Từ điển thuật ngữ Phật học »» Đang xem mục từ: tam pháp

---

KẾT QUẢ TRA TỪ

Từ điển Phật học Việt Anh - Thiện Phúc

• tam pháp
  
  (A) Three dharma: 1) Phật pháp: The Buddha's teaching. 2) Hành pháp: The practice of Buddha dharma. 3) Chứng pháp: The realization of experiential proof of the dharma in bodhi or nirvana. (B) Tam Bất Thiện Căn—Three unwholesome roots: Theo Kinh Phúng Tụng trong Trường Bộ Kinh, có một chuỗi ba pháp—According to the Sangiti Sutta in the Long Discourses of the Buddha, there are sets of THREE THINGS: 1) Tham bất thiện căn: Lobho akusala mulam (p)—Unwholesome root of greed. 2) Sân bất thiện căn: Doso akusala mulam (p)—Unwholesome root of hatred. 3) Si bất thiện căn: Moho akusala mulam (p)—Unwholesome root of delusion. (D) Tam Thiện Căn—Three wholesome roots: 1) Vô tham thiện căn: alobho kusala (p)—Wholesome root of non-greed. 2) Vô sân thiện căn: Adoso kusala (p)—Wholesome root of non-hatred. 3) Vô si thiện căn: Amoho kusala (p)—Wholesome root of non-delusion. (E) Tam Ác Hạnh—Three kinds of wrong conduct: 1) Thân ác hạnh: Kaya-duccaritam (p)—Wrong conduct in body. 2) Khẩu ác hạnh: Vaci-duccaritam (p)—Wrong conduct in speech. 3) Ý ác hạnh: Mano-duccaritam (p)—Wrong conduct in thought. (F) Tam Thiện Hạnh—Three kinds of right conduct: 1) Thân thiện hạnh: Kaya-succaritam (p)—Roght conduct in body. 2) Khẩu thiện hạnh: Vaci-succaritam (p)—Right conduct in speech. 3) Ý thiện hạnh: Mano-succaritam (p)—Right conduct in thought. (G) Tam Bất Thiện Tầm: Akusala vitakka (p)—Three kinds of unwholesome thought: 1) Dục tầm: Kama-vitakko (p)—Unwholesome thought of sentuality. 2) Sân tầm: Vyapada-vitakko (p)—Unwholesome thought of enmity. 3) Hại tầm: Vihimsa-vitakko (p)—Unwholesome thought of cruelty. (H) Tam Thiện Tầm—Three kinds of wholesome thought: 1) Ly dục tầm: Nekkkama-vitakko (p)—Wholesome thought of renunciation. 2) Vô sân tầm: Wholesome thought of non-enmity. 3) Vô hại tầm: Wholesome thought of non-cruelty. (I) Tam Bất Thiện Tư Duy—Three kinds of unwholesome motivation: 1) Dục bất thiện tư duy: Unwholesome motivation through sensuality. 2) Sân bất thiện tư duy: Unwholesome motivation through enmity. 3) Hại bất thiện tư duy: Unwholesome motivation through cruelty. (J) Tam Bất Thiện Tưởng—Three kinds of unwholesome perception: 1) Dục bất thiện tưởng: Unwholesome perception of sensuality. 2) Sân bất thiện tưởng: Unwholesome perception of enmity. 3) Hại bất thiện tưởng: Unwholesome perception of cruelty. (K) Tam Thiện Tưởng—Three kinds of wholesome perception: 1) Ly dục tưởng: Wholesome perception of renunciation. 2) Vô sân tưởng: Wholesome perception of non-enmity. 3) Vô hại tưởng: Wholesome perception of non-cruelty. (L) Tam Bất Thiện Giới—Three unwholesome elements: 1) Dục giới: Sensuality. 2) Sân giới: Enmity. 3) Hại giới: Cruelty. (M) Tam Thiện Giới—Three wholesome elements: 1) Ly dục giới: Renunciation. 2) Vô sân giới: Non-enmity. 3) Vô hại giới: Non-cruelty. (N) Ba Giới Khác—Three more elements: (a) i) Dục giới: kama-dhatu (p)—The element of sense-desire. ii) Sắc giới: Rupa dhatu (p)—The element of form. iii) Vô sắc giới: Arupa-dhatu (p)—The formless element. (b) i) Sắc giới: Rupa-dhatu (p)—The element of form. ii) Vô sắc giới: Arupa-dhatu (p)—The formless element. iii) Diệt giới: Nirodha-dhatu (p)—The element of cessation. (c) i) Liệt giới: Hina-dhatu (p)—The low element. ii) Trung giới: Majjhima-dhatu (p)—The middling element. iii) Thắng giới: Patina-dhatu (p)—The sublime element. (O) Tam Ái—Three kinds of craving: 1) Dục ái: Kama-tanha (p)—Sensual craving. 2) Hữu ái: Bhava-tanha (p)—Craving for becoming. 3) Vô hữu ái: Vibhava-tanha (p)—Craving for extinction. (P) Ba Ái Khác—Three more kinds of craving: 1) Dục ái: Kama-tanha (p)—Craving for the world of sensual desire. 2) Sắc ái: Rupa-tanha (p)—Craving for the world of form. 3) Vô sắc ái: Arupa-tanha (p)—Craving for the formless world. (Q) Ba Ái Khác—Three more kinds of craving: 1) Sắc ái: Craving for the world of form. 2) Vô sắc ái: Craving for the formless world. 3) Diệt ái: Craving for cessation. (R) Tam Kiết Sử: Samyojanani (p)—Three fetters: 1) Thân kiến kiết sử: Sakkaya-ditthi (p)—The fetter of personality belief. 2) Nghi kiết sử: Vici-kiccha (p)—The fetter of doubt. 3) Giới cấm thủ: Silabhata-paramaso (p)—The fetter of attachment to rite and ritual. (S) Tam Lậu: Asava (p)—Three corruptions: 1) Dục lậu: kamasavo (p)—The corruption of desire. 2) Hữu lậu: Bhavasavo (p)—The corruption of becoming. 3) Vô minh lậu: Avijjasavo (p)—The corruption of ignorance. (T) Tam Hữu—Three kinds of becoming: 1) Dục hữu: Kama-bhavo (p)—Becoming in the world of sense-desire. 2) Sắc hữu: Rupa-bhavo (p)—Becoming in the world of form. 3) Vô sắc hữu: Arupa-bhavo (p)—Becoming in the formless world. (U) Tam Cầu—Three quests: 1) Dục cầu: Kamesana (p)—Quests for sense-desire. 2) Hữu cầu: Bhavesana (p)—Quests for becoming. 3) Phạm hạnh cầu: Brahmacariyesana (p)—Quests for the holy life. (V) Tam Mạn—Three forms of conceit: 1) Thắng mạn: Tôi tốt hơn—I am better than… 2) Đẳng mạn: Tôi bằng—I am equal to… 3) Ty liệt mạn: Tôi tệ hơn—I am worse than… (W) Tam Thời—Three times: 1) Quá khứ: Atito addha (p)—Past. 2) Vị lai: Anagato addha (p)—Future. 3) Hiện tại: Paccuppanno addha (p)—Present. (X) Tam Biên—Three ends: 1) Hữu thân biên: Sakkaya anto (p)—Personality. 2) Hữu thân tập biên: Sakkaya-samudayo anto (p)—Arising of personality. 3) Hữu thân diệt biên: Sakkaya-noridho anto (p)—Cessation of personality. (Y) Tam Thọ—Three feelings: 1) Lạc thọ: Sukha vedana (p)—The pleasant feeling. 2) Khổ thọ: Dukkha vedana (p)—The painful feeling. 3) Phi khổ phi lạc thọ: Adukkham-asukha vedana (p)—Neither pleasant nor painful feeling. (Z) Tam Khổ Tánh—Three kinds of suffering: 1) Khổ khổ: Dukkha-dukkhata (p)—Suffering as pain. 2) Hành khổ: sankhara-dukkhata (p)—Suffering as inherent in formations. 3) Hoại khổ: Viparinama-dukkhata (p)—Suffering as due to change. (AA) Tam Tụ—Three accumulations: 1) Tà định tụ: Micchatta-niyato rasi (p)—Evil accumulation with fixed result. 2) Chánh định tụ: Sammatta-niyato rasi (p)—Good accumulation with fixed result. 3) Bất định tụ: Aniyato rasi (p)—Indeterminate. (BB) Tam Nghi—Three obscurations: 1) Đối với vấn đề thuộc về quá khứ nghi ngờ, do dự, không quyết định, không hài lòng: One hesitates, vacillates, is undecided, is unsettled about the past. 2) Đối với vấn đề thuộc về tương lai nghi ngờ, do dự, không quyết định, không hài lòng: One hesitates, vacillates, is undecided, is unsettled about the future. 3) Đối với vấn đề thuộc về hiện tại nghi ngờ, do dự, không quyết định, không hài lòng: One hesitates, vacillates, is undecided, is unsettled about the present. (CC) Ba điều Như Lai không cần gìn giữ—Three things a Tathagata has no need to guard against: 1) Như Lai thanh tịnh hiện hành về thân, Như Lai không có ác hạnh về thân mà Như Lai phải gìn giữ: A Tathagata is perfectly pure in bodily conduct. There is no misdeed of the body which He must conceal lest anyone should get to hear about it. 2) Như Lai thanh tịnh hiện hành về miệng. Như Lai không có ác hạnh về miệng mà Như Lai phải gìn giữ: A Tathagata is perfectly pure in speech. There is no misdeed of the speech. 3) Như Lai thanh tịnh hiện hành về ý. Như Lai không có ác hạnh về ý mà Như Lai phải gìn giữ: A Tathagata is perfectly pure in thought. There is no misdeed of thought. (DD) Tam Chướng—Three obstacles: 1) Tham chướng: Rago-kincanam (p)—Obstacles of Lust. 2) Sân chướng: Dosa kincanam (p)—Obstacles of hatred. 3) Si chướng: Moho kincanam (p)—Obstacles of delusion. (EE) Tam Chủng Hỏa—Three fires: 1) Lửa tham: Ragaggi (p)—Fire of lust. 2) Lửa sân: Dosaggi (p)—Fire of hatred. 3) Lửa si: Mohaggi (p)—Fire of delusion. (FF) Ba Loại Lửa Khác—Three more fires: 1) Lửa của người hiếu kính: Ahuneyyaggi (p)—The fire of those to be revered. 2) Lửa của người gia chủ: Gahapataggi (p)—The fire of the householder. 3) Lửa của người đáng cúng dường (cha mẹ, vợ con, và các vị xuất gia): Dakkhineyyaggi (p)—The fire of those worthy of offerings (parents, husband, wife, children, monks and nuns). (GG) Tam Chủng Sắc Tụ—Threefold classification of matter: 1) Hữu kiến hữu đối sắc: Sanidas-sana-sappatigham rupam (p)—Visible and resisting matter. 2) Vô kiến hữu đối sắc: Anidassana-sappatigham rupam (p)—Invisible and resisting matter. 3) Vô kiến vô đối sắc: Anidas-sana-appatigham-rupam (p)—Invisible and unresisting matter. (HH) Tam Hành—Three kinds of karmic formation: 1) Phước hành: Punnabhisankharo (p)—Meritorious karmic formation. 2) Phi phước hành: Apunnabhisankharo (p)—Demeritorious karmic formation. 3) Bất động hành: Anenjabhisankharo (p)—Imperturbable karmic formation. (II) Tam Chủng Nhân—Three persons: 1) Hữu học nhân: Sekho puggalo (p)—The learner. 2) Vô học nhân: Asekho puggalo (p)—The non-learner. 3) Phi hữu học phi vô học nhân: N'eva sekho nasekho puggalo (p)—The one who is neither the learner nor the non-learner. (JJ) Tam Vị trưởng Lão—Three elders: 1) Sanh trưởng lão: Jati-thero (p)—An elder by birth. 2) Pháp trưởng lão: Dhamma thero (p)—An elder in Dhamma. 3) Nhập định trưởng lão: Sammuti-thero (p)—An elder by convention. (KK) Tam Phước Nghiệp Sự—Three grounds based on merit: 1) Thí hành phước nghiệp sự: Danamayam punna kiriya vatthu (p)—The merit of giving. 2) Giới hành phước nghiệp sự: Silamayam punna kiriya vatthu (p)—The merit of morality. 3) Tu hành phước nghiệp sự: Bhavanamaya punna kiriya vatthu (p)—The merit of meditation. (LL) Tam Cử Tội Sự—Three grounds for reproof: 1) Thấy: Ditthena (p)—Reproof based on what has been seen. 2) Nghe: Sutena (p)—Reproof based on what has been heard. 3) Nghi: Parisankaya (p)—Reproof based on what has been suspected. (MM) Tam Dục Sanh—Three kinds of rebirth in the realm of Sense-Desire: 1) Hữu tình do dục an trú, họ bị chi phối phụ thuộc, như loài người, một số chư Thiên, và một số tái sanh trong đọa xứ: Paccuppatthita-kama (p)—There are beings who desire what presents itself to them, and are in the grip of that desire, such as human beings, some devas, and some in states of woe. 2) Hữu tình có lòng dục đối với những sự vật do họ tạo ra, như chư Hóa Lạc Thiên: Nimmita-kama (p)—There are beings who desire what they have created, such as the devas who rejoice in the own creation (nimmanarati). 3) Hữu tình có lòng dục đối với sự vật do các loài khác tạo ra, như chư Thiên Tha Hóa Tự Tại: There are beings who rejoice in the creations of others, such as the devas Having Power over Others' Creation (Pranimmita-vasavati). (NN) Tam Chủng Lạc Sanh: Sukhupapattiyo (p)—Three happy rebirths: 1) Hữu tình luôn tạo ra thiền định lạc hay sống trong sự an lạc, như các vị Phạm Thiên: There are beings who, having continually produced happiness now dwell in happiness, such as the devas of the Brahma group. 2) Hữu tình thấm nhuần, biến mãn, sung mãn, hưng thịnh với an lạc. Thỉnh thoảng họ thốt ra những câu cảm hứng: “Ôi an lạc thay! Ôi an lạc thay!” như chư Quang Âm Thiên: There are beings who are overflowing with happiness, drenched with it, fuul of it, immersed in it, so that they occasionally exclaim: “Oh what bliss!” such as the Radiant devas (abhasara). 3) Hữu tình thấm nhuần, biến mãn, sung mãn, hưng thịnh với an lạc. Họ sống mãn túc với an lạc ấy, cảm thọ an lạc, như chư Biến Tịnh Thiên: There are beings who are overflowing with happiness, drenched with it, full of it, immersed in it, who, supremely blissful, experience only perfect happiness, such as the lustrous devas (subhakina). (OO) Tam Tuệ—Three kinds of wisdom: 1) Hữu học tuệ: The wisdom of the learner. 2) Vô học tuệ: The wisdom of the non-learner. 3) Phi hữu học phi vô học tuệ: The wisdom of the one who is neither the learner nor the non-learner. (PP) Ba Loại Tuệ Khác—Three Three more kinds of wisdom: 1) Tư sanh tuệ: Cintamaya panna (p)—The wisdom based on thought. 2) Văn sanh tuệ: Sutamaya panna (p)—The wisdom based on learning. 3) Tu sanh tuệ: Bhavanamaya panna (p)—The wisdom based on mental development. (QQ) Tam Chủng Binh Khí—Three armaments; 1) Nghe: Sutavudham (p)—What one has learnt. 2) Xả ly: Pavivekavudham (p)—Detachment. 3) Tuệ: Pannavudham (p)—Wisdom. (RR) Tam Căn—Three faculties: 1) Vị tri đương tri căn: Anannatam-nassamitindriyam (p)—Trí căn dùng để biết những gì chưa được biết—The faculty of knowing that one will know the unknown. 2) Dĩ tri căn: Annindriyam (p)—Trí căn tối thượng—The faculty of highest knowledge. 3) Cụ tri căn: Annata-indriyam (p)—Trí căn của bậc thức giả—The faculty of the one who knows. (SS) Tam Nhãn—Three eyes: 1) Nhục nhãn: Mamsa-cakkhu (p)—The fleshly eye. 2) Thiên nhãn: Dibba-cakkhu (p)—The divine eye. 3) Tuệ nhãn: Panna-cakkhu (p)—The eye of wisdom. (TT) Tam Học—Three kinds of training: 1) Tăng thượng giới học: Adhisila-sikkha (p)—Training in higher morality. 2) Tăng thượng tâm học: Adhicitta-sikkha (p)—Training in higher thought. 3) Tăng thượng tuệ học: Adhipanna-sikkha (p)—Training in higher wisdom. (UU) Tam Sự Tu Tập—Three kinds of development: 1) Thân tu: Kaya-bhavana (p)—Development of the emotions. 2) Tâm tu: Citta-bhavana (p)—Development of mind. 3) Tuệ tu: Panna-bhavana (p)—Development of wisdom. (VV) Tam Vô Thượng—Three unsurpassables: 1) Kiến vô thượng: Dassananuttariyam (p)—The unsurpassable of vision. 2) Hành vô thượng: Patipadanuttariyam (p)—The unsurpassable of practice. 3) Giải thoát vô thượng: Vimuttanuttariyam (p)—The unsurpassable of liberation. (WW) Tam Định—Three kinds of concentration: 1) Hữu tầm hữu tứ định: Savotakko-savicaro samadhi (p)—The concentration of thinking and pondering. 2) Vô tầm hữu tứ định: Avitakko-vicara-matto samadhi (p)—The concentration with pondering without thinking. 3) Vô tầm vô tứ định: Avitakko-avicaro samadhi (p)—The concentration with neither thinking nor pondering. (XX) Ba Định Khác—Three more kinds of concentration: 1) Không định: Sunnato-samadhi (p)—The concentration on emptiness. 2) Vô tướng định: Animitto-samadhi (p)—The concentration on the signlessness. 3) Vô nguyện định: Appanihito samadhi (p)—The concentration on desirelessness. (YY) Tam Thanh Tịnh—Three purities: 1) Thân thanh tịnh: Kaya-socceyam (p)—Purity of body. 2) Ngữ thanh tịnh: Vaci-socceyam (p)—Purity of speech. 3) Ý thanh tịnh: Mano-socceyam (p)—Purity of mind. (ZZ) Tam Tịnh Mặc—Three qualities of the sage: 1) Thân tịnh mặc: Kaya-moneyyam (p)—Qualities of the sage as to the body. 2) Ngữ tịnh mặc: Vaci-moneyyam (p)—Qualities of the sage as to speech. 3) Ý tịnh mặc: Mano-moneyyam (p)—Qualities of the sage as to mind. (3A) Tam Thiện Xảo—Three skills: 1) Tăng ích thiện xảo: Aya-kosallam (p)—Skills in going forward. 2) Tổn ích thiện xảo: Apaya-kosallam (p)—Skills in going down. 3) Phương tiện thiện xảo: Upaya-kosallam (p)—Skills in means to progress. (3B) Tam Kiêu—Three intoxications: 1) Vô bệnh kiêu: Arogya-mado (p)—Kiêu mạn vì thân không bệnh—Intoxication with health. 2) Niên tráng kiêu: Yobbana-mado (p)—Kiêu mạn vì tuổi tráng niên—Intoxciation with youth. 3) Hoạt mạng kiêu: Jivita-mado (p)—Kiêu mạn vì có đời sống sung túc—Intoxication with one's prosperous life. (3C) Tam Tăng Thượng—Three Predominant influences: 1) Ngã tăng thượng: Attadhipateyyam (p)—The predominant influence on oneself. 2) Thế tăng thượng: Lokadhipateyyam (p)—The predominant influence on the world. 3) Pháp tăng thượng: Dhammadhipateyyam (p)—The predominant influence on the Dhamma. (3D) Tam Luận Sự—Three topics of discussion: 1) Bàn luận về vấn đề quá khứ (sự việc nầy xãy ra trong quá khứ): Talk may be of the past (that's how it used to be). 2) Bàn luận về vấn đề tương lai ((sự việc nầy xãy ra trong tương lai): Talk may be of the future (that's how it will be). 3) Bàn luận về vấn đề hiện tại (sự việc này xãy ra trong hiện tại): Talk may be of the present (that's how it is now). (3E) Tam Minh—Three knowledges: 1) Túc mạng minh: Pubbenivasanussati-nanam-vijja (p)—Knowledge of one's past lives. 2) Hữu tình sanh tử minh: Sattanam-cutupapate-nanam-vijja (p)—Knowledge of the decease and rebirth of beings. 3) Lậu tận trí minh: Asavanam-khaye-nanam-vijja (p)—Knowledge of the destruction of the corruption. ** For more information, please see Tam Minh. (3F) Tam Trú—Three abidings: 1) Thiên trú: Dibbo-viharo (p)—Deva-abiding. 2) Phạm trú: Brahma-viharo (p)—Brahma-abiding. 3) Thánh trú: Ariyo-viharo (p)—Ariyan-abiding. (3G) Tam Thần Thông—Three miracles: 1) Thần túc thần thông: Iddhi-patihariyam (p)—The miracle of psychic power. 2) Tha tâm thần thông: Adesana-patihariyam (p)—The miracle of telepathy. 3) Giáo giới thần thông: Anusasani-patihariyam (p)—The miracle of instruction.

TRA THEO VẦN TRONG CÁC TỪ ĐIỂN

Hướng dẫn: Quý vị có thể nhập nguyên một từ để tìm xem tất cả những từ ngữ bắt đầu bằng từ đó. Ví dụ, nhập quyết để xem Quyết định tâm, Quyết định tạng luận, Quyết định tín v.v...

Mua sách qua Amazon sẽ được gửi đến tận nhà - trên toàn nước Mỹ, Canada, Âu châu và Úc châu.

XEM TRANG GIỚI THIỆU.

---

      

---