quang minh:

(光明) I. Quang Minh. Quang, Phạm: Àtapa; Minh, Phạm: Àloka. Quang là ánh sáng của mặt trời, Minh là ánh sáng của mặt trăng, của các ngôi sao, và của các vật khác. Quang và Minh là 2 sắc trong 12 hiển sắc. Quang có 2 màu vàng và đỏ; Minh có 4 màu xanh, đỏ, vàng, trắng. [X. luậnĐại tì bà sa Q.13; luận Thuận chính lí Q.1]. (xt. Hiển Sắc). II. Quang Minh. Phạm: Prabhà. Cũng gọi Quang. Chỉ cho sự phát sáng của Phật, Bồ tát. Ánh sáng phát ra từ thân Phật, Bồ tát gọi là Quang; ánh sáng chiếu rọi vào vật thể thì gọi là Minh. Tác dụng của quang minh là phá trừ bóng tối, soi tỏ chân lí. Đó là ánh sáng phát ra từ thân Phật và Bồ tát, nên gọi là Sắc quang, Thân quang, Ngoại quang. Trái lại, tác dụng của trí tuệ là soi thấy chân tướng của sự vật, nên gọi là Tâm quang, Trí quang, Trí tuệ quang hay là Nội quang. Quang minh của Phật chia làm hai thứ: Thường quang (Viên quang) và Hiện khởi Quang (Thần thông quang, Phóng quang). Thường quang là ánh sáng tròn, rộng độ 1 tầm hoặc 1 trượng, từ thân Phật tỏa ra, vĩnh viễn không diệt. Còn Hiện khởi quang là ánh sáng chỉ ứng theo cơ duyên giáo hóa mà phát ra. Ngoài ra, tùy theo chỗ phát sáng khác nhau, nên Quang minh, lại được chia ra 2 thứ: -Ánh sáng phát ra từ toàn thân, gọi là Cử thân quang. -Ánh sáng phát ra từ 1 chỗ nào đócủa thânthì gọi là Tùy nhất tướng quang. Như ánh sáng phát ra từ tướng Bạch hào (giữa 2 đầu chân mày) thì gọi là Bạch hào quang, Hào quang, Mi gian quang; ánh sáng phát ra từ lỗ chân lông thì gọi là Mao khổng quang... Sắc quang và Tâm quang, hoặc Thường quang và Hiện khởi quang được gọi chung là Nhị chủng quang minh. Ngoài ra còn có sự phân biệt giữa Ma quang và Phật quang. Ma quang thì làm cho tâm người dao động, hoảng hốt; còn Phật quang thì khiến cho người trấn tĩnh, an tịnh; 2 thứ quang này đôi khi cũng được gọi chung là Nhị chủng quang minh. Cứ theo luận Du già sư địa quyển 11 thì Ngoại quang minh (ánh sáng mặt trời, mặt trăng....) Pháp quang minh (ánh sáng trí tuệ) và Thân quang minh được gọi chung là Tam chủng quang minh. Ánh sáng của Phật có khả năng soi rọi khắp nơi, không bị ngăn ngại, vì thế cũng gọi là Vô ngại quang minh. Kinh Vô lượng thọ quyển thượng dùng 12 thứ quang để hình dung quang minh của đức Phật A di đà. Kinh Đại bảo tích quyển 30 thì cho rằng đức Phật Thích Ca Mâu Ni có 41 thứ quang minh. Trong kệ tán A di đà Phật, Ngài Đàm loan nêu các loại quang như: Quang luân, Quang hiểu, Quang xúc, Quang vân, Quang trạch... để tán thán công đức của quang minh. Nói về tác dụng của Phật quang thí ánh sáng phát ra từ thân Phật có những tác dụng không thể nghĩ bàn, cho nên gọi là Thần quang; Phật quang rất dồi dào ân huệ, cho nên gọi là Từ quang; đồng thời, Phật quang tiêu biểu cho tướng mạo của trí tuệ, cho nên gọi là Quang minh trí tướng. Lại nữa, nhờ quang minh của Phật mà được lợí ích, gọi là Quang ích; nhờ quang minh mà có được hạnh phúc, gọi là Quang thụy; quang minh có thể soi rọi toàn thế giới, rộng lớn như biển, cho nên gọi là Quang minh quảng hải. [X. kinh Pháp hoa Q.1; kinh Quán Phật tam muội hải Q.3; luận Đại trí độ Q.7, 8, 34, 47; Vãng sinh luận chú Q.thượng; Hoa nghiêm kinh thám huyền kí Q.3; Quán niệm pháp môn; Vãng sinh yếu tập Q.trung, phần đầu; Vô lượng thọ kinh sao Q.5]. (xt. Tam Chủng Quang Minh).