Thật không dễ dàng để tìm được hạnh phúc trong chính bản thân ta, nhưng truy tìm hạnh phúc ở bất kỳ nơi nào khác lại là điều không thể. (It is not easy to find happiness in ourselves, and it is not possible to find it elsewhere.)Agnes Repplier
Cuộc sống không phải là vấn đề bất ổn cần giải quyết, mà là một thực tiễn để trải nghiệm. (Life is not a problem to be solved, but a reality to be experienced.)Soren Kierkegaard
Yếu tố của thành công là cho dù đi từ thất bại này sang thất bại khác vẫn không đánh mất sự nhiệt tình. (Success consists of going from failure to failure without loss of enthusiasm.)Winston Churchill
Khi tự tin vào chính mình, chúng ta có được bí quyết đầu tiên của sự thành công. (When we believe in ourselves we have the first secret of success. )Norman Vincent Peale
Gặp quyển sách hay nên mua ngay, dù đọc được hay không, vì sớm muộn gì ta cũng sẽ cần đến nó.Winston Churchill
Chúng ta không có khả năng giúp đỡ tất cả mọi người, nhưng mỗi người trong chúng ta đều có thể giúp đỡ một ai đó. (We can't help everyone, but everyone can help someone.)Ronald Reagan
Thương yêu là phương thuốc diệu kỳ có thể giúp mỗi người chúng ta xoa dịu những nỗi đau của chính mình và mọi người quanh ta.Tủ sách Rộng Mở Tâm Hồn
Ví như người mù sờ voi, tuy họ mô tả đúng thật như chỗ sờ biết, nhưng ta thật không thể nhờ đó mà biết rõ hình thể con voi.Kinh Đại Bát Niết-bàn
Đừng than khóc khi sự việc kết thúc, hãy mỉm cười vì sự việc đã xảy ra. (Don’t cry because it’s over, smile because it happened. )Dr. Seuss
Chúng ta có lỗi về những điều tốt mà ta đã không làm. (Every man is guilty of all the good he did not do.)Voltaire
Trang chủ- Danh mục
- Đại từ điển Phật Quang
- Đang xem mục từ: tam tâm
Trang chủ »» Danh mục »» Đại từ điển Phật Quang »» Đang xem mục từ: tam tâm »»
Đại từ điển Phật Quang »» Đang xem mục từ: tam tâm
KẾT QUẢ TRA TỪ
tam tâm:
(三心) Ba thứ tâm. I. Tam Tâm. Chỉ cho Chí thành tâm, Thâm tâm và Hồi hướng phát nguyện tâm mà hành giả Tịnh độ phát để cầu được vãng sinh. Tương đương với Chí tâm, Tín nhạo tâm, Dục sinh tâm của nguyện thứ 18 trong 48 nguyện của đức Phật A di đà. Về sự giải thích Tam tâm có nhiều thuyết khác nhau. Quán Vô lượng thọ kinh nghĩa sớ quyển cuối của ngài Tịnh ảnh cho rằng: Chí thành tâm là khởi hành bất hư, thực tâm cầu đi đến; Thâm tâm là tin tưởng sâu xa tha thiết, muốn sinh về nước kia; Hồi hướng phát nguyện tâm, cầu thẳng tới gọi là nguyện; cầu tới kèm theo điều thiện là hồi hướng. Trong Vãng sinh lễ tán kệ, ngài Thiện đạo cho rằng: Chí thành tâm là thân nghiệp lễ bái đức Phật A di đà, khẩu nghiệp tán thán công đức của Phật, ý nghiệp chuyên quán niệm danh hiệu Phật, như thế 3 nghiệp đều phải chân thật chí thành; Thâm tâm tức là lòng tin chân thật, tự tin thân mình là thân phàm phu đủ thứ phiền não, thiện căn yếu kém, trôi giạt trong 3 cõi, khó ra khỏi nhà lửa; nay tin thệ nguyện rộng lớn của Phật A di đà và xưng niệm danh hiệu của Ngài, dù chỉ niệm 10 tiếng, 1 tiếng... cũng nhất định được vãng sinh, đó là niền tin sâu xa không 1 mảy ngờ vực; Hồi hướng phát nguyện tâm nghĩa là tất cả thiện căn tu được đều hồi hướng cho việc vãng sinh Tịnh độ. Ngoài ra, luận Tịnh độ quyển thượng của ngài Ca tài, Vãng sinh luận sớ của ngài Trí quang, Quán kinh sớ diệu tông sao quyển 6 của ngài Tri lễ... đều cho rằng 3 tâm này giống với Trực tâm, Thâm tâm và Đại bi tâm nói trong luận Đại thừa khởi tín, đều được phát khởi vào lúc đạt đến vị cuối cùng của giai vị Thập tín. [X. Quán vô lượng thọ Phật kinh sớ Q.hạ; Phiên dịch danh nghĩa tập Q.11; Niệm Phật tam tâm yếu tập; Niệm Phật danh nghĩa tập Q.trung]. II. Tam Tâm. Chỉ cho Trực tâm, Thâm tâm và Đại bi tâm mà Bồ tát phát khởi khi thành tựu được giai vị Thập tín. 1. Trực tâm: Chỉ cho tâm chình hiệu chân như. 2. Thâm tâm: Chỉ cho tâm ưa thích tích tập tất cả các thiện hạnh. 3. Đại bi tâm: Chỉ cho tâm muốn cứu giúp tất cả các chúng sinh khổ nạn. Ba tâm này do luận Đại thừa khởi tín thành lập, giống với Trực tâm, Thâm tâm và Đại thừa tâm nói trong phẩm Phật quốc kinh Duy ma quyển thượng. [X. luận Tịnh độ Q.thượng (Ca tài); Hoa nghiêm kinh sớ Q.18]. III. Tam Tâm. Chỉ cho 3 thứ tâm do Bồ tát từ Sơ địa trở lên phát khởi, đó là: 1. Chân tâm(cũng gọi Siêu việt tâm): Tức là tâm của trí căn bản vô phân biệt. 2. Phương tiện tâm: Tức là tâm dùng trí hậu đắc làm lợiíchchúng sinh. 3. Nghiệp thức tâm: Tức là tâm còn lưu lại sự sinh diệt nhỏ nhiệm khi sinh khởi 2 trí căn bản và hậu đắc. [X. luận Đại thừa khởi tín; Đại thừa khởi tín luận nghĩa sớ Q.hạ]. IV. Tam Tâm. Chỉ cho 3 thứ tâm mà người phàm phu chưa thể trừ bỏ được. Đó là: 1. Khởi sự tâm: Chỉ cho tâm do phiền não sinh khởi ở Tứ trụ địa thô trọng, mạnh mẽ, có khả năng phát khởi các nghiệp sự ngăn che hóa thân của Phật. Bồ tát tu tập đạo phục kết, đoạn trừ tâm này, cho nên được hóa thân. 2. Y căn bản tâm: Tâm nương vào vô minh căn bản mà sinh phiền não (hoặc) Tứ trụ địa. Tâm này ngăn che báo thân của Phật, Bồ tát tu tập đạo đoạn kết, dứt trừ tâm này, cho nên được báo thân. 3. Căn bản tâm: Tâm vô minh địa lấy phiền não Tứ trụ làm gốc. Tâm này ngăn che pháp thân Phật, Bồ tát tu tập đạo thắng bạt, diệt trừ tâm này cho nên được pháp thân.Tôngkính lục quyển 89, theo thứ tự, phối hợp 3 tâm này với 6 thức trước, thức thứ 7 và thức thứ 8. [X. kinh Kim quang minh tối thắng vương quyển 2; Đại thừa nghĩa chương Q.19; Đại thừa pháp uyểnnghĩalâm chương Q.7, phần đầu]. V. Tam Tâm. Chỉ cho 3 loại tâm mà bậc Thánh phải diệt trừ. Đó là: 1. Giả danh tâm: Tâm chấp trước thực ngã, làkiến chấp của ngoại đạo. 2. Pháp tâm: Tâm chấp trước thực pháp, làkiến chấp của Hữu bộ Tiểu thừa. 3. Không tâm: Tâm chấp trước pháp không, ngã không, nghĩa là khi tâm này diệt thì các nghiệp phiền não không bao giờ sinh khởi trở lại nữa và được vào Niết bàn.[X. phẩm Giả danh luận Thành thực Q.11]. VI. Tam Tâm. Chỉ cho 3 loại tâm mà mỗi địa trong Thập địa bồ tát đều có, đó là: 1. Nhập tâm: Tâm khi nhập địa chưa trụ lâu. 2. Trụ tâm: Tâm trụ lâu khi trụ địa thịnh. 3. Xuất tâm: Tâm trụ lâu vào lúc cuối, dần dần gần với Hậu thắng vị. [X. Nhiếp đại thừa luận thích Q.11 (bản dịch đời Lương); Thành duy thức luận thuật kí Q.10, phần đầu].
(三心) Ba thứ tâm. I. Tam Tâm. Chỉ cho Chí thành tâm, Thâm tâm và Hồi hướng phát nguyện tâm mà hành giả Tịnh độ phát để cầu được vãng sinh. Tương đương với Chí tâm, Tín nhạo tâm, Dục sinh tâm của nguyện thứ 18 trong 48 nguyện của đức Phật A di đà. Về sự giải thích Tam tâm có nhiều thuyết khác nhau. Quán Vô lượng thọ kinh nghĩa sớ quyển cuối của ngài Tịnh ảnh cho rằng: Chí thành tâm là khởi hành bất hư, thực tâm cầu đi đến; Thâm tâm là tin tưởng sâu xa tha thiết, muốn sinh về nước kia; Hồi hướng phát nguyện tâm, cầu thẳng tới gọi là nguyện; cầu tới kèm theo điều thiện là hồi hướng. Trong Vãng sinh lễ tán kệ, ngài Thiện đạo cho rằng: Chí thành tâm là thân nghiệp lễ bái đức Phật A di đà, khẩu nghiệp tán thán công đức của Phật, ý nghiệp chuyên quán niệm danh hiệu Phật, như thế 3 nghiệp đều phải chân thật chí thành; Thâm tâm tức là lòng tin chân thật, tự tin thân mình là thân phàm phu đủ thứ phiền não, thiện căn yếu kém, trôi giạt trong 3 cõi, khó ra khỏi nhà lửa; nay tin thệ nguyện rộng lớn của Phật A di đà và xưng niệm danh hiệu của Ngài, dù chỉ niệm 10 tiếng, 1 tiếng... cũng nhất định được vãng sinh, đó là niền tin sâu xa không 1 mảy ngờ vực; Hồi hướng phát nguyện tâm nghĩa là tất cả thiện căn tu được đều hồi hướng cho việc vãng sinh Tịnh độ. Ngoài ra, luận Tịnh độ quyển thượng của ngài Ca tài, Vãng sinh luận sớ của ngài Trí quang, Quán kinh sớ diệu tông sao quyển 6 của ngài Tri lễ... đều cho rằng 3 tâm này giống với Trực tâm, Thâm tâm và Đại bi tâm nói trong luận Đại thừa khởi tín, đều được phát khởi vào lúc đạt đến vị cuối cùng của giai vị Thập tín. [X. Quán vô lượng thọ Phật kinh sớ Q.hạ; Phiên dịch danh nghĩa tập Q.11; Niệm Phật tam tâm yếu tập; Niệm Phật danh nghĩa tập Q.trung]. II. Tam Tâm. Chỉ cho Trực tâm, Thâm tâm và Đại bi tâm mà Bồ tát phát khởi khi thành tựu được giai vị Thập tín. 1. Trực tâm: Chỉ cho tâm chình hiệu chân như. 2. Thâm tâm: Chỉ cho tâm ưa thích tích tập tất cả các thiện hạnh. 3. Đại bi tâm: Chỉ cho tâm muốn cứu giúp tất cả các chúng sinh khổ nạn. Ba tâm này do luận Đại thừa khởi tín thành lập, giống với Trực tâm, Thâm tâm và Đại thừa tâm nói trong phẩm Phật quốc kinh Duy ma quyển thượng. [X. luận Tịnh độ Q.thượng (Ca tài); Hoa nghiêm kinh sớ Q.18]. III. Tam Tâm. Chỉ cho 3 thứ tâm do Bồ tát từ Sơ địa trở lên phát khởi, đó là: 1. Chân tâm(cũng gọi Siêu việt tâm): Tức là tâm của trí căn bản vô phân biệt. 2. Phương tiện tâm: Tức là tâm dùng trí hậu đắc làm lợiíchchúng sinh. 3. Nghiệp thức tâm: Tức là tâm còn lưu lại sự sinh diệt nhỏ nhiệm khi sinh khởi 2 trí căn bản và hậu đắc. [X. luận Đại thừa khởi tín; Đại thừa khởi tín luận nghĩa sớ Q.hạ]. IV. Tam Tâm. Chỉ cho 3 thứ tâm mà người phàm phu chưa thể trừ bỏ được. Đó là: 1. Khởi sự tâm: Chỉ cho tâm do phiền não sinh khởi ở Tứ trụ địa thô trọng, mạnh mẽ, có khả năng phát khởi các nghiệp sự ngăn che hóa thân của Phật. Bồ tát tu tập đạo phục kết, đoạn trừ tâm này, cho nên được hóa thân. 2. Y căn bản tâm: Tâm nương vào vô minh căn bản mà sinh phiền não (hoặc) Tứ trụ địa. Tâm này ngăn che báo thân của Phật, Bồ tát tu tập đạo đoạn kết, dứt trừ tâm này, cho nên được báo thân. 3. Căn bản tâm: Tâm vô minh địa lấy phiền não Tứ trụ làm gốc. Tâm này ngăn che pháp thân Phật, Bồ tát tu tập đạo thắng bạt, diệt trừ tâm này cho nên được pháp thân.Tôngkính lục quyển 89, theo thứ tự, phối hợp 3 tâm này với 6 thức trước, thức thứ 7 và thức thứ 8. [X. kinh Kim quang minh tối thắng vương quyển 2; Đại thừa nghĩa chương Q.19; Đại thừa pháp uyểnnghĩalâm chương Q.7, phần đầu]. V. Tam Tâm. Chỉ cho 3 loại tâm mà bậc Thánh phải diệt trừ. Đó là: 1. Giả danh tâm: Tâm chấp trước thực ngã, làkiến chấp của ngoại đạo. 2. Pháp tâm: Tâm chấp trước thực pháp, làkiến chấp của Hữu bộ Tiểu thừa. 3. Không tâm: Tâm chấp trước pháp không, ngã không, nghĩa là khi tâm này diệt thì các nghiệp phiền não không bao giờ sinh khởi trở lại nữa và được vào Niết bàn.[X. phẩm Giả danh luận Thành thực Q.11]. VI. Tam Tâm. Chỉ cho 3 loại tâm mà mỗi địa trong Thập địa bồ tát đều có, đó là: 1. Nhập tâm: Tâm khi nhập địa chưa trụ lâu. 2. Trụ tâm: Tâm trụ lâu khi trụ địa thịnh. 3. Xuất tâm: Tâm trụ lâu vào lúc cuối, dần dần gần với Hậu thắng vị. [X. Nhiếp đại thừa luận thích Q.11 (bản dịch đời Lương); Thành duy thức luận thuật kí Q.10, phần đầu].
Nếu muốn duyệt qua từng vần trong từ điển,
xin nhập vào ô dưới đây vần tương ứng. Ví dụ: A, B, C...
_______________
MUA THỈNH KINH SÁCH PHẬT HỌC
DO NXB LIÊN PHẬT HỘI PHÁT HÀNH
Đức Phật và chúng đệ tử
Đừng bận tâm chuyện vặt
Có và Không
Dưới bóng đa chùa Viên Giác
Mua sách qua Amazon sẽ được gửi đến tận nhà - trên toàn nước Mỹ, Canada, Âu châu và Úc châu.
Quý vị đang truy cập từ IP 216.73.216.66 và chưa ghi danh hoặc đăng nhập trên máy tính này. Nếu là thành viên, quý vị chỉ cần đăng nhập một lần duy nhất trên thiết bị truy cập, bằng email và mật khẩu đã chọn.
Chúng tôi khuyến khích việc ghi danh thành viên ,để thuận tiện trong việc chia sẻ thông tin, chia sẻ kinh nghiệm sống giữa các thành viên, đồng thời quý vị cũng sẽ nhận được sự hỗ trợ kỹ thuật từ Ban Quản Trị trong quá trình sử dụng website này.
Việc ghi danh là hoàn toàn miễn phí và tự nguyện.
Ghi danh hoặc đăng nhập
Thành viên đang online:
Viên Hiếu Thành Huệ Lộc 1959 Bữu Phước Chúc Huy Minh Pháp Tự minh hung thich Diệu Âm Phúc Thành Phan Huy Triều Phạm Thiên Trương Quang Quý Johny Dinhvinh1964 Pascal Bui Vạn Phúc Giác Quý Trần Thị Huyền Chanhniem Forever NGUYỄN TRỌNG TÀI KỲ Dương Ngọc Cường Mr. Device Tri Huynh Thích Nguyên Mạnh Thích Quảng Ba T TH Tam Thien Tam Nguyễn Sĩ Long caokiem hoangquycong Lãn Tử Ton That Nguyen ngtieudao Lê Quốc Việt Du Miên Quang-Tu Vu phamthanh210 An Khang 63 zeus7777 Trương Ngọc Trân Diệu Tiến ... ...
... ...
Viên Hiếu Thành Huệ Lộc 1959 Bữu Phước Chúc Huy Minh Pháp Tự minh hung thich Diệu Âm Phúc Thành Phan Huy Triều Phạm Thiên Trương Quang Quý Johny Dinhvinh1964 Pascal Bui Vạn Phúc Giác Quý Trần Thị Huyền Chanhniem Forever NGUYỄN TRỌNG TÀI KỲ Dương Ngọc Cường Mr. Device Tri Huynh Thích Nguyên Mạnh Thích Quảng Ba T TH Tam Thien Tam Nguyễn Sĩ Long caokiem hoangquycong Lãn Tử Ton That Nguyen ngtieudao Lê Quốc Việt Du Miên Quang-Tu Vu phamthanh210 An Khang 63 zeus7777 Trương Ngọc Trân Diệu Tiến ... ... ... ...