Đại từ điển Phật Quang »» Đang xem mục từ: thập tam nan thập già

thập tam nan thập già:

(十三難十遮) Cũng gọi Già đạo pháp, Thập tam già nạn.Gọi tắt: Giànạn. Chỉ cho 13 lỗi nặng và 10 lỗi nhẹ mà vị Giáo thụ sư gạn hỏi giới tử trước khi trao cho giới Cụ túc. Theo luật của Tiểu thừa, khi truyền giới Cụ túc, để phân biệt rõ người thụ giới có thực là pháp khí hay không, vị Giáo thụ sư đặt ra 13 nạn và 10 già để gạn hỏi người thụ giới. Già vốn chẳng phải những điều ác thuộc về tự tính(tự tính ác) nhưng vì chúng không thích hợp cho việc thụ giới, cho nên phải ngăn (già) không cho thụ; còn Nạn là những điều ác thuộc tự tính, rốt ráo không phải pháp khí để tiếp nhận giới Cụ túc, mà cũng không được thụ giới Cụ túc. Vì thế, trước khi truyền giới, vị Giáo thụ sư phải theo tội nhẹ nặng mà lần lượt hỏi người thụ giới xem có giànạn hay không. Phân biệt tỉ mỉ thì già tội tuy có 16 thứ, nhưng lúc chất vấn người thụ giới thì thực tế chỉ có 10 già; vì hợp áo, bát làm một, hợp cha, mẹ làm một, hợp 5 thứ bệnh(hủi, ung thư, bạch lại, gầy ốm, điên khùng) làm một. Mười già gồm:1. Họ tên người thụ giới. 2. Tên Hòa thượng. 3. Đủ 20 tuổi hay chưa? 4. Có đầy đủ áo, bát không? 5. Cha mẹ có cho phép xuất gia thụ giới không? 6. Có mắc nợ ai không? 7. Có phải là tôi đòi không? 8. Có phải đang làm quan mà bỏ đi tu không? 9. Có phải là chồng không? 10. Có 5 thứ bệnh không? Còn 13 nạn là: 1. Biên tộinạn: Trước đã thụ giới Cụ túc, sau phạm 4 trọng cấm mà xả giới, bây giờ lại thụ lại. 2. Phạm tỉ khưu ni: Lúc còn là cư sĩ có phạm tỉ khưu ni tịnh giới. 3. Tặc tâm nhập đạo: Vì lợi dưỡng để sống còn hoặc vì trộm pháp mà xuất gia. 4. Phá nội ngoại đạo: Vốn là ngoại đạo, đi theo Phật pháp, sau khi thụ giới Cụ túc lại trở về ngoại đạo, sau đó bỏ ngoại đạo muốn vào Phật giáo trở lại. 5. Hoàng môn: Năm hạng người không có nam tính. 6. Giết cha. 7. Giết mẹ. 8. Giết A lahán. 9. Phá tăng: Phá pháp luân tăng. Nhưng nếu phá Yết ma tăng thì không phải nạn.10. Làm cho thân Phật chảy máu. Năm nạn vừa kể (từ 6 đến 10) là tội ngũ nghịch. 11. Phi nhân nạn: Tám bộ quỉ thần biến hóa thành người. 12. Súc sinh nạn: Súc sinh biến làm người. 13. Nhị hình nạn: Người có cả nam căn và nữ căn. Già nạn của tỉ khưu ni hơi khác với già nạn của tỉ khưu, mà các luật truyền cũng không phải hoàn toàn giống nhau. Cứ theo Tứ phần tỉ khưu ni yết ma pháp thì trong 13 nạn, nạn thứ 2 là phạm tỉ khưu tịnh hạnh; trong 10 già thì già thứ 5 là cha mẹ và chồng có cho phép xuất gia hay không? Già thứ 7 là đầy tớ gái, già thứ 8 thiếu, già thứ 9 được thay bằng già thứ 8 người nữ, già thứ 10 được thay bằng già thứ 9 bệnh hủi, thêm già thứ 10 khác là học giới thanh tịnh.[X.luật Thập tụng Q.54; Tứ phần luật san phồn bổ khuyết hành sự sao Q.thượng, phần 3; Tăng già na Q.thượng; Ni yết ma Q.thượng].