Từ điển thuật ngữ Phật học »» Đang xem mục từ: Ý thức 意識

---

KẾT QUẢ TRA TỪ

Từ điển Phật học Anh-Hán-Việt

• Ý thức 意識
  
  [ja] シキ ishiki ||| (Skt. mano-vijñāna; Tib. yid kyi rnam śes). (1) Thought consciousness, discriminatory consciousness. (2) The 'sixth consciousness' 第六識 among the eight consciousnesses 八識 taught in Yogācāra Buddhism, where it is understood to arise based on the organ of thought, the manas consciousness 末那識. It is able to gather and discriminate the sense data derived from the five sense consciousnesses, thus discriminating all the aspects of the environment. It also works with past and future objects, recalling the past and planning for the future. 〔成唯識論T 1585.31.〕Since it arises depending on the manas, it shares many of the afflictions of the manas. (3) In the Awakening of Faith, attachment which arises based on consciousness. Even though the mano consciousness is not different from the continuing consciousness 相續識, the continuing consciousness is subtle, while the mano consciousness is coarse, and so the mano consciousness can be interpreted as the more manifest function of the continuing consciousness. 〔起信論T 1666.32.577c〕
  => (Skt. mano-vijñāna; Tib. yid kyi rnam śes). 1. Thức suy lường, thức phân biệt. 2. Thức thứ sáu trong hệ thống tám thức trong giáo lý của Du-già hành tông Phật giáo, nơi được xem là căn cứ phát sinh cơ quan suy nghĩ, là mạt-na thức. Nó có khả năng gom giữ và phân biệt các dữ liệu có ý nghĩa từ năm giác quan, như phân biệt mọi khía cạnh của môi trường chung quanh. Nó còn kết hợp với dữ kiện quá khứ và tương lai, hối tưởng quả khứ và dự tính cho vị lai. Do nó sinh khởi tuỳ thuộc vào mạt-na thức, nên nó có dự phần vào các phiền não của mạt-na thức. 3. Theo luận Đại thừa khởi tín, đó là những kế chấp sinh khởi dựa vào ý thức. Dù mạt-na thức không khác Tương tục thức, nhưng Tương tục thức thì vi tế, còn mạt-na thức thì thô trọng, như thế nên mạt-na thức có thể hiểu như là chức năng biểu hiện của Tương tục thức.

TRA THEO VẦN TRONG CÁC TỪ ĐIỂN

Hướng dẫn: Quý vị có thể nhập nguyên một từ để tìm xem tất cả những từ ngữ bắt đầu bằng từ đó. Ví dụ, nhập quyết để xem Quyết định tâm, Quyết định tạng luận, Quyết định tín v.v...

Mua sách qua Amazon sẽ được gửi đến tận nhà - trên toàn nước Mỹ, Canada, Âu châu và Úc châu.

XEM TRANG GIỚI THIỆU.

---

      

---