Từ điển thuật ngữ Phật học »» Đang xem mục từ: tứ thập nhị tự môn

---

KẾT QUẢ TRA TỪ

Phật Quang Đại từ điển

• tứ thập nhị tự môn
  
  四十二字門
  1630<一>梵語 dvācatvāriṃśad-akṣaramukha。乃就梵文四十二字母而論其各自之義門；此為華嚴、般若二經所說觀字義法門之一。又作悉曇四十二字門、四十二字陀羅尼門。據大智度論卷四十八之說，此四十二字係一切字之根本，因字有語，因語有名，因名有義，菩薩若聞字，因字乃能了其義。大般若經卷四九○亦謂（大七‧四八九中）：「復次善現！諸菩薩摩訶薩大乘相者，謂諸文字陀羅尼門。何等文字陀羅尼門？謂字平等性、語平等性入諸字門。云何字平等性、語平等性入諸字門？善現當知！若菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時，以無所得而為方便。」由是，大般若經稱四十二字門為文字陀羅尼，大品般若經卷五廣乘品並以之與十力、四無畏、十八不共法等，並稱菩薩摩訶薩之摩訶衍（大乘）。同經卷五「四念處品」並謂，若能親自受持誦讀此諸字門，並為他解說，則可獲增強識念、知慚知愧、堅固心念、智慧開達等二十種功德。另據金剛頂經曼殊師利菩薩五字心陀羅尼品載，文殊菩薩之五字陀羅尼（阿、囉、跛、者、娜）即此四十二字門之前五字，若能受持此五字陀羅尼者，即可入於如來一切法平等之境，速成摩訶般若。此外，天台宗南嶽慧思曾著四十二字門二卷，以大品般若經所說之四十二字門配當菩薩修行之四十二階位。四十二字門至今雖已不傳，然後世之天台家猶論其旨趣。　又大品般若經、舊華嚴經、大方廣佛華嚴經、大智度論等經論所說之四十二字門，其音譯互有出入，茲列表於後：　上表之中，大品指大品般若經卷五，大論指大智度論卷四十八，光讚指光讚般若經卷七，放光指放光般若經卷四，大般指大般若經卷五十三、卷四一五、卷四九○，舊華指舊華嚴經卷五十七，新華指新華嚴經卷七十六，行願指大方廣佛華嚴經卷三十一入不思議解脫境界普賢行願品，觀門指大方廣佛華嚴經入法界品四十二字觀門，大集指大方等大集經卷十，海意指海意菩薩所問淨印法門經卷十二，守護指守護國界主陀羅尼經卷三。又除上表所列，舊華嚴經尚有頗、娑多二字，大集經尚有迦、至、優、蛇、替、修、毘、時、阿、娑、婆等十一字，守護經尚有瑟姹、波羅、娑他等三字。　又大品般若經卷五載，四十二字門，其一一之字義如下：(一)阿，一切法初不生故。(二)羅，一切法離垢故。(三)波，一切法第一義故。(四)遮，一切法終不可得故，諸法不終不生故。(五)那，諸法離名性相不得不失故。(六)邏，諸法度世間故，亦愛支因緣滅故。(七)陀，諸法善心生故，亦施相故。(八)婆，諸法婆字離故。(九)荼，諸法荼字淨故。(十)沙，諸法六自在王性清淨故。(十一)和，入諸法語言道斷故。(十二)多，入諸法如相不動故。(十三)夜，入諸法如實不生故。(十四)吒，入諸法制伏不可得故。(十五)迦，入諸法作者不可得故。(十六)娑，入諸法時不可得故，諸法時來轉故。(十七)磨，入諸法我所不可得故。(十八)伽，入諸法去者不可得故。(十九)他，入諸法處不可得故。(廿)闍，入諸法生不可得故。(廿一)[其*皮]，入諸法字不可得故。(廿二)馱，入諸法性不可得故。(廿三)賒，入諸法定不可得故。(廿四)呿，入諸法虛空不可得故。(廿五)叉，入諸法盡不可得故。(廿六)哆，入諸法有不可得故。(廿七)若，入諸法智不可得故。(廿八)拕，入諸法字不可得故。(廿九)婆，入諸法破壞不可得故。(卅)車，入諸法欲不可得故，如影五陰亦不可得故。(卅一)摩，入諸法摩字不可得故。(卅二)火，入諸法喚不可得故。(卅三)嗟，入諸法嗟字不可得故。(卅四)伽，入諸法厚不可得故。(卅五)他，入諸法處不可得故。(卅六)拏，入諸法不來不去不立不坐不臥故。(卅七)頗，入諸法邊不可得故。(卅八)歌，入諸法聚不可得故。(卅九)醝，入諸法醝字不可得故。(四十)遮，入諸法行不可得故。(四一)咤，入諸法傴不可得故。(四二)荼，入諸法邊竟處故，不終不生故。
  (二)凡二卷。南北朝慧思（515～568）著。又作四十二字門義。今已不存。其內容主要解說大品般若經所說之四十二字門，並將四十二字門配於大乘菩薩修行之四十二階位，即十住、十行、十迴向、十地、等覺、妙覺。著者慧思，世稱南嶽大師，係天台宗第二祖，另著有四十二字開義一卷，然亦不存，僅能從各僧傳與諸宗章疏錄卷一等經錄之中，知其名稱、卷數、內容大要而已。〔續高僧傳卷二十、景德傳燈錄卷二十七、東域傳燈目錄卷下、入唐新求聖教目錄〕 p1630

TRA THEO VẦN TRONG CÁC TỪ ĐIỂN

Hướng dẫn: Quý vị có thể nhập nguyên một từ để tìm xem tất cả những từ ngữ bắt đầu bằng từ đó. Ví dụ, nhập quyết để xem Quyết định tâm, Quyết định tạng luận, Quyết định tín v.v...

Mua sách qua Amazon sẽ được gửi đến tận nhà - trên toàn nước Mỹ, Canada, Âu châu và Úc châu.

XEM TRANG GIỚI THIỆU.

---

      

---