tam thập tam quan âm:

(三十三觀音) Ba mươi ba Quán âm. Tức chỉ cho 33 loại thân tướng màbồ tát Quán thế âm thị hiện để hóa độ chúng sinh. Đó là: 1. Dương liễu Quán âm: Ngồi trên sườn núi, tay phải cầm nhành dương liễu, biểu thị Tam muội dương liễu thủ của Thiên thủ Quán âm (Quán âm nghìn tay). 2. Long đầu Quán âm: Ngồi trên lưng con rồng ở trong đám mây, biểu thị thân Thiên long trong 33 thân tướng. 3. Trì kinh Quán âm: Ngồi trên sườn núi, tay phải cầm quyển kinh, biểu thị thân Thanh văn trong 33 thân tướng. 4. Viên quang Quán âm: Trên thân phóng ra ánh sáng, biểu thị ý Hoặc nạn khổ phép vua, khi hành hình sắp chết, nhờ sức niệm Quán âm, Đao liền gãy từng đoạn(văn phẩm Phổ môn trong kinh Pháp hoa).5. Du hí Quán âm: Ngồi trong đám mây biểu thị ý Hoặc bị kẻ ác đuổi, rơi xuống núi Kim cương, nhờ sức niệm Quán âm, không tổn thương một mảy (văn trong Phẩm Phổ môn kinh Pháp hoa). 6. Bạch y Quán âm: Trải cỏ ngồi trên mỏm đá, tay kết định ấn, biểu thị thân tỉ khưu, tỉ khưu ni trong 33 thân tướng. 7. Liên ngọa Quán âm: Chắp tay, ngồi trên lá sen, xoay mặt về phía trái, biểu thị thân tiểu vương trong 33 thân tướng. 8. Lang kiến Quán âm: Dựa núi, nhìn về dòng thác ở bên phải, biểu thị ý Giả sử khởi ác tâm, xô xuống hố lửa lớn, nhờ sức niệm Quán âm, hố lửa biến thành ao (văn trong phẩm Phổ môn kinh Pháp hoa). 9. Thí dược Quán âm: Ngồi bên bờ ao, chăm chú nhìn hoa sen, biểu thị ý Hoặc ở núi Tu di, bị người xô đẩy xuống; nhờ sức niệm Quán âm, như mặt trời trong không(văn trong phẩm Phổ môn). 10. Ngư lam Quán âm: Ngồi trên lưng con cá lớn, nổi trên mặt nước, biểu thị ý Hoặc gặp ác La sát, rồng độc và quỉ dữ, nhờ sức niệm Quán âm, đều không dám làm hại(văn trong phẩm Phổ môn trong kinh Pháp hoa). 11. Đức vương Quán âm: Ngồi xếp bằng trên núi, tay phải cầm nhành liễu, biểu thị thân Phạm vương trong 33 thân tướng. 12. Thủy nguyệt Quán âm: Đứng trên cánh sen nổi trên mặt nước, chăm chú nhìn bóng trăng trong nước, biểu thị thân Bích chiphật trong 33 thân tướng. 13. Nhất diệp Quán âm: Ngồi trong một lá sen nổi trên mặt nước, biểu thị tướng tể quan trong 33 thân tướng. 14. Thanh cảnh Quán âm: Dựa vào núi, bên trái có chiếc bình, trong bình cắm cành dương liễu, biểu thị thân Phật trong 33 thân tướng. 15. Uy đức Quán âm: Ngồi xoạc chân, tay trái cầm hoa sen, biểu thị thân Thiên đại tướng quân trong 33 thân tướng. 16. Diên mệnh Quán âm: Dựa mỏm đá trên bờ nước, tay phải chống vào má, biểu thị ý Nếu người muốn hại mình, bằng thuốc độc, chú thuật, nhờ sức niệm Quán âm, trở lại hại người ấy(văn phẩm Phổ môn kinh Pháp hoa). 17. Chúng bảo Quán âm: Ngồi bình thân hướng về bên trái, biểu thị thân trưởng giả trong 33 thân tướng. 18. Nham hộ Quán âm: Ngồi ngay thẳng trong hang núi, biểu thị ý rắn rết cùng bò cạp, phun khói độc và lửa, nhờ sức niệm Quán âm, đều tìm đường bỏ chạy (Văn phẩm Phổ môn kinh Pháp hoa). 19. Năng tĩnh Quán âm: Ở khoảng giữa vách núi, 2 tay đặt trên 1 núi, biểu thị ý Nếu có những người rabiển cả để tìm các vật báu như vàng, bạc, lưu li (...), giả sử thuyền bè của họ bị gió bão thổi tấp vào nước quỉ La sát. Trong đó dù chỉ có 1 người xưng niệm danh hiệu bồ tát Quán thế âm thì mọi người đều thoát khỏi được nạn La sát(văn phẩm Phổ minh kinh Pháp hoa). 20. A nậu Quán âm: Ngồi trên núi nhìn ra biển, biểu thị ý (Đại 9, 57 hạ) Hoặc trôi giữa biển lớn, gặp các nạn rồng cá, nhờ sức niệm Quán âm, sóng không nhận chìm được. 21. A ma đề Quán âm: Ngồi xoạc chân trên núi, biểu thị thân Tì sa môn trong 33 thân tướng. 22. Diệp y Quán âm: Trải cỏ ngồi trên núi, biểu thị thân Đế thích trong 33 thân tướng. 23. Lưu li Quán âm: Đứng trên cánh hoa sen nổi trên mặt nước, 2 tay cầm bát, biểu thị thân Tự tại thiên trong 33 thân tướng. 24. Đa la tôn Quán âm: Đứng trong đám mây, biểu thị ý (Đại 9, 57 hạ): Hoặc gặp oán giặc vây, cầm dao gậy muốn hại, nhờ sức niệm Quán âm, đều phát khởi lòng từ. 25. Cáp lợi Quán âm: Thị hiện trong con vọp, biểu thị thân Bồ tát trong 33 thân tướng. 26. Lục thời Quán âm: Tượng đứng, tay phải cầm kinh tiếng Phạm, biểu thị thân cư sĩ trong 33 thân tướng. 27. Phổ bi Quán âm: Tượng đứng, chéo áo bay phấp phới, biểu thị thân Đại tự tại thiên trong 33 thân tướng. 28. Mã lang phụ Quán âm: Tượng đứng, hình phụ nữ, biểu thị thân phụ nữ trong 33 thân tướng. 29. Hợp chưởng Quán âm: Tượng đứng, chắp tay, biểu thị thân Bà la môn trong 33 thân tướng. 30. Nhất như Quán âm: Ngồi trong đám mây, dáng đang bay đi, biểu thị ý (Đại 9, 58 thượng): Mây đen sấm sét vang, mưa đá lớn trút xuống, nhờ sức niệm Quán âm, tiêu tan trong chốc lát. 31. Bất nhị Quán âm: Đứng trên lá sen, 2 tay tréo nhau, biểu thị thân Chấp kim cương trong 33 thân tướng. 32. Trì liên Quán âm: Đứng trên lá sen, tay cầm 1 cọng hoa sen, biểu thị thân đồng nam đồng nữ trong 33 thân tướng. 33. Sái thủy Quán âm: Tượng đứng, tay trái cầm bát, tay phải cầm cành dương liễu, biểu thị ý (Đại 9, 56 hạ): Nếu bị nước lớn cuốn trôi mà niệm danh hiệu của Ngài thì liền được đến chỗ cạn. Trong 33 vị Quán âm, trừ 5 vị là: Bạch y, Thanh cảnh, Đa la tôn, Diệp y và A ma đề, còn lại đều là những hình tượng Quán âm được dân gian tin thờ và lưu truyền từ đời Đường về sau. [X. Phật tượng đồ vựng Q.2].