Thơ: Hoang Phong
Giới thiệu: Kim Lệ
Diễn ngâm: Hồng Vân
***

Chờ lưng con đủ dài, vai con đủ rộng để khoác chiếc áo này của cha, đó là hy vọng của mẹ. Hy vọng sẽ giúp mẹ đủ can đảm để sống. Hy vọng như vậy tức là mẹ đã tự chọn cho mẹ một con đường. Nhưng đến ngày đó, em cũng sẽ già đi vì nhọc nhằn và thương nhớ. Hình bóng anh cũng sẽ mờ đi trong đôi mắt em. Tai em cũng sẽ lảng không còn nghe thấy tiếng thở của anh mỗi đêm. Chiếc áo này cũng sẽ phai nhạt hơi anh.

Con hãy ngủ cho say, để mẹ cởi cái quần này của con để vá và giặt cho con. Mẹ hứa là Tết năm nay, mẹ sẽ mua cho con một chiếc quần mới, nhưng mẹ không thể phá chiếc áo này của cha để may quần cho con. Đó là kỷ vật duy nhất còn lại của cha con. Cái áo mà mẹ còn nhớ cha con đã mặc khi gặp mẹ lần đầu. Những quần áo khác của cha, mẹ đã bán đi từ năm ngoái, khi con ốm nặng.

Con hãy nhắm mắt ngủ yên, như thế con sẽ cho riêng mẹ một vài giây phút ngắn ngủi để soi gương và chải lại mái tóc của mẹ. Thương cha, mẹ thấy xấu hổ khi soi gương chải tóc trước mặt con. Mẹ biết mẹ còn trẻ, mái tóc mẹ còn xanh. Mẹ rất sợ nhìn thấy hình bóng mẹ trong gương. Mẹ cố quên đi và chối bỏ những ngày xanh của mẹ.

Mẹ cũng chẳng hiểu tại sao cha con lại phải chết như vậy. Dốt nát, cực khổ từ lúc bé, nào mẹ có được đi học đâu. Những người đồng đội với cha con nhắn về cho biết là cha con đã nằm xuống với nhiều người khác tại một nơi nào đó trong dãy Trường Sơn. Mẹ cũng chẳng biết là nơi đó ở đâu. Đối với mẹ, cha con lúc nào cũng sống bên cạnh mẹ, an ủi mẹ, khuyến khích mẹ, giúp mẹ can đảm để nuôi con.

Thôi con ngủ đi, để mẹ được vài giây phút tưởng nhớ đến cha con và chải lại mái tóc của mẹ, và mẹ còn phải ra vườn dể xách nước tưới rau:

À ơi con ngủ cho ngon,
Mẹ còn cuốc đất lại còn tưới rau.
Chợ mai mẹ gánh cho mau,
Thúng rau phía trước, thúng sau con ngồi.
Đong đưa nhịp võng à ơi,
Mẹ mong mẹ tưởng tới thời con khôn.
Ru con say giấc ngủ ngon,
Mẹ lau nước mắt mẹ mòn nhớ thương.
Nhìn con nhắm mắt mà thương,
Để mẹ trông lén vào gương chải đầu.
Nhìn con giấc ngủ chìm sâu,
Thương con lòng mẹ âu sầu héo hon.
Ru con say giấc ngủ mòn,
Quần con rách nát mẹ còn phải khâu.
Ru con con ngủ cho lâu,
Để mẹ ngồi khóc mẹ đau một mình.
Lắc lư nhịp võng rung rinh,
Tủi thân cho mẹ một mình cô đơn.
Ngày nào mẹ gặp cha con,
Yêu cha mẹ mới tuổi tròn đôi mươi.
Ru con giấc ngủ nữa vời,
Nhớ anh quên cả tuổi đời còn xanh.
Ngày xanh sao khéo mong manh,
Hoa chưa đơm trái trên cành đã tan.
A` ơi con ngủ cho ngoan,
Cha con một nắm xương tàn rừng sâu.
Tình yêu như giọt mưa ngâu,
Chưa chùi giọt ngắn đã lau giọt dài.
Thương cha con ngủ cho say,
Để mẹ ngồi nhớ những ngày mẹ yêu.
Yêu cha con những buổi chiều,
Mồ hôi ướt áo nắng chiều nhạt phai.
Cha con chiếc áo sờn vai,
Ngày đầu mẹ nhớ cái ngày gặp nhau.
Áo này mẹ gối lên đầu,
Mẹ ôm mẹ ngủ vẹn màu thủy chung,
Nhớ sao thương mấy cho cùng,
Thương anh lạnh lẽo hố chung xương tàn.
Con ơi con ngủ cho ngoan,
Mẹ mở cái áo mẹ quàng lên tim.
A` ơi con ngủ cho im,
Áo này mẹ đắp mẹ tìm lấy hơi.
Bao giờ con lớn con ơi,
Con mặc được áo mẹ vui mẹ mừng.

Sáng hôm đó từ trụ sở của Công ty đến nhà em, trên con đường Hàng Bún dẫn đến một khu chợ, bất chợt anh trông thấy một người phu nữ còn trẻ, trẻ lắm, chỉ độ hơn hai mươi. Người phụ nữ gánh một thúng rau phía trước, trong thúng phía sau có một đứa bé độ lên ba, đầu nghiêng sang một bên, ngủ gà ngủ gật.

Anh bước theo cùng một nhịp với chiếc gánh kẽo kẹt trên vai người phụ nữ. Mái tóc ngang vai, gương mặt thon dài nhưng đầy đặn, dính vài vết bẩn trên má và trán, có lẽ là bùn đất. Các vết bẩn không che dấu được nét bình thản gần như lạnh lùng trên gương mặt của người thiếu phụ. Thế nhưng đôi mắt... Một đôi mắt thật buồn, lạnh lùng và nhẫn nhục, dường như đang che dấu một cái gì đó, đè nén một xúc cảm nào đó.

Hôm nay giữa biển khơi của vùng Bắc Hải thuộc xứ Scotland, trên giàn khoan Ocean Benloyal, trời thấp và gió lạnh, lạnh hơn buổi sáng Hà-nội ngày hôm đó, anh chợt nhớ đến bóng dáng của người phụ nữ gánh con và gánh rau trên đường Hàng Bún. Hình ảnh đó, đôi mắt đó hiện lên với anh thật ray rứt, khiến anh nghẹn thở. Anh liên tưởng đến một giai đoạn mà góa phụ nhiều lắm trên quê hương ta.

North Sea, Scotland, 12.06.1991 trên Giàn khoan Ocean Benloyal


Hoang Phong

Thơ: Hoang Phong
Diễn tả: Hồng Vân - Thanh Trung
***
Thôn sâu say nắng buổi trưa hè,
Đàn gà núp nắng sau lũy tre.
Dưới hiên mẹ ẵm con cho bú,
Đàn ruồi kéo đến bay vo ve.

Bỗng đâu súng nổ giữa ban ngày,
Đứa bé ưỡn bụng viên đạn bay.
Mở mắt em chết giữa ban ngày,
Nhả vú không kịp khóc ngo ngoe.

Trong nhà hoảng hốt một cụ già,
Năm tháng đã mù lòa đôi mắt,
Quờ quạng bò càn trên mặt đất,
Xấp mặt không một tiếng kêu la.

Lom khom ôm xác con mà chạy.
Lộp bộp đạn bay viên đạn bay.
Máu đào phọt ướt con trên tay,
Duỗi chân mẹ chết giữa ban ngày.

Mặt mẹ mặt con dòng máu đỏ,
Đàn ruồi bâu lại bay vo ve.

Thế đó quê hương tôi lặng lẽ,
Oi ả như một buổi trưa hè,
Như mẹ duỗi chân con nhả vú,
Yên lặng giữa tiếng ruồi vo ve.

Tôi yêu thương cái yên lặng của quê hương tôi,
Cái yên lặng của những con người nằm xuống.
Với những người đã ngã xuống và nằm xuống,
Họ lúc nào cũng yên lặng.

Họ nằm xuống với một viên đạn đồng,
Viên đạn nào cũng rít nhanh và nóng bỏng,
Phập vào thân xác nóng hổi của họ.
Họ cùng nhau nằm xuống trong yên lặng.
Yên lặng vẫn ngủ yên trong tôi.
Thầm kín và xót xa, đớn đau rỉ máu.
Lắm khi cái yên lặng đó lại bùng dậy, nóng bỏng,
Rát như viên đạn lọt khỏi nòng.

Tôi thấy những những người đồng hương của tôi,
Bất cứ ở đâu, họ khoe khoang:
Nào nhà cao cửa rộng, nào ô-tô bóng loáng.
Nào hộp đêm, nhạc sống, nào món nhậu tuyệt vời.

Mừng thay cho họ, tôi yêu thương và cám ơn họ,
Tôi xin cám ơn họ,
Vì vĩnh viễn họ đã trả lại cái yên lặng cho những người nằm xuống.
May mắn và hạnh phúc nào hơn cho những ai đã nằm xuống,
Tôi yêu thương và cám ơn họ,
Vì vĩnh viễn họ đã trả lại cái yên lặng cho lương tâm,
Cho những người còn sống.

Tôi yêu thương quê hương của yên lặng,
Cái yên lặng của quê hương tôi,
Cái yên lặng của mẹ duỗi chân, con nhả vú,
Cái yên lặng giữa tiếng ruồi vo ve.

Saint-Rémy-Lès-Chevreuse, 21.07.1998

Hoang Phong

Thơ: Hoang Phong
Diễn ngâm: Hồng Vân và Phan Xuân Thi
******

Xe lên quán dốc chiều sương,
Tà huy bóng ngã bên đường dặm cao.
Bốn bề hoang vắng cỏ lau,
Tre rừng nghiêng ngả một màu hoang sơ.
Xe dừng quán tối bơ vơ,
Dường trong mái chếch bóng mờ có ai?
Lão bà áo rách hai vai,
Vội vàng quạt bếp châm vài cành khô.
Chiều tàn lắng xuống hư vô,
Cụ ơi áo rách đã bao tuổi đời?
Ngày xưa tan biến mất rồi,
Trên vai cụ đó kiếp người bao xa?
Cụ hâm cho bát nước trà,
Tôi ngồi ấm dạ nhìn ra quãng đường.
Gập ghềnh quán dốc chiều sương,
Trong tôi hóa kiếp mười phương giang hồ.
Cụ bảo tôi cứ ngồi chờ,
Dặm xa con cụ rừng sâu sắp về.
Góc nhà con muỗi vo ve,
Lão bà, con muỗi và tôi cùng chờ.
Quán nghèo gian tối xác xơ,
Cả ba cùng đói bếp trơ than hồng.
Dặm xa se thắt đáy lòng,
Quê hương tôi đó bụi hồng tà huy.
Muôn phương giong ruổi tôi đi,
Dáng quê hương đó còn gì trong tôi?
Giang hồ thế đó kiếp người,
Chiều sương quán dốc hôm nay tôi về.
Bỗng nghe tiếng động bên hè,
Hình như con cụ đã về rừng sâu.
Củi khô một bó trên đầu,
Hóa ra thiếu phụ bạc màu áo thô.
Dắt theo đứa bé xanh xao,
Trên lưng một túi khoai đào còn dây.
Con đưa cho ngoại bọc khoai,
Đi vào chào bác, rửa khoai ngoại làm.
Trước nhà khe suối lom khom,
Bóng già nghiêng xuống lưng còm tóc sương.
Bơ vơ quán dốc bên đường,
Nghìn năm tuởi tác quê hương tôi gầy.
Vo ve con muỗi đâu dây,
Quanh tôi chỉ thấy thân gầy héo khô.
Ráng hồng rặng núi nhấp nhô,
Rừng tre trở gió rì rào sương tan.
Lấy que cơi lớp tro tàn,
Mặt người thiếu phụ lửa than ánh hồng.
Tóc mai ướt đẫm sương rừng,
Mồ hôi đọng lại trên lưng áo mòn.
Lão bà bước đến lom khom,
Vùi trong bếp lửa tro tàn mớ khoai.
Hai người ngoảnh lại nhìn tôi.
Trong gian nhà tối bốn người nhìn nhau.
Đứa bé hai mắt thụt sâu,
Chiếc khăn rách nát quấn đầu rét run.
Bếp hồng tí tách lửa than,
Quanh tôi chiều xuống bạt ngàn sương đêm.
Lão bà bới lớp tro đen,
Khoai vùi cụ gắp lên bàn cho tôi.
Đói lòng nghẹn củ khoai bùi,
Thế rồi nước mắt tình tôi hai dòng.
Sơn La, 12.03.2002

Hoang Phong

ANNUAL MEETING: Dhamma Thali, India January 3, 1993 Questioner: How does one develop compassion in oneself and how do we encourage it in others? Goenkaji: Compassion and purity go together. If there is no purity, you can’t generate compassion. By practising Vipassana, you purify your mind, and that will help to develop your quality of compassion. To help others to generate compassion is difficult. We can’t do anything to help others to develop their good qualities. But... (Read more...)

Then the Buddha said to Bodhisattva-mahasattva All-Shining Highly-Virtuous King: O good man! Any Bodhisattva-mahasattva who practises this great Nirvana Sutra will gain ten virtues. He is not on the same level as the sravaka or pratyekabuddha. This is beyond knowing. Any person who hears this will be surprised. It is neither in nor out, neither difficult nor easy. It is neither outer expression nor non-expression. It is neither secular nor has it any form to represent it. It is not what one... (Read more...)

When yogis comprehend mind and matter arising and disappearing at every moment, then they will come to comprehend the impermanence of the processes of lifting the foot, and they will also comprehend the impermanence of the awareness of that lifting. The occurrence of disappearing after arising is a mark or characteristic by which we understand that something is impermanent. If we want to determine whether something is impermanent or permanent, we must try to see, through the power of meditation,... (Read more...)