sở duyên:

(所緣) Phạn, Pàli: Àlambana. Đối lại: Năng duyên. Chỉ cho đối tượng của sự nhận thức, là nhân sinh ra các pháp tâm, tâm sở, vả lại bị cácthứtâm ấy chấp lấy. Tông Câu xá kiến lập thuyết Sáu thức, cho nên chủ trương cảnh Sở duyên là 6 cảnh: Sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp, tức là thức mắt duyên sắc cảnh, thức tai duyên thanh cảnh, thức mũi duyên hương cảnh, thức lưỡi duyên vị cảnh, thức thân duyên xúc cảnh, thức ý duyên pháp cảnh. Tông Pháp tướng kiến lập thuyết Tám thức, cho nên ngoài các thức và các cảnh sở duyên nói ở trên, còn nói đến cảnh sở duyên của 2 thức 7 và 8.Tức là thức thứ 7 lấy Kiến phần của thức thứ 8 làm cảnh sở duyên; thức thứ 8 thì lấy 3 cảnh là chủng tử, hữu căn thân và khí thế giới làm cảnh sở duyên. Vả lại, theo ý chỉ Vạn pháp duy tâm, tông Duy thức cho rằng các pháp của 6 cảnh sở duyên là do ảnh tượng Tướng phần của 6 thức tụ sinh khởi; những ảnh tượng ấy lấy Tướng phần của thức thứ 8 làm bản chất, tức Tướng phần là do nghiệp lực của thức thứ 8 nhậm vận biến hiện ra. Ngoài ra, luận Đại thừa a tì đạt matạp tập quyển 5, có nêu 29 loại Sở duyên như: Phi hữu sở duyên, Hữu sở duyên, cho đến Tu du sở duyên, Tùy chuyển sở duyên... Lại nữa, Sở duyên có 2 loại thân và sơ khác nhau: 1. Thân sở duyên: Tức ảnh tượng do tác dụng của thức bên trong sinh ra. 2. Sơ sở duyên: Tức bản chất của cảnh đối diện bên ngoài. Luận Thành duy thức quyển 7 cho rằng Thân sở duyên và Sơ sở duyên nói trên đều là Sở duyên duyên trong 4 duyên; nhưng luận Duy thức nhị thập thì cho rằng Thân sở duyên là Sở duyên duyên trong 4 duyên, còn Sơ sở duyên thì là Tăng thượng duyên trong 4 duyên. [X. luận Đại tì bà sa Q.16; luận Du già sư địa Q.1; luận Câu xá Q.7; luận Duy thức Q.2; Quán sở duyên luận thích]. (xt. Năng Duyên).