態度。〔E.B. Cowell, A.E. Gough：The Sarvadarśanasaṃgraha by Mádhava Āchárya, 1882、ことばの形而上學（中村元）〕

TRA THEO VẦN TRONG CÁC TỪ ĐIỂN

Hướng dẫn: Quý vị có thể nhập nguyên một từ để tìm xem tất cả những từ ngữ bắt đầu bằng từ đó. Ví dụ, nhập quyết để xem Quyết định tâm, Quyết định tạng luận, Quyết định tín v.v...

Mua sách qua Amazon sẽ được gửi đến tận nhà - trên toàn nước Mỹ, Canada, Âu châu và Úc châu.

XEM TRANG GIỚI THIỆU.

---

      

---