Từ điển thuật ngữ Phật học »» Đang xem mục từ: tam tưởng

---

KẾT QUẢ TRA TỪ

Từ điển Phật Quang

• tam tưởng
  
  (三想) I. Tam Tưởng. Cũng gọi Tam ác tưởng, Tam bất thiện tưởng. 1. Dục tưởng (Phạm:Kàma-saôjĩà): Ý tưởng nổi lên từ sự tham muốn. 2. Sân khuể tưởng (Phạm:Vyàpàdasaôjĩà): Ý tưởng nổi lên từ sự tức giận. 3. Sát hại tưởng (Phạm: Vihiôsàsaôjĩà), cũng gọi Não tưởng. Nghĩa là nổi lên ý tưởng hại người. Cứ theo Vô lượng thọ kinh liên nghĩa thuật văn tán quyển trung, nếu không tham danh lợi thì không sinh dục giác, không não chúng sinh thì không sinh sân giác, không tổn sự sống của vật thì không sinh hại giác. Do đó, nếu Tam giác không sinh thì Tam tướng cũng diệt. [X. kinh Tăng nhất a hàm Q.13; luận Di thục bộ tông luận; Vô lượng thọ kinh nghĩa sớ Q.thượng]. II. Tam Tưởng. Cũng gọi Tam thiện tưởng. Chỉ cho 3 thứ thiện tưởng. 1. Xuất yếu tưởng (Phạm: Naiwkramya-saôjĩà): cũng gọi Xuất li tưởng. Nghĩa là ý tưởng thoát li. Người có ý tưởng này, sau khi chết sẽ sinh vào cõi người. 2. Bất hại tưởng (Phạm:Avihiôsàsaôjĩà): Ý tưởng không làm hại người. Người có ý tưởng này, khi mệnh chung tự nhiên sinh lên cõi trời. 3. Bất khuể tưởng (Phạm:Avỳapàdasaôjĩà): Ý tưởng không sân hận. Người có ý tưởng này, khi mệnh chung sẽ dứt trừ 5 kết sử sau mà nhập Niết bàn. [X. kinh Tăng nhất a hàm Q.13; kinh Trường a hàm Q.8]. III. Tam Tưởng. Chỉ cho 3 thứ tâm niệm mà Bồ tát tại gia phát khởi khi thấy người ăn xin. 1. Thiện tri thức tưởng: Ý tưởng được gặp bậc thiện tri thức. 2. Tha thế phú tưởng(cũng gọi Linh hậu thế đại phú tưởng): Ý tưởng nếu bố thí thì đời sau được giàu to. 3. Bồ đề cơ tưởng(cũng gọi Linh đắc Phật đạo tưởng): Khởiýtưởng bố thí là nền tảng để thành Bồ đề. [X. kinh Đại bảo tích Q.82; kinh Úcca la việt vấn Bồ tát hạnh]. IV. Tam Tưởng. Chỉ cho 3 thứ tâm niệm khởi lên khi đoạn trừ các phiền não tham, sân... 1. Li tưởng(cũng gọi Li dục tưởng): Hành giả ở trong các pháp Noãn, Đính, Nhẫn, Thế đệ nhất... muốn dùng chính trí tuệ quán tưởng để xa lìa các phiền não. 2. Đoạn tưởng: Hành giả muốn được đạo vô lậu để đoạn trừ các kết sử. 3. Tận tưởng(cũng gọi Diệt tưởng): Khi vào Niết bàn, hành giả muốn diệt 5 thụ, không cho nối tiếp nữa. [X. luận Đại trí độ Q.33; luận Đại tì bà sa Q.29; luận Thành thực Q.14; Vô lượng thọ kinh tập giải Q.8]. V. Tam Tưởng. Chỉ cho 3 thứ tâm niệm sinh khởi khi hành giả Tịnh độ niệm Phật. 1. Qui mệnh tưởng: Bản tôn quay về hướng Đông, hành giả hướng về Phật qui mệnh. 2. Dẫn nhiếp tưởng: Bản tôn quay về hướng Tây, hành giả khởi ý niệm theo sau Phật qua 10 vạn ức cõi nước. 3. Vãng sinh tưởng: Tâm niệm tưởng tượng hành giả đã sinh về cõi nước Cực lạc và được thấy Phật nghe pháp. [X. Vãng sinh yếu tập Q.trung, phần đầu; Vãng sinh yếu tập nghĩa kí Q.trung, 5]. VI. Tam Tưởng. Chỉ cho 3 thứ tâm tưởng bình đẳng của Bồ tát đối với tất cả chúng sinh, không phân biệt oán, thân. 1. Oán tưởng: Có người làm hại mình và hại cha mẹ anh em mình, cũng khởi ý tưởng thân ái. 2. Thân tưởng: Đối với cha mẹ, anh em, họ hàng, bạn bè đều khởi ý tưởng thân ái. 3. Trung nhân tưởng: Đối với những người chẳng phải oán chẳng phải thân, cũng sinh khởi ý tưởng thân ái. [X. kinh Bát nhã; luận Đại trí độ Q.72].

TRA THEO VẦN TRONG CÁC TỪ ĐIỂN

Hướng dẫn: Quý vị có thể nhập nguyên một từ để tìm xem tất cả những từ ngữ bắt đầu bằng từ đó. Ví dụ, nhập quyết để xem Quyết định tâm, Quyết định tạng luận, Quyết định tín v.v...

Mua sách qua Amazon sẽ được gửi đến tận nhà - trên toàn nước Mỹ, Canada, Âu châu và Úc châu.

XEM TRANG GIỚI THIỆU.

---

      

---