Từ điển thuật ngữ Phật học »» Đang xem mục từ: dị pháp tương tự quá loại

---

KẾT QUẢ TRA TỪ

Từ điển Phật Quang

• dị pháp tương tự quá loại
  
  (異法相似過類) Tiếng dùng trong Nhân minh. Là lỗi thứ hai trong 14 lỗi Tự năng phá của Nhân minh cũ do Mục túc lập. Trong đối luận Nhân minh, khi người vấn nạn muốn bác bỏ chủ trương của người lập luận, bèn dùng Đồng dụ của đối phương làm Dị dụ của chính mình để công kích đối phương và gán ép cho họ đã phạm lỗi Bất định. Nhưng thực ra thì chính người vấn nạn đã vi phạm lỗi Dị pháp tương tự. Chẳng hạn như đệ tử Phật lập luận thức: Tông: Âm thanh là vô thường. Nhân: Vì do sự nỗ lực không ngừng phát ra. Đồng dụ: Phàm những cái do sự nỗ lực không ngừng phát ra đều vô thường, ví như cái lọ. Dị dụ: Phàm những cái thường trụ, đều không do sự nỗ lực phát ra, ví như hư không. Người vấn nạn muốn bác bỏ luận thức trên đây, bèn nói: Hư không là thường, chẳng phải do sự nỗ lực phát ra; âm thanh do sự nỗ lực phát ra, tức là vô thường. Cái lọ là vô thường, vì có tính chất ngại; âm thanh không có tính chất ngại nên là thường trụ. Vả lại, cái lọ là vô thường, mà đã vô thường thì ắt có tính chất ngại, thì có thể nêu ngược lại: Âm thanh không có tính chất ngại nên âm thanh phải là thường trụ, do đó, bạn đã phạm phải lỗi bất định. Vì bất định nên cuối cùng dùng Nhân do sự nỗ lực của bạn rồi lấy cái lọ làm Đồng dụ mà lập Tông Âm thanh là vô thường là đúng, hay dùng Nhân không chất ngại của tôi rồi lấy cái lọ làm Dị dụ mà lập Tông Âm thanh là thường trụ là đúng? Bởi vì các qui định trong Nhân minh, Dị phẩm cần phải có đủ Biến vô tính thì mới có thể lập luận ngược lại. Như người vấn nạn nêu lên Dị phẩm Lọ là có tính chất ngại để lập luận ngược lại Âm thanh là thường trụ, nhưng tính chất ngại của lọ chỉ có một phần liên quan với vô thường của Tông, mà trong Dị phẩm cũng có liên quan một phần tâm, tâm sở, là không có tính chất ngại, là vô thường, cũng có thể được dùng để chứng minh quay trở lại là Âm thanh không có tính chất ngại, thì âm thanh phải là vô thường. Ở đây, người vấn nạn chỉ dùng tính chất ngại của cái lọ để chứng minh Âm thanh là thường trụ, chứ không dùng tính không chất ngại của tâm, tâm sở để chứng minh Âm thanh là vô thường, do đó đã thiếu hẳn điều kiện Dị phẩm biến vô tính trong ba điều kiện của Nhân, nên đã làm cho luận điểm của chính mình không thể xác lập được. Cho nên, kết quả, cũng không thể bác bỏ lập luận của đối phương. [X. luận Nhân minh chính lí môn phần đầu, Nhân minh luận sớ thụy nguyên kí Q.8; Nhân minh thập tứ tương tự quá loại lược thích (Duy hiền)].

TRA THEO VẦN TRONG CÁC TỪ ĐIỂN

Hướng dẫn: Quý vị có thể nhập nguyên một từ để tìm xem tất cả những từ ngữ bắt đầu bằng từ đó. Ví dụ, nhập quyết để xem Quyết định tâm, Quyết định tạng luận, Quyết định tín v.v...

Mua sách qua Amazon sẽ được gửi đến tận nhà - trên toàn nước Mỹ, Canada, Âu châu và Úc châu.

XEM TRANG GIỚI THIỆU.

---

      

---