Ấm ma là hiện tượng hóa ngôn ngữ. Trong kinh Lăng Nghiêm nói đến 50 ấm ma là nói đến biến tướng của nghiệp thức, của các kiết sử thông qua lục căn từng giao tiếp với lục trần trên nền tảng “ sắc-thọ-tưởng-hành-thức”.

Bất cứ pháp môn nào lúc hành trì miên mật luôn gặp ngũ ấm khởi hiện quấy rối. Nhẹ nhất là ngứa ngáy khó chịu,muốn tìm mọi cớ, mọi việc để ngưng hành trì; thích lăng xăng đi đứng… vượt qua những động thái đó là lúc nhập định, tâm lắng đọng là lúc nghiệp thức phát khởi, chủng tử nào nặng nhất thì hạt giống đó luôn xuất hiện;nghiệp dục nặng thì hiện tướng dục biến dạng nhiều cảnh trạng cám dỗ. Sân hận nhiều thì ác tướng kích hoạt phiền não nổi lên;tham danh thì chướng ma tôn vinh hành giả, gắn kết hành giả với sứ mạng cao cả. Tham lợi thì tiền của vật chất là mồi ngon hiến tặng để hành giả say đắm; mọi thứ tham đắm đều cám dỗ hành giả say mê. 50 ấm ma là biểu tượng chung cho vô số chướng duyên trên con đường hành trì chuyên sâu vào tâm linh giải thoát.

Trong trạng thái thiền định là thế, nếu hành giả bất động trước những ấm ma cám dỗ, tiến bộ tâm linh sẽ khai phát. Tiến bộ sơ đẳng dễ nhận thấy là cảm nhận những gì sắp xảy ra gần; trong giao tiếp biết được trình độ khả năng, thiện hoặc bất thiện của đối tượng, đôi khi nắm bắt được ý tưởng của đối phương; cảm nhận được việc lành dữ sắp xảy đến… cứ miên mật hành trì, chắc chắn sẽ có kết quả hoặc nhiều hoặc ít tùy theo mức độ tâm định.

Ngược lại, người đi trên lộ trình giải thoát nhưng không chuyên sâu hành trì, đời sống chìm vào nghiệp thức hiển lộ qua cách sống thường nhật, tự mãn điều kiện vật chất sống sung túc, háo

danh, lăng xăng vào chuyện thế tục, ngóng chuyện thế sự, tâm hướng bên ngoài nhiều hơn nhìn vào mình qua thân khẩu ý, nhìn vào diễn tiến tâm thức; do thế cứ huân tập thêm nhiều ác nghiệp, tiêu giảm các thiện nghiệp, tâm khó lắng yên.

Cuộc sống ai cũng gặp thuận cảnh hoặc chướng duyên tùy lúc. Càng gặp thuận cảnh hay chướng duyên, người tu cần cảnh giác tránh lọt sâu vào biến tướng của nghiệp thức, bị lạc dẫn bởi ấm ma sanh kiêu mạn hoặc sanh cảm thống. Cuộc sống đôi lúc gặp trục trặc trắc trở, thì con đường hướng nội cũng không khác. Tu tập đôi khi biếng nhác trễ nải, lắm khi ngưng trệ muốn xét lại con đường đang hành trì, sanh ngờ vực pháp môn đang tu tập…Đó là những chướng duyên thường gặp, phải kiên trì vượt qua, có chí ắt thành công.